Προσφώνηση πρὸς τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη κ. Βαρθολομαῖο: "Μήτηρ τῶν Ἐκκλησιῶν"

Προσφώνηση τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

πρὸς τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη κ. Βαρθολομαῖο,

κατὰ τὴν ἐπίσκεψη ὁμίλου προσκυνητῶν ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Ναυπάκτου στὸ Πατριαρχεῖο (Τετάρτη, 31-8-2005).

*

Στὸ παρελθόν, Παναγιώτατε Πάτερ καὶ Δέσποτα, καὶ πρὸ καὶ μετὰ τὴν εἰς Ἐπίσκοπο χειροτονία μου, εἶχα τὴν ἐξαιρετικὴ εὐλογία νὰ ἐπισκεφθῶ προσκυνηματικῶς τὴν Νέα Ρώμη, τὴν ἐπονομαζομένην καὶ Κωνσταντινούπολη ἀπὸ τὸν ἱδρυτή της, τὴν ἕδρα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου.

Καταγόμενός ἀπὸ τὰ Ἰωάννινα ποὺ ἀνήκουν στὶς Μητροπόλεις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στὴν Ἑλλάδα καὶ ἔχουν δοθῇ "ἐπιτροπικῶς" στὴν Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ἔτρεφα πάντοτε μιὰ ἀγάπη καὶ ἕναν σεβασμὸ πρὸς τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ τὸν Προκαθήμενό του. Μιὰ ἀγαθὴ ἀνάμνηση τῶν μαθητικῶν μου χρόνων εἶναι ἡ ἐπίσκεψη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Κυροῦ Ἀθηναγόρου, Ἠπειρώτου τὴν καταγωγή, στὰ Ἰωάννινα καὶ τὴν γενέτειρά του Βασιλικὸν καὶ ἡ πανηγυρικὴ Πατριαρχικὴ θεία Λειτουργία στὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ τῶν Ἰωαννίνων.

Σήμερα, ὅμως, ἐπισκέπτομαι προσκυνηματικῶς τὴν Νέα Ρώμη καὶ τὴν ἕδρα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου μὲ μέρος τοῦ Ποιμνίου μου, τῆς κατὰ τὴν Ναύπακτο καὶ τὸν Ἅγιον Βλάσιο Ἐκκλησίας, τῆς ὁποίας ἔχω τὴν ἐξαιρετικὴ τιμὴ νὰ εἶμαι Μητροπολίτης. Καὶ λέγω ἐξαιρετικὴ τιμὴ διότι ἡ παλαίφατη καὶ ἱστορικὴ αὐτὴ Μητρόπολη ἀνέδειξε μιὰ μεγάλη χορεία Ἐπισκόπων καὶ Μητροπολιτῶν μὲ Ὀρθόδοξο καὶ ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα, ἀλλὰ καὶ παιδεία, μεταξὺ τῶν ὁποίων σημαντικὴ θέση κατέχουν ὁ Ἐπίσκοπος Μαρτύριος, ποὺ συμμετεῖχε στὴν Σύνοδο τῆς Σαρδικῆς καὶ οἱ Ἐπίσκοποι Καλλικράτης, Εἰρηναῖος καὶ Ἰωάννης, ποὺ συμμετεῖχαν καὶ ὑπέγραψαν τὰ πρακτικὰ τῆς Γ' ἐν Ἐφέσῳ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, τῆς Δ΄ ἐν Χαλκηδόνι Οἰκουμενικῆς Συνόδου καὶ στὴν Σύνοδο ἐπὶ μεγάλου Φωτίου.

Αἰσθάνομαι ἰδιαιτέρα τιμὴ ποὺ ἐπισκέπτομαι καὶ πάλιν τὴν Νέα Ρώμη μαζὶ μὲ τοὺς παρισταμένους Χριστιανοὺς ποὺ ἐκπροσωποῦν τὸ πλήρωμα τῆς Τοπικῆς μας Ἐκκλησίας.

Μελετῶντας τὶς πηγές, σχετικὰ μὲ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, συνάντησα τοὺς λόγους τοῦ μεγάλου διδασκάλου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου Ἰωσὴφ τοῦ Βρυεννίου. Σὲ μιὰ ὁμιλία του, ἀναφερόμενος στὴν Νέα Ρώμη, τὴν συγκαταλέγει μεταξὺ τῶν δώδεκα μεγάλων πόλεων καὶ γράφει: Μεταξὺ τῶν δώδεκα "ἀνὰ τὴν οἰκουμένην μεγίστων πόλεων ἡ Νέα Ρώμη ἁγιωτέρα". Καὶ λέγει περὶ αὐτῆς. "Πόλις τῆς οἰκουμένης τὸ ἄγαλμα, τῆς καλλονῆς ἡ ἑστία, τὸ πρόσκαιρον τῆς τρυφῆς χωρίον, ἡ ξένη θέα πασῶν χαρίτων, τοῦ ἡμετέρου γένους τὸ ἔδαφος, τὸ τῶν ἀγαθῶν πρυτανεῖον, ὁμόροις τὸ θέλγητρον, καὶ ἀλλογενέσιν ἡδύτατον λάλημα" (Ἰωσὴφ Βρυεννίου, Τὰ εὑρεθέντα, Β΄ τόμος ἐκδόσ. Βασ. Ρηγοπούλου σέλ. 222-223).

