Πνεύμα είναι τό Άγιον Πνεύμα καί σάρξ είναι ο άνθρωπος εκείνος πού δέν έχει τό Άγιον Πνεύμα.

Τό νά είμαστε Χριστιανοί πραγματικοί δέν είναι ένα κληρονομικό δικαίωμα καί μιά συνήθεια καί κοινωνική παράδοση, αλλά είναι ευλογία καί Χάρη τού Χριστού πού μάς τήν δίνει διά τής Εκκλησίας, αλλά καί διά τού δικού μας αγώνα, γιά νά ανταποκρινόμαστε σέ αυτήν τήν δωρεά.

Ένα από τά βασικά θέματα μέ τά οποία ασχολείται ο Απόστολος Παύλος στήν πρός Γαλάτας επιστολή του είναι καί η αντίθεση μεταξύ τού πνεύματος καί τής σαρκός. Μιά πτυχή αυτού τού θέματος ακούσαμε σήμερα στό αποστολικό ανάγνωσμα.

Ο Απόστολος Παύλος συνιστά στούς Χριστιανούς νά ζούν εν Πνεύματι καί τότε δέν θά ακολουθούν τίς επιθυμίες τής σαρκός.

Οι έννοιες «πνεύμα» καί «σάρξ» στήν γλώσσα τού Αποστόλου Παύλου έχουν διαφορετική έννοια απ' ό,τι τίς χρησιμοποιούμε. Πνεύμα είναι τό Άγιον Πνεύμα καί σάρξ είναι ο άνθρωπος εκείνος πού δέν έχει τό Άγιον Πνεύμα.

Έτσι, πνευματική ζωή είναι τό νά ζή κανείς μέσα στήν Εκκλησία καί μέ τά μυστήρια (Βάπτισμα, Χρίσμα, θεία Ευχαριστία) καί τόν αγώνα-άσκηση νά λαμβάνη τήν Χάρη τού Αγίου Πνεύματος. Τότε ο άνθρωπος έχει μέσα του τούς καρπούς τού Αγίου Πνεύματος, πού είναι η αγάπη, η χαρά, η ειρήνη, η μακροθυμία, η χρηστότητα, η αγαθωσύνη, η πίστη, η πραότητα, η εγκράτεια. Όλα αυτά δέν είναι απλές ανθρώπινες αρετές, αλλά καρποί τού Αγίου Πνεύματος. Πνευματικός άνθρωπος δέν είναι απλώς ο μορφωμένος, ο καλλιτέχνης, αλλά στήν γλώσσα τής Εκκλησίας είναι εκείνος πού έχει τό Άγιον Πνεύμα.

Έπειτα, η σαρκική ζωή χαρακτηρίζεται από τόν Απόστολο ως ζωή πού δέν εμπνέεται από τήν ενέργεια τού Αγίου Πνεύματος καί δέν έχει τούς καρπούς του πού αναφέρθηκαν πιό πάνω. Ο Απόστολος Παύλος ονομάζει «έργα τής σαρκός» τήν μοιχεία, τήν πορνεία, τήν ακαθαρσία, τήν ασέλγεια, τήν ειδωλολατρία, τήν μαγεία, τίς έχθρες, τίς φιλονικίες, τίς ζήλειες, τούς θυμούς, τούς διαπληκτισμούς, τίς διχόνοιες, τά σχίσματα, τίς αιρέσεις, τούς φθόνους, τούς φόνους, τίς μέθες, τίς ασωτίες καί τά παρόμοια πάθη μέ αυτά.

Όλα αυτά δέν είναι απλώς ανήθικα έργα, αλλά σαρκικά, γιατί δείχνουν ότι ο άνθρωπος δέν έχει τήν ενέργεια τού Αγίου Πνεύματος. Ο Χριστιανός μέ τό Βάπτισμα καί όλα τά άλλα μυστήρια, ιδιαιτέρως τήν θεία Ευχαριστία, όταν συνδέεται μέ τήν ασκητική ζωή, αποβάλλει τήν σαρκική ζωή καί ζή τήν πνευματική καί εκκλησιαστική ζωή. Αγωνίζεται συνεχώς νά μετέχη τής Χάριτος τού Θεού. Αυτός ο αγώνας πού γίνεται μέ τήν Χάρη τού Θεού λέγεται σταύρωση τών παθών καί τών επιθυμιών καί τότε συσταυρωνόμαστε μέ τόν Χριστό καί συνανασταινόμαστε μαζί Του.

Τό νά είμαστε Χριστιανοί πραγματικοί δέν είναι ένα κληρονομικό δικαίωμα καί μιά συνήθεια καί κοινωνική παράδοση, αλλά είναι ευλογία καί Χάρη τού Χριστού πού μάς τήν δίνει διά τής Εκκλησίας, αλλά καί διά τού δικού μας αγώνα, γιά νά ανταποκρινόμαστε σέ αυτήν τήν δωρεά.

Πάντως, αποδεικνύουμε τήν χριστιανική μας ζωή, όχι απλώς μέ ταυτότητες καί τυπική συμμετοχή σέ εκκλησιαστικές συνάξεις, αλλά από τούς καρπούς τού Αγίου Πνεύματος, τούς οποίους παρουσίασε σήμερα ο Απόστολος Παύλος μέ τό ανάγνωσμα πού διαβάσθηκε. Αυτήν τήν ζωή πρέπει νά ζούμε γιά νά είμαστε πραγματικοί Χριστιανοί στήν πράξη καί τήν ζωή.

† Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Ἐφέτος ἡ ἑορτὴ τῆς Μεταμορφώσεως συνέπεσε ἡμέρα Κυριακή. Ἡ Κυριακὴ εἶναι ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ καὶ τὸ φῶς τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Χριστοῦ εἶναι το φῶς τῆς θεότητος τοῦ Χριστοῦ, εἶναι το φῶς τῆς Ἀναστάσεως, καὶ τὸ φῶς τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.

Στὸ ὅρος Θαβὼρ ὁ Χριστὸς μεταμορφώθηκε ἐνώπιον τῶν μαθητῶν Τοῦ, ἔδειξε τὸ κάλλος τῆς θεότητός Τοῦ, ὅσο μποροῦσαν νὰ ἀνθέξουν οἱ μαθητές, συγχρόνως νεφέλη ἐπισκίασε τοὺς μαθητάς, ποὺ ἦταν ἡ παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ μέσα ἀπὸ τὴν νεφέλη ἀκούσθηκε ἡ φωνὴ τοῦ Πατρός, «οὗτος ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς· αὐτοῦ ἀκούετε» (Μάρκ. ἡ’, 7).

Τὴν στιγμὴ ποὺ ἀκούσθηκε ἡ φωνὴ τοῦ Πατρὸς ἦταν ὁ μεγαλύτερος βαθμὸς Θεοφανείας, γι’ αὐτὸ καὶ τότε οἱ μαθητὲς ἔπεσαν στὴν γῆ. Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος μας πληροφορεῖ: «καὶ ἀκούσαντες οἱ μαθηταὶ ἔπεσον ἐπὶ πρόσωπον αὐτῶν καὶ ἐφοβήθησαν σφόδρα» (Μάτθ. ἰζ , 6). Τότε χρειάσθηκε νὰ τοὺς πλησιάση ὁ Χριστός, νὰ τοὺς ἀγγίξη καὶ νὰ τοὺς πῇ: «ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε» (Μάτθ. ἰζ , 7).

Ἐκεῖνο ποὺ παρατηροῦμε ἐδῶ εἶναι ὅτι οἱ μαθητὲς εἶδαν τὸ θεῖον φῶς, ποὺ προχεόταν ἀπὸ τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, εἶδαν τὴν νεφέλη τὴν φωτεινή, ποὺ ἦταν ἡ παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ ἄκουσαν τὴν φωνὴ τοῦ Πατρός, ποὺ καὶ αὐτή, κατὰ τὴν διδασκαλία τῶν Πατέρων μας, ἦταν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ὅπως τὸ φῶς. Ἔχουμε τὴν ἐμφάνιση τοῦ Μυστηρίου τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ὁπότε, ὅπως γράφεται στὴν ἱερὰ ὑμνογραφία, «φῶς ὁ Πατήρ, φῶς ὁ Λόγος, φῶς καὶ τὸ ἅγιον Πνεῦμα». Καὶ ἡ ἀκοὴ τῆς φωνῆς τοῦ Πατρὸς εἶναι φῶς.

Εἶναι γνωστὸν ὅτι κανένας ἄνθρωπος δὲν εἶδε τὸν Πατέρα. Ὁ Φίλιππος ποὺ ζήτησε ἀπὸ τὸν Χριστὸ νὰ τοὺς ἀποκαλύψη τὸν Πατέρα, ἄκουσε τὸν Χριστὸ νὰ τοῦ λέγη: «ὁ ἐωρακῶς ἐμὲ ἑώρακε τὸν πατέρα· καὶ πὼς σὺ λέγεις, δεῖξον ἡμῖν τὸν πατέρα;» (Ἰωάν. ἰδ 9). Ὁ Πατὴρ ὁρᾶται ἐν τῷ Υἱῷ, ἐπειδὴ ὁ Υἱὸς εἶναι ὁμοούσιος μὲ τὸν Πατέρα, καὶ ἐπειδὴ κοινὴ εἶναι ἡ ἐνέργεια τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ἐκεῖνο ποὺ πρέπει νὰ τονισθῇ ἐδῶ εἶναι ὅτι ὁ Πατήρ, κατὰ τὸν μεγαλύτερο βαθμὸ Θεοφάνειας, ἔδωσε ἐντολὴ στοὺς μαθητὰς νὰ ἀκοῦνε τὸν Χριστό. «Αὐτοῦ ἀκούετε», τοὺς εἶπε. Ἀκούει κανεὶς τὸν Χριστό, ὅταν ἐφαρμόζη τὸν λόγο Τοῦ, ὅταν τηρῇ τὶς ἐντολὲς Τοῦ, ὅταν ἐφαρμόζη ὅλα ὅσα Ἐκεῖνος εἶπε. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ ὁδὸς τῆς δικῆς μας μεταμορφώσεως εἶναι ἡ ἐφαρμογὴ τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ. Δὲν πρόκειται γιὰ τὴν συμμόρφωσή μας σὲ μερικὲς γενικὲς ἐντολές, ἀλλὰ γιὰ τὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ ποὺ εἶναι ἐντάλματα σωτηρίας. Γιὰ παράδειγμα ὁ Χριστὸς στὸν Μυστικὸ Δεῖπνο εἶπε στοὺς μαθητὰς Τοῦ: «τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν» (Λούκ. κβ 20). Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ τέλεση τοῦ μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας καὶ ἡ συμμετοχή μας στὸ μεγάλο αὐτὸ μυστήριο, εἶναι ἐφαρμογὴ τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ σὲ ἄλλες περιπτώσεις.

Ἡ προτροπή, ὅμως, τοῦ Πατρὸς στοὺς μαθητὰς «αὐτοῦ ἀκούετε», ἀναφέρεται καὶ στὴν Ἐκκλησία, γιατί ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶναι κάτι ἀνεξάρτητο ἀπὸ τὸν Χριστό, ἀλλὰ εἶναι τὸ εὐλογημένο καὶ ἐξαγιασμένο σῶμα Τοῦ. Ἔτσι, ὁ Πατέρας ἔδωσε ἐντολή, ὅπως ἐκφράσθηκε κατὰ τὴν ἀποκάλυψη στὸ ὅρος Θαβώρ, νὰ ἀκοῦμε καὶ νὰ ὑπακούομε καὶ στὴν Ἐκκλησία. Φυσικά, ὅταν κάνουμε λόγο γιὰ ὑπακοὴ στὴν Ἐκκλησία ἐννοοῦμε ὑπακοὴ στοὺς Προφήτας, τοὺς Ἀποστόλους, τοὺς Μάρτυρας, τοὺς Πατέρας, τοὺς Ὁσίους καὶ γενικὰ ὅλους τοὺς Ἁγίους ποὺ δέχθηκαν στὴν ζωή τους τὴν προσωπικὴ ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ καὶ στὸν εὐλογημένο θεσμὸ τῆς Ἐκκλησίας τὸν ὁποῖο συγκροτεῖ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα. Πρέπει νὰ ὑπακούομε στὶς ἀποφάσεις τῶν Τοπικῶν καὶ Οἰκουμενικῶν Συνόδων, διὰ τῶν ὁποίων τὸ Ἅγιον Πνεῦμα δίδαξε στὰ μέλη τῶν Ἐκκλησιῶν τί νὰ πιστεύουν καὶ τί νὰ πράττουν, πὼς νὰ ὁμολογοῦν τὴν πίστη τους καὶ πὼς νὰ βιώνουν τὸν Θεὸ στὴν ζωή τους καὶ τί πρέπει νὰ κάνουν γιὰ νὰ σωθοῦν. Αὐτὸ ἐκφράζει, κατὰ τρόπο παραστατικό, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὅταν ἔγραφε ὅτι οἱ Χριστιανοὶ πρέπει νὰ μάθουν «πὼς δεῖ ἐν οἴκῳ Θεοῦ ἀναστρέφεσθαι, ἥτις ἐστιν Ἐκκλησία Θεοῦ ζῶντος στῦλος καὶ ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας» (Ἄ ,Τίμ. γ , 15).

Εἶναι σίγουρο ὅτι ὅταν ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ ἰσχυρίζονται ὅτι ὑπακούουν στὸν Χριστό, ἀλλὰ συγχρόνως δὲν ὑπακούουν στὴν Ἐκκλησία, αὐτοὶ δὲν ἔχουν χριστοκεντρικὸ ἦθος, γιατί δὲν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ ζήση ἐν Χριστῷ ἔξω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία.

Διάφοροι Χριστιανοὶ στὴν ἐποχή μας ἔχουν πολλὲς θεωρίες καὶ ἀπόψεις γιὰ τὴν χριστιανικὴ ζωή, ἀλλὰ ἐκεῖνο ποὺ ἔχει μεγάλη ἀξία καὶ σπουδαιότητα εἶναι νὰ ὑπακούομε στὸν Χριστό, ὅπως Τὸν διαφυλάσσει καὶ Τὸν κηρύττει ἡ Ἐκκλησία, γιατί αὐτὴ εἶναι ἡ ἐντολὴ τοῦ Πατρός.

Ὁ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Την προηγούμενη Κυριακή αναλύσαμε τους πρώτους στίχους της Δοξολογίας, που ψάλλουμε η διαβάζουμε κάθε πρωΐ στην ακολουθία του Όρθρου η στην πρωϊνή μας προσευχή, όταν ξυπνούμε από τον ύπνο, που αναφέρονται στον Τριαδικό Θεό, ο Οποίος έδειξε το φως, τόσο το αισθητό όσο και το πνευματικό. Σήμερα θα δούμε τους επόμενους στίχους, που αναφέρονται στην ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού.

Φαίνεται από αυτό ότι κάθε προσευχή γίνεται με έναν ιδιαίτερο τρόπο, και σε κάθε προσευχή κρύπτεται μια ολόκληρη θεολογία. Στην αρχή αναφερόμαστε στον Τριαδικό Θεό, που είναι το θεμέλιο της βιολογικής και πνευματικής μας ζωής, και στην συνέχεια αναφερόμαστε στην ενανθρώπηση του Δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος. Η αναφορά στον Τραδικό Θεό λέγεται θεολογία και η αναφορά στην ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού λέγεται θεία Οικονομία. Και τα δύο είναι μεγάλα μυστήρια της σωτηρίας μας.

Στο μυστήριο της θείας οικονομίας αναφέρονται οι τρεις επόμενοι στίχοι της Δοξολογίας.

«Κύριε ο Θεός, ο αμνός του Θεού, ο Υιός του Πατρός, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου, ελέησον ημάς ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου. Πρόσδεξαι την δέησιν ημών, ο καθήμενος εν δεξιά του Πατρός και ελέησον ημάς. Ότι συ ει μόνος Άγιος, συ ει μόνος Κύριος, Ιησούς Χριστός, εις δόξαν Θεού Πατρός. Αμήν».

Η μετάφραση αυτών των στίχων έχει ως εξής: «Κύριε Θεέ, που είσαι ο αμνός του Θεού, ο Υιός του Πατρός, που σήκωσες την αμαρτία του κόσμου, ελέησέ μας, εσύ που εξαφάνισες τις αμαρτίες του κόσμου. Δέξαι την δέηση μας, εσύ που κάθεσαι στα δεξιά του Πατρός και ελέησέ μας, γιατί εσύ είσαι ο μόνος Άγιος, ο μόνος Κύριος, ο Ιησούς Χριστός, που δοξάζεις τον Θεό Πατέρα. Αμήν».

Όπως γίνεται φανερό, εδώ αναφερόμαστε στον Χριστό, ο οποίος είναι Υιός του Θεού και ενηνθρώπησε για την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Με την φράση «ο αμνός του Θεού», η Δοξολογία μας υπενθυμίζει την σταυρική Του θυσία. Ο Χριστός παραδόθηκε στο μαρτύριο, όπως λέγει ο Προφήτης Ησαΐας, ως ένα άκακο αρνί, δηλαδή θυσιάσθηκε με την θέλησή Του, καίτοι δεν είχε πράξει καμμία αμαρτία. Αμνόν του Θεού, τον απεκάλεσε και ο Τίμιος Πρόδρομος, όταν τον έδειξε στους μαθητές Του. Με την φράση «ο καθήμενος εν δεξιά του Πατρός», η Δοξολογία μας υπενθυμίζει την ανάσταση του Χριστού και την ανάληψή Του, οπότε τώρα με την ανθρώπινη φύση που προσέλαβε από την Παναγία κάθεται στα δεξιά του Πατρός και υμνείται από τους αγγέλους. Και με την φράση «συ ει μόνος άγιος συ ει μόνος Κύριος Ιησούς Χριστός, εις δόξαν Θεού Πατρός», σε συνδυασμό με την εικόνα του αμνού, μας υπενθυμίζει το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Άλλωστε, προς το τέλος της θείας Λειτουργίας, μετά την μεταβολή του άρτου και του οίνου σε Σώμα και Αίμα Χριστού, και προ της θείας Κοινωνίας, όταν ο Ιερεύς αναφωνή: «τα άγια τοις αγίοις», ομολογούμε: «εις άγιος, εις Κύριος, Ιησούς Χριστός εις δόξαν Θεού Πατρός, Αμήν».

