Συνέντευξη στόν δημοσιογράφο Δημήτριο Κουνιά: Γιά τήν εκκλησιαστική επικαιρότητα

Γιά τήν εκκλησιαστική επικαιρότητα

(Δόθηκε στόν δημοσιογράφο Δημήτριο Κουνιά τής Εφημερίδος «Η Χώρα» καί δημοσιεύθηκε τήν Κυριακή 22-3-2009)

Ερώτηση: Τόν τελευταίο καιρό απασχολεί έντονα τήν επικαιρότητα η υπόθεση τού πρώην μητροπολίτη Αττικής κ. Παντελεήμονα, τόν οποίον ουσιαστικά "αθώωσε" μέ τήν απόφασή του τό Συνοδικό Δικαστήριο. Σχετικά μέ αυτό τό ζήτημα αναλάβατε πρωτοβουλία σύνταξης επιστολής πού υπογράφηκε από πολλούς μητροπολίτες. Γιατί προχωρήσατε σέ αυτή τήν κίνηση; Πιστεύετε ότι πρέπει νά αλλάξη η απόφαση τού Συνοδικού Δικαστηρίου; Βλέπετε, μετά από αυτές τίς εξελίξεις, διασάλευση τής ενότητας καί ηρεμίας τής Ιεραρχίας;

Απάντηση: Η υπόθεση πού σχετίζεται μέ τόν πρ. Μητροπολίτη Αττικής κ. Παντελεήμονα απασχολεί τήν επικαιρότητα τουλάχιστον τά τελευταία επτά (7) χρόνια σέ διάφορες φάσεις. Όταν τό 2002-2003 ήμουν Συνοδικός Μητροπολίτης δύο υποθέσεις του πήγαν στό Αρχείο καί μειοψήφισα καί στίς δύο περιπτώσεις. Νομίζω ότι τόσο οι δύο παλαιότερες όσο καί η νέα αρχειοθέτηση ήταν καί είναι πρόκληση καί σέ μάς τούς Αρχιερείς καί στόν λαό. Κατά τήν γνώμη μου είναι αδιανόητο άνθρωποι τού ποιμνίου μας νά πεινούν καί νά δυσκολεύονται νά αναθρέψουν τά παιδιά τους καί οι Κληρικοί, μάλιστα οι άγαμοι, νά έχουν αποταμιευμένα υψηλά ποσά.

Η επιστολή πού εστάλη στήν Ιερά Σύνοδο καί υπογράφεται από 28 Αρχιερείς, καθώς καί άλλες επιστολές πού εστάλησαν, ήταν μιά αυθόρμητη πράξη, χωρίς νά υπάρχη κάτι προσχεδιασμένο καί οργανωμένο. Η συντριπτική πλειοψηφία τής Ιεραρχίας προκλήθηκε. Έτσι η πράξη αυτή έγινε γιά τήν διατήρηση τής ενότητας τής Ιεραρχίας καί όχι γιά τήν διασάλευσή της. Αυτό αποδείχθηκε καί εκ τών υστέρων.

Τελικά, νομίζω, ότι η Ιερά Σύνοδος καί η Ιεραρχία θά αντιμετωπίση τό θέμα αυτό μέ σοβαρότητα, διάκριση καί νηφαλιότητα, σεβόμενη τό εκκλησιαστικό δίκαιο. Η Εκκλησία γνωρίζει από κρίσεις, αλλά καί από υπερβάσεις τών κρίσεων.

Ερώτηση: Ποιά είναι η άποψή σας, ύστερα από τήν απόφαση τού Αρείου Πάγου, μέ τήν οποία κατέστη αμετάκλητη η απόφαση τού Εφετείου Αθηνών γιά τόν Μητροπολίτη πρ. Αττικής Παντελεήμονα;

Απάντηση: Τό άρθρο 160 τού Νόμου 5383/1932 «Περί τών Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων...» είναι σαφέστατο καί εφαρμοστέο. Άλλωστε, η Εκκλησία μέ τόν Νόμο αυτό, τόν οποίον αποδέχθηκε γιά 75 χρόνια, δικάζει όλες τίς υποθέσεις τών Κληρικών της καί είναι εκκλησιαστικός νόμος. Δυστυχώς δέν μπορεί νά κάνη στό σημείο αυτό εξαίρεση.

