Γράφτηκε στις .

Κύριο θέμα: Συνέδριο για τον Ιερό Χρυσόστομο στο Σικάγο - Επίσκεψη στην Αμερική

 Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου


Συνέδριο για τον Ιερό Χρυσόστομο στο Σικάγο - Επίσκεψη στην ΑμερικήΠολλές φορές επισκέφθηκα την Αμερική από το έτος 1986, ύστερα από προσκλήσεις για ομιλίες και συναντήσεις. Επισκέφθηκα σε διαφόρους καιρούς, την Βοστώνη, την Ατλάντα, το Σιατλ, την Τακόμα και άλλες πόλεις της Αμερικής, όπως την Νέα Υόρκη, την Νέα Υερσέη, την Ουάσιγκτον κλπ. Στις τέσσερεις (πρώτες) αυτές πόλεις επανειλημμένως ανέπτυξα θέματα σε Συνέδρια, Σεμινάρια και έκανα ομιλίες σε ανοικτά ακροατήρια.

Κάθε φορά που επέστρεφα στην Ελλάδα έγραφα τις εντυπώσεις μου από τα όσα έβλεπα και διαισθανόμουν. Το ίδιο θα κάνω και τώρα, ύστερα από την δεκαήμερη (μαζί με την διαδρομή) επίσκεψή μου στην Αμερική, ήτοι το Σικάγο και την Τακόμα-Σιατλ.

1. Ο μοναχισμός στην Αμερική

Σε άλλα κείμενά μου από επισκέψεις στην Αμερική διεπίστωσα την αγωνία των ανθρώπων και τις αναζητήσεις τους να αποκτήσουν μια προσωπική κοινωνία με τον Θεό. Επίσης είχα διαπιστώσει την έλλειψη του μοναχισμού στην Εκκλησία της Αμερικής, ο οποίος μοναχισμός όταν εκφράζεται με γνήσιο τρόπο, υποδεικνύει την μέθοδο την οποία κανείς μπορεί να ακολουθήση για να αποκτήση γνήσιες εμπειρίες της ακτίστου Χάριτος του Θεού.

Συγκεκριμένα το 1999, μετά την επιστροφή μου από την Αμερική, ύστερα από ομιλίες που έκανα στην Βοστώνη και στην Τακόμα της Πολιτείας Washington είχα επισημάνει ότι στην Αμερική επικρατούν δύο τάσεις: Η πρώτη, ο ορθολογισμός-ηθικισμός, όπως καλλιεργήθηκε από τον σχολαστικισμό και τα ιδεολογικά ρεύματα της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού, και η δεύτερη που εκφράζεται από την αναζήτηση της ησυχαστικής ορθοδόξου παραδόσεως. Η αμερικανική κοινωνία είναι επηρεασμένη από τον πουριτανισμό και την ηθικολογία που δημιουργούν απογοήτευση και γι' αυτό πολλοί καταλήγουν στην αποδοχή των διαφόρων θρησκευτικών ιδεολογιών και του μυστικισμού. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον, όπως είχα επισημάνει, χρειάζεται να ακουσθή η ησυχαστική παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας, όπως εκφράσθηκε από τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά και άλλους αγίους και βιώνεται στον ορθόδοξο μοναχισμό.

Αυτό το είχε διαπιστώσει από την δεκαετία του '50 ιδιαιτέρως ο αείμνηστος π. Ιωάννης Ρωμανίδης –που μεγάλωσε και σπούδασε στην Αμερική– ο οποίος σε επιστολή του προς τον αείμνηστο π. Θεόκλητο Διονυσιάτη, την οποία ο τελευταίος έχει δημοσιεύσει, έγραφε ότι η απουσία του ορθοδόξου μοναχισμού την Αμερική είναι μια σοβαρότατη έλλειψη και ότι μέσα από τον Ορθόδοξο Μοναχισμό ο δυτικός κόσμος μπορεί να λάβη γνώση του Θεού. Έγραφε: «Πιστεύω ακραδάντως, ότι η ζωντάνευσις της Ορθοδοξίας θα επέλθη μόνον δια της αναστηλώσεως του μοναχικού μας βίου. Ακριβώς επειδή η εν κόσμω Εκκλησία απεκόπη της μοναχικής παραδόσεως, εσημειώθη επί των ημερών μας η γνωστή κατάπτωσις της πνευματικής ζωής… Ο μοναχικός βίος των ετεροδόξων εδώ (στην Αμερική) είναι μεστά δράσεως τάγματα που καταγίνονται με ο,τι δήποτε εκτός από άσκησιν πνευματικήν, ως την εκλαμβάνει η ορθόδοξος παράδοσις… Δυστυχώς δεν έχομεν εδώ ούτε έναν ασκητήν η μοναστήρι και δεν υπάρχει κανένα παράδειγμα ζωντανόν ορθοδόξου ζωής… Θα ήθελα να μάθω την γνώμην Σου περί των δυνατοτήτων μεταφυτεύσεως μιας μοναχικής κοινότητος εκ 5-10 μοναχών επί αμερικανικού εδάφους. Εάν δεν γίνει κάτι τέτοιο, η Ορθοδοξία θα εκλείψη εδώ η θα μεταμορφωθή σε κάτι άλλο, όπως ήδη έχει γίνει εις μεγάλον βαθμόν».