Πέρα ἀπὸ τὶς φυσικὲς ὀμορφιές της καὶ τὴν ἔνδοξη ἱστορία της, ἡ Νέα Ρώμη εἶναι ἡ ἕδρα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου. Γι' αὐτὸ καὶ ὁ Ἰωσὴφ ὁ Βρυέννιος γράφει: "Πόλις ἁγία καὶ μητρόπολις πιστή, Νέα τε Ρώμη, καὶ Νέα Ἱερουσαλὴμ ἡ αὐτὴ· γῆ ἀγαθὴ καὶ καλή, γῆ ρέουσα μέλι καὶ γάλα, καὶ πηγὴ παντοδαπῶν ἀγαθῶν" (ἔνθ. ἄν). Γιὰ μᾶς τοὺς Ὀρθοδόξους Χριστιανοὺς ἡ Νέα Ρώμη ταυτίζεται μὲ τὴν Νέα Ἱερουσαλὴμ καὶ αὐτὴ εἶναι "ἡ μήτηρ τῶν Ἐκκλησιῶν".

Ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο λαμβάνουν ὅλες οἱ Ἐκκλησίες τῆς Οἰκουμένης ζωὴ καὶ συγκροτοῦν τὴν ἑνότητά τους, διότι ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης εἶναι ὁ Πρόεδρος τῆς Συνόδου τῶν ἀνὰ τὴν Οἰκουμένην Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ποὺ ἔχει συντονιστικό, ἐνοποιητικὸ καὶ πρωταγωνιστικὸ ρόλο, χωρὶς βεβαίως νὰ καταργῇ τὸ συνοδικὸ σύστημα, ὅπως ἔχει καθιερωθῇ ἀπὸ τοὺς πατέρας τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων. Διακονεῖ μὲ αὐτοθυσιαστικὸ ἦθος τὴν ἑνότητα πασῶν τῶν Ἐκκλησιῶν τοῦ Θεοῦ, παρεμβαίνοντας φιλάνθρωπα καὶ διακριτικὰ ὅταν καὶ ὅπως πρέπει. Γι' αὐτὸ καὶ πάλι ὁ Ἰωσὴφ ὁ Βρυέννιος γράφει: "Ἐντεῦθεν γὰρ πανταχοῦ, πᾶσαι καὶ πρὸς ἀξία μερίζονται, πατριάρχαι, μητροπολῖται, ἐπίσκοποι, ἡγούμενοι, ἱερεῖς, διάκονοι, ὑποδιάκονοι, καὶ παντὸς κλήρου σύστημα". Καὶ συνεχίζει: ἐντεῦθεν "παίδευσις, φρόνησις, εὐγένεια, δόξα καὶ πᾶσα ἀρετή. Ἀνατολὴ καὶ Δύσις, Ἄρκτος καὶ Μεσημβρία, ὁ τετραπέρατος κόσμος, σταυροειδῶς ἐνταῦθα συνάπτεται" (ἔνθ. ἄν. σέλ. 223).

Βλέποντας δὲ ὁ ἱερὸς αὐτὸς διδάσκαλος τὴν Νέα Ρώμη τῆς ἐποχῆς του ἀναφωνεῖ: "Θεᾶται πᾶς ὁ φιλοθεάμων... τὰ κάλλη τῆς Πόλεως ταύτης... τὰς ἁγίας μονάς.... τῶν εὐγενίδων τὴν σωφροσύνην.... τὴν εὐλάβειαν τῶν μοναστριών, τοὺς παννύχους ἤχους τῶν μοναχῶν, τὴν εὐταξίαν τοῦ κλήρου, ἀρχιερέων τὴν σεμνότητα, ἱερέων χορούς, καὶ τήν των καθ' αὐτοὺς ζώντων ἐν Χριστῷ κεκρυμμένην ζωήν.... τὰς συνεχεῖς ἑορτάς, τῶν ἁγίων τὰ θαύματα, τὸ τῶν θείων εἰκόνων σεβάσμιον, καὶ τῶν ἁγίων παθῶν τὴν ὑπεροχὴν" (ἔνθ. ἄν. σέλ. 224).

Θὰ ἔχουμε, λοιπόν, τὴν χαρὰ νὰ δοῦμε αὐτὲς τὶς ἡμέρες καὶ ἐμεῖς τὴν Πόλη τῶν θρύλων, τῶν ὀνείρων καὶ τῶν παραδόσεών μας, νὰ αἰσθανθοῦμε πνευματικῶς την χάρη, τοὺς λόγους καὶ τὶς προσευχὲς τῶν ἁγίων ποὺ ἔζησαν ἐδῶ, τὶς ὁλονύκτιες προσευχὲς τῶν εὐσεβῶν λαϊκῶν τῆς Πόλης καὶ τῆς Περιοχῆς, τὸ ἀνύστακτο ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν οἰκουμένη ποὺ ἐπέδειξαν οἱ ἀείμνηστοι ἅγιοι προκάτοχοί σας.

