Skip to main content

Ἀφιέρωμα στην εκλογή νέου Αρχιεπισκόπου - Η ψήφος των Αρχιερέων για εκλογή Αρχιεπισκόπου

Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

(Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα «Αγγελιοφόρος» Θεσσαλονίκης, Κυριακή 3-2-2008)

Η εκλογή του νέου Αρχιεπισκόπου Αθηνών προβάλλει πολλές πλευρές για συζήτηση. Αλλά με το παρόν μικρό κείμενό μου θα τονίσω δύο από αυτές, που αφορούν την προβληματική των εκλεκτόρων Αρχιερέων και έχει σχέση με την ψήφο τους.

1. Εκλογή Αρχιεπισκόπου Αθηνών

Το πρώτο είναι ότι το έργο του Αρχιεπισκόπου Αθηνών είναι διττό, ήτοι η ποιμαντική Κληρικών και λαϊκών μιας από τις μεγαλύτερες –η μεγαλύτερη– εκκλησιαστικές περιφέρειες που ανήκουν στην Εκκλησία της Ελλάδος και λέγεται Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών και η Προεδρία των βασικών Συνοδικών Οργάνων, της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου και της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, επειδή στην περιφέρειά του εδρεύει η Ιερά Σύνοδος, προεδρεύει των Συνοδικών Οργάνων.

Αυτό σημαίνει ότι η ψήφος των Αρχιερέων θα δοθή κυρίως για εκλογή υπευθύνου Ποιμενάρχου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, υπό την έννοια, βεβαίως, ότι θα προεδρεύη και στα Συνοδικά Όργανα της Εκκλησίας.

Αν σκεφθή κανείς ότι στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών λειτουργούν πολλές και μεγάλες Ενορίες, με αξιόλογη ποιμαντική διακονία σε όλους τους τομείς, στην λατρευτική ζωή, την νεότητα, τους ηλικιωμένους, το φιλανθρωπικό έργο κλπ., τότε αντιλαμβάνεται την σοβαρότητα της ψηφοφορίας. Όλοι τονίζουν την ευθύνη του Αρχιεπισκόπου στην διοίκηση της Εκκλησίας της Ελλάδος, ως Προέδρου των Συνοδικών Οργάνων, που είναι οπωσδήποτε σημαντικό έργο, και παραβλέπουν την ποιμαντική του ευθύνη στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών. Νομίζω ότι καμμία Ιερά Μητρόπολη δεν μπορεί να συγκριθή με το μέγεθος της ποιμαντικής εργασίας που επιτελεί και μπορεί να επιτελέση η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών. Και το ότι σε αυτήν την περιφέρεια εδρεύουν όλες οι Αρχές του Κράτους δείχνει την σημασία της εκλογής ικανού Ποιμενάρχου με χαρίσματα, κυρίως θεολογική επάρκεια.

Επομένως, απαιτείται Ιεράρχης που να γνωρίζη από ποιμαντική διακονία, να έχη δυνάμεις και δυνατότητες για τον σκοπό αυτό. Γι' αυτό η εκλογή αναφέρεται στην εκλογή Ποιμενάρχου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και κατ' επέκταση Προέδρου της Ιεράς Συνόδου. Μια τέτοια αντιμετώπιση των πραγμάτων θα βοηθήση να επικρατήση το συνοδικό σύστημα και από αρχιεπισκοποκεντρικό να οδηγηθούμε στο συνοδικοκεντρικό. Αν, δηλαδή, ο μελλοντικός Αρχιεπίσκοπος δώση βαρύτητα στην ποιμαντική της Αρχιεπισκοπής, τότε θα λειτουργήση καλύτερα ο ίδιος και ως Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου.

Κανονικά μια τέτοια προοπτική θα έπρεπε να προβληματίση σοβαρά τους υποψηφίους που επιδιώκουν μια τέτοια θέση, αλλά και τους εκλέκτορας που με την ψήφο τους θα κληθούν να εκλέξουν το κατάλληλο πρόσωπο. Αποτελεί δε ύψιστο βαθμό αλαζονείας να επιδιώκουν τέτοιες θέσεις άνθρωποι που δεν μπορούν να αξιολογήσουν την προσωπικότητά τους και δεν έχουν αίσθηση της υπευθύνου αυτής θέσεως. Άγιοι Πατέρες στην περίπτωση αυτή, όπως διασώζει η εκκλησιαστική ιστορία, εδέχθησαν τέτοια ευθύνη «άκοντες και βία ελκυσθέντες».

