Γράφτηκε στις .

Βιβλιοπαρουσίαση: Ἐμπειρικὴ Δογματική, Τόμος Β' Πρόλογος

Πρίν λίγο καιρό εξέδωσα τόν Α' τόμο τού βιβλίου «Εμπειρική Δογματική», κατά τίς προφορικές ομιλίες τού μακαριστού Καθηγητού π. Ιωάννου Ρωμανίδη, μέ τά τέσσερα κεφάλαια «Δόγμα καί ήθος», «Η εμπειρία τής αποκαλύψεως», «Φορείς τής αποκαλύψεως» καί τά «Μνημεία τής αποκαλύψεως». Τό βιβλίο αυτό στήν πραγματικότητα ήταν μιά εισαγωγή στήν εμπειρική δογματική τής Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Ἐμπειρικὴ Δογματική, Τόμος Β'Μέ τήν παρούσα έκδοση αντιμετωπίζονται επί μέρους θέματα, όπως η θεολογία περί τής Αγίας Τριάδος, η δημιουργία τού κόσμου, η πτώση τού ανθρώπου, η ενανθρώπηση τού Λόγου, η Εκκλησία ως Σώμα Χριστού καί κοινωνία θεώσεως καί η μετά θάνατον ζωή. Πρέπει νά σημειωθή ότι δέν γίνεται πλήρης δογματική ανάλυση τών θεμάτων αυτών, κατά τήν όλη παράδοση τής Εκκλησίας, αλλά τονίζονται τά ανωτέρω δογματικά θέματα ως πρός τήν εμπειρία, δηλαδή σχετίζονται μέ τήν εμπειρική γνώση τους καί, συγκεκριμένα, αναλύεται πώς τά δόγματα είναι καρποί τής θεοπτικής εμπειρίας τών Προφητών, Αποστόλων καί Πατέρων καί πώς, στήν συνέχεια, τά δόγματα μετατρέπονται σέ προσωπική εμπειρία, πώς, δηλαδή, γίνονται αίμα καί τροφή στόν πνευματικό μας οργανισμό.

Η βάση όλων τών αναλύσεων είναι ότι οι θεόπτες –Προφήτες, Απόστολοι, Πατέρες– έχουν τήν αυθεντική καί άμεση γνώση τού Θεού καί εμείς πού τούς δεχόμαστε καί τούς ακολουθούμε έχουμε έμμεση γνώση τού Θεού, μπορούμε όμως, όταν ζούμε πραγματικά στήν Εκκλησία, νά αποκτήσουμε άμεση γνώση τού Θεού.

Καί αυτή η ανάλυση, όπως καί στόν Α' τόμο, γίνεται κατά τίς προφορικές ομιλίες τού μακαριστού καθηγητού π. Ιωάννου Ρωμανίδη. Παρατίθενται ολόκληρα τμήματα από τίς απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του, τίς οποίες έκανε σέ διάφορα ακροατήρια καί αναλύονται πάλι βάσει τής διδασκαλίας του. Σέ ελάχιστα σημεία γιά νά συμπληρωθή η θεολογική του σκέψη παρενέβαλα τμήματα από διάφορα κείμενά του. Πάντως, προσπαθώ νά μήν αναφέρω πατερικά χωρία -εκτός από λίγες εξαιρέσεις– ώστε ο λόγος νά είναι απλός καί ουσιαστικός.

Βέβαια, ο λόγος του στά κείμενα πού θά παρατεθούν προέρχεται από προφορικές ομιλίες καί αυτό δημιουργεί μερικά εκφραστικά προβλήματα, στά οποία πρέπει νά προστεθή καί τό γεγονός ότι ο π. Ιωάννης γεννήθηκε καί μεγάλωσε στήν Αμερική. Έπειτα, οι επαναλήψεις τών ιδίων απόψεών του οφείλονται αφ' ενός μέν στό ότι γιά μερικά θέματα είχε αποκτήσει βεβαιότητα, αφ' ετέρου δέ στό ότι τά αποσπάσματα έχουν ληφθή από διάφορες ομιλίες. Ο αναγνώστης, όμως, θά πρέπει νά παρακάμψη όλα αυτά καί νά επικεντρωθή στήν ουσία τών λόγων του.