Αυτή την έλλειψη διείδε και ο π. Εφραίμ Φιλοθεΐτης και ίδρυσε στην Αμερική, με την άδεια των κατά τόπους Επισκόπων, δεκαεπτά (17) Ορθόδοξα Μοναστήρια, ήτοι επτά ανδρικά (Αγίου Αντωνίου στην Αριζόνα, Αρχαγγέλων στο Τέξας, Αγίου Νεκταρίου στην Νέα Υόρκη, Παναγίας Βλαχερνών στην Φλώριδα, Μεταμορφώσεως στο Σικάγο, Αγίας Τριάδος στο Ντητρόϊτ, Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Αριζόνα) και δέκα γυναικεία (Αγίου Κοσμά στο Τορόντο του Καναδά, Παρηγορίτισσα στο Μόντρεαλ του Καναδά, Αγίας Σκέπης στην Νέα Υόρκη, Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Σάλενμπουργκ της Πενσυλβάνιας, Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου στο Σικάγο, Παναγίας Προυσιωτίσσης στην Βόρεια Καρολίνα, Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στην Φλώριδα, Ζωοδόχου Πηγής στην Καλιφόρνια, Τιμίου Προδρόμου στο Πόρτλαντ και Αγίας Παρασκευής στο Τέξας). Στα Μοναστήρια αυτά ασκούνται περίπου 300-400 μοναχοί και μοναχές, πολλοί από τους οποίους είναι Αμερικανοί, γνωρίζουν και βιώνουν την ορθόδοξη πνευματική ζωή.

Νομίζω ότι ο ορθόδοξος μοναχισμός στην Αμερική θα παίξη σημαντικό ρόλο στην ανάδειξη και μετάδοση της ορθοδόξου πνευματικής ζωής, την οποία αναζητούν πολλοί άνθρωποι στην εποχή μας. Μου δόθηκε η ευκαιρία να τονίσω ότι ο μοναχισμός με το ησυχαστικό πνεύμα μπορεί να ικανοποιήση όχι μόνον αυτούς που αναζητούν τον ορθόδοξο ησυχασμό, αλλά και την Εκκλησία της Αμερικής, από την άποψη ότι θα κρατήση υπό την σκέπη του Οικουμενικού Πατριαρχείου και θα προσελκύση πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι θα απομακρύνονταν από την Ελληνορθόδοξη Εκκλησία της Αμερικής και θα εισέρχονταν σε άλλες κανονικές η μη κανονικές Εκκλησίες.

Πέρα από αυτό, το έργο των Ιερών αυτών Μονών παίζει σημαντικό ρόλο και στον ελληνορθόδοξο πολιτισμό, διότι δίνει την δυνατότητα σε πολλούς αμερικανούς να μάθουν την ελληνική γλώσσα, την βυζαντινή μουσική και άλλες τέχνες.

Συνάντησα πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι αναπαύονται στην ατμόσφαιρα της Ιεράς Μονής και ευγνωμονούν τον Θεό, διότι τους δίνει την δυνατότητα να βιώσουν το ορθόδοξο κοινοβιακό πνεύμα σε ένα περιβάλλον που διακρίνεται από τον ατομικισμό. Και τέτοιοι άνθρωποι δεν προέρχονται από χαμηλές τάξεις, αλλά είναι και μορφωμένοι, επιστήμονες και ερευνητές. Όλοι μου μίλησαν με τα καλύτερα λόγια για την βοήθεια που τους προσφέρουν οι μοναχοί και οι μοναχές.

2. Το Συνέδριο στην Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου Σικάγου

Το Συνέδριο στην Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου ΣικάγουΗ πρόσκληση να συμμετάσχω στο Συνέδριο μου απεστάλη από τον Μητροπολίτη Σικάγου κ. Ιάκωβο. Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στην γυναικεία Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου με την ευκαιρία των χιλίων εξακοσίων (1600) ετών από την κοίμηση του Αγίου.

Η Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου ιδρύθηκε το 1994 πλησίον του Σικάγου, στην πόλη Pleasant Prairie (=ευχάριστο λιβάδι). Θα πρέπη να σημειωθή ότι οι κάτοικοι της περιοχής δεν την ονομάζουν πόλη, αν και αριθμεί περίπου 120.000 ανθρώπων, αλλά χωριό, και μερικοί άλλοι ομιλούσαν για χωριουδάκι. Αν συγκρίνη κανείς την πόλη αυτή με το Σικάγο, τότε πράγματι είναι χωριό, γιατί το Σικάγο έχει πληθυσμό σχεδόν όσο όλη η Ελλάδα, περίπου 8-9 εκατομμύρια, ενώ εκείνο μόνον 120.000.

Η Ιερά Μονή βρίσκεται σε μια ωραιότατη περιοχή, μέσα στο πράσινο. Προηγουμένως ήταν ένα μικρό καθολικό Μοναστήρι, αλλά σήμερα η Γερόντισσα Μελάνη μαζί με την συνοδεία της έκτισαν μια μεγαλόπρεπη Εκκλησία προς τιμήν του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και ένα συγκρότημα με κελλιά όπου μένουν οι μοναχές και το οποίο θυμίζει μοναστηριακά συγκροτήματα του Αγίου Όρους.

