Ἐπίκαιροι Σχολιασμοί: Ὁ ἔσχατος ἀπανθρωπισμός

τοῦ Πρωτοπρεσβύτερου Θωμᾶ Βαμβίνη

Ὅσα σημειωθοῦν παρακάτω ἔχουν ἀφορμή δύο γεγονότα τοῦ Ἰουνίου πού εἶναι γνωστά κυρίως σέ ὅσους ἐνδιαφέρονται γι’ αὐτά ἤ ἐμπλέκονται σ’ αὐτά. Τό πρῶτο εἶναι ἐκπαιδευτικό θέμα καί τό δεύτερο πολιτικό. Καί τά δύο ὅμως ἔχουν σχέση, ὑπό γενική ἔννοια, μέ τήν ποινική δικαιοσύνη, ὄχι τόσο ὡς μέσο καταστολῆς, ὅσο ὡς ἔκφραση καί τρόπο ἀφομοίωσης τῶν ἀξιῶν τῆς Ἑλληνικῆς κοινωνίας.

Τό ἐκπαιδευτικό θέμα ἔχει σχέση μέ τόν χαρακτηρισμό τῆς διαγωγῆς τῶν μαθητῶν. Κάθε τέλος Ἰουνίου καλοῦνται οἱ σύλλογοι τῶν καθηγητῶν τῆς δευροβάθμιας ἐκπαίδευσης νά χαρακτηρίσουν τήν διαγωγή τῶν μαθητῶν τους ὡς «Ἐξαιρετική», «Καλή» ἤ «Μεμπτή», σύμφωνα μέ τήν ἰσχύουσα Ὑπουργική Ἀπόφαση 10645/23.1.2018. Παλαιότερα χαρακτηριζόταν «Κοσμιωτάτη», «Κοσμία» ἤ «Ἐπίμεμπτη» (Προεδρικό Διάταγμα 104/1979).

Ἤλθαμε σέ ἐπαφή μέ τό θέμα αὐτό συζητώντας μέ ἐκπαιδευτικούς, χωρίς ἀναφορά σέ συγκεκριμένα στοιχεῖα μαθητῶν, γιά τό πῶς εἶναι δυνατόν νά διαχειριστοῦν περιπτώσεις παραβατικῶν μαθητῶν τους, ἄν δηλαδή ἔχει νόημα ἡ μείωση τῆς διαγωγῆς, ἄν ἐνδείκνυται ἡ ἀλλαγή τοῦ σχολικοῦ περιβάλλοντος ἤ ἄν πρέπει μέ ἡπιότερα παιδαγωγικά μέτρα νά ἐπιδιώκουν τήν ἐπανένταξή τους στήν κανονικότητα τῆς σχολικῆς ζωῆς. Ἤθελαν νά δοῦν τό θέμα αὐτό ὄχι μόνον μέσα ἀπό τό γράμμα τοῦ νόμου, ἀλλά καί ἀπό «πνευματικῆς πλευρᾶς».

Τό δεύτερο θέμα, τό πολιτικό, εἶναι παρεμφερές. Εἶναι ἡ ψήφιση τοῦ νέου Ποινικοῦ Κώδικα, πού δείχνει σημαντικές ἀλλαγές στό σύστημα ἀξιῶν τῆς Ἑλληνικῆς κοινωνίας, ὅπως αὐτό ἐκφράζεται ἀπό τήν νομοθεσία τοῦ Κράτους. «Ὁ Ποινικός Κώδικας “ἐκφράζει” ἀνάγλυφα τό ἀξιακό σύστημα μιᾶς κοινωνίας» ὑπογραμμίζει σέ ἄρθρο του ὁ καθηγητής τῆς Νομικῆς τοῦ ΑΠΘ Γρ. Καλφέλης (Βῆμα, 9 Ἰουνίου 2019). Κάποιες ἀπό τίς ἀλλαγές πού ἔγιναν ἔχουν ἄμεση σχέση μέ τήν πίστη, τήν ζωή καί τήν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας.

Ἄς δοῦμε ὅμως τά δύο θέματα λίγο ἀναλυτικότερα.