Ο Χριστός με την ενανθρώπησή Του, την διδασκαλία Του, τα πάθη Του, τον Σταυρό Του, την ανάστασή Του και την ανάληψή Του, μας έδειξε την μεγάλη αγάπη του Πατρός, αλλά και γενικότερα του Τριαδικού Θεού, αφού η δημιουργία και η αναδημιουργία του κόσμου, και η σωτηρία μας είναι ενέργεια του Τριαδικού Θεού. Μέσα στην θεία Λειτουργία μπορούμε να ζήσουμε το αληθινό Φως, που είναι ο Θεός, να αισθανθούμε την πραγματική αγάπη που είναι ενέργεια του Θεού, να βεβαιωθούμε για την ειρήνη και την δικαιοσύνη που είναι ενέργειες του Τριαδικού Θεού. Όλα τα ανθρώπινα είναι ευμετάβλητα και προσωρινά. Μόνον ο Θεός μας δείχνει και μας φανερώνει την πραγματική κατάσταση της δημουργίας, αλλά και της δικής μας φύσεως.

Όταν ζούμε πραγματικά μέσα στην ατμόσφαιρα της θείας Λειτουργίας, μπορούμε να βιώσουμε τι είναι ο Θεός και ότι μας αγαπά, ακόμη και μέχρι τον Σταυρό, τι είναι ο άνθρωπος και ποιός είναι ο σκοπός της υπάρξεώς του, γιατί δημιουργήθηκε ο κόσμος και πως αναδημιουργήθηκε με την ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού, τι είναι τα παρόντα και τι είναι τα μέλλοντα, ποιά είναι η Βασιλεία του Θεού και τι πρέπει να κάνουμε για να μετέχουμε σε αυτήν, τι είναι οι άγιοι και πως μπορούμε να βαδίσουμε στο δικό τους δρόμο για να γίνουμε και εμείς άγιοι.

Έλεγε ένας μοναχός, που αγαπούσε πολύ την θεία Λειτουργία: «Καλύτερα να μη ανατείλη κάποια μέρα ο ήλιος, παρά να μη τελεσθή μια μέρα η θεία Λειτουργία». Αυτό είναι αλήθεια και την ζουν αυτοί που καταλαβαίνουν τον μεγάλο θησαυρό της θείας Λειτουργίας που έχουμε.

Αγαπητοί αδελφοί, μη ξεχνάμε να λειτουργούμαστε κάθε Κυριακή, γιατί όταν δεν εκκλησιαζόμαστε είναι σαν να ζούμε μέσα στο σκοτάδι και να μη βλέπουμε το Φως του Θεού. Στην θεία Λειτουργία δοξολογούμε πραγματικά τον Θεό.

+ Ο ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Θά συνεχίσουμε σήμερα μέ μερικά σχόλια πάνω στήν θεία Λειτουργία, πού εἶναι τό μεγαλύτερο ἀγαθό πού μᾶς ἔχει χαρίσει ὁ Θεός, διότι μέσα σέ αὐτήν μποροῦμε νά αἰσθανθοῦμε τήν ἀγάπη Του, νά προσευχηθοῦμε σέ Αὐτόν, νά κοινωνήσουμε τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ καί νά προγευόμαστε τοῦ Παραδείσου. Διότι μέ τήν συμμετοχή μας στήν θεία Λειτουργία καί μέ τήν προσπάθεια νά συγκεντρώνουμε τόν νοῦ μας καί νά ζοῦμε ὅλα ὅσα γίνονται σέ αὐτήν, κατά κάποιο τρόπο προετοιμαζόμαστε γιά νά συμμετάσχουμε στό μεγάλο πανηγύρι τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.

Σήμερα θά δοῦμε τά δύο ἀντίφωνα, πού ψάλλουμε στήν ἀρχή τῆς θείας Λειτουργίας καί τόν τρισάγιο ὕμνο πού ψάλλουμε μετά τήν Μικρή Εἴσοδο.

Μέσα στήν θεία Λειτουργία προσευχόμαστε μέ πολλούς τρόπους, ὅπως μέ τήν ψαλμωδία, ἀφοῦ ὑπάρχουν πολλοί ὕμνοι πού ψάλλουν οἱ ψάλται καί οἱ ἱερεῖς, μέ τίς εὐχές πού ἀναγινώσκει μυστικῶς καί χαμηλοφώνως ὁ ἱερεύς στό Ἱερό Βῆμα καί μέ τήν ἐμμελή ἀνάγνωση, ἡ ὁποία χρησιμοποιεῖται στά ἀναγνώσματα, τόσο τό ἀποστολικό ὅσο καί τό εὐαγγελικό.

Ἀντίφωνα λέγονται μερικοί μικροί ὕμνοι, πού ψάλλονται ἀντιφωνικῶς, δηλαδή ἐναλλάξ ἀπό τούς ψάλτες. Τά τρία ἀντίφωνα εἶναι “ταῖς πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, Σῶτερ, σῶσον ἠμάς”, τό “σῶσον ἠμᾶς, Υἱέ Θεοῦ, ὁ ἀναστᾶς ἐκ νεκρῶν ψάλλοντας σοί ἀλληλούϊα” καί μετά ἀκολουθεῖ τό “ἀπολυτίκιο” τῆς ἡμέρας μέ τό ὁποῖο γίνεται ἡ Μικρή Εἴσοδος, ἡ εἴσοδος μέ τό Εὐαγγέλιο.

Τό κεντρικό μήνυμα τῶν ἀντιφώνων εἶναι ὅτι ὁ πραγματικός σωτήρας μας εἶναι ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος ἔγινε ἄνθρωπος, σταυρώθηκε καί ἀναστήθηκε γιά νά νικήση τόν θάνατο, τήν ἁμαρτία καί τόν διάβολο. Κανείς ἄλλος ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά μᾶς σώση παρά μόνον ὁ Χριστός. Καί βέβαια, αἰσθανόμαστε τήν ἀνάγκη νά παρακαλέσουμε τόν Χριστό καί νά ζητήσουμε τήν μεσιτεία τῶν ἁγίων καί τῆς Θεοτόκου, ἀκριβῶς γιατί αὐτοί ἑνώθηκαν μέ τόν Χριστό καί ἀποτελοῦν τήν πραγματική Ἐκκλησία καί γιατί διά τοῦ τρόπου αὐτοῦ θά μάθουμε καί ἐμεῖς τί ἔκαναν οἱ ἅγιοι γιά νά σωθοῦν. Ἔτσι θά μᾶς διδάξουν οἱ ἅγιοι καί τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο μποροῦμε καί ἐμεῖς νά ἑνωθοῦμε μέ τόν Χριστό.

Μετά τό δεύτερο ἀντίφωνο ψάλλεται καί ἕνας θαυμάσιος ὕμνος τοῦ 6ου αἰῶνος, πού ἀρχίζει μέ τήν φράση “ὁ μονογενής υἱός καί λόγος τοῦ Θεοῦ ἀθάνατος ὑπάρχων...” καί εἶναι μιά θαυμάσια περίληψη ὁλοκλήρου της πίστεώς μας. Μποροῦμε νά τόν μάθουμε καί νά τόν ψάλλουμε συχνά, γιατί στό τροπάριο αὐτό βρίσκεται ἡ τριαδολογία, τό μυστήριο τῆς θείας οἰκονομίας καί ἡ σωτηριολογία.

Ὁ Τρισάγιος ὕμνος, πού ψάλλεται μετά τήν μικρά εἴσοδο, εἶναι τό γνωστόν “ἅγιος ὁ Θεός, ἅγιος ἰσχυρός, ἅγιος ἀθάνατος ἐλέησον ἠμάς” καί εἶναι ἕνα ἀπό τά καλύτερα κομμάτια τῆς θείας λατρείας μας. Ὁ ὕμνος αὐτός ἀπαρτίσθηκε ἀπό τόν ὕμνο τῶν ἀγγέλων (τό ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος Σαβαώθ) καί ἀπό διαφόρους ψαλμούς τοῦ Δαυίδ, πού ἀναφέρονται στήν μεγαλωσύνη καί τήν δόξα τοῦ Θεοῦ.

Τό κεντρικό μήνυμα τοῦ ὕμνου αὐτοῦ εἶναι διπλό. Τό πρώτον, εἶναι ἡ δόξα καί τό μεγαλεῖο του Θεοῦ. Δηλαδή ὁ Θεός εἶναι ἅγιος, ἰσχυρός, ἀθάνατος. Τό δεύτερον, ὅτι ἐμεῖς εἴμαστε ἄνθρωποι, ἁμαρτωλοί, ἀδύνατοι καί θνητοί. Γι’ αὐτόν ἀκριβῶς τόν λόγο ζητᾶμε ἀπό αὐτόν τόν Θεό τό ἔλεος καί τήν εὐσπλαχνία Του. Μοιάζουμε σάν ζητιάνοι τοῦ Θεοῦ καί ζητοῦμε ἔλεος καί συγχώρηση. Ποιός μπορεῖ νά αἰσθάνεται δικαιωμένος καί ἀναμάρτητος; Ὅλοι εἴμαστε ἁμαρτωλοί καί ἐλπίζουμε στήν ἀγάπη καί τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ.

Τούς μικρούς αὐτούς ὕμνους, ἤτοι “ταῖς πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου σῶτερ σῶσον ἠμάς”, τό “σῶσον ἠμᾶς υἱέ Θεοῦ ὁ ἀναστᾶς ἐκ νεκρῶν ψάλλοντας σοί ἀλληλούϊα”, τό “ὁ μονογενής υἱός καί λόγος τοῦ Θεοῦ...” καί τό “ἅγιος ὁ Θεός, ἅγιος ἰσχυρός, ἅγιος ἀθάνατος ἐλέησον ἠμάς”, νά τούς ψάλλουμε καθημερινά. Νά ζοῦμε μέ αὐτό τό πνεῦμα, γιατί ἔτσι θά ἀλλάξη καί ἡ ζωή μας.

† Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Μεταξὺ τῶν ἁγίων ποὺ ἑορτάζει Ἐκκλησία μας σήμερα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, εἶναι καὶ ὁ ἅγιος ἱερομάρτυς Παγκράτιος, Ἐπίσκοπος Ταυρομενίας. Ὁ ἅγιος Παγκράτιος ἔζησε στὰ χρόνια τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἁγίων Ἀποστόλων. Καταγόταν ἀπὸ τὴν Ἀντιόχεια καὶ ὅταν πῆγε στὰ Ἱεροσόλυμα, μαζὶ μὲ τοὺς γονεῖς του, δέχθηκε τὸ ἅγιον Βάπτισμα. Στὴν συνέχεια, μετὰ τὸν θάνατο τῶν γονέων του, ὁ ἅγιος Παγκράτιος πῆγε στὰ ὅρια τῆς Μαύρης Θάλασσας, εἰσῆλθε σὲ ἕνα σπήλαιο καὶ «ἡσύχαζε κατὰ μόνας». Ἐκεῖ τὸν συνάντησε ὁ Ἀπόστολος Πέτρος κατὰ τὶς περιοδεῖες του, τὸν πῆρε μαζί του πρὸς τὰ μέρη τῆς Κιλικίας, ὅπου ὁ Παγκράτιος συνάντησε καὶ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο, ὁ ὁποῖος τὸν κατέστησε ἐπίσκοπο στὸ Ταυρομένιο τῆς Σικελίας. Ἐκεῖ ὁ ἅγιος Παγκράτιος ἔκανε πολλὰ θαύματα, θεράπευσε πολλὲς ἀσθένειες, γκρέμισε δὲ καὶ τὰ προσκυνούμενα ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους εἴδωλα. Πολλοὶ πίστευσαν στὸν Χριστό, ἀκόμη καὶ αὐτὸς ὁ ἡγεμόνας Βονιφάτιος. Ὅμως οἱ ὀπαδοὶ τοῦ αἱρετικοῦ Μοντανοῦ τὸν θανάτωσαν.

Τὰ τροπάρια τῆς Ἐκκλησίας ποὺ ἐγράφησαν γιὰ νὰ τιμήσουν τὸν ἅγιο Παγκράτιο ἀναφέρονται σὲ αὐτὴν τὴν προσωπικότητα. Ἕνα ἀπὸ αὐτὰ τὸν ὀνομάζει «λίθον ἔντιμον» ποὺ ἐτέθη στὸ θεμέλιο τῆς Ἐκκλησίας. Ἄλλο τροπάριο κάνει λόγο γιὰ τὸ ὅτι ὁ ἅγιος Παγκράτιος, μὲ τὴν Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ἄνοιγε αὐλάκια στὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων καὶ ἔσπερνε ἐκεῖ τὸν ἔνθεο σπόρο καὶ τὸν προσήγαγε στὸν ἐπουράνιο γεωργό, τὸν Χριστό. Ἄλλο τροπάριο κάνει λόγο γιὰ τὸ ὅτι κατέστησε τὴν Δύση, στὴν ὁποία ἀπεστάλη γιὰ νὰ τὴν ποιμάνη ὡς Ἐπίσκοπος, ἀνατολή, ἀφοῦ ἔφερε ἐκεῖ τὴν θεία ἐπίγνωση τοῦ ὑπὲρ νοῦν ἀνατείλαντος ἡλίου, τοῦ Χριστοῦ, καὶ στὴν συνέχεια ἐκεῖ ἔδυσε μὲ τὴν ἄθλησή του καὶ ἀνέτειλε πρὸς τὸ ἀνέσπερο φῶς, ὅπου βλέπει τὸ ποθούμενο κάλλος τοῦ ἀγωνοθέτου Χριστοῦ.

Στὴν ζωὴ τοῦ ἁγίου Παγκρατίου βλέπουμε τὴν στενὴ σχέση μεταξὺ τῆς πίστεως, τοῦ Βαπτίσματος, τῆς ἀσκήσεως, τῆς ἀρχιερωσύνης, καὶ τοῦ μαρτυρίου. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ Χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι ἑνιαία καὶ δὲν διασπῶνται τὰ μυστήρια ἀπὸ τὴν πίστη, ἡ ἄσκηση ἀπὸ τὴν ἱερωσύνη καὶ τὸ μαρτύριο.

Τὸ ἀπολυτίκιο τοῦ ἁγίου, ποὺ ἔχει θεσπισθῇ νὰ ψάλλεται καὶ γιὰ πολλοὺς ἱερομάρτυρας, δεῖγμα ὅτι ὅλοι οἱ ἱερομάρτυρες ἔχουν κοινὴ παράδοση καὶ ζωή, κάνει λόγο γιὰ τὸ ὅτι ὁ ἅγιος Παγκράτιος δὲν ἦταν ἁπλῶς διάδοχος τῶν Ἀποστόλων, ἀλλὰ ἦταν καὶ μέτοχος τῆς ζωῆς τῶν Ἀποστόλων. Ἐπίσης τονίζεται ὅτι ὑπῆρξε θεόπνευστος, γιατί ἔζησε τὴν πράξη, δηλαδὴ τὴν κάθαρση τῆς καρδιᾶς ἀπὸ τὰ πάθη, πάνω στὴν ὁποία στήριξε τὴν θεωρία, δηλαδὴ τὴν ὑπαρξιακὴ βίωση τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἐπειδὴ διακρινόταν γιὰ τὴν πνευματικὴ αὐτὴ ζωή, γι’ αὐτὸ καὶ ἀξιώθηκε καὶ τοῦ μαρτυρίου, ἀφοῦ τὸ μαρτύριο δὲν εἶναι μιὰ ἀνθρώπινη πράξη καὶ ἐνέργεια, ἀλλὰ καρπὸς καὶ ἀποτέλεσμα τῆς ἑνώσεως τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό, μέσα ἀπὸ τὰ μυστήρια καὶ τὴν ἄσκηση.

Τιμοῦμε τοὺς ἁγίους καὶ τοὺς μάρτυρας, ἀλλὰ θὰ πρέπη νὰ βλέπουμε τί ἦταν αὐτὸ ποὺ τοὺς ἀνέδειξε ὁμολογητάς, μάρτυρας καὶ ἁγίους. Ὁ πρωταρχικὸς παράγοντας εἶναι ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ, τὴν ὁποία λαμβάνει κανεὶς μὲ τὰ μυστήρια καὶ τὴν ἀφήνει νὰ καρποφορήση μὲ τὴν ἄσκηση. Ὁ ἁγιασμὸς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς συνέργειας, δηλαδὴ τῆς ἐνέργειας τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς ἀνταποκρίσεως τοῦ ἀνθρώπου σὲ αὐτήν. Στὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου πρωτεύοντα ρόλο ἔχει ὁ Θεός, ἀλλὰ ἀπαιτεῖται καὶ ἡ ἐλεύθερη ἀνταπόκριση ἐκ μέρους τοῦ ἀνθρώπου στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἂν καταργήσουμε τὴν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου, πέφτουμε στὸν μονοφυσιτισμό, καὶ ἐὰν δὲν βλέπουμε τὴν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, καταλήγουμε στὸν νεστοριανισμὸ καὶ τὸν οὑμανισμό.