Ερώτηση: Μέ αυτά τά φαινόμενα καί άλλα –όπως αυτά πού αποκαλύφθηκαν γιά τήν υπόθεση τής Μονής Βατοπαιδίου– οι πιστοί δείχνουν νά σκανδαλίζονται καί νά απομακρύνονται από τήν Εκκλησία. Πώς τό σχολιάζετε; Πώς μπορεί νά αποφευχθή αυτό;

Απάντηση: Η Εκκλησία είναι ένας Θεανθρώπινος Οργανισμός, στόν οποίο λειτουργεί συνδυασμένα τό θείο μέ τό ανθρώπινο στοιχείο. Γίνονται διά μέσου τών αιώνων διάφορα λάθη από Κληρικούς καί λαϊκούς, αλλά μέσα στήν Εκκλησία υπάρχουν καί θετικά γεγονότα, τά οποία καταγράφονται στά συναξάρια τών αγίων, καί αυτά τήν προσδιορίζουν.

Είναι επόμενο μερικοί νά σκανδαλίζονται από άστοχες ενέργειες Κληρικών, μοναχών καί λαϊκών, αλλά τελικά όλοι πρέπει νά καταλάβουμε ότι η Εκκλησία είναι πνευματικό νοσοκομείο-θεραπευτήριο, όπου υπάρχουν ασθενείς, γίνονται εγχειρήσεις, θεραπεύονται κλπ. Τό ερώτημα είναι: Γιατί νά σκανδαλίζεται κανείς από τά νοσοκομεία επειδή υπάρχουν ασθενείς, οι γιατροί αγωνίζονται γιά τήν θεραπεία, καί μάλιστα τελικά μερικοί πεθαίνουν; Έτσι πρέπει νά βλέπουμε καί τόν εκκλησιαστικό χώρο. Υπάρχουν γιατροί, άρρωστοι πού θεραπεύονται, γίνονται πνευματικές εγχειρήσεις, αλλά μερικοί πεθαίνουν πνευματικά. Όλα αυτά είναι θέματα προσωπικής ελευθερίας.

Ερώτηση: Πρίν λίγο καιρό ο κ. Ιερώνυμος συμπλήρωσε έναν χρόνο από τήν εκλογή του στόν θρόνο τού Αρχιεπισκόπου Αθηνών καί πάσης Ελλάδος. Τί θεωρείτε ότι χαρακτηρίζει αυτό τό διάστημα; Έχει μπεί σέ νέους δρόμους η Εκκλησία;

Απάντηση: Η Εκκλησία ακολουθεί τόν δικό της δρόμο, τήν δική της πορεία, τόν δικό της ρυθμό, ως Σώμα Χριστού κατευθύνεται από τήν κεφαλή της πού είναι ο Χριστός. Εμείς τά μέλη της, Κληρικοί καί λαϊκοί, μερικές φορές χάνουμε τόν δρόμο μας, αποπροσανατολιζόμαστε ή αγωνιζόμαστε νά συντονιστούμε στόν ρυθμό τής Εκκλησίας. Άν εξετάσουμε τούς τρείς τελευταίους Αρχιεπισκόπους (Σεραφείμ-Χριστόδουλο-Ιερώνυμο) παρατηρούμε ότι είχαν καί έχουν διάφορα χαρίσματα, εργάσθηκαν καί εργάζονται σύμφωνα μέ τόν χαρακτήρα τους καί τήν προσωπικότητά τους, αγαπούν τόν Θεό καί τούς ανθρώπους ποικιλοτρόπως. Έτσι φαίνεται τό μεγαλείο τής Εκκλησίας, αφού όλοι ωφελούνται.