Όσες μέρες παρέμεινα στην Μονή δεν αισθανόμουν ότι βρισκόμουν στην Αμερική, αλλά στην Ελλάδα και μάλιστα σε ένα αγιορείτικο Μοναστήρι. Οι ακολουθίες γίνονται στα ελληνικά, παντού ακούς να μιλούν ελληνικά και είναι το κέντρο συναθροίσεως πολλών Ελλήνων και Αμερικανών, από την Αμερική και τον Καναδά που επισκέπτονται το Μοναστήρι για να γνωρίσουν την ελληνορθόδοξη παράδοση και στον τομέα αυτόν παίζει μεγάλο ρόλο, πρόκειται για μια ορθόδοξη προσφορά.

Η Ηγουμένη της Ιεράς Μονής Μελάνη έχει πολλά προσόντα, διοικητικές ικανότητες και αντιμετωπίζει όλα τα θέματα με νηφαλιότητα, ηρεμία, ευγένεια, και καλωσύνη. Πραγματικά προσφέρει πολλά στους ανθρώπους, οι οποίοι αναζητούν και διψούν την ορθόδοξη παράδοση.
Την ονομασία της Ιεράς Μονής έδωσε ο Μητροπολίτης Σικάγου κ. Ιάκωβος, ο οποίος τρέφει μια ιδιαίτερη αγάπη προς τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο και επιβλέπει την Ιερά Μονή με πολλή αγάπη και σύνεση.

Το Συνέδριο ήταν θεολογικό και ποιμαντικό με θέμα «η επικαιρότητα της ποιμαντικής και εκκλησιαστικής διδασκαλίας του σήμερα, 1600 χρόνια από την μαρτυρική κοίμηση του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου».

Την 14η Σεπτεμβρίου, εορτή του Τιμίου Σταυρού, πραγματοποιήθηκε αγρυπνία στην Ιερά Μονή, μέσα σε μια πολύ κατανυκτική ατμόσφαιρα. Λειτούργησα μαζί με τον Μητροπολίτη Λεμεσού κ. Αθανάσιο και πλειάδα Κληρικών, μεταξύ των οποίων Ηγούμενοι, Ιερομόναχοι, Ιερείς από την Κύπρο και ο π. Γεώργιος Μεταλληνός. Έψαλε η βυζαντινή χορωδία της Ιεράς Μονής, με προεξάρχουσα την Ηγουμένη, η οποία γνωρίζει άριστα μουσική και αποδίδει τα βυζαντινά μέλη με την καταπληκτική φωνή την οποία διαθέτει. Όλοι διεπίστωσαν ότι ήταν μια αγρυπνία, η οποία δημιουργούσε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα και βοηθούσε στην προσευχή. Ήταν μια αγιορείτικη αγρυπνία στο μέσον της Αμερικής.

Στις 11:30 της 14ης Σεπτεμβρίου, ημέρα Παρασκευή, τελέσθηκε στην Ιερά Μονή Ιερά Παράκληση προς τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, προκειμένου να ευλογηθή το Συνέδριο και στην συνέχεια μετά την τράπεζα ο Μητροπολίτης Σικάγου κ. Ιάκωβος εκήρυξε την έναρξη του Συνεδρίου, διαβάσθηκε δε και μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Δημητρίου.

Αμέσως μετά εφαρμόσθηκε όλο το πρόγραμμα του Συνεδρίου, το οποίο συνεχίσθηκε την επόμενη ημέρα, δηλαδή το Σάββατο. Θα παρατεθή η θεματολογία του Συνεδρίου μαζί με τους ομιλητές.
–Πρωτοπρ. π. Ιωάννης Ράλλης με θέμα: «Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος• Προσωπογραφία και Εργογραφία», –Πρωτοπρ. π. Γεώργιος Δράγας: «Ευαγγέλιο και Εκκλησία», –Σεβ. Μητροπολίτης Αθανάσιος Γιέφτιτς: «Η εσχατολογική και ηθική προσέγγισις εις την διδασκαλίαν του αγίου Χρυσοστόμου». Λόγω κωλύματος δεν παρέστη προσωπικώς, αλλά διαβάσθηκε η εισήγησή του. –Πρωτοπρ. π. Θεόδωρος Ζήσης: «Ανατομία της σύγχρονης Εκκλησιαστικής ζωής κατά τον Ιερό Χρυσόστομο», –Πρωτοπρ. π. Γεώργιος Μπεσίνας: «Ο Ποιμήν ο καλός και την ψυχήν αυτού τίθησι υπέρ των προβάτων. Το χρέος του Ιερέως κατά τον Ιερόν Χρυσόστομον», –Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος: «Η νηπτική και κοινωνική διδασκαλία του Ιερού Χρυσοστόμου», –Πρωτοπρ. π. Γεώργιος Μεταλληνός: «Η πρότασις του Ιερού Χρυσοστόμου δια την εν Χριστώ αντιμετώπιση του κοινωνικού προβλήματος», –Πρωτοπρ. π. Δημήτριος Καρέλλας: «"Μακάριοι οι δεδιωγμένοι ένεκεν δικαιοσύνης". Ποιμαντικές παρεμβάσεις του Ιερού Χρυσοστόμου από την εξορία προς τους Χριστιανούς του 21ου αιώνος», –Πανιερ. Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος: «Ο Ιερός Χρυσόστομος ως πνευματικός Πατήρ της Αγίας Ολυμπιάδος», –Πρεσβ. Βαρβάρα Μεταλληνού: «Η γυναίκα στο διδακτικό έργο της Εκκλησίας κατά τον Ιερό Χρυσόστομο», –Πανοσιολ. π. Ανδρέας Κονάνος: «Η άσκησις στην πόλη λέγεται: Οικογένεια!…».