Πέρα ἀπὸ αὐτὰ θὰ ἔχουμε τὴν χαρὰ νὰ δοῦμε τὰ σεβάσμια οἰκοδομήματα τῶν ἁγίων αὐτῶν προγόνων μας, τὰ ὁποῖα ἀνοικοδομήθησαν μὲ αἷμα καὶ προσευχή, δάκρυα καὶ στεναγμούς, δόξα καὶ ἀτιμία, χαρὰ καὶ κλάμα, δοξολογία καὶ ἱκεσία, μέσα στὸ πνεῦμα τῆς ἔνδοξης καὶ πονεμένης ρωμηοσύνης μας.

Ἤδη εἰσήλθαμε καὶ βαδίζουμε μὲ σεβασμὸ στὸ Κέντρο τοῦ μαρτυρικοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριαρχείου, καὶ στὸ κέντρο τῆς ἀνὰ τὴν Οἰκουμένη Ἐκκλησίας, τὴν ὁποία Οἰκουμενικὴ Ἐκκκλησία τὸ Πρωτόθρονο Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο διοικεῖ μὲ σύνεση γιὰ νὰ διαφυλάσσεται ἡ ἑνότητα ὅλων τῶν κατὰ τόπους Ἐκκλησιῶν.

Βεβαίως, πάνω ἀπὸ ὅλα θὰ δοῦμε, ἤδη βλέπουμε Ἐσᾶς, Παναγιώτατε Πάτερ καὶ Δέσποτα, καὶ θὰ λάβουμε τὴν Πατριαρχικὴ εὐχὴ καὶ εὐλογία Σᾶς. Γνωρίζουμε τὰ χαρίσματα μὲ τὰ ὁποῖα Σᾶς ἐπροίκισεν ὁ Θεός. Ἔχετε προσλάβει ἀφομοιωματικὰ ὅλη τὴν ἐκκλησιαστικὴ πεῖρα τῶν Προκατόχων Σᾶς, καὶ γι' αὐτὸ βλέπει κανεὶς ἐπάνω Σᾶς τὸ συνετὸ καὶ τὸ σύννουν, τὴν ἐργατικότητα καὶ τὴν ψυχραιμία, τὸ ἰσχυρὸ καὶ τὸ φιλάδελφο, τὴν αὐστηρότητα καὶ τὴν γλυκύτητα, τὸ σκεπτικὸ καὶ τὸ χαρίεν, τὸ δίκαιο καὶ τὸ φιλεύσπλαχνο. Χαιρόμαστε γιὰ τὴν ὕπαρξή σας καὶ δοξάζουμε τὸν Θεὸ γι' αὐτήν.

Συγχρόνως, προσευχόμαστε νὰ Σᾶς δίνη ὁ Θεὸς ὑγεία, καὶ νὰ αὐξάνη τὴν δύναμη καὶ τὴν ἔμπνευσή σας στὴν σταυρική σας πορεία, γιὰ νὰ ἐκφράζετε καὶ νὰ ὁμολογῆτε τὸ σταυρικὸ φρόνημα τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἀναστάσιμη ζωή. Γνωρίζουμε ὅτι ὁ Σταυρὸς συνδέεται μὲ τὸν πόνο καὶ τὴν ὀδύνη, ἀλλὰ μόνον μιὰ ἐσταυρωμένη Ἐκκλησία ἐκφράζει τὴν αὐθεντικότητά της. Ὁ Ὀρθόδοξος θεολόγος ἐργάζεται, ὁμιλεῖ, κηρύττει, θεολογεῖ, εὑρισκόμενος στὸν Σταυρό, καὶ ἐμπνεόμενος ἀπὸ τὸ ζωήρρυτο πνεῦμα τοῦ Σταυροῦ, γιατί ὅπως ἔχει λεχθῇ "ὁ σταυρὸς εἶναι ἡ καθέδρα τῆς Ὀρθοδόξου θεολογίας" καὶ μακάριοι ὅσοι εὑρίσκονται στὴν εὐλογημένη αὐτὴ καθέδρα.

Παρακαλῶ, Παναγιώτατε Πάτερ καὶ Δέσποτα, ὑψώσατε τὰς Πατριαρχικὰς Σᾶς χεῖρας καὶ εὐλογήσατε τὸν Ἐπίσκοπο ποὺ ποιμαίνει τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ναυπάκτου καὶ Ἁγ. Βλασίου, ἀλλὰ εὐλογήσατε καὶ τοὺς Κληρικοὺς καὶ λαϊκοὺς ἐν τῷ προσώπῳ τῶν παρισταμένων Χριστιανῶν καὶ συνοδοιπόρων του, στὸ ἱερὸ αὐτὸ προσκύνημα τοῦ Γένους καὶ τῆς Ὀρθοδοξίας.

Βαρθολομαίου τοῦ Παναγιωτάτου καὶ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου πολλὰ τὰ ἔτη.–