Ὁ ἅγιος Παγκράτιος μπορεῖ νὰ γίνη πρότυπο γιὰ ὅλους μας, Κληρικοὺς καὶ λαϊκούς, ἄνδρες καὶ γυναῖκες. Δείχνει τί εἶναι ἡ κατὰ Χριστὸν ἄσκηση, τί εἶναι ἡ ἱερωσύνη καὶ τί εἶναι τὸ μαρτύριο. Ἂς ἔχουμε τὶς πρεσβεῖες του.

Ὁ Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου Ἰερόθεος

Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας, ἑορτάζει τὴν ἀνακομιδὴ τῶν λειψάνων τοῦ ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ, ἐνῷ ἡ μνήμη του ἑορτάζεται τὴν εἰκοστὴ πρώτη (21) Ἰανουαρίου.

Ὁ ἅγιος Μάξιμος εἶναι ἕνας μεγάλος Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ ὁποῖος γεννήθηκε στὸ τέλος τοῦ 6ου αἰῶνος στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἔδρασε μέχρι τα μέσα τοῦ 7ου αἰῶνος. Καταγόταν ἀπὸ ἐπιφανῆ οἰκογένεια, διακρινόταν γιὰ τὰ μεγάλα καὶ ἔκτακτα διανοητικὰ χαρίσματα καὶ κατέλαβε μεγάλη θέση στὰ ἀνάκτορα, ἀφοῦ προσλήφθηκε ἀπὸ τὸν Αὐτοκράτορα Ἡράκλειο ὡς ἀρχιγραμματεύς. Ὅμως, πολὺ γρήγορα παραιτήθηκε ἀπὸ τὸ ἀξίωμα αὐτὸ καὶ ἔγινε μοναχός, κατ’ ἀρχὰς μὲν σὲ Ἱερὰ Μονὴ στὴν ἀνατολικὴ ἀκτὴ τοῦ Βοσπόρου καὶ ἀργότερα, λόγῳ ἐπιδρομῶν, μετακινήθηκε σὲ ἄλλες Ἱερὲς Μονές.

Ἡ ζωὴ τοῦ ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ ὑπῆρξε περιπετειώδης, διότι ὑπερασπίσθηκε τὴν ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας σχετικὰ μὲ τὶς δύο θελήσεις στὸν Χριστό. Στὴν ἐποχή του ἐμφανίσθηκε μία αἵρεση, ὁ λεγόμενος μονοθελητισμὸς καὶ μονοενεργητισμός, ποὺ ἦταν προέκταση τῆς μονοφυσιτικῆς αἱρέσεως καὶ ὑπεστήριζε ὅτι ὁ Χριστὸς μετὰ τὴν ἕνωση τῶν δύο φύσεων εἶχε μόνον μία θέληση, τὴν θεία. Ὁ ἅγιος Μάξιμος διέβλεψε τὸν κίνδυνο γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, γι’ αὐτὸ ὑπεστήριξε τὴν ὀρθόδοξη διδασκαλία ὅτι ὁ Χριστὸς ὅπως εἶχε δυὸ φύσεις, τὴν θεία καὶ τὴν ἀνθρωπίνη, ἔτσι εἶχε καὶ δύο φυσικὰ θελήματα, τὸ θεῖο καὶ τὸ ἀνθρώπινο, γιατί ἡ θέληση καὶ ἡ ἐνέργεια εἶναι ἡ ἱκανότητα τῆς φύσεως.

Τὸ σημαντικὸ εἶναι νὰ δοῦμε τὸν λόγο γιὰ τὸν ὁποῖον ἐπεκτάθηκε ἡ αἵρεση τοῦ μονοθελητισμοῦ. Ὅταν ὁ Αὐτοκράτορας Ἡράκλειος ἐλευθέρωσε ἀπὸ τοὺς Ἄραβες τὶς χῶρες στὶς ὁποῖες κατοικοῦσαν οἱ μονοφυσίτες, προσπάθησε νὰ ἐντάξη τους μονοφυσίτες μέσα στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, χρησιμοποιῶντας ἕναν πολιτικὸ συμβιβασμό. Σύμφωνα μὲ αὐτὸ τὸ σχέδιο οἱ μονοφυσίτες θὰ δέχονταν ὅτι στὸν Χριστὸ ὑπάρχουν δύο φύσεις μετὰ τὴν ἕνωση θείας καὶ ἀνθρωπίνης φύσεως, καὶ οἱ Ὀρθόδοξοι θὰ δέχονταν ὅτι στὸν Χριστὸ ὑπάρχει μία θέληση καὶ ἐνέργεια, μετὰ τὴν ἕνωση τῶν δύο φύσεων.

Ὁ ἅγιος Μάξιμος, ὅμως, δὲν μποροῦσε νὰ δεχθῇ ἀλλοίωση τῆς πίστεως καὶ μάλιστα γιὰ πολιτικοὺς λόγους καὶ μὲ πολιτικὲς σκοπιμότητες, γι’ αὐτὸ ἔγραψε πολλὰ κείμενα καὶ ἔκανε πολλοὺς ἀγῶνες γιὰ τὴν διαφύλαξη τῆς ἀληθείας. Ὑπέστη πολλὲς κακώσεις καὶ μαρτύρια, ἀλλὰ δὲν ὑπεχώρησε. Τὸ θέμα αὐτὸ δὲν εἶναι μόνον θεολογικὸ καὶ χριστολογικό, ἀλλὰ καὶ ἀνθρωπολογικό, γιατί ἂν ὁ Χριστὸς ἔχη μόνο μία θέληση καὶ ἐνέργεια, δηλαδὴ τὴν θεία θέληση καὶ ἐνέργεια, τότε δὲν εἶναι πραγματικὸς ἄνθρωπος, καθὼς ἐπίσης δὲν θὰ μποροῦσε νὰ σωθῇ ὁ ἄνθρωπος.

Ἡ ΣΤ’ (ἕκτη) Οἰκουμενικὴ Σύνοδος ἀπεφάσισε ὅτι ἀφοῦ στὸν Χριστὸ ὑπάρχουν δύο φύσεις, ἡ θεία καὶ ἡ ἀνθρωπίνη, ὑπάρχουν καὶ δύο φυσικὲς θελήσεις καὶ δύο φυσικὲς ἐνέργειες, ἡ θεία καὶ ἡ ἀνθρωπίνη, ποὺ ἐνεργοῦσαν «ἀδιαιρέτως, ἀτρέπτως, ἀμερίστως, ἀσυγχύτως», χωρὶς νὰ ἐπικρατὴ ἀντιπαλότητα μεταξύ τους. Ὅπως ἑρμηνεύει καὶ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ἡ ἀνθρώπινη θέληση δὲν ἐκινεῖτο ἀπὸ τὴν δική της γνώμη, ἀλλὰ ὑποτασσόταν στὴν θεία θέληση, στὴν ὑπόσταση τοῦ Λόγου, καὶ ἔπασχε τὰ δικά της, κατὰ τρόπον φυσικό, ὅταν ἡ θεία θελήση τὸ παραχωροῦσε σὲ αὐτήν. Ἔτσι, ὁ Χριστὸς παρέδωκε τὸν ἑαυτὸ Τοῦ ἑκούσια στὸν θάνατο ὡς Θεός, ἀλλὰ καὶ ὡς ἄνθρωπος.

Βέβαια, μερικοὶ ἰσχυρίζονται ὅτι αὐτὰ εἶναι φιλοσοφικὰ ζητήματα, ποὺ δὲν ἀφοροῦν τοὺς Χριστιανοὺς καὶ δὲν τὰ καταλαβαίνουν. Αὐτὸ εἶναι λάθος, γιατί αὐτὰ εἶναι θεολογικὰ ζητήματα καὶ ἡ ἀλλοίωση τῆς διδασκαλίας περὶ τοῦ Χριστοῦ συνιστᾶ καὶ ἀλλοίωση τοῦ τρόπου τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου. Ἀκόμη, ὁ ἅγιος Μάξιμος καὶ οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ὅταν μιλοῦσαν γιὰ τὸν Χριστό, δὲν ἔκαναν φιλοσοφία, ἀλλὰ προσπαθοῦσαν νὰ ἐκφράσουν μὲ λόγια αὐτὸ ποὺ γνώριζαν ἀπὸ προσωπικὴ πείρα. Ὅταν ἔβλεπαν τὸν Χριστὸ στὸ φῶς τῆς δόξης Τοῦ, τότε ἔβλεπαν τὴν θεωθεῖσα ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ, καθὼς ἐπίσης καταλάβαιναν ὅτι δὲν χανόταν καὶ ἡ δική τους θέληση καὶ ἐλευθερία.

Πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι ἡ διαφορὰ Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως, μεταξὺ τῶν ἄλλων, βρίσκεται καὶ στὸ γεγονὸς ὅτι στὴν Δύση ἐπικράτησε μὲ ποικίλους τρόπους, ἡ θεωρία τοῦ ἀπολύτου προορισμοῦ τοῦ ἱεροῦ Αὐγουστίνου, ἡ ὁποία καταργοῦσε τὴν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου, ἐνῷ στὴν Ἀνατολὴ κυριάρχησε ἡ διδασκαλία τοῦ ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ, ἡ ὁποία διασώζει τὴν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου.

Ὑπάρχει καὶ ἕνας ἄλλος λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο ἀναφερθήκαμε σήμερα στὸ θέμα αὐτό. Ὅπως εἴδαμε προηγουμένως, ὁ μονοθελητισμὸς ἦταν ἀποτέλεσμα τῶν ἐνεργειῶν τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας νὰ ἐνώση τοὺς ὀρθοδόξους καὶ τοὺς μονοφυσίτας, ἀλλὰ τελικὰ αὐτὸ ἀπέτυχε. Γι’ αὐτὸ πρέπει νὰ γίνη κατανοητὸ ὅτι δὲν εἶναι δυνατὸν στὰ θεολογικὰ καὶ ἐκκλησιαστικὰ θέματα νὰ χρησιμοποιῆται ἡ πολιτικὴ σκοπιμότητα καὶ ἡ διπλωματία.

Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς μὲ τὴν διδασκαλία του καὶ τοὺς ἀγῶνες του μᾶς ἔδειξε ὅτι καὶ ὡς πραγματικοὶ Ὀρθόδοξοι πρέπει νὰ ζοῦμε τὴν ἀλήθεια καὶ νὰ τὴν ὁμολογοῦμε μὲ ὅλη τὴν δύναμη τῆς ψυχῆς μας.

Ὁ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Ἑωθινὸ Δ´ , Λούκ. κδ´ , 1-12

Ἑρμηνεύοντας τὰ Ἑωθινὰ Εὐαγγέλια, δηλαδὴ τὰ Εὐαγγέλια τὰ ὁποῖα διαβάζονται κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ Ὄρθρου τῶν Κυριακῶν καὶ ἀναφέρονται στὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, σήμερα θὰ δοῦμε τὸ Εὐαγγέλιο ποὺ διαβάστηκε τὸ πρωΐ στὸν Ὄρθρο καὶ αὐτὸ εἶναι τὸ τέταρτο (Δ´ ) Ἑωθινό.

Τὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο ἄναφέρεταί σὲ δύο ἐπισκέψεις στὸν Τάφο τοῦ Χριστοῦ. Ἡ μία ἐπίσκεψη ἦταν τῶν Μυροφόρων γυναικῶν, ἤτοι τῆς Μαρίας τῆς Μαγδαληνῆς, τῆς Ἰωάννας καὶ τῆς Μαρίας της τοῦ Ἰακώβου, καὶ ἡ ἄλλη ἐπίσκεψη ἦταν τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου. Τὸ σημαντικὸ εἶναι ὅτι ὅλοι αὐτοὶ δὲν εἶδαν τὸν Ἀναστάντα Χριστό, ἀλλὰ οἱ μὲν γυναῖκες εἶδαν δύο νέους μὲ ἀστραφτερὲς στολές, ποὺ ἦσαν οἱ ἄγγελοι, καὶ ὁ Πέτρος εἶδε μόνον τὰ σάβανα, τὰ ὁποῖα βρίσκονταν στὸν τάφο τοῦ Χριστοῦ.

Κάνει ἰδιαίτερη ἐντύπωση, ὅταν διαβάζη κανεὶς τὰ γεγονότα τῆς Ἀναστάσεως, ὅτι πρῶτες πῆγαν στὸ μνημεῖο οἱ γυναῖκες ποὺ λέγονται μυροφόρες γυναῖκες, οἱ ὁποῖες στὴν συνέχεια ἀπήγγειλαν στοὺς μαθητὲς τὸ γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως, ἀλλὰ συνήθως οἱ μαθητὲς δὲν δέχονταν ἀμέσως τὴν πληροφορία τῶν γυναικῶν.

Οἱ μυροφόρες γυναῖκες εἶχαν πνευματικὴ ἀνδρεῖα καὶ μεγάλη πίστη, γι' αὐτὸ ἀξιώθηκαν τῆς μεγάλης τιμῆς νὰ γίνουν εὐαγγελίστριες τῶν Εὐαγγελιστῶν καὶ ἀπόστολοι τῶν Ἀποστόλων. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸν ἔγινε καὶ ἡ ἀποκατάσταση τῆς γυναικείας φύσεως. Ὅπως γνωρίζουμε πρώτη ἁμάρτησε ἡ Εὔα καὶ στὴν συνέχεια μετέφερε τὴν πτώση στὸν Ἀδάμ. Τώρα μὲ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ διορθώνεται αὐτὸ καὶ ἔτσι πρῶτες πιστοποιοῦν τὸ θαῦμα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ οἱ γυναῖκες καὶ μεταφέρουν τὸ μήνυμα αὐτὸ στοὺς μαθητάς.

Ἔπειτα, τόσο οἱ Μυροφόρες γυναῖκες ὅσο καὶ ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, αἰσθάνθηκαν ἀπορία ὅταν εἰσῆλθαν στὸ μνημεῖο. Πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι τὸ μνημεῖο στὸ ὁποῖο ἐτέθη ὁ Χριστὸς δὲν ἦταν κάτω στὴν γῆ, ἀλλὰ μέσα σὲ ἕνα βράχο. Μέσα στὸ μνημεῖο αὐτὸ εἰσῆλθαν οἱ Μυροφόρες γυναῖκες καὶ ὁ Ἀπόστολος Πέτρος. Μπαίνοντας, λοιπόν, στὸ μνημεῖο καὶ βλέποντας ὅτι ἦταν ἄδειο, παρὰ μόνον ὑπῆρχαν τὰ ὀθόνια, δηλαδὴ τὰ σάβανα, αἰσθάνθηκαν ἀπορία. Βέβαια, ὁ Χριστὸς εἶχε προαναγγείλει τὴν Ἀνάστασή Τοῦ, ἀλλὰ εἶναι τόσο μεγάλο γεγονὸς ἡ Ἀνάσταση ἑνὸς ἀνθρώπου καὶ μάλιστα νὰ ἀναστηθῇ ὁ ἴδιος μὲ τὶς δικές του δυνάμεις, ὅπως ἔγινε μὲ τὸν Χριστό, ποὺ ἀνέστησε τὸ σῶμα ἡ θεότητά Τοῦ, ποὺ κινεῖται πέρα ἀπὸ τὴν λογικὴ καὶ τὰ ἀνθρώπινα δεδομένα. Ἡ ἀπορία καὶ ἡ δυσπιστία μπροστὰ στὸ γεγονὸς αὐτὸ εἶναι φυσικὸ στὰ ἀνθρώπινα δεδομένα. Ἀλλὰ μέσα στὴν Ἐκκλησία τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ ὅλα, καὶ τὰ πλέον παράδοξα, μποροῦν νὰ πραγματοποιηθοῦν.

Οἱ γυναῖκες εἶδαν δύο ἀγγέλους μὲ λαμπρὲς φορεσιές, ποὺ ἦταν το φῶς τοῦ Θεοῦ, ποὺ λαμβάνουν οἱ ἄγγελοι μὲ τὴν προσέγγισή τους στὸν Θεό. Καὶ βέβαια, ὁ ἄνθρωπος πρῶτα συναντᾶ διαφόρους ἀνθρώπους ποὺ εἶναι ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, ποὺ τοῦ μεταδίδουν τὸ μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως, καὶ ὕστερα, ἀνάλογα μὲ τὴν ὑπακοὴ ποὺ δείχνει σὲ αὐτοὺς καὶ ἀνάλογα μὲ τὴν τὴν οἰκονομία τοῦ Θεοῦ, ἀξιώνεται νὰ δὴ καὶ τὸν ἴδιο τὸν Ἀναστάντα Χριστό. Ἡ ὑπακοὴ στοὺς πνευματικούς μας πατέρας καὶ τοὺς ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ἕνα ἀπαραίτητο στάδιο προετοιμασίας γιὰ τὴν μεγάλη ἐμφάνιση τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν προσωπικὴ ἐπικοινωνία καὶ κοινωνία μαζὶ Τοῦ.

Οἱ ἄγγελοι εἶπαν στὶς μυροφόρες γυναῖκες: "Τί ζητεῖτε τον ζῶντα μετὰ τῶν νεκρῶν; οὐκ ἐστιν ὦδε, ἀλλ' ἠγέρθη". Ὁ Θεὸς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας δὲν εἶναι ἕνας Θεὸς ποὺ ζῇ ἀνάμεσα στοὺς νεκρούς, δὲν εἶναι ἕνας νεκρὸς Θεός, ἀλλὰ Θεὸς ζῶν, δηλαδὴ ζωντανός. Ὅποιος θέλει νὰ τὸ βιώση αὐτὸ ἐκ πείρας ἂς ὑπακούση στοὺς συγχρόνους ἀγγέλους, ποὺ εἶναι οἱ ἅγιοι, ἂς ἀκολουθήση τὶς συμβουλές τους καὶ τότε θὰ τὸ διαπιστώση προσωπικὰ καὶ βεβαίως θὰ ἀναστηθῇ καὶ ἐκεῖνος ἀπὸ τὰ ἔργα τῆς ἁμαρτίας.