Στο τέλος κάθε συνεδρίας γινόταν συζήτηση και ακολουθούσε ο Εσπερινός και η βραδινή τράπεζα και στην συνέχεια το Απόδειπνο.

Το Συνέδριο αυτό, όπως μου είπαν, ήταν το πρώτο θεολογικό και ποιμαντικό Συνέδριο που διοργανώθηκε στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής, εκτός φυσικά από τις Κληρικολαϊκές Συνελεύσεις που γίνονται κάθε χρόνο. Προσήλκυσε πολύ κόσμο που ήλθαν απ' όλη την Αμερική και τον Καναδά. Κατά τις δύο ημέρες του Συνεδρίου το παρακολούθησαν περίπου 1500 άνθρωποι.

Πρέπει να σημειωθή ότι η Ιερά Μονή δεν διέθετε χώρο για τόσους πολλούς συνέδρους, γι' αυτό και στο προαύλειό της στήθηκε μια πολύ μεγάλη σκηνή, η οποία διαμορφώθηκε κατάλληλα και μέσα σε αυτήν πραγματοποιήθηκαν οι συνεδριάσεις του Συνεδρίου με απόλυτη επιτυχία.
Πολλοί άνθρωποι εργάσθηκαν για την επιτυχία του Συνεδρίου, άνδρες και γυναίκες, κληρικοί και λαϊκοί, αλλά η ηγετική φυσιογνωμία που κατηύθυνε όλες τις εργασίες και αντιμετώπιζε όλες τις λεπτομέρειες ήταν η γερόντισσα Μελάνη.

Στο τέλος διαβάσθηκαν και εγκρίθηκαν τα πορίσματα του Συνεδρίου.

3. Η προσωπική μου συμμετοχή στο Συνέδριο

Συνέδριο για τον Ιερό Χρυσόστομο στο ΣικάγοΕπειδή η εφημερίδα «Εκκλησιαστική Παρέμβαση» εκδίδεται από την Ιερά Μητρόπολη, θα μου επιτραπή να κάνω μια ιδιαίτερη αναφορά τόσο στο θέμα το οποίο εισηγήθηκα, όσο και στις ερωτήσεις που μου ετέθησαν και δείχνουν το ενδιαφέρον του ακροατηρίου για τέτοια ζητήματα.

Το θέμα που μου είχαν ορίσει να αναπτύξω ήταν: «Η νηπτική και κοινωνική διδασκαλία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου». Τα επί μέρους κεφάλαιά του ήταν: –Ορισμός νηπτικότητος και κοινωνικότητος, –Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ως «προφήτης φιλανθρωπίας», –Νηπτικά στοιχεία από την διδασκαλία του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου (ο Χριστιανός ως σταυρωμένος και αναστημένος, λογισμοί, πάθη, νήψη, ησυχία, προσευχή-νοερά προσευχή, ο παρών βίος ως αποδημία, θείος έρως, άκτιστο φως), –Μοναχισμός και έγγαμος βίος (το χάρισμα του γάμου, η χαρισματική ζωή των μοναχών, ωφέλεια εγγάμων από την θέα των μοναχών), –Συμπεράσματα.

Το θέμα προκάλεσε το ενδιαφέρον των παρισταμένων και αυτό φάνηκε από την πληθώρα των γραπτών ερωτήσεων που μου υπέβαλαν και των προφορικών που μου ετέθησαν στα διαλείμματα. Μερικές από αυτές ήταν οι ακόλουθες:

Τι είναι η μετάνοια; –Πως πρέπει να γίνεται η καρδιακή προσευχή στον κόσμο; –Πως λειτουργούσε ο γάμος πριν από την πτώση; –Πως εξασκείται η σωτηρία στην οικογένεια και το μοναστήρι; –Κατά πόσον μπορεί κανείς να βιώση την νήψη μέσα σε μέριμνες και κατά την ανατροφή των παιδιών; –Γιατί ο Απόστολος Παύλος προτείνει την άγαμη ζωή πάνω από την ζωή του γάμου; –Πως μπορεί να ασκήται η υπακοή σε Γέροντα και να δίνεται και η ομολογία της πίστεως; –Πως αντιμετωπίζει η Ορθόδοξη Εκκλησία το φως που βλέπουν οι κινέζοι στον υπερβατικό διαλογισμό σε σχέση με το Φως του Χριστού; –Είναι το ίδιο η αγάπη με τον θείο έρωτα; –Τι είναι Γέροντας και τι είναι κομποσχοίνι; –Πως μπορεί κανείς να αποκτήση το χάρισμα των δακρύων της μετανοίας; –Πως μπορεί κανείς να συγκεντρώση τον νου του στον Θεό όλη την ημέρα, όταν εργάζεται και ασχολείται με άλλα θέματα κοινωνικά; –Πρέπει να υπάρχη διαφορά μεταξύ Ενορίας και Μοναστηριού; –Γιατί είπε ο Χριστός στους Αποστόλους ότι όσοι δεν είναι εναντίον μας δεν είναι μαζί μας και ποιούς εννοούσε; –Γιατί δεν υπάρχουν πολλές Εκκλησίες αφιερωμένες στον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο που είναι τόσο μεγάλη πατερική μορφή; –Πως μπορούν οι γονείς που έχουν παιδιά να επιδιώκουν την εκούσια πτωχεία; –Πότε υπάρχει κλήση για μοναχική ζωή και πότε για τον γάμο; –Τι είναι τα τελώνια; –Τι σημαίνει ορθόδοξη ψυχοθεραπεία και πως ερμηνεύεται αυτός ο όρος και πως αντιμετωπίζει η ορθόδοξη ψυχοθεραπεία την έλλειψη αυτοπεποίθησης για την οποία κάνει λόγο η ψυχολογία; –Καταλαβαίνω την αναφορά σας στην "φιλαυτία" ως πάθος. Όμως υπάρχει ένα πρόβλημα στην ορολογία. Για παράδειγμα, στην ψυχοθεραπεία η "αυτοεκτίμηση" είναι υγεία και δίνει ζωή, αλλά συχνά στα ορθόδοξα κείμενα η "αυτοεκτίμηση" ορίζεται ως "αλαζονεία" (έπαρση, εγωϊσμός). Μπορείτε να προσεγγίσετε διαφορετικά αυτούς τους όρους; κλπ. –Είμαι ένας ψυχοθεραπευτής και ερωτώ: Γιατί χρησιμοποιήσατε τον όρο ορθόδοξη ψυχοθεραπεία και όχι πιο παραδοσιακούς όρους; Ποιά είναι η πνευματική συνταγή γι' αυτούς που είναι στην Εκκλησία και πάσχουν από stress, άγχος, κατάθλιψη και έχουν πάθει ζημιά από τα σύγχρονα ψυχολογικά φάρμακα; Τι ρόλο παίζει η ψυχολογική αγωγή σε σχέση με τα πνευματικά-ψυχολογικά προβλήματα στην κοινωνία σήμερα;

Βεβαίως οι ερωτήσεις που μου ετέθησαν ήταν πολλές και οι απαντήσεις δεν μπορούσαν να αντιμετωπισθούν σε μια σύντομη συζήτηση, αλλά ωστόσο απήντησα με συνοπτικό τρόπο στα βασικά ερωτήματα, τα οποία είχαν χωρισθή σε διάφορες κατηγορίες. Στην συνέχεια κατά τα διαλείμματα είχα την δυνατότητα να συζητήσω εκτενέστερα με πολλούς από τους Συνέδρους πάνω σε σοβαρά ζητήματα.

4. Ομιλίες στην Τακόμα της Πολιτείας Washington

Ομιλίες στην Τακόμα της Πολιτείας WashingtonΜετά το τέλος του Συνεδρίου και ύστερα από μια μικρή ξενάγηση στην πόλη του Σικάγου που μου έκαναν ευγενικά Ναυπάκτιοι, όπως ο κ. Κοζώνης και οι συγγενείς του, ταξιδεύοντας 4 ώρες με το αεροπλάνο έφθασα στην Τακόμα, στο πιο δυτικό μέρος της Αμερικής (ΗΠΑ) στον Ειρηνικό Ωκεανό.

Η Τακόμα θεωρείται μια μεγάλη πόλη για την Ελλάδα, αλλά μικρή για την Αμερική, στην οποία μένουν περίπου 150.000 κάτοικοι. Η Τακόμα βρίσκεται πλησίον του Σιατλ των ΗΠΑ.

Επισκέφθηκα τέσσερεις φορές έως τώρα την Τακόμα (1986, 1995, 1999, 2007), προσκεκλημένος από τον αγαπητό μου Ηρακλή Παναγιωτίδη, ο οποίος ήταν βοηθός μου στο Κατηχητικό Σχολείο του Προφήτου Ηλία Θεσσαλονίκης, όταν ήμουν φοιτητής τα έτη 1964-1968. Τώρα διδάσκει στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Σιατλ ψυχολογία της νευρολογίας, δηλαδή εξετάζει την ψυχολογική συνέπεια του αρρωστημένου εγκεφάλου στους ασθενείς. Έχει κάνει ειδικές έρευνες για τον αυτισμό, την επιληψία, το αλτσχάϊμερ κλπ.

Από τις προηγούμενες επισκέψεις μου γνώρισα πολλούς ανθρώπους οι οποίοι αγαπούν την Εκκλησία, εκκλησιάζονται στον ελληνικό ορθοδοξο Ναό του Αγίου Νικολάου και ζουν μια κατά το δυνατόν κοινή ζωή πέριξ του Ιερού Ναού. Ο Ιερός Ναός του αγίου Νικολάου κτίσθηκε το 1922 από Έλληνες ορθοδόξους Χριστιανούς που είχαν έλθει από τον Μαρμαρά του Βοσπόρου.

