Skip to main content

Κύριο ἄρθρο: Κράτος καί πολίτες

Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

Ο άνθρωπος δέν μπορεί νά ζή μόνος του, καί επειδή πολλοί μαζί ζούν σέ έναν συγκεκριμένο χώρο, σημαίνει ότι πρέπει νά υπάρχουν μερικοί κανονισμοί πού θά διευθετούν τίς σχέσεις μεταξύ τών πολιτών. Έτσι, δημιουργήθηκαν οι ευνομούμενες πολιτείες, οι νόμοι, τά συντάγματα καί γενικά όλοι οι κοινωνικοί θεσμοί.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει νά υπάρχη αμοιβαιότητα στίς σχέσεις μεταξύ τών θεσμών τής Πολιτείας καί τών πολιτών, ώστε νά επικρατή ειρήνη, δικαιοσύνη καί φιλαλληλία. Φυσικά, όπως έλεγε ο Max Weber, πρέπει σέ μιά Πολιτεία νά συνεργάζωνται αρμονικά οι τρείς λεγόμενες εξουσίες, ήτοι η γραφειοκρατική ή νόμιμη εξουσία, η χαρισματική εξουσία καί η παραδοσιακή εξουσία. Άν τό Κράτος επιβάλλεται στό σύνολο, παραγνωρίζοντας τά άλλα είδη εξουσιών, τότε διαταράσσονται οι σχέσεις μεταξύ Πολιτείας καί πολιτών μέ απρόβλεπτες συνέπειες. Αυτό πρέπει νά τό δούμε καί στίς σύγχρονες κρίσιμες περιστάσεις στήν χώρα μας, γιατί δέν μπορεί νά επικρατήση ο υπερτονισμός μιάς εξουσίας σέ βάρος τής άλλης. Άλλωστε, οι θεσμοί έχουν αξία όταν κινούνται μέσα στά όρια τών τριών τύπων εξουσιών πού εκθέσαμε πιό πάνω.

Γενικά, πρέπει νά επικρατή μιά ισορροπημένη σχέση μεταξύ Κράτους καί πολιτών, ακόμη καί στά οικονομικά θέματα, διαφορετικά δημιουργούνται αναστατώσεις. Πάνω στό θέμα αυτό θά εκθέσω μιά παρατηρήση, χωρίς βέβαια νά θεωρήται απόλυτη.

Κατά τίς δεκαετίες τού '70 καί τού '80 επισκεπτόμουν συχνά τήν Αγγλία καί παρατηρούσα τήν εκεί κατάσταση. Στήν αγγλική κοινωνία υπήρχε ένα μεγάλο άνοιγμα τής ψαλίδας στά οικονομικά ζητήματα, καί έτσι παρετηρείτο νά υπάρχουν πολύ πλούσιοι καί πολύ φτωχοί. Όμως, είχαν ρυθμισθή κατά τέτοιον τρόπο η κοινωνική ασφάλιση καί η μέριμνα, ώστε νά μήν πεινάη κανείς. Τό Κράτος είχε αναλάβει τήν ασφάλιση τών μή εργαζομένων, τήν συντήρηση τών ανέργων καί τήν κοινωνική καί ιατροφαρμακευτική τους υποστήριξη.

Κατά τίς συζητήσεις πού είχα μέ διαφόρους, μού εξέφραζαν τήν διαφορά πού υπήρχε μεταξύ Αγγλίας καί Ελλάδος, στόν οικονομικό τομέα. Έλεγαν ότι στήν Αγγλία βλέπει κανείς ότι τό Κράτος είναι πλούσιο, αλλά οι πολίτες, στήν πλειοψηφία τους, είναι φτωχοί, ενώ στήν Ελλάδα τό Κράτος είναι φτωχό, αφού χρωστά σέ υπέρογκο εξωτερικό δανεισμό, αλλά οι κάτοικοι ζούν μέ ευμάρεια. Οι ίδιοι πού υπεστήριζαν αυτήν τήν άποψη εξέφραζαν τήν έκπληξή τους, όταν επισκέπτονταν τήν Ελλάδα καί έβλεπαν τόν σπάταλο τρόπο μέ τόν οποίον ζούσαν οι Έλληνες, εντυπωσιάζονταν από τήν ευημερία πού φαινόταν έκδηλα στίς πόλεις, αλλά καί από τόν ευδαιμονιστικό τρόπο ζωής τών Ελλήνων, πράγμα τό οποίο δέν συναντούσαν στήν πατρίδα τους.

Αυτό συνέβαινε μέχρι τώρα, καί σέ κάποιο βαθμό συμβαίνει καί σήμερα, στήν χώρα μας. Η πλειονότητα τών ανθρώπων εργάζονται στό δημόσιο, εισπράττουν μισθούς, ζούν μέ ευμάρεια, ενώ τό Κράτος δανείζεται γιά νά εκπληρώση τίς υποχρεώσεις του καί βουλιάζει μέσα στόν διεθνή δανεισμό. Τά ποσά πού εισπράττει τό Κράτος κάθε χρόνο από τούς φόρους ανέρχονται στό ύψος τών 54 δισ. ευρώ καί από αυτά τά 47 δισ. απαιτούνται γιά τούς τόκους τών δανείων. Όμως, κατά πληροφορίες, οι Έλληνες έχουν περίπου 600 δισ. ευρώ καταθέσεις μόνον σέ ελβετικές Τράπεζες.