Θά ήθελα νά επισημάνω ό,τι καί στόν Α' τόμο, ότι ο αναγνώστης δέν πρέπει νά επικεντρώση τήν προσοχή του σέ ένα σημείο πού τυχόν θά τόν προκαλέση καί νά τό αποσπάση από τήν ολότητα τής διδασκαλίας τού π. Ιωάννου, αλλά νά μελετήση σύνολη τήν σκέψη του πού επεκτείνεται σέ όλα τά κεφάλαια τών δύο τόμων.

Οι δυσκολίες πού ενδεχομένως θά συναντήση ο αναγνώστης στό πρώτο κεφάλαιο, λόγω τού δογματικού θέματος περί τού Τριαδικού Θεού, δέν πρέπει νά τόν αποθαρρύνουν στήν συνέχιση τής μελέτης, η οποία θίγει σημαντικά θέματα μέ απλό τρόπο.

Θά πρέπει νά επισημανθή ότι στό κεφάλαιο γιά τήν δημιουργία τού κόσμου καί αλλού τά επιστημονικά στοιχεία πού χρησιμοποιεί ο π. Ιωάννης προέρχονται από τίς γνώσεις τής εποχής του. Σήμερα σέ μερικά σημεία έχουν αναθεωρηθή. Παρατίθενται όμως εδώ, όπως τά έλεγε, γιά νά φανή τό ερευνητικό του πνεύμα καί νά γίνη κατανοητό ότι παρακολουθούσε τήν πρόοδο τών ερευνών στίς θετικές επιστήμες.

Δοξάζω τόν Θεό γιά τήν νέα δωρεά. Ευχαριστώ τούς συνεργάτες μου πού μέ βοήθησαν καί σέ αυτήν τήν έκδοση, τών οποίων τά ονόματα αναφέρω στόν Α' τόμο, εδώ αναφέρω τόν αγιογράφο Γιάννη Γερεμτζέ πού επιμελήθηκε τά εξώφυλλα τών δύο τόμων, καί παρακαλώ τόν Θεό νά μάς βοηθήση νά μήν είμαστε μόνον θεωρητικοί διδάσκαλοι, αλλά μαθητές στήν βίωση τών δογμάτων στήν προσωπική μας ζωή, γιά τήν μέθεξη τής Βασιλείας τών ουρανών.

Έγραφα στήν Ναύπακτο

τήν 1η Νοεμβρίου 2010,

ημέρα τής κοιμήσεως (2001)

τού π. Ιωάννου Ρωμανίδη

† Ο Ναυπάκτου καί Αγίου Βλασίου Ιερόθεος

 

Εμπειρική Δογματική, Τόμος Β'

Περιεχόμενα

Πρόλογος

Εισαγωγή

Α' Η θεολογία περί τής Αγίας Τριάδος

  1. Δόγμα καί μυστήριο τής Αγίας Τριάδος
    • Η ύπαρξη τού Θεού
    • Γνώση τού Θεού - Θεολογία
    • Διατύπωση τής εμπειρίας-δόγματος
  2. Πρόσωπα, ουσία καί ενέργεια
    • Τριαδικός Θεός στήν Παλαιά Διαθήκη
      • Ο άσαρκος Λόγος
      • Ο Μεγάλης Βουλής Άγγελος
    • Πρόσωπα – φύση - ενέργεια
    • Τρόπος υπάρξεως τών Προσώπων τής Αγίας Τριάδος
    • Ο Υιός καί τό Άγιον Πνεύμα ομοούσιοι μέ τόν Πατέρα
  3. Άκτιστο καί κτιστό
    • Διαφορά ακτίστου καί κτιστού
    • Γέφυρα ακτίστου καί κτιστού
    • Θεωρία τής ακτίστου δόξης τής Αγίας Τριάδος