Κάποτε τό σχολεῖο εἶχε ὡς βασικό στόχο τήν μόρφωση τῶν παιδιῶν καί τῶν νέων. Ἡ μόρφωση δέν ἀφοροῦσε μόνο τήν παροχή γνώσεων, δέν ἀφοροῦσε μόνο μεθόδους διδασκαλίας, εἶχε σκοπό τήν διαμόρφωση καί ἀρτίωση τῆς προσωπικότητάς τους. Συγκεκριμένα ὁ Νόμος 1566 τοῦ 1985, πού ἀφορᾶ τήν δομή καί λειτουργία τῆς πρωτοβάθμιας καί δευτεροβάθμιας ἐκπαίδευσης, στό πρῶτο ἄρθρο του ὁρίζει:

«Σκοπὸς τῆς πρωτοβάθμιας καὶ δευτεροβάθμιας ἐκπαίδευσης εἶναι νὰ συμβάλει στὴν ὁλόπλευρη, ἁρμονικὴ καὶ ἰσόρροπη ἀνάπτυξη τῶν διανοητικῶν καὶ ψυχοσωματικῶν δυνάμεων τῶν μαθητῶν, ὥστε, ἀνεξάρτητα ἀπὸ φύλο καὶ καταγωγή, νὰ ἔχουν τὴ δυνατότητα νὰ ἐξελιχθοῦν σὲ ὁλοκληρωμένες προσωπικότητες καὶ νὰ ζήσουν δημιουργικά. Εἰδικότερα ὑποβοηθεῖ τοὺς μαθητὲς: α) Νὰ γίνονται ἐλεύθεροι, ὑπεύθυνοι, δημοκρατικοὶ πολίτες, νὰ ὑπερασπίζονται τὴν ἐθνικὴ ἀνεξαρτησία, τὴν ἐδαφικὴ ἀκεραιότητα τῆς χώρας καὶ τὴ δημοκρατία, νὰ ἐμπνέονται ἀπὸ ἀγάπη πρὸς τὸν ἄνθρωπο, τὴ ζωὴ καὶ τὴ φύση καὶ νὰ διακατέχονται ἀπὸ πίστη πρὸς τὴν πατρίδα καὶ τὰ γνήσια στοιχεῖα τῆς ὀρθόδοξης χριστιανικῆς παράδοσης. Ἡ ἐλευθερία τῆς θρησκευτικῆς τους συνείδησης εἶναι ἀπαραβίαστη».

Αὐτή ἡ διάταξη εἶναι σύμφωνη μέ τήν παράγραφο 2, τοῦ ἄρθρου 16 τοῦ Συντάγματος, πού ὁρίζει: «Ἡ παιδεία ἀποτελεῖ βασικὴ ἀποστολὴ τοῦ Kράτους καὶ ἔχει σκοπὸ τὴν ἠθική, πνευματική, ἐπαγγελματικὴ καὶ φυσικὴ ἀγωγὴ τῶν Ἑλλήνων, τὴν ἀνάπτυξη τῆς ἐθνικῆς καὶ θρησκευτικῆς συνείδησης καὶ τὴ διάπλασὴ τους σὲ ἐλεύθερους καὶ ὑπεύθυνους πολίτες».

Ὁ ρόλος, δηλαδή, τοῦ Σχολείου δέν ἐξαντλεῖται στήν παροχή γνώσεων καί μεθόδων ἔρευνας. Ὁπότε ἡ ἀναβάθμισή του δέν μπορεῖ νά εἶναι ἁπλά καί μόνο ἡ ἐλευθερία τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ «νά ἐμπλουτίζει καί προσαρμόζει τή διδασκαλία στίς ἀνάγκες τῶν μαθητῶν» ἤ ἡ συνεργασία τῶν Προτύπων Ἐπαγγελματικῶν Λυκείων «μέ τήν τοπική οἰκονομία καί ἐπιχειρηματικότητα». Ὅλα αὐτά εἶναι πολύ σημαντικά καί στήν σωστή κατεύθυνση, ἀλλά χρειάζονται καί ψυχή. Χρειάζονται πνεῦμα, νόημα ζωῆς ὑψηλό, ἀνοιχτό παράθυρο τοῦ Σχολείου στά «γνήσια στοιχεῖα τῆς ὀρθόδοξης χριστιανικῆς παράδοσης», πού δίνουν προοπτική στήν ζωή τῶν παιδιῶν, τούς λύνουν ὑπαρξιακά προβλήματα, τούς διδάσκουν ἦθος, τούς ἐμπνέουν σεβασμό πρός ὅ,τι ὑπάρχει· πρό παντός τούς καλλιεργοῦν τήν αἴσθηση τοῦ ἱεροῦ· αἴσθηση πού τόν τελευταῖο καιρό ἔχει ἐπισύρει τήν ἀνευλαβῆ πολεμική ἀπό κάποιους πού φαίνεται ὅτι δέν ἔχουν (καί δέν ἀναγνωρίζουν σέ ἄλλους) οὔτε ἱερό οὔτε ὅσιο.