2. Η αξία της ψήφου

Το δεύτερο σημείο είναι η αξία της ψήφου κάθε Αρχιερέως. Σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις και τις βουλευτικές η ψήφος είναι και θεωρείται «ιερά», είναι δε ένα από τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και πάντοτε είναι φορτισμένη με διαφορετική ατμόσφαιρα. Άλλοτε η ψήφος είναι αρνητική και εκφράζει αισθήματα αντιπαθείας προς αντίθετους υποψηφίους, άλλοτε είναι θετική, άλλοτε κρύβει μια ιδιοτέλεια. Το ζητούμενο είναι η ψήφος να είναι ελεύθερη και να εκφράζεται με ώριμο τρόπο, με επίγνωση και σωστή προοπτική και όχι από αντίδραση και ύστερα από ποικίλες πιέσεις.

Αυτό πρέπει να συμβαίνη περισσότερο σε εκκλησιαστικές εκλογές και μάλιστα σε εκλογή Αρχιεπισκόπου που θα ποιμάνη μια μεγάλη περιφέρεια, αλλά θα προΐσταται και των Συνοδικών Οργάνων της Εκκλησίας της Ελλάδος. Η ψήφος για την ανάδειξη Αρχιεπισκόπου πρέπει να είναι αποδεσμευμένη από ιδιοτέλειες και συμφέροντα, από πάθη και σκοπιμότητες, αλλά να είναι αφ' ενός μεν ελεύθερη αφ' ετέρου δε εντεταγμένη μέσα στην θεολογική και εκκλησιολογική προοπτική. Η ψήφος σε τέτοιες περιπτώσεις δίνεται ύστερα από προσευχή και υπευθυνότητα, ύστερα από σοβαρή αναζήτηση για το ποιός υποψήφιος μπορεί να ανταποκριθή θεάρεστα σε αυτό το υπεύθυνο εκκλησιαστικό έργο. Η ψήφος πρέπει να είναι αποτέλεσμα μιας θεολογικής κυοφορίας. Μπορεί αυτό να φαίνεται ανεδαφικό, επιπόλαιο, πνευματικό, που μερικοί το αποκαλούν αφέλεια, αλλά αυτή είναι η πεποίθησή μου. Ψήφοι που δίνονται ύστερα από πιέσεις και εκβιασμούς, σκοπιμότητες και δοσοληψίες, αποδοκιμάζονται από τον Θεόν, συνιστούν σοβαρά πνευματικά λάθη που πληρώνονται ακριβά.

Κατά τον Ζωναρά, «πάλαι δε και αυτή η ψήφος χειροτονία ωνόμαστο», γι' αυτό και οι Πατέρες των Συνόδων «και την ψήφον χειροτονίαν» εκάλεσαν. Ο ιθ Κανόνας της Αντιοχείας ονομάζει τους Αρχιερείς που συμμετέχουν στην Σύνοδο για εκλογή Επισκόπων «συλλειτουργούς» και ορίζουν να γίνεται η χειροτονία με την παρουσία των περισσοτέρων η την ψήφο τους, διαφορετικά «μηδέν ισχύειν την χειροτονίαν». Κατά τον Ζωναράν «χειροτονίαν ο κανών ενταύθα την ψήφον λέγει». Αυτό δείχνει την ιερότητα της ψήφου και αναδεικνύει ως ιεροτελεστία την ψηφοφορία, αφού η ψήφος ομοιάζει με χειροτονία. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα σοβαρό έργο.

Το συμπέρασμα είναι ότι η εκλογή Αρχιεπισκόπου Αθηνών είναι σοβαρή υπόθεση και βαρύνει κατ' εξοχήν τους εκλέκτορας Αρχιερείς. Πολλοί κάνουν λόγο για ποικίλες πιέσεις που εξασκούνται στους Αρχιερείς. Όμως τείνω να πιστεύω ότι το πρόβλημα είναι των Αρχιερέων, γι' αυτό οι Αρχιερείς-εκλέκτορες πρέπει να διακρίνωνται από υπευθυνότητα, ελευθερία και, προ παντός, αίσθηση της εκκλησιολογικής προοπτικής και δεν πρέπει να «διαπραγματεύωνται» την ψήφο τους. Ως Κληρικοί και ως Χριστιανοί πιστεύουμε ότι και αυτή η πράξη, η ανάδειξη με την ψήφο μας μερικών σε υψηλές θέσεις, είναι θέμα απολογίας στον Αρχιποίμενα Χριστό.

 

  • Προβολές: 2836