Β' Η δημιουργία τού κόσμου

  1. Η δημιουργία τής κτίσεως
    • Ο δημιουργός Θεός
    • Τά δημιουργήματα
    • Ο σκοπός τής δημιουργίας
    • Η ενέργεια τού Θεού στήν κτίση
    • Η καταγραφή τής αποκαλυπτικής εμπειρίας
  2. Η δημιουργία τών αγγέλων
    • Οι φωτεινοί άγγελοι
    • Οι σκοτεινοί δαίμονες
  3. Η δημιουργία τού ανθρώπου
    • Η δημιουργία τού ανθρώπου κατ’ εικόνα καί καθ’ ομοίωση Θεού
    • Η συνδημιουργία σώματος καί ψυχής
    • Η ψυχή τού ανθρώπου
      • Λογική καί νοερά ενέργεια
      • Λόγος καί νούς
      • Η νοερά ενέργεια σέ σχέση μέ τά πάθη,τήν λογική καί τό περιβάλλον
      • Λογική καί νοερά λατρεία
    • Τό σώμα τού ανθρώπου

Γ' Η πτώση τού ανθρώπου

  1. Η προπτωτική ζωή τών Πρωτοπλάστων
  2. Τό προπατορικό αμάρτημα
  3. Οι συνέπειες τής πτώσεως
  4. Η κληρονόμηση τής αμαρτίας
  5. Παλαιός καί νέος Αδάμ

Δ' Η ενανθρώπηση τού Υιού καί Λόγου τού Θεού

  1. Εμπειρικά γεγονότα
  2. Χριστός-Μεσσίας
  3. Η Γέννηση καί η Βάπτιση τού Χριστού
  4. Η αποκάλυψη τών ακτίστων ενεργειών τού Χριστού
  5. Τό μυστήριο τού Σταυρού καί τής Αναστάσεως τού Χριστού

Ε' Η Εκκλησία ως Σώμα Χριστού καί κοινωνία θεώσεως

  1. Άκτιστη καί κτιστή Εκκλησία
  2. Τό μυστήριο τής Πεντηκοστής
  3. Η Μία, Αγία, Καθολική καί Αποστολική Εκκλησία
  4. Σκοπός τής Εκκλησίας
  5. Η πνευματική τελείωση τών Χριστιανών
    • Δούλος, μισθωτός, υιός
    • Κάθαρση, φωτισμός, θέωση
      • Εκκλησιαστική ερμηνεία τών σταδίων τής πνευματικής τελειώσεως
      • Προσδιορισμός τής κάθαρσης
      • Προσδιορισμός τού φωτισμού τού νού
      • Προσδιορισμός τής θέωσης
    • Οι θεούμενοι θε μέ λιο τής εκκλησιαστικής ζωής
  6. Τά Μυστήρια τής Εκκλησίας
    • Ενότητα τών Μυστηρίων
    • Τό Μυστήριο τού Βαπτίσματος
    • Τό Μυστήριο τού Χρίσματος
    • Τό Μυστήριο τής θείας Λειτουργίας
    • Κληρικοί, μοναχοί καί λαϊκοί
  7. Αιρέσεις καί Σύνοδοι
    • Οι αιρέσεις
      • Τί είναι αίρεση
      • Διαφορά Ορθοδόξων καί αιρετικών
      • Διάλογοι μεταξύ Ορθοδόξου Εκκλησίας καί άλλων Ομολογιών
    • Οι Σύνοδοι τής Εκκλησίας
      • Τοπικές καί Οικουμενικές Σύνοδοι
      • Οι ορθόδοξες προϋποθέσεις τών Συνόδων
      • Οι όροι καί οι κανόνες τών Συνόδων
      • Η καταδίκη τών αιρετικών
  8. Αθεΐα, θρησκεία, Εκκλησία

ΣΤ' Η μετά θάνατον ζωή

  1. Ο θάνατος τού ανθρώπου
  2. Η μέση κατάσταση τών ψυχών
  3. Παράδεισος καί Κόλαση
  4. Η θεραπεία τού ανθρώπου

Κεντρικά σημεία τής διδασκαλίας τού π. Ιωάννου Ρωμανίδη

Αντί επιλόγου

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