Τις τρεις ημέρες που κάθισα στο Σιατλ έκανα τρεις ομιλίες και πάντοτε ακολουθούσαν πολύωρες συζητήσεις, ύστερα από άδεια που έλαβα από τον Σεβ. Μητροπολίτη Αγίου Φραγκίσκου κ. Γεράσιμο.

Η πρώτη έγινε στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου Τακόμα. Συγκεντρώθηκαν περίπου 250 άνθρωποι, Κληρικοί και λαϊκοί, Έλληνες και μη, ανήκοντες στην Ορθόδοξη Ελληνική Εκκλησία, αλλά και σε άλλες κανονικές Εκκλησίες, όπως του Πατριαρχείου Αντιοχείας και της Ρωσσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αμερικής και της Ρουμανίας. Διεπίστωσα το μεγάλο ενδιαφέρον τους. Πολλοί από αυτούς ήλθαν από 3-4 ώρες μακριά και επέστρεψαν αυθημερόν στα σπίτια τους. Δηλαδή, για να ακούσουν την ομιλία ταξίδευσαν 6-8 ώρες την ίδια ημέρα. Ήρθαν από το Βανκούβερ του Καναδά και από το Portland. Μεταξύ αυτών ήταν και η Γερόντισσα μαζί με δύο μοναχές του Τιμίου Προδρόμου Portland τις οποίες κατευθύνει ο π. Εφραίμ.

Ήταν ενδιαφέρον το πρόγραμμα το οποίο είχε καθορισθεί. Στις 4 το απόγευμα συναντηθήκαμε με πολλούς Ιερείς που προέρχονταν από διάφορες κανονικές ορθόδοξες Εκκλησίες. Στις 5 έγινε ο Εσπερινός, στις 6 παρατέθηκε φαγητό για όλους, το οποίο προσέφερε η Ενορία και παρασκεύασαν οι γυναίκες της ενορίας. Στις 7 η ώρα ακολούθησε η ομιλία και συνεχίσθηκε η συζήτηση που παρατάθηκε μέχρι τις 10 το βράδυ.

Το θέμα της ομιλίας το οποίο είχαν ζητήσει ήταν: «Η μετάνοια κατά την διδασκαλία του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου». Κατά την ομιλία τονίσθηκαν δύο σημεία. Πρώτον τι εννούμε όταν κάνουμε λόγο για την αμαρτία και την μετάνοια, δεύτερον τι διδάσκει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος για την μετάνοια. Στο σημείο αυτό αναλύθηκε εκτενώς η παραβολή του καλού Σαμαρείτου, σύμφωνα με την ερμηνεία του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Οι βασικότερες ερωτήσεις που ετέθησαν ήταν τρεις: Πρώτον, τι εννοούσε ο γέροντας Σωφρόνιος όταν ομιλούσε για ψυχολογική και οντολογική μετάνοια και αν αυτή η διάκριση γίνεται στα έργα του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Δεύτερον, είναι απαραίτητα τα δάκρυα για την πνευματική ζωή και γιατί; Τρίτον, πολλοί άνθρωποι σήμερα στην Αμερική έχουν κατάθλιψη. Πως εξηγείται αυτό και πως θεραπεύονται οι άνθρωποι που πάσχουν από την κατάθλιψη;

Η δεύτερη ομιλία έγινε στο Πανεπιστήμιο της Τακόμα. Ο κ. Ηρακλής Παναγιωτίδης είχε έλθει σε επικοινωνία με την Καθηγήτρια που διδάσκει την ιστορία και την θεολογία των Χριστιανών της Ανατολής.

Πρέπει να σημειωθή ότι η κ. Brenda Ihssen έχει σπουδάσει την θεολογία της Ανατολής και την διδάσκει στους φοιτητές της, οι οποίοι είναι περίπου 90 για κάθε εξάμηνο. Το Πανεπιστήμιο ονομάζεται «Pacific Lutheran University», ιδρύθηκε το 1890 από Λουθηρανούς που προέρχονταν από την Νορβηγία, αλλά βέβαια σήμερα λειτουργεί στα σύγχρονα ακαδημαϊκά πλαίσια. Η κ. Ihssen είναι λουθηρανή, αλλ' όμως διαβάζει Πατέρας και Αγίους της Ορθοδόξου Εκκλησίας, καθώς επίσης στο ίδιο τμήμα διδάσκει ένας Έλληνας Ορθόδοξος από την Ελλάδα το μάθημα της ερμηνείας της Παλαιάς Διαθήκης.

Με υποδέχθηκαν το μεσημέρι στο Πανεπιστήμιο, με ξενάγησαν σε όλα τα κτιριακά συγκροτήματά του, μάλιστα ένας Καθηγητής της μουσικής έπαιξε διάφορα μουσικά κομμάτια στο εκκλησιαστικό όργανο του Πανεπιστήμιου το οποίο θεωρείται το καλύτερο και μεγαλύτερο όργανο που υπάρχει στην Δυτική πλευρά της Αμερικής, μας έδειξε τον τρόπο με τον οποίον λειτουργεί, με οδήγησαν στο κτίριο των ξενώνων για τους φοιτητές καθώς επίσης και στην τραπεζαρία τους. Συναντήθηκα με τον Πρόεδρο του Πανεπιστήμιου, ο οποίος μου εξεδήλωσε την χαρά και την τιμή για το ότι δέχθηκα να μιλήσω στους φοιτητές. Έπειτα, μου παρέθεσαν επίσημο γεύμα, στο οποίο παρακάθησαν συνεργάτες της κ. Brenda. Κατά την διάρκεια του φαγητού είχαμε ενδιαφέρουσα συζήτηση με την καθηγήτρια για την αγάπη και την ελευθερία, για την διάκριση μεταξύ προσώπου και ατόμου, για την διδασκαλία των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας ως προς τα κοινωνικά ζητήματα κλπ.