Οἱ συζητήσεις γιά τήν ἀντιμετώπιση τῶν παραβατικῶν μαθητῶν μᾶς ἔκανε νά δοῦμε λίγο τήν ἰσχύουσα νομοθεσία, ἡ ὁποία ἀφαίρεσε ἀπό τά ἀπολυτήρια τήν ἀναγραφή τοῦ χαρακτηρισμοῦ τῆς διαγωγῆς τῶν μαθητῶν. Μέτρο μᾶλλον σωστό παιδαγωγικά, τό ὁποῖο ὅμως, ἄν συνδυαστῇ μέ τίς ἀλλαγές τοῦ Ποινικοῦ Κώδικα, φαίνεται ὅτι ἐντάσσεται σ’ ἕνα κλίμα ἀπαξίωσης τοῦ ἤθους, ἀφοῦ τό Κράτος δείχνει ὅτι δέν ἐνδιαφέρεται γι’ αὐτό. Καί ἐξηγούμαστε.

Ὅπως εἶναι ἤδη γνωστό ἡ πρόσφατη ψήφιση τοῦ νέου Ποινικοῦ Κώδικα ἐπιχειρεῖ νά περάσῃ στήν Ἑλληνική κοινωνία νέα ἤθη. Συγκεκριμένα, ἀπό τό Κεφάλαιο 7, μέ τίτλο: «Ἐπιβολή τῆς θρησκευτικῆς εἰρήνης» καταργήθηκαν τά ἄρθρα 198, 199 καί 201. Τά ἄρθρα αὐτά ὅριζαν:

Τό 198: «1. Μέ φυλάκιση μέχρι δύο ἐτῶν τιμωρεῖται ὅποιος δημόσια καί κακόβουλα βρίζει μέ ὁποιονδήποτε τρόπο τό Θεό.
2. Ὅποιος, ἐκτός ἀπό τήν περίπτωση τῆς παραγράφου 1, ἐκδηλώνει δημόσια μέ βλασφημία ἔλλειψη σεβασμοῦ πρός τά θεῖα, τιμωρεῖται μέ κράτηση ἕως ἕξι (6) μῆνες ἤ μέ πρόστιμο ἕως τρεῖς χιλιάδες (3.000) εὐρώ.»

Τό 199: «Ὅποιος δημόσια καί κακόβουλα καθυβρίζει μέ ὁποιονδήποτε τρόπο τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἤ ἄλλη θρησκεία ἀνεκτή στήν Ἑλλάδα τιμωρεῖται μέ φυλάκιση μέχρι δύο ἐτῶν».

Τό 201: «Ὅποιος ἀφαιρεῖ αὐθαίρετα νεκρό ἤ μέλη του ἤ τήν τέφρα του, ἀπό ἐκείνους πού ἔχουν δικαίωμα νά τά φυλάξουν ἤ ἐνεργεῖ πράξεις ὑβριστικά ἀνάρμοστες σχετικές μέ αὐτά ἤ μέ τάφο τιμωρεῖται μέ φυλάκιση μέχρι δύο ἐτῶν».

Ὁ τ. Ὑπουργός κ. Ν. Παρασκευόπουλος αἰτιολογώντας τήν ἀποποινικοποίηση τῆς βλασφημίας τῶν θείων ἰσχυρίστηκε ὅτι: «Κατά τό Ποινικό Δίκαιο ἡ ποινή προϋποθέτει τήν τέλεση πράξης. Ὁ προσδιορισμός τῆς τελευταίας χωρεῖ μέ στάθμιση τῶν ἐμπειρικῶν ἀποδείξιμων ἀποτελεσμάτων της. Ὡστόσο, στήν περίπτωση τῆς βλασφημίας λείπει ὁποιαδήποτε ἀποδείξιμη ἐνώπιον δικαστηρίου βλαπτική συνέπεια τῆς πράξης. Ἑπομένως, ἡ ἔννοια τοῦ ἐγκλήματος δέν διακρίνεται». Προφανῶς δέν ἔχει τήν θεολογική ἄποψη ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἀπρόσβλητος ἀπό τίς ὕβρεις τῶν ἀνθρώπων. Ὁπότε αὐτό πού θέλει νά πῇ εἶναι ὅτι, ἀφοῦ Θεός (ὅπως ὑπονοεῖ) δέν ὑπάρχει, δέν ὑπάρχει «βλαπτόμενος».