Συγχρόνως τό Κράτος δέν έχει καί τούς απαραίτητους μηχανισμούς γιά νά αυτοπροστατεύεται από τίς ποικιλότροπες αφαιμάξεις καί τίς φοροδιαφυγές. Αυτό καταλήγει στό νά είναι τό Κράτος φτωχό καί οι κάτοικοι νά ζούν μέ κάποια ευμάρεια. Αλλά όταν τό Κράτος δέν μπορή νά ανταπεξέλθη στίς εσωτερικές καί εξωτερικές υποχρεώσεις του, τότε ούτε καί οι πολίτες θά μπορέσουν νά επιβιώσουν οικονομικά σέ ένα Κράτος πού κήρυξε πτώχευση, αφού τότε θά υπάρχη πληθωρισμός στό χρήμα. Όταν ήμουν μικρός, ένας θείος μου μού έδειχνε μιά κασέλλα γεμάτη από χαρτονομίσματα πού είχαν χάσει τήν αξία τους κατά τήν κατοχή καί ήταν άχρηστα, καί διηγόταν στενοχωρημένος πώς από τήν μιά μέρα στήν άλλη από πλούσιος έγινε φτωχός.

Παρατηρώ ότι σήμερα τό Κράτος επιδιώκει μέ τήν φορολογία νά ανατρέψη αυτήν τήν διαφορά. Θέλει νά εισπράττη περισσότερα από ό,τι πρέπει γιά νά μπορέση νά ανταποκριθή στίς εξωτερικές υποχρεώσεις του. Αυτό δημιουργεί διάφορες αναστατώσεις στούς πολίτες πού έχουν μάθει διαφορετικά καί δέν είναι διατεθειμένοι νά απαρνηθούν τά κεκτημένα δικαιώματά τους καί τόν τρόπο ζωής τους. Στό σημείο αυτό εντοπίζω τίς κοινωνικές συγκρούσεις.

Φυσικά, πρέπει νά σημειωθή ότι ευθύνη γι' αυτήν τήν κατάσταση έχουν οι πολιτικοί, οι οποίοι άφησαν τόσον καιρό τά πράγματα νά οδηγούνται στό σημείο αυτό, δηλαδή στό νά είναι φτωχό τό Κράτος, νά δανείζεται υπέρογκα ποσά, χωρίς νά μπορή νά ανταποκρίνεται στίς υποχρεώσεις του, αλλά καί νά υποδεικνύουν ή καί νά παρακινούν, μέ τόν τρόπο τους, τούς πολίτες νά ζούν μέ ευμάρεια καί πλουτισμό. Όταν κάποιος έχη μιά επιχείρηση, φροντίζει επιμελώς, ώστε τά έξοδα νά μήν υπερβαίνουν τά έσοδα, καί όταν δέν μπορή νά βρή τρόπους εξυγίανσης τής επιχειρήσεως, αναθέτει σέ ειδικούς νά τό κάνουν.

Επίσης, ευθύνονται οι πολιτικοί οι οποίοι ακόμη καί τώρα επιδιώκουν μέ τίς περικοπές τών μισθών, τών επιδομάτων καί τήν γενικότερη φορολογία, τήν έμμεση καί τήν άμεση, νά εξισορροπήσουν τά πράγματα, ώστε νά αποφύγη τό Κράτος τήν πτώχευση, αλλά αφ' ενός μέν δέν λαμβάνουν ουσιαστικά μέτρα γιά τήν ανάπτυξη, αφ' ετέρου δέ δέν λαμβάνουν μέτρα γιά μιά σωστή κοινωνική πολιτική. Η επιστήμη τής πολιτικής οικονομίας αναφέρει τίς τρείς βασικές αρχές γιά τήν δίκαιη κατανομή τού εισοδήματος, ήτοι τήν «αρχή τής ίσης κατανομής», τήν «αρχή τών αναγκών» καί «τήν αρχή τής συμβολής στήν παραγωγή». Τελικά στήν χώρα μας όχι μόνον δέν κατανέμονται σωστά τά εισοδήματα, αλλά δέν εισπράττεται δίκαια καί η φορολογία, ενώ θά πρέπει νά φορολογούνται περισσότερο οι έχοντες καί κατέχοντες.

Αναγνωρίζω ότι δέν είμαι οικονομολόγος γιά νά χρησιμοποιώ ειδικούς επιστημονικούς όρους, αλλά μέ τήν απλότητα σκέψεως τού μέσου πολίτη βλέπω τήν σύγχρονη οικονομική κρίση, εκτός από τά πνευματικά αίτια, στήν πτωχεία τού Κράτους συγκριτικά μέ τήν ευημερία τών πολιτών, οπότε τά μέτρα γιά τήν οικονομική βελτίωση τού Κράτους καί τήν μείωση τών εισοδημάτων τών πολιτών δημιουργούν εντάσεις. Στό θέμα αυτό πρέπει νά επικρατήση νηφαλιότητα, διάκριση καί δικαιοσύνη.–

(Δημοσιεύθηκε στήν aixmi.gr 26-2-11)

ΚΥΡΙΟ ΑΡΘΡΟ

  • Προβολές: 3366