Μετά το μεσημεριανό γεύμα μια φοιτήτρια μου ζήτησε προφορική συνέντευξη για να δημοσιευθή στην εφημερίδα του Πανεπιστήμου κατά την διάρκεια της οποίας ετέθησαν τέσσερα βασικά ερωτήματα: Πρώτον, ποιές ήταν οι σπουδές μου και η ποιμαντική μου ενασχόληση. Δεύτερον, ποιές είναι οι διαφορές μεταξύ ελληνικής και αμερικανικής κοινωνίας. Τρίτον ποιά είναι η προσφορά των θρησκειών στην σύγχρονη κοινωνία. Τέταρτον ποιά είναι η άποψή μου γενικά για τον πόλεμο και ειδικά για τον πόλεμο στο Ιράκ, καθώς επίσης και για την τρομοκρατία.

Σε κεντρική αίθουσα του Πανεπιστημίου ανέπτυξα το θέμα το οποίο είχε προσδιορισθή: «Η θεραπεία του ανθρώπου κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία», μπροστά σε ένα καλό ακροατήριο Καθηγητών και φοιτητών. Τα κεντρικά σημεία της ομιλίας μου ήταν τέσσερα: Πρώτον, η οντολογική σύσταση του ανθρώπου, δεύτερον, η θνητότητα και παθητότητα του ανθρώπου, τρίτον σε τι συνίσταται η ασθένεια και η θεραπεία, και τέταρτον ποιός είναι ο χώρος και η μέθοδος της θεραπείας.

Μετά την ομιλία ακολούθησε συζήτηση κατά την οποία απάντησα σε δύο βασικά ερωτήματα. Το ένα αφορούσε την μεταφορά στην αγγλική γλώσσα των όρων νους και λόγος, καθώς επίσης γενικά για την ορολογία των ελληνικών ορθοδόξων όρων που μεταφέρονται στην αγγλική γλώσσα και νοοτροπία. Το άλλο είχε σχέση με το κατά πόσον η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει την μοναδική μέθοδο θεραπείας.

Επειδή το επίπεδο ήταν ανεβασμένο, γι' αυτό τόσο η ανάπτυξη του θέματος όσο και οι ερωτήσεις γίνονταν με ένα υψηλό τρόπο. Δηλαδή, αναπτύσσοντας το θέμα της οντολογικής συστάσεως του ανθρώπου και της θνητότητας και παθητότητας, γινόταν ένας συνδυασμός μεταξύ θεολογίας και βιολογίας, που έδειχνε την σχέση και την διαφορά μεταξύ σώματος και ψυχής, καθώς επίσης πως προσδιορίζεται ο θάνατος και οι συνέπειές του, τα πάθη και τα αποτελέσματά τους. Οι φοιτητές έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως φάνηκε και στις κατ' ιδίαν συζητήσεις. Το ίδιο παρατήρησα και με τους Καθηγητές που ήταν παρόντες και έδειξαν τον ενθουσιασμό τους. Φυσικά, δεν είμαι εγώ εκείνος ο οποίος θα γράψω για το πως εκφράσθηκαν για την ομιλία.

Η τρίτη ομιλία έγινε πάλι στον Ιερό του Αγίου Νικολάου το απόγευμα της ιδίας ημέρας μετά από την ομιλία στο Πανεπιστήμιο. Το θέμα αυτήν την φορά ήταν περισσότερο ποιμαντικό και πρακτικό. Δηλαδή: «πως να ζη ο Χριστιανός στην κοινωνική του ζωή σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο». Η βάση του ακροατηρίου ήταν η ίδια με την προηγούμενη ημέρα, αλλά διαφοροποιήθηκε σε ένα αριθμό προσώπων. Παρόντες ήταν περίπου 250 άτομα και είχαν έλθει και μερικοί από αυτούς από μακριά, τόσο από την νότια περιοχή της Πολιτείας, όσο και από τον Καναδά. Μερικοί ταξίδευσαν μεγάλες αποστάσεις και πολλές ώρες και τις δύο αυτές ημέρες, δηλαδή μετά την ομιλία της προηγούμενης ημέρας επέστρεψαν στα σπίτια τους και ταξίδευσαν εκ νέου άλλες τόσες ώρες κατά την επόμενη ημέρα. Αυτό δείχνει την δίψα των ανθρώπων. Ταξίδευσαν 6-8 ώρες κάθε μέρα για να ακούσουν δύο συνεχόμενες ομιλίες. Στην συγκεκριμένη ομιλία έφεραν μια γυναίκα που ήταν στο καροτσάκι με κομμένο το πόδι της δυόμιση ώρες μακριά για να ακούση την ομιλία. Επίσης, ήλθε μια μητέρα από μακριά με τα τέσσερα μικρά παιδιά της για να συμμετάσχη σε αυτήν την πνευματική συνάντηση.