Ὁ Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, εἶναι τό Θεανθρώπινο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἦταν πνευματική καί τήν ἀποτελοῦσαν οἱ δίκαιοι, οἱ ὁποῖοι ὅμως δέν εἶχαν ὑπερβῆ τόν θάνατο, ἀλλά ὅμως μέ τήν ἐνανθρώπιση τοῦ Χριστοῦ ἡ Ἐκκλησία ἔγινε σωματική, δηλαδή προσλήφθηκε ἀπό τόν Χριστό καί ἔγινε Σῶμα Του. Καί σέ αὐτό συνήργησε ἡ Παναγία, γιατί ἐκείνη ἔδωσε τό σῶμα της στόν Χριστό, ὁ ὁποῖος τό θέωσε καί τό ἔκανε Ἐκκλησία. Καί μόνο ἀπό αὐτό φαίνεται ἡ μεγάλη ἀξία τῆς Παναγίας μας, καί ὅτι αὐτή εἶναι ἡ χαρά καί ἡ αἰτία τῆς θεώσεώς μας.

Ἑπομένως, ὅταν λέμε Ἐκκλησία ἐννοοῦμε τόν Νυμφίο Χριστό, τήν Μητέρα τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ καί τούς φίλους του Νυμφίου Χριστοῦ, τούς ἁγίους. Μέσα σέ αὐτήν τήν κοινωνία ἐπιτυγχάνεται ἡ θέωση τοῦ ἀνθρώπου καί ὁ ἁγιασμός τῆς κτίσεως καί βεβαίως γίνονται ὅλες οἱ μεγάλες ἀλλαγές στήν κοινωνία καί τόν κόσμο.

Στά κηρύγματα αὐτῶν τῶν μηνῶν ἀναφερθήκαμε καί θά ἀναφερθοῦμε στά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, καί εἴδαμε τήν σημασία πού ἔχουν γιά τήν ζωή μας. Δέν μπορεῖ νά ὑπάρξη πνευματική ζωή ἔξω ἀπό τά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, ἰδιαιτέρως ἔξω ἀπό τό ἅγιο Βάπτισμα, τό ἅγιο Χρίσμα καί τήν θεία Κοινωνία. Ὅμως σέ αὐτά τά μυστήρια συμμετέχει καί ἡ Παναγία μας. Ἡ ἐπίσκεψη τοῦ ἀγγέλου κατά τόν Εὐαγγελισμό καί ἡ λήψη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι τό Βάπτισμα καί τό Χρίσμα τῆς Παναγίας μας, διότι δί’ αὐτοῦ του τρόπου καθαρίσθηκε τό κατ’ εἰκόνα της καί ἐχρίσθη ὑπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἄν δοῦμε τό ἅγιο Βάπτισμα μέσα ἀπό τήν Ὀρθόδοξη προοπτική, ὄχι ἁπλῶς ὡς ἐλευθέρωση ἀπό τήν κληρονομική ἐνοχή, ἀλλά ὡς κάθαρση τοῦ κατ’ εἰκόνα, τότε καταλαβαίνουμε καί τήν κατάσταση τῆς φύσεως τῆς Παναγίας κατά τόν Εὐαγγελισμό. Μέ τήν σύλληψη τοῦ Χριστοῦ στήν κοιλία τῆς Παναγίας μᾶς μπορεῖ κανείς νά πῆ ὅτι ἡ Παναγία κοινωνοῦσε τοῦ Χριστοῦ. Ἡ στενή σχέση τοῦ ἐμβρύου Χριστοῦ μέ τήν Μητέρα Τοῦ δείχνει ὅτι ἡ Παναγία εἶχε γιά ἐννέα μῆνες, κατά τούς ὁποίους κυοφοροῦσε τόν Χριστό, μιά συνεχῆ θεία Κοινωνία. Καί μέ τήν κοίμησή της καί τήν ἄνοδό της σωματικῶς στόν οὐρανό, ἡ Παναγία ἔζησε τήν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ καί τήν ἀνάσταση καί τοῦ σώματός της.

Ἀφοῦ ἀναγνωρίζουμε τήν μεγάλη ἀξία τῆς θείας Εὐχαριστίας πρέπει νά δοῦμε καί τήν σχέση τῆς Παναγίας μέ τό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας. Τό σημαντικό εἶναι ὅτι ἔχουμε τήν μεγάλη τιμή, κατά τήν διάρκεια τῆς θείας Εὐχαριστίας, νά κοινωνοῦμε τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά αὐτό τό ὀφείλουμε καί στήν Παναγία, διότι αὐτό τό Σῶμα Τοῦ ὁ Χριστός τό ἔλαβε ἀπό τήν μητέρα Του καί τό ἐθέωσε. Μέσα σέ αὐτήν τήν προοπτική ὁ ἅγιος Συμεών ὁ νέος Θεολόγος λέγει ὅτι οἱ κοινωνοῦντες τῆς σαρκός τοῦ Κυρίου ἠμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ κοινωνοῦν καί τῆς σαρκός τῆς Παναγίας. Ἀκόμη καί τό ἀντίδωρο, κατά μία ἑρμηνεία, εἶναι εὐλογία τῆς Παναγίας μας. Γιατί ὁ ἄρτος πού προσφέρεται στήν προσκομιδή ὑπενθυμίζει τήν Θεοτόκο, ἀφοῦ ἀπό τό πρόσφορο βγαίνει ὁ ἀμνός γιά νά προσφερθῆ καί νά μεταβληθῆ σέ Σῶμα Χριστοῦ, ὁπότε τό ὑπόλοιπο μέρος τοῦ προσφόρου δίδεται εἰς ἀνάμνηση τῆς Παναγίας.

Ἡ Παναγία, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, συνδέεται στενά μέ τόν Χριστό, γι’ αὐτό καί συνήθως οἱ ἁγιογράφοι τήν ἁγιογραφοῦν ἔχοντας στήν ἀγκαλιά τῆς τόν Χριστό. Κατ’ ἐπέκταση ἡ Παναγία συνδέεται καί μέ τήν Ἐκκλησία, γιατί ὅπως ἡ Ἐκκλησία ἔχει στό κέντρο τῆς τόν Χριστό, ἔτσι καί ἡ Παναγία κρατᾶ στήν ἀγκαλιά τῆς τόν Χριστό. Καί ὅπως διά τῆς Ἐκκλησίας γνωρίζουμε τόν Χριστό, ἔτσι καί διά τῆς Παναγίας ὁδηγούμαστε στήν ἀγάπη πρός τόν Χριστό. Καί ὅπως ἡ Ἐκκλησία προσεύχεται γιά τήν σωτηρία μας, ἔτσι καί ἡ Παναγία προσεύχεται ἀδιάλειπτα γιά μᾶς.

Ὑμνοῦμε τόν Χριστό πού εἶναι ὁ Σωτήρας καί εὐεργέτης μας, ἀλλά δοξάζουμε καί τήν Παναγία μας πού ἔγινε ἡ χαρά καί αἰτία τῆς ἀναδημιουργίας μας. Καί ἐγκαταλείπουμε τόν ἑαυτό μας στήν θεομητορική της καρδιά καί στήν φιλανθρωπία της γιά ὅλους μας. Τήν παρακαλοῦμε, τήν ἱκετεύουμε νά μᾶς προστατεύη, νά μᾶς ἐνισχύη καί νά πρεσβεύη γιά μᾶς, καθ’ ὅλη τήν ζωή μας, κατά τήν ὥρα τοῦ θανάτου μας, ἀλλά κυρίως κατά τήν φρικτή ὥρα τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Χριστοῦ.

«Ὑπεραγία Θεοτόκε σῶσον ἠμᾶς».

† Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Ἡ σημερινὴ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, χαρακτηρίζεται ἀπὸ τὸν λαὸ μᾶς ὡς τὸ "Πάσχα τοῦ Καλοκαιριοῦ", ὁ λαὸς προσέρχεται σήμερα σὲ ὅλους τοὺς Ναοὺς ποὺ τιμῶνται πρὸς τιμὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου καὶ πανηγυρίζει μὲ εὐλάβεια καὶ εὐφροσύνη. Κάθε Ναός, κάθε Παρεκκλήσι καὶ Ἐξωκκλήσι γεμίζει ἀπὸ πολλοὺς προσκυνητὲς καὶ σὲ πολλὲς περιπτώσεις, ὕστερα ἀπὸ τὴν θεία Λειτουργία συνεχίζεται ἡ ἑορτὴ καθ' ὅλη τὴν διάρκεια τῆς ἡμέρας. Προηγήθηκε δὲ καὶ μία περίοδος δεκαπέντε ἡμερῶν νηστείας καὶ προσευχῆς, ὥστε νὰ ἑορτασθῇ κατὰ τὸν καλύτερο τρόπο ἡ ἑορτὴ τῆς Μητέρας τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ καὶ δικῆς μας Μητέρας.

Λέγεται ἡ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου "Πάσχα τοῦ Καλοκαιριοῦ", γιατί ἐκτὸς ἀπὸ τὸν λαμπρὸ ἑορτασμό, συγχρόνως ἡ σημερινὴ ἑορτή μας ὑπενθυμίζει τὸ Πάσχα τῆς ἀνοίξεως, τὴν ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.

Τὴν λαμπροφόρο ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως ἑορτάζουμε τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, τὴν ἔγερση τοῦ Σώματός Τοῦ, καὶ ἀργότερα ἑορτάζουμε καὶ τὴν ἔνδοξη Ἀνάληψη τοῦ Χριστοῦ μαζὶ μὲ τὸ ἀναστημένο Σῶμα Τοῦ. Ἀναλογικά, τὸ ἴδιο ἑορτάζουμε καὶ σήμερα. Ἡ σημερινὴ ἑορτὴ λέγεται ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ἀλλὰ συγχρόνως χαρακτηρίζεται ὡς ἡ Μετάσταση τῆς Παναγίας μας καὶ ἡ εἰς οὐρανοὺς ἄνοδός της. Αὐτὴ ἡ Μετάσταση εἶναι ἡ Ἀνάσταση τοῦ σώματός της, καὶ ἡ ἄνοδος στοὺς οὐρανοὺς εἶναι ἡ ἀνάληψη στοὺς οὐρανοὺς τῆς Παναγίας μας μαζὶ μὲ τὸ σῶμα της. Ἔτσι, ἡ Παναγία βρίσκεται μὲ τὸ σῶμα της στὸν οὐρανό, κοντὰ στὸν Υἱό της. Βέβαια, ὑπάρχει μία βασικὴ διαφορά, γιατί ὁ Ἴδιος ὁ Χριστὸς ἀνέστησε τὸ Σῶμα Τοῦ, μὲ τὴν θεότητα ποὺ εἶχε, ἐνῷ ἡ ἀνάσταση τῆς Θεοτόκου ἔγινε μὲ τὴν δύναμη καὶ ἐνέργεια τοῦ Υἱοῦ της, τοῦ Χριστοῦ.

Κατὰ τὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, τρεῖς ἡμέρες μετὰ τὴν ταφὴ τοῦ σώματος τῆς Παναγίας, ὅταν οἱ μαθητὲς πῆγαν στὸν τάφο γιὰ νὰ τὸν προσκυνήσουν, εἶδαν ὅτι δὲν ὑπῆρχε ἐκεῖ τὸ σῶμα της. Αὐτὴν τὴν παράδοση διασώζουν πολλὰ τροπάρια τῆς Ἐκκλησίας. Σὲ ἕνα τροπάριο ποὺ ψάλλαμε σήμερα τὸ πρωΐ καὶ τὸ ὁποῖο ἔγραψε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ ποιητής, λέγεται: «Νικητικὰ μὲν βραβεῖα ἤρω κατὰ τῆς φύσεως, Ἁγνή, Θεὸν κυήσασα· ὅμως μιμουμένη δὲ τὸν Ποιητὴν Σοῦ καὶ Υἱόν, ὑπὲρ φῦσιν ὑποκύπτεις τοῖς τῆς φύσεως νόμοις· δι' ὃ θνήσκουσα σὺν τῷ Υἱῷ ἐγείρη διαιωνίζουσα» . Δηλαδή, ἡ Παναγία ἔλαβε πολλὰ βραβεῖα ἐναντίον τῆς φύσεως, ἀφοῦ ἐκύησε τὸν Χριστό. Κατ' ἀρχὰς ἐγέννησε ἀσπόρως τὸν Χριστό. Στὴν συνέχεια ὅμως μιμουμένη τὸν Υἱό της ὑπέκυψε στοὺς νόμους τῆς φύσεως, ἀφοῦ πέθανε καὶ αὐτή, ἀλλὰ αὐτὸ ἔγινε ὑπὲρ φῦσιν, διότι στὴν συνέχεια ἀναστήθηκε καὶ παραμένει αἰωνίως μαζὶ μὲ τὸν Υἱό της.

Ἡ ἀνάσταση τοῦ σώματος τῆς Παναγίας μας καὶ ἡ ἀνάληψή της στοὺς οὐρανοὺς ἐξηγεῖται θεολογικὰ ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἕνωσε τὴν θεία φύση μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύση στὴν ὑπόστασή Τοῦ, θέωσε τὴν ἀνθρώπινη φύση καὶ ἑπομένως ἡ Παναγία εἶναι ἡ πρώτη ποὺ γεύθηκε τοὺς καρποὺς τῆς ὑποστατικῆς ἑνώσεως θείας καὶ ἀνθρωπίνης φύσεως στὴν ὑπόσταση τοῦ Λόγου, καθὼς ἐπίσης εἶναι καὶ ἡ πρώτη ποὺ εἶδε τὸν Ἀναστάντα Χριστό, κατὰ τὴν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. Καὶ ἐφ' ὅσον τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ ποὺ προσελήφθη ἀπὸ τὴν Παναγία ἀναστήθηκε, ἦταν ἑπόμενο καὶ τὸ σῶμα τῆς Παναγίας μας νὰ ἀναστηθῇ καὶ νὰ ἀναληφθῇ.

Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης συγκέντρωσε πολλὰ χωρία ἁγίων Πατέρων, ὅπως τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου Κρήτης, τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, τοῦ ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ, ποὺ ἀναφέρονται στὸ θέμα τῆς ἀναστάσεως τοῦ σώματος τῆς Παναγίας μας. Αὐτὸ δὲ τὸ συναντοῦμε σὲ πολλὰ τροπάρια τῆς Ἐκκλησίας μας. Γι' αὐτὸ καὶ ἡ Κοίμηση τῆς Παναγίας μας λέγεται ἔνδοξη Κοίμηση.

Τὸ σημαντικὸ ἀπὸ τὴν σημερινὴ ἑορτή, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, εἶναι ὅτι σήμερα γιορτάζουμε ἕνα ἄλλο Πάσχα, "τὸ Πάσχα τοῦ Καλοκαιριοῦ". Αὐτὸ δείχνει ὅτι αὐτὸ ποὺ ἔγινε στὴν Παναγία μας, θὰ γίνη ὁπωσδήποτε καὶ σὲ μᾶς κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ, ὁπότε καὶ τὰ δικά μας σώματα θὰ ἀναστηθοῦν. Καὶ πρέπει νὰ προσευχηθοῦμε σήμερα στὴν Παναγία μας νὰ πρεσβεύη γιὰ μᾶς, ὥστε νὰ ζοῦμε σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ Υἱοῦ της καὶ νὰ ἀξιωθοῦμε νὰ ἀπολαύσουμε καὶ ἐμεῖς τὸ αἰώνιο Πάσχα μαζὶ μὲ τὸν Χριστό, τὴν Παναγία καὶ ὅλους τοὺς ἁγίους. Ἑπομένως, δὲν πρέπει νὰ φοβόμαστε τὸν θάνατο, ἀλλὰ νὰ ἑτοιμαζόμαστε ὥστε νὰ ἀπολαύσουμε τὴν αἰώνια ζωὴ στὸ Πάσχα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Εὔχομαι σὲ ὅλους σας χρόνια πολλὰ καὶ ἡ Παναγία νὰ εἶναι μαζί σας σὲ ὅλα τὰ εὐλογημένα ἔργα σας καὶ νὰ μᾶς ἀξιώση καὶ τοῦ αἰωνίου Πάσχα, τῆς διαρκοῦς ἀνοίξεως στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Ἑωθινὸ Ἔ´ , Λούκ. κδ´ , 13-35

Τὸ Εὐαγγέλιο ποὺ διαβάστηκε σήμερα, κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ὄρθρου, ἀναφέρεται στὴν ἐμφάνιση τοῦ Χριστοῦ στοὺς δύο μαθητές, ποὺ δὲν συγκαταλέγονταν στὸν κύκλο των Δώδεκα, ἀλλὰ στὸν κύκλο των Ἑβδομήκοντα καὶ οἱ ὁποῖοι πορεύονταν πρὸς Ἐμμαούς, μιὰ μικρὴ πόλη ποὺ ἦταν κοντὰ στὰ Ἱεροσόλυμα. Ὁ ἕνας μαθητής, ὅπως ἄναφέρεταί στὸ Εὐαγγέλιο, εἶναι ὁ Κλεόπας, καὶ ὁ ἄλλος, ἀπὸ τὴν παράδοση ποὺ ἔχει διασωθῇ, εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς, ποὺ περιγράφει τὸ γεγονός.