Ἄλλοτε ἰσχυρίστηκε ὅτι τήν ἀλλαγή τοῦ Ποινικοῦ Κώδικα «μποροῦν νά δικαιολογήσουν μόνο σημαντικές καί θεμελιακές ἀδυναμίες τίς ὁποῖες ἔδειξε ὁ χρόνος». Καί ὑπογράμμισε: «ἡ ἐλπίδα μου εἶναι ὁ Κώδικας αὐτός νά προχωρήσει, ἀλλά μέ ἐξάλειψη τῶν διατάξεών του ἐκείνων πού ἀναιροῦν πρόσφατες κατακτήσεις ἀσφάλειας καί ἀνθρωπισμοῦ».(Αὐγή, 15.4.2019)

Δηλαδή, κατά τόν τέως Ὑπουργό ἡ τιμωρία αὐτῶν πού κακόβουλα βρίζουν τόν Θεό ἤ τήν Ἐκκλησία ἀναιροῦσε τίς «πρόσφατες κατακτήσεις ἀσφάλειας καί ἀνθρωπισμοῦ»!

Ὁ Μητροπολίτης Πειραιῶς Σεραφείμ ἐπισημαίνει: «εἶναι ἐντελῶς ἀντιφατικό ἡ Ἐπιτροπή Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων τοῦ ΟΗΕ νά θεωρῇ ὅτι πρέπει νά ποινικοποιεῖται ἡ περίπτωση “ἐθνικοῦ, θρησκευτικοῦ ἤ φυλετικοῦ μίσους πού ἀποτελεῖ ὑποκίνησι διακρίσεων, ἐχθρότητας ἤ βίας” (ἄρθρο 20 παρ. 2 τοῦ Διεθνοῦς Συμφώνου) καί τήν ἴδια στιγμή νά προτείνεται ἡ ἀποποινικοποίηση τοῦ γενεσιουργοῦ αἰτίου πού εἶναι ἡ κακόβουλος βλασφημία, γιά τήν πρόκληση καί ὑποκίνηση θρησκευτικοῦ μίσους».

Ἀπό ἐδῶ καί πέρα, ἐφόσον τεθῇ σέ ἰσχύ ὁ νέος Ποινικός Κώδικας, θά μπορεῖ ὁ ὁποιοσδήποτε κακόβουλος ἀτιμώρητα νά βρίζῃ τόν Θεό, τήν Ἐκκλησία καί ὁποιαδήποτε γνωστή θρησκεία, ἐπίσης νά ἀφαιρῇ νεκρούς ἤ μέλη τους ἀπό αὐτούς πού τούς φυλάσσουν (περιΰβριση νεκρῶν), γιατί αὐτό εἶναι κατάκτηση «ἀνθρωπισμοῦ» καί «ἀσφάλειας». Στήν πραγματικότητα πρόκειται γιά ἀσφάλεια αὐτῶν πού παραβαίνουν θεμελιώδεις κανόνες ζωῆς ἀπό τήν ποινική δικαιοσύνη. «Ἀσφαλίζει» αὐτούς πού κατεδαφίζουν πανάρχαιες ἀξίες ἀπό τήν τσιμπίδα τοῦ νόμου.

Ὅμως ὑπάρχει κάτι πολύ σημαντικότερο. Ὁ νέος Ποινικός Κώδικας διδάσκει σέ ὅλους τούς πολίτες, κυρίως στήν νεολαία, ἕνα ἀνίερο ἦθος. Παιδαγωγεῖ τούς νέους νά μή σέβονται κανένα ἱερό καί ὅσιο, ἀφοῦ ἡ ἀποποινικοποίηση τῆς βλασφημίας τῶν θείων προβάλλεται ὡς κατάκτηση ἀνθρωπισμοῦ.

Εἶναι ὅμως ὁ ἔσχατος ἀπανθρωπισμός. Εἶναι ἡ κατακρήμνιση τοῦ ἀνθρώπου στό ἔσχατο σκαλοπάτι τοῦ κακοῦ. Ὁ Θεός νά μᾶς ἐλεήσῃ.