Το πρόγραμμα ήταν το ίδιο, δηλαδή Εσπερινός, φαγητό, ομιλία και συζήτηση.

Αναπτύσσοντας το θέμα «Πως να ζη ο Χριστιανός στην κοινωνική του ζωή σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο», παρουσίασα τα εξής κύρια σημεία. Η αγάπη του Θεού στον άνθρωπο και του ανθρώπου στον Θεό, ο Χριστιανός ζη στην παρούσα ζωή ως εξόριστος και αναζητά την μετάβασή του στην πατρίδα, η χριστιανική ζωή είναι σταυρική ζωή, πως αντιμετωπίζει ο Χριστιανός τους λογισμούς και τα πάθη, η μεγάλη αξία της προσευχής, και πως μπορεί ο Χριστιανός στην οικογενειακή του ζωή να βιώνη την αγάπη του Θεού και να επιτύχη την σωτηρία του.

Ετέθησαν πολλές ερωτήσεις. Θα καταγράψω τις κυριότερες από αυτές για να φανή η αναζήτηση των ανθρώπων. –Οι άνθρωποι σήμερα δεν ζουν την ατμόσφαιρα της ησυχίας, όπως την παρουσιάζει ο Χριστός, οι Απόστολοι και οι Πατέρες. Που οφείλεται αυτό και τι μπορεί να γίνη. –Η αγάπη στον Θεό είναι δώρο η είναι καρπός αγώνος. –Πολλοί άνθρωποι σήμερα πάσχουν από μελαγχολία. Τι μπορεί να τους βοηθήση; –Τι μπορούμε να πούμε σε ένα παιδί που ζη 18 χρόνια μέσα σε μια γιάλα λόγω ασθενείας; –Πως γράφετε τα βιβλία και ποιός συγγαφεύς σας έχει επηρεάσει;

Οι ερωτήσεις ήταν πολύ πρακτικές και προσωπικές, οπότε και οι απαντήσεις ανταποκρίθηκαν σε αυτήν την αναζήτησή τους, γι' αυτό και η ατμόσφαιρα υπήρξε θαυμάσια. Αισθανόμουν μια μεγάλη ενότητα με το ακροατήριο.

Στο τέλος της συναντήσεως πολλοί με πλησίαζαν για να με ρωτήσουν διάφορα θέματα και οι περισσότεροι για να πάρουν αυτόγραφα, να θέσω δηλαδή κάπου την υπογραφή μου σε ένα βιβλίο, σε ένα τετράδιο για να με θυμούνται. Παρέμεινα στην Αμερική μια εβδομάδα, τις πρώτες ημέρες στο Σικάγο και τις άλλες στην Τακόμα. Όλες οι ημέρες ήταν γεμάτες από εντυπώσεις και θαυμασμό για πολλά πράγματα, κυρίως για τις αναζητήσεις και την δίψα των ανθρώπων για ορθόδοξα πνευματικά ζητήματα. Ο άνθρωπος αναζητά τον Θεό και δεν θα αναπαυθή έως ότου Τον συναντήση. Επιθυμεί, όμως, να βρη και την αυθεντική μέθοδο για να φθάση σε αυτήν την κοινωνία με τον Θεό.

Η Αμερική δεν είναι μια χώρα για να την επισκέπονται μερικοί προκειμένου να εισπράττουν χρήματα για να κτίσουν Ναούς και Μοναστήρια. Είναι χώρα που κατοικείται και από Χριστιανούς που αναζητούν αυθεντικές ορθόδοξες εμπειρίες και επιδιώκουν την σωτηρία τους. Όσοι δεν βλέπουν αυτήν την πλευρά και μπροστά τους έχουν το όραμα του δολλαρίου, δεν είναι ορθόδοξοι Χριστιανοί, για να μη χρησιμοποιήσω κάποια βαρύτερη έκφραση.  Παρά την κούραση από το μεγάλο υπερατλαντικό ταξίδι –για μια εβδομάδα παρέμεινα στο αεροπλάνο σε πτήση πάνω από 30 ώρες– αισθάνεται κανείς την αγάπη του Θεού που θέτει την αφόρητη δίψα στις ψυχές των ανθρώπων, αλλά αισθάνεται και τα σκιρτήματα των ψυχών και την καλωσύνη των ανθρώπων. Μπροστά σε αυτά τα δύο νοιώθει κανείς πολύ μηδαμινός και ανάξιος ο,τι και αν κάνη.

Ευχαριστώ τον Θεό γι' αυτήν την νέα δωρεά και ευγνωμονώ τους ανθρώπους που μου έδωσαν την ευκαιρία να συμμετάσχω σε αυτό το πνευματικό πανηγύρι της αναζητήσεως του Θεού. Φυσικά, θαύμασα για ακόμη μια φορά την μεγάλη μορφή του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του οποίου η διδασκαλία έχει τόση επικαιρότητα και η φλογερή του ύπαρξη ενέπνευσε και εμπνέει εκατομμύρια ανθρώπους δια μέσου των αιώνων. Ήταν ένας φλογερός Πατέρας της Εκκλησίας που τον διακατείχε η αγάπη του Θεού, η αίσθηση της αποδημίας και η πορεία προς την αληθινή πατρίδα.–

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