Κατ' ἀρχήν, ἐκεῖνο ποὺ διαπιστώνει κανεὶς διαβάζοντας τὰ Εὐαγγέλια ποὺ περιγράφουν τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ὅτι ὅλες οἱ περιγραφὲς εἶναι λιτές, ἀπέριττες, δὲν διατυπώνουν συναισθηματισμοὺς οὔτε μεγαλοστομίες, ἐκφράζουν ἀκόμη καὶ τὴν δυσπιστία τῶν μαθητῶν. Καὶ ὅλα αὐτὰ δείχνουν τὴν ἀληθινότητα τῶν περιγραφῶν. Δὲν ὑπάρχει τίποτε τὸ περιττό, τὸ ὑπερβολικό, τὸ συναισθηματικό. Ὅλα εἶναι φυσικὰ καὶ ἀληθινά.

Οἱ δύο μαθητὲς εἶναι στενοχωρημένοι ἀπὸ τὰ γεγονότα ποὺ προηγήθηκαν, δηλαδὴ ἀπὸ τὸ πάθος τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν Σταύρωσή Τοῦ. Ὁ Χριστὸς τοὺς πλησιάζει, δὲν τοὺς ἀποκαλύπτει τὴν θεότητά Τοῦ, τοὺς ἀποκρύπτει τὸ ἔνδοξο πρόσωπό Τοῦ, συζητᾶ μαζί τους, δέχεται τὴν ἀδυναμία τους, καὶ σταδιακὰ ἀποβάλλει ἀπὸ αὐτοὺς τὴν θλίψη τους καὶ στὴν συνέχεια τοὺς ὁδηγεῖ στὴν μεγάλη ἄποκάλυψή, ὅτι εἶναι ὁ ἴδιος ὁ ἀναστημένος Χριστός, ὅπως τὸ εἶπαν οἱ Γραφές. Οἱ δύο μαθητὲς ἐκφράζουν τὴν ἀμφιβολία τους καὶ εἶπαν ἐκεῖνον τὸν λόγο: «ἡμεῖς δὲ ἠλπίζομεν ὅτι αὐτὸς ἐστιν ὁ μέλλων λυτροῦσθαι τὸν Ἰσραήλ» . Καὶ βέβαια τὸ εἶπαν αὐτὸ γιατί εἶχαν ἄλλες ἀντιλήψεις γιὰ τὸν Μεσσία Χριστό, ὅτι αὐτὸς θὰ ἐξεδίωκε τοὺς κατακτητὲς καὶ θὰ ἐλευθέρωνε τὸν Ἰσραήλ. Πρόκειται γιὰ ἐγκοσμιοκρατικὲς ἀντιλήψεις. Ὅμως ὁ Χριστὸς δὲν ἦλθε στὸν κόσμο γιὰ νὰ δημιουργήση μιὰ ἄλλη, ἴσως καλύτερη ἐγκόσμια πολιτικὴ κατάσταση, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἀνακαινίση τὸν κόσμο καὶ νὰ ἀναστήση τὸν ἄνθρωπο, νὰ τοῦ δώση αὐτὸ ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ τοῦ δώση κανεὶς ἄλλος.

Τὸ σημαντικὸ εἶναι ὅτι ὁ Χριστὸς τοὺς ἀνέβασε σταδιακὰ καὶ προοδευτικὰ στὴν μεγάλη ἀποκάλυψη. Στὴν ἀρχή τους ἀνέφερε τὸ τί εἶπαν οἱ Προφῆτες καὶ τὸ ἀνέλυσε αὐτό, καὶ στὴν συνέχεια, ὅταν ὁδηγήθηκαν στὸ σπίτι, τὴν ὥρα ποὺ εὐλόγησε τὸν ἄρτο, τοὺς ἄνοιξε τὰ μάτια καὶ τὸν ἀνεγνώρισαν. Ὁπότε, τότε ἔγινε ἄφαντος ὁ Χριστὸς ἀπὸ αὐτούς. Ὅταν τοὺς ἀποκαλύπτει τὸν ἑαυτὸ Τοῦ, τότε δὲν χρειάζεται ἡ παρουσία Τοῦ, γιατί ἀκριβῶς εἰσῆλθε μέσα τους. Αὐτὴ ἡ σταδιακή, προοδευτικὴ ἀποκάλυψη, ποὺ συνέβη στοὺς μαθητὰς ποὺ πήγαιναν πρὸς Ἐμμαούς, δείχνει λίγο τὴν πορεία τῆς θείας Λειτουργίας. Πρῶτα ἀκοῦμε τὸ ἀποστολικὸ καὶ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, τὸ κήρυγμα αὐτῶν τῶν ἀναγνωσμάτων καὶ στὴν συνέχεια εἰσερχόμαστε στὴν θεία Λειτουργία καὶ ἔχουμε τὴν δυνατότητα, ἂν βέβαια ὑπάρχουν ὀρθόδοξες ἐκκλησιαστικὲς προϋποθέσεις, νὰ γευθοῦμε τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ ἀποκτήσουμε προσωπικὴ κοινωνία καὶ γνώση τοῦ Θεοῦ.

Αὐτὴ ὅμως ἡ προοδευτικὴ καὶ σταδιακὴ ἀποκάλυψη τοῦ Χριστοῦ δὲν εἶναι ἐξωτερικὸ γεγονός, ἀλλὰ κατ' ἐξοχὴν ἐσωτερικὴ ἐμπειρία, γιατί ὅπως λέγει τὸ Εὐαγγέλιο, τὴν ὥρα ποὺ τοὺς μιλοῦσε καὶ ἄνοιγε ἡ καρδιά τους ἀπὸ τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ, αἰσθάνθηκαν ἐσωτερικὰ τὴν ἐνέργεια τοῦ λόγου ὡς θερμότητα καὶ στὴν συνέχεια ἄνοιξαν οἱ πνευματικοὶ ὀφθαλμοὶ καὶ τὸν γνώρισαν. Ἑπομένως, ὅλα τὰ πνευματικὰ καὶ ἐκκλησιαστικὰ γεγονότα γίνονται μέσα στὸν χῶρο τῆς καρδιᾶς.

Τέτοιες ἐμπειρίες εἶχαν οἱ Ἅγιοι, ἀκόμη καὶ οἱ Προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὅπως ὁ σημερινὸς ἑορταζόμενος Προφήτης Ἠλίας. Καὶ ἐκεῖνος ἦταν θεόπτης Προφήτης, γιατί ἀξιώθηκε νὰ δὴ τὸν Χριστὸ ἀσάρκως, γι' αὐτὸ ἀκριβῶς καὶ παρευρέθηκε στὴν Μεταμόρφωση τοῦ Χριστοῦ.

Ἀγαπητοί μου, θὰ πρέπη νὰ ζήσουμε μέσα στὴν καρδιά μας τὴν ὀρθόδοξη ἐκκλησιαστικὴ ζωὴ καὶ κυρίως τὴν εὐλογία τῆς θείας Εὐχαριστίας. Τὸ πῶς θὰ γίνη αὐτὸ θὰ μᾶς τὸ ὑποδείξουν οἱ ἐμπνευσμένοι πνευματικοί μας πατέρες.

Ὁ Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Ἑωθινὸ ΣΤ´ , Λούκ. κδ´ , 36-53

Τὸ σημερινὸ Ἑωθινὸ Εὐαγγέλιο εἶναι συνέχεια τῶν γεγονότων ποὺ ἔγιναν μετὰ τὰ ὅσα ἀκούσαμε τὴν προηγουμένη Κυριακή. Δηλαδὴ οἱ δύο μαθητές, ποὺ πήγαιναν πρὸς Ἐμμαοὺς καὶ ἀνεγνώρισαν τὸν ἀναστάντα Χριστό, ἔτρεξαν στοὺς ἄλλους μαθητὰς καὶ τοὺς ἀνεκοίνωσαν τὰ ὅσα εἶχαν συμβῇ. Καὶ τὴν ὥρα ἐκείνη ἐμφανίσθηκε ἀνάμεσά τους, χωρὶς νὰ τὸ περιμένουν, ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Ἔτσι, λοιπόν, στὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο ἀκούσαμε τὴν ἐμφάνιση τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ στοὺς μαθητὰς Του, ἀλλὰ καὶ τὴν Ἀνάληψή Του στοὺς οὐρανούς. Δύο μεγάλα γεγονότα ποὺ εἶναι σημαντικὰ γιὰ ὅλον τὸν κόσμο.

Κατὰ τὴν περιγραφόμενη σήμερα ἐμφάνιση Του στοὺς μαθητὰς μποροῦμε νὰ ὑπογραμμίσουμε τρία σημεῖα.

Τὸ ἕνα εἶναι ὅτι οἱ μαθητὲς ξαφνιάσθηκαν μὲ τὴν ἐμφάνιση τοῦ Χριστοῦ ἀπροειδοποίητα. Τὸν εἶδαν ἀνάμεσά τους, χωρὶς κάποια ἄλλη διαδικασία καὶ γι' αὐτὸ τὸν ἐθεώρησαν ὅτι ἦταν φάντασμα, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο τοὺς ἔκανε νὰ τρομάξουν. Ὁ Χριστὸς τοὺς καθησύχασε δίνοντας τὴν εἰρήνη Του. Πρόκειται γιὰ μιὰ ἐμπειρία καταπληκτικὴ καὶ καινούργια γι' αὐτοὺς καὶ ἦταν φυσικὸ στὰ ἀνθρώπινα δεδομένα νὰ τρομάξουν.

Ὅταν λέμε ὅτι ὁ Χριστὸς ἀναστήθηκε ἐννοοῦμε ὅτι ὁ Χριστὸς ὡς Θεὸς ἀνέστησε τὴν ἀνθρώπινη φύση, τὸ σῶμα τὸ ὁποῖο προσέλαβε ἀπὸ τὴν Παναγία μητέρα Του. Ἑπομένως ἔχουμε ἀνάστασή του σώματος, γιατί οὔτε ὁ Θεὸς πέθανε ποτέ, οὔτε ἡ ψυχὴ τοῦ Χριστοῦ πέθανε. Ὅμως τὸ Σῶμα τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ ἦταν διαφορετικὸ ἀπὸ τὸ σῶμα ποὺ εἶχε πρὶν ἀναστηθῇ. Ἦταν τὸ ἴδιο σῶμα, ἄλλὰ χωρὶς τὰ φυσικὰ λεγόμενα ἀδιάβλητα πάθη. Ὁ Χριστὸς τοὺς προέτρεψε νὰ τὸν ψηλαφίσουν, ποὺ σημαίνει ὅτι ἦταν τὸ ἴδιο σῶμα, ἀλλὰ χωρὶς τὰ στοιχεῖα τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου. Ἐπειδὴ καὶ πάλιν ἀμφέβαλαν οἱ μαθητές, γι' αὐτὸ ὁ Χριστὸς τοὺς ζήτησε τροφὴ γιὰ νὰ τοὺς δείξη ὅτι εἶχε πραγματικὸ σῶμα, ἀλλὰ χωρὶς νὰ ἔχη τὰ στοιχεῖα τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου. Βέβαια, τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ δὲν εἶχε ἀνάγκη ἄπό την τροφή, ἀλλὰ ὁ Χριστὸς ἔφαγε, κατὰ συγκατάβαση καὶ οἰκονομία, γιὰ νὰ τοὺς κάνη νὰ πιστεύσουν. Καὶ οἱ Πατέρες λένε ὅτι ἡ τροφὴ ποὺ ἔφαγε δὲν πῆγε στὸ πεπτικὸ σύστημα ποὺ δὲν εἶχε, ἀλλὰ κάηκε ἀπὸ τὴν θεότητά Του. Τὸ ἔκανε αὐτὸ ὁ Χριστὸς μόνον καὶ μόνον γιὰ νὰ πιστεύσουν οἱ μαθητὲς ὅτι δὲν ἦταν φάντασμα.

Αὐτὸ εἶναι δεῖγμα του πῶς θὰ εἶναι καὶ τὰ δικά μας σώματα μετὰ τὴν ἀνάσταση τους, ποὺ θὰ γίνη τὴν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Αὐτὸ ποὺ ἔγινε μὲ τὸν Χριστὸ κατὰ τὴν Ἀνάστασή Του, θὰ γίνη μὲ μᾶς, κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Θὰ ἐπανέλθουν μέσα στὰ σώματα οἱ ψυχές, ποὺ βγῆκαν μὲ τὸν θάνατο, θὰ ἀναστηθοῦν ὅλα τὰ σώματα καὶ θὰ εἶναι διαφορετικά. Ὅσων δὲ τὰ σώματα ἀπὸ τὴν ζωὴ αὐτὴν εἶχαν καὶ τὴν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πεύματος, τότε θὰ λάμπουν καὶ θὰ ἀκτινοβολοῦν.

Τὸ δεύτερο σημεῖο εἶναι ὅτι ὁ Χριστὸς τοὺς ἀνέπτυξε ἐκεῖνα ποὺ ἔλεγαν οἱ προφητεῖες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, καθὼς ἐπίσης καὶ τοὺς ὑπενθύμισε ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα τοὺς ἔλεγε ὅσο ζοῦσε μαζί τους, πρὶν τὴν Σταύρωσή Του. Καὶ μάλιστα τότε ὁ Ἴδιος τοὺς φώτισε τὸν νοῦ τους γιὰ νὰ καταλάβουν τὶς Γραφές.

Αὐτὸ σημαίνει ὅτι πρέπει νὰ διαβάζουμε τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ τὰ πατερικὰ κείμενα. Κάποια ἴσως στιγμὴ ὁ Θεὸς θὰ εὐλογήση καὶ θὰ φωτίση τον νοῦ μας γιὰ νὰ εἰσέλθουμε στὸ βαθύτερο νόημα αὐτῶν ποὺ διαβάζουμε καὶ ἀκοῦμε. Ἡ λογικὴ μπορεῖ νὰ τὰ καταλαβαίνη ἐξωτερικά, ἀλλὰ ὁ φωτισμένος νοὺς ἔχει ἄλλη αἴσθηση καὶ δίνει ἄλλη ἑρμηνεία. Ἡ ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας Γραφῆς δὲν εἶναι ὑπόθεση ἔξυπνων ἀνθρώπων, ἀλλὰ ἀνθρώπων ποὺ ἔχουν τὸ Πανάγιο Πνεῦμα μέσα τους.

Καὶ τὸ τρίτο σημεῖο εἶναι ὅτι Χριστὸς τοὺς ἔδωσε ἐντολὴ νὰ γίνουν μάρτυρες τῆς Ἀναστάσεως, καθὼς ἐπίσης τοὺς διαβεβαίωσε ὅτι θὰ λάβουν τὸ Πανάγιο Πνεῦμα καὶ μὲ τὴν δύναμή του θὰ διαλαλήσουν σὲ ὁλόκληρο τὸν κόσμο τὸ μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.

Οἱ Ἅγιοι διὰ μέσου τῶν αἰώνων εἶναι μάρτυρες τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ εἶδαν τον Ἀναστάντα Χριστόν, τὸν ἐγνώρισαν, συνδέθηκαν μαζὶ Του καὶ μὲ τὴν δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἔγιναν μάρτυρες τῆς Ἀναστάσεώς Του. Στὴν κατηγορία αὐτὴ ἀνήκει καὶ ἡ ἁγία Παρασκευὴ ποὺ ἑορτάσαμε χθές, ἀλλὰ καὶ ὁ ἅγιος Παντελεήμων ποὺ ἑορτάζουμε σήμερα. Νὰ ἔχουμε τὶς πρεβεῖες τους γιὰ νὰ βιώσουμε καὶ προσωπικὰ αὐτὰ τὰ γεγονότα καὶ νὰ γίνουμε μάρτυρες τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Ζούμε σε μια εποχή δικαιωμάτων, δηλαδή όλοι επιζητούν την ικανοποίηση των δικαιωμάτων τους. Έτσι, διατυπώνονται τα δικαιώματα των εργαζομένων, των εργοδοτών, των εμβρύων, των παιδιών, των μεγάλων, των γυναικών, των ανδρών. Γίνεται λόγος για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα και γενικά όλοι επιδιώκουν να κατοχυρώσουν τα προσωπικά τους δικαιώματα.

Αυτό, βεβαίως, δεν θεωρείται κακό, αν παράλληλα προσέχουμε να βλέπουμε και τα καθήκοντα που απορρέουν από το έργο και την θέση μας μέσα στην κοινωνία. Όταν επικρατή μονομέρεια στην εκζήτηση των δικαιωμάτων και παραθεωρούμε τα καθήκοντα, τότε παρατηρείται αναταραχή μέσα στην κοινωνία.

Πέρα από αυτό πρέπει να σημειωθή ότι είναι ανάγκη να βλέπουμε και τα δικαιώματα του Θεού. Σε αυτό αναφέρεται ο στίχος της Δοξολογίας:

«Ευλογητός ει, Κύριε• δίδαξόν με τα δικαιώματά σου». Δηλαδή: «Δοξασμένος είσαι Κύριε, δίδαξέ με τα δικαιώματά σου».

Εδώ, όπως φαίνεται, γίνεται λόγος για τα δικαιώματα του Θεού. Ποιά είναι αυτά τα δικαιώματα; Δικαιώματα πάνω σε ένα αντικείμενο έχει αυτός που το δημιούργησε. Ο Θεός δημιούργησε όλον τον κόσμο, και φυσικά τον άνθρωπο, και γι’ αυτό έχει δικαιώματα πάνω στους ανθρώπους. Αυτός έδωσε την ζωή, Αυτός έδωσε τα χαρίσματα, Αυτός καθορίζει πότε θα φύγη ο άνθρωπος από αυτήν την ζωή.

