Skip to main content

Ὁ πουριτανισμός τοῦ “ἀθεϊσμοῦ”

Ὁ πουριτανισμός εἶναι μιά κίνηση πού παρατηρήθηκε στήν Δύση κατά τόν 16ο καί 17ο αἰώνα καί εἶχε πολλές ἐξελίξεις καί ἑρμηνεῖες. Δέν πρόκειται ἐδῶ νά ἀναλύσουμε τίς βασικές θέσεις τῶν πουριτανῶν. Ἁπλῶς νά ποῦμε ὅτι ὁ ὅρος αὐτός προέρχεται ἀπό τήν λατινική λέξη purificatio πού σημαίνει καθαρμός καί διά αὐτοῦ ἐννοοῦσαν τήν κάθαρση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Δύσεως ἀπό κάθε τί πού θύμιζε τήν παπική νοοτροπία. Πρῶτος πουριτανός θεωρεῖται ὁ Hooper ὁ ὁποῖος δέν θέλησε νά χειροτονηθῆ ἐπίσκοπος Γκλώτσεστερ μέ τήν συνήθη ἀρχιερατική περιβολή.

Ἐπεκράτησε, ὅμως, στήν παλαιότερη καί σύγχρονη ὁρολογία νά λέγεται πουριτανός κάθε ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος ὁμιλεῖ περί καθαρότητος ὅταν τήν περιορίζη στόν ἐξωτερικό παράγοντα, ἀφήνοντας ἄθικτο τόν ἐσωτερικό κόσμο. Ἑπομένως, δέν πρόκειται γιά μιά ἐποχιακή κίνηση πού κάποτε παρατηρήθηκε καί στήν συνέχεια ἔπαυσε νά ὑπάρχη, ἀλλά γιά μιά νοοτροπία, πού σαφῶς μπορεῖ νά χαρακτηρισθῆ ὡς Φαρισαϊκή. Οἱ Φαρισαῖοι παρουσιάζονται ὡς καλοί Ἰουδαῖοι πού ἐφήρμοζαν τίς ἐξωτερικές διατάξεις τοῦ νόμου, ἀλλά ὁ ἐσωτερικός του κόσμος ἦταν γεμάτος ἀκαθαρσίες, ὅπως οἱ κεκονιαμένοι τάφοι.

Ἀκόμη, πουριτανισμός εἶναι ἡ νοοτροπία ἐκείνη κατά τήν ὁποία καθορίζονται σαφῆ ὅρια μεταξύ καθαρῶν καί ἀκαθάρτων, μεταξύ ἁμαρτωλῶν καί ἁγίων. Καί μάλιστα ὅταν ἐπαινοῦνται οἱ λεγόμενοι καθαροί καί καταδικάζονται οἱ λεγόμενοι ἀκάθαρτοι.

Μιά τέτοια πρακτική τήν συναντοῦμε καί στήν σύγχρονη νοοτροπία, ἔστω κι ἄν μερικοί ἀρνοῦνται τήν ὀνομασία τοῦ πουριτανοῦ. Τήν συναντοῦμε ἀκόμη καί σέ “ἀθέους” οἱ ὁποῖοι προσπαθοῦν νά ρυθμίζουν τά ἐσωτερικά της Ἐκκλησίας καί μάλιστα ἀγωνίζονται γιά τήν λεγομένη κάθαρση τῆς Ἐκκλησίας ἀπό ἀνάξιους Κληρικούς. Καί, βέβαια, ἡ Ἐκκλησία μέ τίς δικές της δυνάμεις πρέπει νά ἀγωνίζεται γιά νά ἐπιβάλη μιά τάξη στούς κόλπους της. Πιστεύω ὅμως ὅτι εἶναι πουριτανική ἡ ἀντίληψη νά καθορίζονται σαφῆ ὅρια μεταξύ καθαρῶν καί ἀκαθάρτων καί μάλιστα νά ἐπαινοῦνται μέχρι τρίτου οὐρανοῦ οἱ πρῶτοι καί νά καταβιβάζονται στά τάρταρα τῆς Κολάσεως οἱ δεύτεροι. Γίνεται λόγος γιά ἁγίους Κληρικούς καί “ἀψεγάδιαστους” καί γιά “καθάρματα”. Ὅλη αὐτή ἡ νοοτροπία μου θυμίζει τήν σχετική ἀντιμετώπιση πού κάνει στό θέμα αὐτό ὁ Καζαντζάκης στό γνωστό ἔργο τοῦ “ὁ Χριστός ξανασταυρώνεται”.

Ὅμως τά ὅρια μεταξύ καθαρῶν καί ἀκαθάρτων δέν εἶναι σαφῶς καθορισμένα μέ ἐξωτερικά κριτήρια. Οἱ ἅγιοι αἰσθάνονται οἱ πρῶτοι ἁμαρτωλοί, ἀλλά καί μέσα στήν ψυχή τοῦ πιό μεγάλου ἁμαρτωλοῦ διασώζονται ἴχνη τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ. Ἄλλωστε, ἡ Ἐκκλησία εἶναι πνευματικό Νοσοκομεῖο πού θεραπεύει τόν ἄνθρωπο. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, σέ διαφόρους βαθμούς, ἔχουν στοιχεῖο πνευματικῆς ἀσθένειας καί θεραπευόμαστε μέσα στήν Ἐκκλησία, ἀπό τόν μόνο καθαρό, ὑγιῆ καί ἅγιο, τόν Χριστό.

Σέ πολλές ἐκπομπές στήν τηλεόραση ὅταν θέλουν νά ἀσχοληθοῦν μέ τήν λεγομένη κάθαρση τῆς Ἐκκλησίας βλέπουμε τόν πουριτανισμό τοῦ “ἀθεϊσμού” καί τήν αἵρεση τῶν καθαρῶν, πού εἶναι ἡ χειρότερη μορφή φαρισαϊσμοῦ.

Ν.Ι.

  • Προβολές: 2812