Ερώτηση: Ορισμένοι Ιεράρχες χαρακτηρίζουν τόν Αρχιεπίσκοπο "σιωπηλό", καθώς, όπως λένε, δέν εκφράζει απόψεις γιά πολιτικά ζητήματα. Συμμερίζεστε αυτές τίς απόψεις;

Απάντηση: Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος έχει κάνει μιά σημαντική πορεία μέσα στόν χώρο τής Εκκλησίας, μέ τόν δικό του χαρακτήρα, τήν δική του προσωπικότητα. Γνωρίζει πότε νά ομιλή ως Αρχιεπίσκοπος Αθηνών καί πότε ως Πρόεδρος τής Ιεράς Συνόδου, καθώς επίσης γνωρίζει πότε νά ομιλή καί πότε νά σιωπά.

Γενικά, δέν μπορούμε νά αναμειγνυόμαστε σέ πολιτικά-κομματικά ζητήματα. Φυσικά, άλλο είναι η πολιτική ως επίθετο –ζωή τής πόλης– γιά τήν οποία έχουμε λόγο, καί άλλο είναι η πολιτική ως ουσιαστικό –κομματικοποίηση– γιά τήν οποία είμαστε ανοικτοί, αφού η Εκκλησία είναι ενότητα τών πάντων. Η Εκκλησία αγκαλιάζει καί αγαπά όλα τά μέλη της πού ανήκουν σέ όλους τούς πολιτικούς χώρους. Δέν είναι μικρομάγαζο κανενός.

Ερώτηση: Οι σχέσεις τής Εκκλησίας τής Ελλάδος μέ τό Οικουμενικό Πατριαρχείο φαίνεται ότι έχουν αποκατασταθεί. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;

Απάντηση: Η αποκατάσταση τών σχέσεων είχε αρχίσει από τό τελευταίο διάστημα τής αρχιεπισκοπείας τού μακαριστού Χριστοδούλου καί συνεχίζεται μέ σταθερά καί ειλικρινή βήματα. Αυτό οφείλεται στό ότι όλοι κατάλαβαν ότι δέν μπορούν νά παίζουν μέ τούς εκκλησιαστικούς θεσμούς, ιδίως μέ τό Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Ερώτηση: Μετά τόν θάνατο τού μακαριστού Αλεξίου, στήν θέση τού Πατριάρχη Μόσχας αναδείχθηκε ο κ. Κύριλλος, ο οποίος παλαιότερα είχε διατυπώσει σκληρές εκφράσεις κατά τού Οικουμενικού Πατριαρχείου. Πώς βλέπετε νά διαμορφώνονται οι σχέσεις τών Ορθοδόξων Εκκλησιών, μετά τήν εκλογή τού κ. Κυρίλλου;

Απάντηση: Ο νέος Πατριάρχης Μόσχας κ. Κύριλλος έχει μεγάλη εκκλησιαστική πείρα, αφού ήταν Πρόεδρος τής Επιτροπής γιά τίς διορθόδοξες καί διαχριστιανικές σχέσεις, καί ελπίζω τώρα ως Πατριάρχης θά χαράξη τήν δική του εκκλησιαστική πολιτική. Γιατί άλλο είναι τό νά ενεργή κανείς εκτελώντας αποφάσεις τρίτων καί άλλο νά έχη ουσιαστικό ρόλο καί προσωπική ευθύνη στήν διαμόρφωση τών σχετικών αποφάσεων.

Τελικά πρέπει νά γίνη αντιληπτό ότι η θέση τού Οικουμενικού Πατριαρχείου έχει καθορισθή από τίς Οικουμενικές Συνόδους, καθώς επίσης ότι η Κωνσταντινούπολη είναι η Νέα Ρώμη (όχι «δεύτερη») καί γι' αυτό δέν μπορεί νά υπάρξη «Τρίτη» Ρώμη, αφού δέν υπάρχει καί δεύτερη, δηλαδή υπάρχει Παλαιά καί Νέα Ρώμη.