Ο άνθρωπος δεν έχει δικαίωμα πάνω στην ζωή του. Ιδιαιτέρως εμείς οι Χριστιανοί με το άγιο Βάπτισμα γίναμε μέλη του αναστημένου Σώματος του Χριστού και γι’ αυτό ανήκουμε σε Αυτόν. Ο Απόστολος Παύλος γράφει: «Ουκ εστέ εαυτών, αλλ’ ηγοράσθητε τιμής» (Α Κορ. στ 19-20). Οπότε, κάθε φορά που αμαρτάνουμε, τότε στην πραγματικότητα αμαρτάνουμε στον Χριστό, του οποίου είμαστε μέλη. Και επειδή ο Θεός έχει δικαιώματα επάνω μας, γι α?τό και δίνει εντολές για να ανταποκρινόμαστε στον σκοπό της δημιουργίας μας. Γι’ αυτό και οι εντολές του Θεού, που εκφράζουν το θέλημά Του, λέγονται δικαιώματα του Θεού.

Στον εκατοστό δέκατον όγδοο (118) Ψαλμό του Δαυΐδ γίνεται λόγος για τα δικαιώματα του Θεού που ταυτίζονται με τις εντολές του Θεού. Όμως οι λέξεις δικαιώματα και εντολές, που είναι συνώνυμες στον ψαλμό αυτόν του Δαυΐδ, αντικαθίστανται και με άλλες λέξεις, όπως «λόγοι» του Θεού, δηλαδή αυτά που λέει ο Θεός, «κρίματα» του Θεού, δηλαδή αυτά που θα μας κρίνουν, «μαρτύρια» του Θεού, δηλαδή αυτά που είναι μαρτυρίες του Θεού. Επομένως, τα δικαιώματα του Θεού, είναι οι λόγοι Του, που είναι επιβεβαιωμένοι και επί τη βάσει αυτών θα κριθούμε κατά την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού.

Όπως γνωρίζουμε υπάρχει η μεγάλη Δοξολογία, που ψάλλουμε κατά την Κυριακή και τις εορτάσιμες ημέρες, αλλά και η άλλη Δοξολογία που διαβάζουμε καθημερινά. Σ’ αυτήν την δεύτερη Δοξολογία, προστίθενται και άλλες φράσεις στην προσευχή προς τον Θεό να μας διδάξη τα δικαιώματά Του. Λέμε:

«Ευλογητός ει, Κύριε δίδαξόν με τα δικαιώματά σου. Ευλογητός ει Δέσποτα• συνετισόν με τα δικαιώματά σου. Ευλογητός ει, Άγιε• φώτισόν με τοις δικαιώμασί σου». Δηλαδή: «Δοξασμένος είσαι Κύριε, δίδαξέ με τα δικαιώματά σου. Δοξασμένος είσαι, Κύριε, κάνε με συνετό για να τηρώ τα δικαιώματά σου. Δοξασμένος είσαι, Κύριε, φώτισέ με τα δικαιώματά σου».

Στις φράσεις αυτές, πριν την λέξη δικαιώματα, προτάσσεται η λέξη «ευλογητός ει», δηλαδή είσαι δοξασμένος. Με αυτό ομολογούμε ότι ο Χριστός είναι αληθινός και έχει μεγάλη δόξα.

Στην συνέχεια χρησιμοποιούνται τρία επίθετα, το «Κύριε», το «Δέσποτα», το «Άγιε». Ο Θεός είναι Κύριος του ουρανού και της γης, είναι δεσπότης των πάντων και άγιος.

Έπειτα, χρησιμοποιούνται τρία ρήματα, ήτοι «δίδαξόν με», «συνέτισόν με» και «φώτισόν με». Με το πρώτο ζητούμε από τον Θεό, να μας διδάξη τα δικαιώματά Του, γιατί εμείς έχουμε άγνοια και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε στην ζωή μας. Πολλές φορές εμπλέκουμε τα δικά μας δικαιώματα, με τα δικαιώματα του Θεού. Με το δεύτερον ζητούμε από τον Θεό να μας συνετίση για να τηρήσουμε τις εντολές Του, τα δικαιώματά Του, γιατί είμαστε ασύνετοι και δεν γνωρίζουμε το συμφέρον της ψυχής μας. Με το τρίτο ζητούμε από τον Θεό να μας φωτίση δια των εντολών Του, δηλαδή να φωτίζεται ο νους μας με την τήρηση των εντολών Του, των δικαιωμάτων Του, γιατί ο νους μας από την αμαρτία είναι τόσο σκοτεινός που δεν γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε.

Επομένως, με την προσευχή αυτή αναγνωρίζουμε ότι ο Θεός μας είναι Κύριος, Δεσπότης και Άγιος, εμείς είμαστε υπήκοοί Του και αμαρτωλοί. Επίσης, ομολογούμε ότι θέλουμε να εξαρτόμαστε από Αυτόν και να τηρούμε τα δικαιώματά Του, τις εντολές Του. Ακόμη, διακηρύσσουμε ότι εμείς είμαστε αδύνατοι να ξεχωρίζουμε τα δικαιώματα του Θεού από τα θελήματα και τα δικαιώματα των ανθρώπων, ακόμη και από τα δικά μας δικαιώματα, και γι’ αυτό ζητούμε από Αυτόν να μας τα αποκαλύψη, να μας συνετίση και να μας φωτίση.

Είναι μια ευλογημένη προσευχή, που αν την λέμε συνεχώς θα μας βγάλη από την πνευματική σύγχυση στην οποία βρισκόμαστε, και θα μας απελευθερώση από την φυλακή της φιλαυτίας μας.

+ Ο ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Ἑωθινὸ Γ', Μὰρκ ἰστ', 9-20

Τὰ φετινὰ κυριακάτικα κηρύγματα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, θὰ ἀναφέρωνται στὰ Ἑωθινὰ Εὐαγγέλια, τὰ ὁποῖα διαβάζονται κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ὄρθρου τῶν Κυριακῶν. Δηλαδή, τὸ πρωΐ κάθε Κυριακῆς, πρὶν ἀρχίση ἡ θεία Λειτουργία, κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ὄρθρου, διαβάζεται ἕνα Εὐαγγέλιο, τὸ ὁποῖο ἀναφέρεται στὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Λέγονται Ἑωθινὰ τὰ Εὐαγγέλια αὐτά, ἀφ' ἑνὸς μὲν γιατί διαβάζονται τὰ ξημερώματα στοὺς Ναοὺς (Ἑωθινὸν σημαίνει πρωϊνόν), ἀφ' ἑτέρου δὲ γιατί ἀναφέρονται στὸ μεγάλο γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι ὁ ὄρθρος, θὰ λέγαμε τὸ ξημέρωμα μιᾶς ἄλλης ζωῆς τῆς ἀνθρωπότητος, ἀφοῦ μὲ τὴν Ἀνάστασή Τοῦ ὁ Χριστὸς ἔδωσε μιὰ ἄλλη ζωή, ποὺ εἶναι προοίμιο τῆς μεγάλης ἡμέρας τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.

Τὰ Ἑωθινὰ Εὐαγγέλια εἶναι ἕνδεκα τὸν ἀριθμὸ καὶ εἶναι κομμάτια ἀπὸ τοὺς τέσσερεις Εὐαγγελιστὲς καὶ παρουσιάζουν μερικὰ περιστατικὰ ἀπὸ τὸ μεγάλο γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι, λοιπόν, φανερὸν ὅτι στὰ φετινὰ κηρύγματα θὰ ἀναφερθοῦμε στὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ κάθε Κυριακὴ στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἑορτάζουμε αὐτὸ τὸ γεγονός. Ὅμως θὰ εἴμαστε πολὺ συνοπτικοί, καὶ δὲν θὰ ἀναλύσουμε ὁλόκληρο τὸ Ἑωθινὸ Εὐαγγέλιο, ποὺ ἔχει καθορισθῇ νὰ διαβάζεται τὸ πρωΐ τῆς Κυριακῆς.

Τὸ σημερινὸ Ἑωθινό, ποὺ εἶναι τὸ τρίτο, εἶναι ἕνα κομμάτι ἀπὸ τὸ κατὰ Μάρκον Εὐαγγέλιο (Μάρκ. ἰστ', 9-20) καὶ ἀναφέρεται σὲ τρεῖς ἐμφανίσεις τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ. Ἡ πρώτη ἔγινε στὴν Μαρία τὴν Μαγδαληνή, ἀπὸ τὴν ὁποία ὁ Χριστὸς εἶχε βγάλει ἑπτὰ δαιμόνια. Ἡ δεύτερη ἐμφάνισή Τοῦ ἦταν σὲ δύο μαθητές, ποὺ πῆγαν στὰ χωράφια τους τὴν ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως καὶ μάλιστα ἐμφανίσθηκε "ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ» , δηλαδὴ οἱ μαθητὲς αὐτοὶ εἶδαν τὸν Χριστὸ μὲ τὴν δόξα τῆς Ἀναστάσεως, ὄχι ὅπως τὸν ἤξεραν προηγουμένως. Καὶ ἡ τρίτη ἐμφάνιση ἦταν στοὺς ἕνδεκα μαθητὲς τὴν ὥρα ποὺ ἔτρωγαν.

Τὸ σημαντικὸ ἀπὸ τὸ Ἑωθινὸ αὐτὸ Εὐαγγέλιο εἶναι ὅτι δείχνει τὴν δυσπιστία τῶν μαθητῶν στὶς πληροφορίες ποὺ τοὺς μετέδωσαν τόσο ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ ὅσο καὶ οἱ δύο μαθητὲς ποὺ τὸν εἶδαν προηγουμένως. Ὁ Χριστός, τελικά, ὅταν ἐμφανίσθηκε στοὺς ἕνδεκα, ἀφ' ἑνὸς μὲν τοὺς ἐπέπληξε γιατί ἀμφέβαλαν γιὰ τὴν Ἀνάστασή Τοῦ, ἀφ' ἑτέρου δὲ τοὺς ἔδωσε ἐντολὴ νὰ πορευθοῦν σὲ ὁλόκληρο τὸν κόσμο καὶ νὰ κηρύξουν τὸ γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως. Μαζὶ μὲ τὸ κήρυγμα τῆς Ἀναστάσεως θὰ ἔπρεπε οἱ μαθητὲς νὰ τοὺς βαπτίζουν διότι ἔτσι θὰ ἐνεργῆται ἡ σωτηρία. Βέβαια, τοὺς προανήγγειλε ὅτι ὅποιοι πιστεύσουν στὴν Ἀνάσταση θὰ δοῦν πολλὰ θαύματα στὴν ζωή τους, ἤτοι θὰ ἐκδιώκουν τὰ δαιμόνια μὲ τὴν ἐπίκληση τοῦ ὀνόματός Τοῦ, θὰ μιλοῦν νέες γλῶσσες, θὰ ἔχουν κυριαρχία πάνω στὴν κτίση καὶ σὲ αὐτὰ τὰ δηλητηριώδη φίδια, καὶ ἀκόμη θὰ θεραπεύουν τοὺς ἀρρώστους.

Τὸ γεγονὸς εἶναι ὅτι ἡ πρώτη δυσπιστία τῶν μαθητῶν ὀφειλόταν στὸ ὅτι δὲν τοὺς ἱκανοποιοῦσε ἡ πίστη ἐξ ἀκοῆς. Ὅταν ὅμως εἶδαν προσωπικὰ τὸν Ἀναστάντα Χριστό, τότε ἄπέκτησάν την πίστη ἐκ θεωρίας καὶ βεβαίως μὲ τὴν πίστη αὐτή, ποὺ εἶναι ἐμπειρία καὶ ζωή, ἔκαναν θαύματα καὶ ἔτσι ἀναγέννησαν τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἀνακαίνισαν ὁλόκληρο τὸν κόσμο.

Ἡ δύναμη τῆς Ἀναστάσεως εἶναι μεγάλη. Δὲν μπορεῖ νὰ συγκριθῇ τίποτε μαζί της. Μόνον ποὺ χρειάζεται καὶ ἐμεῖς ἀπὸ τὴν πίστη ἐξ ἀκοῆς νὰ περάσουμε στὴν πίστη ἐκ θεωρίας. Ἔχοντας τὴν εὐλογία νὰ ζοῦμε μέσα στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἀναστάσεως, ποὺ εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, πρέπει νὰ ἀγωνιζόμαστε γιὰ νὰ ἀποκτήσουμε προσωπικὴ ἐμπειρία τοῦ μεγάλου μυστηρίου τῆς Ἀναστάσεως, ὥστε ἔτσι νὰ γίνουμε υἱοὶ τῆς Ἀναστάσεως.

Ὁ Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Κυριακή 11 Ιουλίου

Στήν μεγάλη συναπτή, όπως λέγεται η δέηση στόν Θεό, κατά τήν έναρξη τής θείας Λειτουργίας, μετά τήν αίτηση γιά τήν ειρήνη προσευχόμαστε καί γιά τόν Ιερό Ναό, στόν οποίο τελείται η θεία Ευχαριστία. «Υπέρ τού αγίου οίκου τούτου καί τών μετά πίστεως, ευλαβείας καί φόβου Θεού εισιόντων εν αυτώ, τού Κυρίου δεηθώμεν», δηλαδή άς προσευχηθούμε γιά τόν Ιερό αυτόν Ναό καί γι’ αυτούς πού εισήλθαν σέ αυτόν μέ πίστη, ευλάβεια καί φόβο Θεού.

Ο Ιερός Ναός είναι ο χώρος στόν οποίο συγκεντρώνονται τά μέλη τής Εκκλησίας γιά νά προσευχηθούν στόν Θεό καί νά τελέσουν τά ιερά Μυστήρια, ιδιαιτέρως τό μέγα Μυστήριο τής θείας Ευχαριστίας. Λέγεται Ναός γιατί εκεί κατοικεί ο Θεός, μέ τήν έννοια ότι στόν χώρο αυτόν εκδηλώνεται η ενέργεια τού Θεού.

Γιά τήν καθιέρωση τού Ιερού Ναού γίνεται η τελετή τών εγκαινίων, κατά τήν οποία αγιάζεται τό ιερό Θυσιαστήριο καί ευλογείται όλος ο χώρος τού Ιερού Ναού. Οι ευχές τίς οποίες αναγινώσκει ο Αρχιερεύς κατά τήν τελετή τών εγκαινίων, είναι πολύ εκφραστικές, γιατί δείχνουν τήν αξία καί τήν σπουδαιότητα τού Ιερού Ναού. Πάντως, ο Ιερός Ναός είναι λιμάνι πνευματικό γιά όσους βασανίζονται στό πέλαγος τής ζωής, είναι ιατρείο πνευματικό γιά όσους τραυματίσθηκαν από τήν αμαρτία, είναι ιερός τόπος όπου κανείς δέχεται τήν δωρεά τού Θεού.

Προσευχόμαστε γιά τόν Ιερό Ναό, γιατί πράγματι είναι ευλογία πού υπάρχει αυτός ο ιερός χώρος, πού είναι ανοικτός γιά νά προσευχηθούμε στόν Θεό, νά γαληνεύση η ψυχή μας, η οποία ταράσσεται από διάφορους πειρασμούς. Καί αυτό τό καταλαβαίνουμε όταν σκεπτόμαστε ότι οι πρώτοι Χριστιανοί, κατά τήν περίοδο τών διωγμών, κατέβαιναν κάτω στήν γή, στίς Κατακόμβες, προκειμένου νά βρούν έναν τόπο ήσυχο γιά νά προσευχηθούν ελεύθερα στόν Θεό, ή ταξίδευαν καί ταξιδεύουν καί σήμερα ημέρες καί ώρες γιά νά βρούν έναν Ορθόδοξο Ναό γιά νά εκκλησιασθούν.

Έπειτα, μέ τήν δέηση αυτή προσευχόμαστε γι’ αυτούς πού εισέρχονται στόν Ιερό Ναό, ώστε νά τό κάνουν μέ τόν κατάλληλο τρόπο καί τόν απαραίτητο σεβασμό. Εφ’ όσον ο Ναός είναι Ιερός, αυτό σημαίνει ότι πρέπει νά εισερχόμαστε μέ τόν πρέποντα σεβασμό. Η δέηση αυτή πού ερμηνεύουμε μάς δείχνει τόν κατάλληλο τρόπο μέ τόν οποίο πρέπει νά εισερχόμαστε στόν Ναό καί αυτός είναι η πίστη, η ευλάβεια καί ο φόβος τού Θεού.

Τό «μετά πίστεως» δείχνει ότι πρέπει νά εισερχόμαστε στόν Ναό μέ απόλυτη πίστη ότι είναι ο Οίκος τού ζωντανού Θεού. Δέν είναι ένας κοινός οίκος, δέν είναι κοινός χώρος, αλλά ιερός χώρος. Η πίστη αναφέρεται καί στόν Ορθόδοξο Ναό, αφού η λατρεία καί η θεία Λειτουργία γίνονται μέ τόν ορθόδοξο τρόπο, σύμφωνα μέ τά δόγματα τής Εκκλησίας.

Τό «μετ’ ευλαβείας» δηλώνει ότι εισερχόμαστε καί μένουμε μέσα στόν Ναό μέ ευλάβεια, τάξη, ησυχία. Δέν ομιλούμε, δέν συζητούμε, δέν φωνάζουμε, δέν μετακινούμαστε άσκοπα, δέν αφήνουμε τά παιδιά νά τρέχουν στόν Ιερό Ναό, ωσάν νά είναι ένα γήπεδο ή μιά «παιδική χαρά», δέν έχουμε ανοικτά τά κινητά τηλέφωνα, πού όταν ενεργοποιούνται κάνουν θόρυβο, μερικές φορές μάλιστα μέ τήν κλήση τους ακούγεται καί σύγχρονη μουσική, τήν ώρα πού γίνεται η θεία Λειτουργία!

Τό «μετά φόβου Θεού» δείχνει όλα τά προηγούμενα, ότι δηλαδή πρέπει νά έχουμε φόβο Θεού, νά έχουμε απόλυτο σεβασμό ότι αυτός ο χώρος είναι αφιερωμένος στόν Θεό. Πρέπει νά σεβόμαστε τόν χώρο αυτόν περισσότερο από ό,τι σεβόμαστε μεγαλοπρεπή καί πλούσια σαλόνια ή μέγαρα εξουσίας, γιατί στόν χώρο αυτόν είναι έκδηλη η παρουσία τού Θεού.

Είναι πράγματι ευλογία τό ότι οι πρόγονοί μας έκτισαν καί μάς κληροδότησαν ωραίους Ναούς καί γι’ αυτό έχουμε υποχρέωση νά συντηρούμε αυτά τά καταπληκτικά μνημεία πολιτισμού. Πρέπει δέ νά έχουμε αγαθή διάθεση νά κτίζουμε καί νά συντηρούμε Ιερούς Ναούς, όπου θά δοξάζεται ο Θεός. Πάνω δέ από όλα θά πρέπει νά αγαπάμε τούς Ιερούς Ναούς καί νά εκκλησιαζόμαστε κάθε Κυριακή καί μεγάλη Εορτή «μετά πίστεως, ευλαβείας καί φόβου Θεού».

Ο Μητροπολιτης

† Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Κυριακή 18 Ιουλίου

Ερμηνεύουμε σέ αυτά τά ευχαριστιακά κηρύγματα, κατά τίς Κυριακές τού Καλοκαιριού, τίς δεήσεις πού απευθύνουμε στόν Θεό, στήν έναρξη τής θείας Λειτουργίας, κάθε Μυστηρίου καί ιεράς Ακολουθίας. Σήμερα θά δούμε τήν δέηση πού καλούμαστε νά απευθύνουμε στόν Θεό γιά όλα τά μέλη τής Εκκλησίας. Μάς προτρέπει ο Ιερεύς: «Υπέρ τού Αρχιεπισκόπου ημών, τού Τιμίου Πρεσβυτερίου, τής εν Χριστώ διακονίας, παντός τού Κλήρου καί τού λαού, τού Κυρίου δεηθώμεν», δηλαδή άς προσευχηθούμε γιά τόν Αρχιεπίσκοπο, ήτοι τόν Μητροπολίτη τής περιοχής αυτής -καί αναφέρουμε τό όνομά του- γιά τούς Πρεσβυτέρους καί Διακόνους, γιά όλους τούς Κληρικούς καί τούς λαϊκούς τής Ιεράς Μητροπόλεως.

Στήν δέηση αυτή φαίνεται τό πολίτευμα τής Εκκλησίας, πού τό αποτελούν τά μέλη τής Εκκλησίας πού έχουν βαπτισθή, χρισθή καί μετέχουν τής θείας Κοινωνίας. Πρόκειται γιά τρείς Κατηγορίες, ήτοι τόν «Ανώτερο Κλήρο», στόν οποίο συμπεριλαμβάνονται οι Επίσκοποι, οι Πρεσβύτεροι καί οι Διάκονοι, τόν «Κατώτερο Κλήρο», στόν οποίο ανήκουν οι υποδιάκονοι, οι ψάλτες, οι αναγνώστες, καθώς επίσης καί τούς λαϊκούς.

Οι Κληρικοί είναι οι πνευματικοί αξιωματικοί τού Στρατεύματος τής Εκκλησίας. Η Εκκλησία δέν είναι ένας άτακτος πνευματικός στρατός, δέν είναι ένας χώρος αναρχίας στόν οποίο κανείς κάνει ό,τι θέλει, αλλά είναι ένας ευλογημένος στρατός πού διευθύνεται από τόν Χριστό, διά τών Κληρικών. Αλλά καί στούς Κληρικούς υπάρχει διαβάθμιση διακονίας, αφού άλλο είναι τό έργο τού Μητροπολίτου, άλλο τό έργο τών Πρεσβυτέρων καί άλλο τό έργο τών Διακόνων. Σέ κάθε Ιερά Μητρόπολη υπάρχει μόνον ένας Μητροπολίτης, πού συνιστά τήν ενότητα τής Εκκλησίας, όπως ένας είναι ο Χριστός, πού είναι κεφαλή τής Εκκλησίας. Μέ τήν ευχή καί τήν ευλογία τού Επισκόπου εργάζονται ποιμαντικά οι Κληρικοί, τελούν τά ιερά Μυστήρια, αγιάζουν τόν λαό καί τόν προφυλάσσουν από κάθε κακό.

Οι λεγόμενοι Κατώτεροι Κληρικοί (υποδιάκονοι, ψάλτες, αναγνώστες κλπ.) δέν έχουν τήν ιερατική Χάρη, δέν μπορούν νά τελούν τά ιερά Μυστήρια, αλλά βοηθούν, ανάλογα μέ τό χάρισμά του ο καθένας. Τελείται ειδική τελετή από τόν Επίσκοπο σέ αυτούς πού αναλαμβάνουν ένα έργο διακονίας, γιατί μέσα στήν Εκκλησία κανένας δέν μπορεί νά αυτοσχεδιάζη. Έτσι, τό χάρισμα τού καθενός προσφέρεται, διά τής Εκκλησίας, στόν Θεό. Οι υποδιάκονοι, όπου υπάρχουν, βοηθούν τούς Κληρικούς στό Ιερό Βήμα, οι ψάλτες ψάλλουν εξ ονόματος τού λαού, οι αναγνώστες διαβάζουν τά αναγνώσματα, αποστολικά καί προφητικά, οι θυρωροί προσέχουν τίς θύρες-πόρτες γιά νά μήν εισέλθη κανένας αμύητος στήν θεία Λειτουργία.

Ο λαός είναι οι λεγόμενοι λαϊκοί πού είναι μέλη τής Εκκλησίας, έχουν βαπτισθή, έχουν χρισθή καί έχουν τήν εξαιρετική τιμή νά μετέχουν στήν θεία Ευχαριστία καί στήν όλη εκκλησιαστική ζωή. Οι λαϊκοί δέν είναι απλώς παρόντες, αλλά συμμετέχουν μέ τόν τρόπο τους στήν λατρεία. Προσεύχονται στόν Θεό, ενώνονται μέ τά άλλα μέλη τής Εκκλησίας, κοινωνούν τών Αχράντων Μυστηρίων.

Αυτό είναι τό πολίτευμα τής Εκκλησίας, ο περιούσιος λαός τού Κυρίου, οι ελεηθέντες από τόν Θεό νά είναι μέλη τής Εκκλησίας. Έχουμε καθήκον νά προσευχόμαστε γιά όλη τήν εν Χριστώ αδελφότητα, γιά τόν Επίσκοπο, τούς Κληρικούς καί τούς λαϊκούς, ώστε νά ανταποκρίνωνται στήν διακονία τους, νά αποδειχθούν άξιοι τής αποστολής τους, νά δοξάζουν τόν Θεό μέ όλη τους τήν ζωή.

Πρέπει νά αισθανόμαστε ότι δέν είμαστε ξένοι, ορφανοί, μόνοι, αλλά ανήκουμε σέ μιά παγκόσμια οικογένεια, αφού η Εκκλησία απλώνεται σέ ολόκληρο τόν κόσμο καί συμπεριλαμβάνει ως μέλη ανθρώπους από όλες τίς φυλές, τίς εθνότητες, τίς γλώσσες. Αυτό τό γεγονός είναι μεγάλη ευλογία γιά μάς.

Ο Μητροπολιτης

† Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Κυριακὴ 22 Αύγούστου

Η ζωή μας έχει χαρακτηρισθή ως «κοιλάδα κλαυθμώνος», είναι γεμάτη από θλίψη, πόνο, αρρώστιες, θανάτους, συκοφαντίες, δυσκολίες κλπ. Περισσεύει ο ανθρώπινος πόνος πάνω στήν γή. Άν μπορούσαμε νά συγκεντρώσουμε όλα τά δάκρυα πού χύνονται στήν γή από τούς ανθρώπους, θά σχηματίζαμε ένα μεγάλο ποτάμι, ίσως καί ωκεανό. Όλοι έχουμε δοκιμάσει τά καρφιά τού σταυρού, τού πόνου, πού τρυπούν τό σώμα καί κυρίως τήν ψυχή μας.

Έτσι, μέ τόν πόνο αυτόν, μέ τραυματισμένη τήν ψυχή, εισερχόμαστε στήν θεία Λειτουργία καί ανοίγουμε τήν καρδιά μας στόν Θεό, ελπίζοντας από Αυτόν αναψυχή, παραμυθία, παρηγοριά. Μάς προτρέπει ο Ιερεύς: «Υπέρ τού ρυσθήναι ημάς από πάσης θλίψεως, οργής κινδύνου καί ανάγκης, τού Κυρίου δεηθώμεν», δηλαδή άς παρακαλέσουμε τόν Κύριο νά μάς γλιτώση από κάθε θλίψη, οργή, κίνδυνο καί ανάγκη.

Η θλίψη είναι σωματική καί ψυχική, καί τίς περισσότερες φορές είναι τό συναμφότερο, αφού ο σωματικός πόνος επηρεάζει καί τήν ψυχή καί ο ψυχικός πόνος επηρεάζει καί τό σώμα. Οι κοινωνικές καί οικογενειακές συνθήκες δέν είναι όπως τίς επιθυμούμε, η ζωή δέν μάς προσφέρει ό,τι θέλουμε καί τό σώμα μας δέν είναι πάντα υγιές.

Η οργή από οπουδήποτε κι άν προέρχεται, ομοιάζει σάν τά άγρια κύματα πού ξεσπούν πάνω μας. Πολλές φορές μέσα μας φουσκώνει ο θυμός καί η οργή, αλλά δεχόμαστε συνήθως αναπάντεχες οργισμένες ενέργειες καί συμπεριφορές τών συνανθρώπων μας καί μερικές φορές καί αγαπητών μας προσώπων. Ενίοτε, αισθανόμαστε καί τόν Θεό οργισμένο εναντίον μας, γιατί στήν πραγματικότητα εμείς έχουμε τύψεις, απομακρυνόμαστε από Αυτόν, ενώ Αυτός μάς αγαπά.

Οι κίνδυνοι αυξάνονται συνεχώς από τούς ανθρώπους, τήν κοινωνία, τίς συνθήκες ζωής, από τήν αγωνία τού μέλλοντος, από ασθένειες καί τόν επαπειλούμενο θάνατο. Ζούμε σέ μιά κοινωνία στήν οποία ενεδρεύουν παντού κίνδυνοι, σάν παγίδες. Κυρίως, υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι γιά τά νέα παιδιά πού ανοίγονται στήν ζωή ανυποψίαστα, καλοπροαίρετα καί πολλές φορές μέ έντονη περιέργεια γιά όλα. Πόσες φορές οι γονείς παραμένουν τά βράδυα άγρυπνοι από τόν φόβο τών κινδύνων πού περικυκλώνουν τά παιδιά τους καί οι οποίοι προέρχονται από διαφόρους εμπόρους τών ναρκωτικών καί τού θανάτου!

Οι ανάγκες σήμερα είναι πολλές, γιά τίς σπουδές τών παιδιών, τήν εύρεση εργασίας, τήν φροντίδα τους, τήν εξασφάλιση τών αναγκαίων γιά τήν ζωή. Δυστυχώς, σέ αυτά ευθυνόμαστε καί εμείς πού αυξάνουμε τίς ανάγκες μας από μία κοινωνική ανταγωνιστικότητα καί ζήλεια. Δέν έχουμε μάθει νά ζούμε μέ ασκητικότητα, πού είναι περίληψη όλου τού Ευαγγελικού μηνύματος καί τής εκκλησιαστικής ζωής, δέν ζούμε μέ ολιγάρκεια. Όταν, όμως, αυξάνουμε τίς ανάγκες μας, χωρίς νά έχουμε τό απαραίτητο εισόδημα, τότε προσθέτουμε πόνο καί οδύνη στόν εαυτό μας.

Γιά όλα αυτά προσευχόμαστε στόν Θεό μέσα στήν θεία Λειτουργία. Ζητούμε τήν Χάρη Του, τήν βοήθειά Του καί τήν προστασία Του. Βεβαίως, μόνον η προσευχή δέν λύει όλα τά ζητήματα, γιατί ο Θεός δέν καταργεί τήν ελεύθερη θέλησή μας. Έτσι, πρέπει καί εμείς νά θέλουμε νά απαλλαγούμε από τόν πόνο, καί αυτό τό δείχνουμε μέ τά έργα μας καί τήν προσπάθειά μας. Δηλαδή, πρέπει νά μειώσουμε εκείνα πού μάς προκαλούν πόνο, θλίψη, οργή, κινδύνους καί διάφορες ανάγκες. Πρέπει νά βρούμε τήν μέθοδο τής ασκήσεως καί κυρίως νά αποκτήσουμε έναν καλό Πνευματικό Πατέρα, ο οποίος θά μάς διδάξη αυτήν τήν μέθοδο θεραπείας.

Μέ αυτές τίς προϋποθέσεις παρακαλούμε στήν συνέχεια τόν Θεό: «Αντιλαβού, σώσον, ελέησον καί διαφύλαξον ημάς ο Θεός, τή σή Χάριτι», δηλαδή Θεέ, βοήθησε, σώσε, ελέησε καί διαφύλαξέ μας μέ τήν Χάρη Σου. Κάθε ρήμα πού χρησιμοποιούμε έχει τήν ιδιαίτερη σημασία. Η Χάρη τού Θεού απαλλάσσει τήν ψυχή μας καί όλη τήν ύπαρξή μας από τόν πόνο καί τήν θλίψη, άν όμως καί εμείς συνεργήσουμε σέ αυτό.

† Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Κυριακὴ 29 Αὐγούστου

Στό τέλος τής μεγάλης Συναπτής, δηλαδή τών «Ειρηνικών», αφού μνημονεύσαμε τήν Παναγία καί όλους τούς Αγίους, ο Ιερεύς μάς προτρέπει νά παραθέσουμε τήν ζωή μας στόν Θεάνθρωπο Χριστό. Τά σχετικά μέ τήν Παναγία τά είπαμε σέ ένα προηγούμενο κήρυγμα. Σήμερα θά σταθούμε στήν φράση «μετά πάντων τών Αγίων» καί λόγω τής εορτής τής Αποτομής τής Κεφαλής τού αγίου Ιωάννου τού Προδρόμου, τού Βαπτιστού, θά αναφερθούμε σέ αυτόν, ο οποίος συγκαταλέγεται μεταξύ τών Αγίων.

Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος έλαβε τό όνομα Ιωάννης, πού ερμηνεύεται δώρον Θεού, καί τού τό έδωσε ο Ίδιος ο Θεός λέγεται Πρόδρομος, γιατί προηγήθηκε τού Χριστού καί ετοίμασε τόν δρόμο γιά τό έργο Του χαρακτηρίζεται Βαπτιστής, γιατί αξιώθηκε νά βαπτίση τόν Χριστό στόν Ιορδάνη ποταμό. Πρόκειται γιά μιά μεγάλη προσωπικότητα πού επαινέθηκε από τόν Ίδιο τόν Χριστό, πού είπε: «Ουκ εγήγερται εν γεννητοίς γυναικών μείζων Ιωάννου τού βαπτιστού» (Ματθ. ια', 11).

Εκείνο πού παρατηρούμε στόν Τίμιο Πρόδρομο είναι ότι είναι ο τελευταίος Προφήτης τής Παλαιάς Διαθήκης καί ο πρώτος Προφήτης τής Καινής Διαθήκης, δηλαδή βρέθηκε στό μεταίχμιο μεταξύ Παλαιάς καί Καινής Διαθήκης. Είναι ένας θαυμάσιος κρίκος μεταξύ τών Προφητών καί τών Αποστόλων.

Τό κήρυγμά του δέν διέφερε από τό κήρυγμα τών Προφητών καί τού Χριστού, αφού ήταν κήρυγμα μετανοίας. Έλεγε: «Μετανοείτε, ήγγικε γάρ η βασιλεία τών ουρανών» (Ματθ. γ', 2). Βασιλεία τών Ουρανών είναι η θεία Χάρη, η φανέρωση τού Χριστού ως Φώς καί η μέθεξη καί κοινωνία τού ανθρώπου μέ τό Φώς. Η μετάνοια είναι προϋπόθεση τής κοινωνίας μέ τόν Θεό. Αυτός είναι ο πυρήνας τού κηρύγματος τής Εκκλησίας, όχι διάφορα κούφια λόγια, όχι φιλοσοφίες καί στοχασμοί, αλλά η υπόδειξη τού τρόπου γιά νά ενωθή κανείς μέ τόν Θεό.

Επίσης, εκείνο πού θαυμάζει κανείς στόν άγιο Ιωάννη τόν Πρόδρομο είναι ότι ήταν κήρυξ τής αληθείας, ομιλούσε γιά τόν Χριστό πού είναι η Αλήθεια καί οδηγούσε τόν λαό πρός τήν Αλήθεια. Ο λόγος του δέν ήταν ρηχός, συμβιβαστικός, ψεύτικος. Ήλεγχε τούς ανθρώπους πού τόν πλησίαζαν καί τόν Ηρώδη, υποδεικνύοντας σέ αυτούς τόν ορθό δρόμο, τήν αποκατάσταση τής αδικίας, τήν ευθυγράμμιση τής ζωής τους μέ τόν Νόμο τού Θεού. Βέβαια, αυτό είχε καί συνέπειες γιά τόν ίδιο, ήτοι τήν φυλάκιση καί τελικά τήν αποκεφάλιση, τόν θάνατο. Αλλά τό σημαντικότερο στήν ζωή μας είναι η ορθοτόμηση τής αληθείας.

Μέ τό κήρυγμα τής μετανοίας καί τής αληθείας δοξάσθηκε ο Πρόδρομος καί πέρασε στήν ιστορία, οπότε καί τιμάται από όλους τούς Χριστιανούς. Είπε ένας αγιορείτης ότι τό ψεύτικο καί όταν είναι ενωμένο, στήν πραγματικότητα είναι χωρισμένο, ενώ τό αληθινό καί όταν είναι χωρισμένο είναι ενωμένο. Αυτό τό βλέπουμε στήν ζωή τών Αγίων καί φυσικά στήν ζωή τού Τιμίου Προδρόμου. Ήταν αληθινός, συνδέθηκε μέ τήν Αλήθεια, τόν Χριστό, ομιλούσε αληθινά καί μέχρι σήμερα ζή αληθινά καί πραγματικά στίς καρδιές όλων τών Χριστιανών, παρά τό ότι δέν ζή βιολογικά. Πόσοι Ιεροί Ναοί δέν ανηγέρθησαν επ' ονόματί του! Σήμερα μάλιστα όλοι οι Χριστιανοί νηστεύουμε αυστηρά καί έτσι τιμούμε τόν Τίμιο Πρόδρομο.

Θά πρέπει νά είμαστε άνθρωποι τής αληθείας καί όχι τού ψεύδους, τής απλότητας καί όχι τής διπλοπροσωπίας καί τής υποκρισίας. Ο Τίμιος Πρόδρομος, μετά τήν Παναγία, έχει μεγάλη παρρησία στόν Χριστό καί γι’ αυτό πρέπει νά επικαλούμαστε τίς πρεσβείες του καί νά μιμούμαστε τό παράδειγμά του.

† Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Κυριακή 24 Ιουλίου

Όλοι οι άνθρωποι αισθάνονται κατά καιρούς μιά ανασφάλεια, σωματική, διανοητική, ψυχολογική, πνευματική, καί ζητάμε προστασία. Ο άνθρωπος έρχεται στόν κόσμο καί ζή στήν κοινωνία, όπου υπάρχουν τόσες επιδράσεις πού προέρχονται από παντού, αισθάνεται αδύναμος, αδύνατος, ανίσχυρος, ιδιαιτέρως όταν τόν εγκαταλείπουν οι σωματικές δυνάμεις του. Τότε αναζητά βοήθεια καί προστασία.

Ως Χριστιανοί έχουμε προστάτη μας τόν Θεό, τήν Παναγία, τούς Αγίους, τήν Εκκλησία. Δέν είμαστε μόνοι στήν ζωή, είμαστε «συμπολίται τών αγίων καί οικείοι τού Θεού» (Εφ. β', 19). Αλλά πολλές φορές καί αυτό δέν τό καταλαβαίνουμε, επειδή είμαστε ολιγόπιστοι καί αδύνατοι πνευματικά. Πάντως, ο Θεός μάς έδωσε τούς Αγγέλους Του γιά νά μάς προστατεύουν καί ο κάθε άνθρωπος έχει τόν δικό του φύλακα Άγγελο. Αυτήν τήν αλήθεια έχει υπ’ όψη της η Εκκλησία καί προσεύχεται στόν Θεό: «Άγγελον ειρήνης, πιστόν οδηγόν, φύλακα τών ψυχών καί τών σωμάτων ημών παρά τού Κυρίου αιτησώμεθα», δηλαδή άς ζητήσουμε από τόν Κύριο-Θεό νά μάς δώση άγγελον ειρήνης, πού νά είναι πιστός οδηγός καί φύλακας τών ψυχών καί τών σωμάτων μας.

Κατ’ αρχάς, μέ αυτό εννοείται ότι υπάρχουν οι άγγελοι τού Θεού τής ειρήνης καί οι άγγελοι τού διαβόλου, τής ακαταστασίας. Ο άγγελος τής ειρήνης θά μάς βάζη καλούς λογισμούς στήν σκέψη μας, θά μάς εμπνέη λογισμούς καί σκέψεις καλές, ώστε νά έχουμε ειρήνη στήν καρδιά μας. Πόσες ταραχές δέν δημιουργούνται από κακές σκέψεις καί ιδέες πού συνδέονται μέ τήν φιληδονία, τήν φιλαργυρία, τήν φιλοδοξία, αλλά καί από άλλες επιθετικές ενέργειες τών ανθρώπων! Πάντως, κάθε καλή σκέψη πού έρχεται μέσα μας γιά νά κάνουμε τό καλό καί νά αποφύγουμε τό πονηρό προέρχεται από τόν άγγελο τής ειρήνης.

Έπειτα, παρακαλάμε τόν Θεό νά μάς δίνη άγγελον «πιστόν οδηγόν». Χρειαζόμαστε οδηγούς στήν ζωή μας γιά τό καλό. Ο Ιουδαϊκός λαός όταν πορευόταν από τήν Αίγυπτο στήν γή τής Επαγγελίας είχε έναν πιστόν οδηγό, τόν μέγα Μωϋσή καί εκείνος είχε οδηγό τόν Μεγάλης Βουλής Άγγελον, τόν άσαρκο Λόγο. Έτσι, οι Ισραηλίτες μπόρεσαν νά περάσουν όλες τίς δυσκολίες πού εμφανίσθηκαν στόν δρόμο τους. Χρειαζόμαστε κι εμείς έναν πιστόν οδηγό, πού νά μή μάς προδίνη ποτέ, νά μή μάς εγκαταλείπη, ακόμη καί τότε πού συμπεριφερόμαστε άμυαλα καί απερίσκεπτα. Αυτός μπορεί νά είναι καί ένας άνθρωπος από τόν Θεό, ο Πνευματικός μας, ένας καλός καθοδηγός.

Ακόμη παρακαλάμε τόν Θεό, αυτός ο άγγελος νά είναι «φύλακας τών ψυχών καί τών σωμάτων μας». Η λέξη φύλακας προσδιορίζει αυτόν πού φυλάσσει κάτι, πού προστατεύει κάποιον. Μιά τέτοια προστασία αναφέρεται στό σώμα καί τήν ψυχή. Καί γιά τό σώμα υπάρχουν ειδικές κατηγορίες ανθρώπων πού μπορούν νά τό προστατεύσουν, αλλά ποιός μπορεί νά προστατεύση τήν ψυχή μας; Σήμερα υπάρχουν πειρασμοί τής ψυχής πού προέρχονται από όλες τίς κατευθύνσεις καί εισέρχονται μέσα στήν ψυχή μας από όλες τίς αισθήσεις. Η αλήθεια είναι ότι καί εμείς δέν προφυλασσόμαστε από τέτοιους ψυχικούς πειρασμούς, καί αφήνουμε ανοιχτές όλες τίς αισθήσεις γιά νά εισέρχωνται μέσα μας οι κακές επιδράσεις, καί γι’ αυτό μεγαλώνουν τά προβλήματα καί οι δοκιμασίες, οπότε καί βασανιζόμαστε ποικιλοτρόπως.

Χρειαζόμαστε προστασία από τούς αγγέλους τού Θεού, αλλά, βέβαια, πρέπει κι εμείς νά τό θέλουμε καί νά είμαστε άξιοι τής προστασίας τού Θεού καί τών αγγέλων Του.

Ο Μητροπολιτης

+ Ο Ναυπακτου και Αγιου Βλασιου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Κυριακὴ 8 Αὐγούστου

Η Εκκλησία είναι μιά μεγάλη πνευματική οικογένεια, στήν οποία ανήκουν πολλά μέλη από όλες τίς εθνότητες, τά οποία κατοικούν σέ ολόκληρο τόν κόσμο καί τά οποία, ενώ εμείς αυτήν τήν ώρα βρισκόμαστε στόν Ναό, εκείνα κάνουν κάτι άλλο καί δέν είναι μαζί μας. Γι’ αυτό αισθανόμαστε τήν ανάγκη, ως αδέλφια πού είμαστε, νά προσευχηθούμε καί γι’ αυτούς. Ακόμη, προσευχόμαστε καί γιά όλους τούς ανθρώπους πού αυτήν τήν ώρα κάνουν κάποια εργασία.

Έτσι, ο Ιερεύς μάς προτρέπει: «Υπέρ πλεόντων, οδοιπορούντων, νοσούντων, καμνόντων, αιχμαλώτων καί τής σωτηρίας αυτών, τού Κυρίου δεηθώμεν», δηλαδή θά πρέπει νά προσευχηθούμε στόν Κύριο γι’ αυτούς πού ταξιδεύουν στήν θάλασσα ή οδοιπορούν, γι’ αυτούς πού ασθενούν καί υποφέρουν, γι’ αυτούς πού είναι αιχμάλωτοι, καί συγχρόνως νά παρακαλέσουμε γιά τήν σωτηρία τους. Βέβαια, δέν πρέπει κανείς νά ταξιδεύη κυρίως τήν ώρα τής Κυριακάτικης θείας Λειτουργίας, αλλά η Εκκλησία ως φιλόστοργος Μητέρα, προσεύχεται καί γι’ αυτούς πού από διάφορες επείγουσες ανάγκες τους δέν παρευρίσκονται στόν Ιερό Ναό κατά τήν τέλεση τής θείας Λειτουργίας.

«Πλέοντες» είναι εκείνοι πού ταξιδεύουν στήν θάλασσα, μέ τίς τόσες δυσκολίες, είτε είναι τό προσωπικό τών πλοίων, είτε είναι οι ταξιδιώτες, είτε όσοι εργάζονται σέ εμπορικά καί πολεμικά πλοία, είτε όσοι ψαρεύουν στήν θάλασσα κλπ. Τό γεγονός είναι ότι όλοι αυτοί χρειάζονται τήν βοήθεια τού Θεού, γιατί ενεδρεύουν πολλοί κίνδυνοι, φουρτούνες, ύφαλοι, παλαιότητα τών καραβιών, παλαιότερα δέ καί ο κίνδυνος τών πειρατών κλπ. Εδώ πρέπει νά εντάξουμε καί όσους ταξιδεύουν στόν αέρα μέ τά αεροσκάφη, πού καί αυτοί κινδυνεύουν κάθε ώρα καί στιγμή.

«Οδοιπορούντες» είναι όσοι βαδίζουν στούς δρόμους, αλλά καί όσοι ταξιδεύουν στήν στεριά μέ οποιονδήποτε τρόπο καί γιά οποιονδήποτε λόγο. Παλαιότερα υπήρχαν κίνδυνοι από τούς ληστές, από δυσμενείς καιρικές συνθήκες, όμως σήμερα υπάρχουν άλλοι κίνδυνοι από τούς κακούς δρόμους, τίς ταχύτητες πού αναπτύσσουν οι οδηγοί καί τίς απροσεξίες τους. Δυστυχώς, κάθε εβδομάδα καί κάθε Σαββατοκύριακο θρηνούμε πολλούς νεκρούς από τροχαία ατυχήματα.

«Νοσούντες» είναι οι άρρωστοι πού πονούν καί υποφέρουν από διάφορες ασθένειες, είτε στό σπίτι τους, είτε στό Νοσοκομείο, καί μαζί μέ αυτούς πάσχουν καί υποφέρουν οι συγγενείς τους, αλλά κουράζονται οι ιατροί καί τό νοσηλευτικό προσωπικό. Κάθε βράδυ γίνονται ιδιότυπες αγρυπνίες στά Νοσοκομεία πού είναι οι σύγχρονοι ναοί τού πόνου καί τής υγείας τών ανθρώπων.

«Κάμνοντες» είναι όσοι υποφέρουν από διάφορα αίτια, αλλά στήν κατηγορία αυτή υπάγονται καί οι δαιμονισμένοι, πού καταλαμβάνονται από τόν διάβολο, ο οποίος διευθύνει τήν σκέψη τους καί τίς επιθυμίες τους. Εκτός από αυτούς πού χαρακτηρίζουμε μέ τήν στενή έννοια δαιμονισμένοι, στήν κατηγορία αυτή ανήκουν καί εκείνοι πού υποδουλώνονται σέ διάφορα πάθη καί υποφέρουν ποικιλοτρόπως, αφού διά τών παθών αυτών ενεργεί ο διάβολος.

«Αιχμάλωτοι» είναι όσοι είναι κλεισμένοι σέ στρατόπεδα συγκεντρώσεως, είναι οι αιχμάλωτοι πολέμου, αλλά καί όσοι είναι αιχμάλωτοι διαφόρων ιδεολογιών καί ιδεοληψιών, διαφόρων φυσικών καί χημικών ουσιών, όπως καί οι αιχμάλωτοι σέ σύγχρονα ιδιότυπα «στρατόπεδα συγκεντρώσεως», πού μπορεί νά είναι κακόφημα κέντρα, όπου ο άνθρωπος χάνει τήν ανθρωπιά του καί τήν ελευθερία του.

Πόσοι αδελφοί μας αυτήν τήν ώρα πού εμείς γευόμαστε τήν αγάπη τού Θεού, πού συμμετέχουμε στό λαμπρό πανηγύρι τής θείας Λειτουργίας, αυτοί υποφέρουν καί ταλαιπωρούνται! Πρέπει νά προσευχόμαστε καί γι’ αυτούς. Η θεία Λειτουργία είναι ευεργεσία γιά όλο τόν κόσμο.

† Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Κυριακή 10 Αυγούστου (Η Ματθαίου)

Ο πολλαπλασιασμός των πέντε άρτων και των δύο ιχθύων (ψαριών) είναι το θαύμα που ακούσαμε σήμερα στο Ευαγγέλιο, το οποίο είναι γνωστό σε όλους τους Χριστιανούς, και είναι από τα πιο γνωστά γεγονότα από την ζωή του Χριστού. Είναι αδύνατον να μπορέση κανείς να χορτάση πέντε χιλιάδες ανθρώπους, χωρίς να υπολογισθούν τα γυναικόπαιδα, με πέντε ψωμιά και δύο ψάρια και μάλιστα να μείνη και περίσσευμα.

Η πείνα είναι ένα μεγάλο πρόβλημα της εποχής μας. Υπάρχουν ολόκληροι πληθυσμοί στον πλανήτη της γης που υποφέρουν από την έλλειψη των αναγκαίων για την συντήρησή τους, και συγχρόνως άλλοι λαοί που πετάνε τρόφιμα από περισσεύματα τα οποία δεν μπόρεσαν να καταναλώσουν. Σε αυτό δεν ευθύνεται ο Χριστός ούτε πρέπει να αναμένουμε τον Χριστό να έρχεται για να επαλάβη το θαύμα αυτό, αλλά είναι έργο των Χριστιανών, οι οποίοι πρέπει να ενδιαφέρωνται για τους ανθρώπους που υποφέρουν και βασανίζονται. Ο Χριστός με το θαύμα αυτό μας έδειξε ότι πρέπει και εμείς να ενδιαφερόμαστε για τις ανάγκες των συνανθρώπων μας και να μας συγκινή το πρόβλημά τους.

Φυσικά, αυτό πρέπει να είναι και το ενδιαφέρον των Κυβερνήσεων κάθε χώρας, αλλά και το ενδιαφέρον των λεγομένων πλουσίων λαών προς λαούς που στερούνται ακόμη και των πιο αναγκαίων. Δεν είναι δυνατόν στην εποχή μας να καταναλώνωνται μεγάλα ποσά για καλλυντικά και για είδη πολυτελείας, ενώ υπάρχουν άνθρωποι που πεθαίνουν από την πείνα και την ποικιλότροπη στέρηση. Αν οι Κυβερνήσεις δεν ενδιαφερθούν για το θέμα αυτό, τότε είναι αποτυχημένες.

Η Εκκλησία, με τους αξίους ποιμένες της, κάνει ο,τι μπορεί στο θέμα αυτό. Υπάρχουν φορείς που έχουν διοργανωθή και προσπαθούν να αντιμετωπίσουν αυτό το μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα, που όσο αυξάνουν οι ανάγκες της οικογένειας, τόσο και μεγαλώνει. Δεν πρόκειται μόνον για πείνα, αλλά και για το ότι δεν υπάρχει δυνατότητα ο άνθρωπος να ανταποκριθή στις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής. Η Εκκλησία λειτουργεί διάφορα Ιδρύματα, αλλά και με τα Φιλόπτωχα Ταμεία της βοηθά όσο μπορεί τους ανθρώπους. Όμως, το πρόβλημα δεν λύεται με φιλανθρωπίες. Το Κράτος πρέπει να γίνη πιο κοινωνικό και να στρέψη την προσοχή του στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι άνθρωποι και οι οικογένειές τους.

Θα πρέπη να ενδιαφερθούμε όλοι μας για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, και να κάνουμε καλή διαχείριση των υλικών αγαθών. Αυτό φαίνεται από το ότι πολλοί συνάνθρωποί μας δίνουν προτεραιότητα στην πολυέξοδη διασκέδαση, στην αγορά υλικών αγαθών που δεν είναι και τόσο απαραίτητα και έτσι στερούνται άλλων αγαθών που είναι αναγκαία για την ζωή τους. Βλέπουμε οικογένειες που παίρνουν δάνεια για διακοπές, κάνουν μεγάλα οικονομικά ανοίγματα για να αποκτήσουν πολλά χρήματα, μιμούνται αυτούς που έχουν την δυνατότητα να ζουν πιο άνετα, και στην συνέχεια πέφτουν σε μεγάλη οικονομική δυσχέρεια.

Επομένως, ο Χριστός εξακολουθεί και σήμερα να κάνη αυτό το θαύμα, από την άποψη ότι όταν θεραπεύωνται τα πάθη της φιλοδοξίας, της φιληδονίας και της φιλαργυρίας, με την δύναμη του Χριστού, τότε υπάρχουν και τα αναγκαία υλικά αγαθά για την συντήρησή μας, αλλά και βοηθούμε εκείνους που έχουν ανάγκες.

† Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