Γράφτηκε στις .

Κύριο θέμα: Διεθνές Συνέδριο στήν Βουλγαρία - «Ορθόδοξη Θεολογία καί Επιστήμες»

τού Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

Διεθνές Συνέδριο στήν Βουλγαρία - «Ορθόδοξη Θεολογία καί Επιστήμες»Τήν εβδομάδα τής Διακαινησίμου (26-30 Απριλίου 2011) πραγματοποιήθηκε στήν Βουλγαρία ένα σημαντικό Διεθνές Συνέδριο μέ θέμα «Ορθόδοξη Θεολογία καί Επιστήμες», στό οποίο κλήθηκα νά παραστώ καί νά εισηγηθώ δύο επί μέρους θέματα, κατά τήν επίσημη έναρξη πού έγινε στό Κρατικό Πανεπιστήριο τής Σόφιας «Άγιος Κλήμης Οχρίδος». Εκτός από τήν επίσημη έναρξη πού έγινε στήν Σόφια, τό Συνέδριο συνέχισε τίς εργασίες του στό Συνεδριακό Κέντρο τού Ιδρύματος «Minu Balkanski» στήν Oryahovitza πλησίον τής Stara Zagora Βουλγαρίας.

Αποδέχθηκα τήν πρόσκληση, παρά τό βαρύ πρόγραμμα τών ημερών, διότι από τήν θεματολογία καί τούς εισηγητές διεπίστωσα ότι πρόκειται γιά ένα σοβαρό συνέδριο, πού επρόκειτο νά παίξη σημαντικό ρόλο στήν χώρα, αφού μάλιστα είναι τό πρώτο Διεθνές Συνέδριο αυτού τού είδους πού γίνεται στήν Βουλγαρία.

Τό Συνέδριο διοργανώθηκε από τήν Θεολογική Σχολή τού Πανεπιστημίου τής Σόφιας, «ο Άγιος Κλήμης Οχρίδος», σέ συνεργασία μέ τό Ίδρυμα τής Τεχνολογίας καί τού Νεωτερισμού τού Πανεπιστημίου τής Νότιας Δανίας, Odense, καί τό Ίδρυμα «Minu Balkanski» στήν Oryahovitza Βουλγαρίας. Η διοργάνωση καταστάθηκε δυνατή χάριν τής επιδοτήσεως από τό Ίδρυμα «John Templeton Foundation» στίς ΗΠΑ, μέ τήν βοήθεια τού «Communitas Foundation» καί τού Δήμου τής Σόφιας στήν Βουλγαρία.

Ο σκοπός τού Συνεδρίου, όπως καταγράφηκε από τούς διοργανωτές, ήταν «νά δημιουργήση ένα φόρουμ (χώρο συνδιάσκεψης) πού θά περιλαμβάνη διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους γιά συζήτηση συγχρόνων θεμάτων στό όριο μεταξύ τής θεολογίας καί τής επιστήμης. Η επικέντρωση στήν ορθόδοξη θεολογία αποβλέπει στήν έκφραση καί επιβεβαίωση τόσο τού οικουμενικού χαρακτήρα τών διοράσεών της γιά τήν ανθρωπότητα όσο καί τής μοναδικότητας τής συγκεκριμένης χριστολογικής αντιλήψεως πού έχει γιά τήν δυναμική σχέση μεταξύ τού Θεού, τού ανθρώπου καί τού κόσμου».

Τό συνέδριο είναι τό πρώτο αυτού τού είδους στήν Βουλγαρία καί ασχολήθηκε μέ μιά μεγάλη ποικιλία θεμάτων σχετικά μέ μερικούς κλάδους τής επιστήμης, π.χ. τήν φυσική, τόν τεχνικό νεωτερισμό, τήν ιατρική, τήν φιλοσοφία, τήν κοινωνιολογία καί τήν ψυχολογία σέ σχέση μέ τήν ορθόδοξη θεολογία.

Όπως προαναφέρθηκε η πρώτη επίσημη έναρξη τού Συνεδρίου έγινε τήν 26η Απριλίου στήν αίθουσα 1 τής ολομελείας τού Πανεπιστημίου τής Σόφιας «ο Άγιος Κλήμης Οχρίδος». Εισαγωγικά ομίλησαν οι δρ. Pavel Pavlov, δρ. Soyan Tanev καί δρ. π. Γεώργιος Δράγας, οι οποίοι καί ενημέρωσαν τούς συνέδρους γιά τούς σκοπούς τού Συνεδρίου, γιά τήν σημασία τών θεμάτων γιά τούς διανοούμενους καί τόν λαό τής Βουλγαρίας, καθώς επίσης ενημέρωσαν γιά τόν τρόπο λειτουργίας τού Διεθνούς αυτού Συνεδρίου, όπως καί γιά τήν διοργάνωση καί επιχορήγησή του.

Διεθνές Συνέδριο στήν Βουλγαρία  «Ορθόδοξη Θεολογία καί Επιστήμες»Στήν συνέχεια έγιναν χαιρετισμοί εκ μέρους τού Πρύτανη τού Πανεπιστημίου τής Σόφιας, τής Δημάρχου τής πόλεως κ. Yordanka Fandakova, τού Δρ. Emil Traychev, Κοσμήτορος τού Θεολογικής Σχολής στό Πανεπιστήμιο τής Σόφιας, τού Δρ. Paul Watson, Διευθυντού τών προγραμμάτων «Επιστήμες Ζωής» καί «Διάλογοι» στό Ίδρυμα «John Templeton Foundation», οι οποίοι επήνεσαν τήν προσπάθεια αυτή καί ο καθένας από τήν πλευρά του παρουσίαζε τήν σημασία τού Συνεδρίου γιά τήν πόλη, τό Πανεπιστήμιο, τήν Θεολογική Σχολή, τά πολιτιστικά δρώμενα τής χώρας καί τόν λαό. Τόνισαν ότι τέτοιες συναντήσεις έχουν μεγάλη αξία, γιατί αφ' ενός μέν ζούμε σέ μιά εποχή κατά τήν οποία πρέπει νά γίνεται διάλογος γιά τά σοβαρά αυτά θέματα, αφ' ετέρου δέ διότι τά σύγχρονα επιτεύγματα τής επιστήμης πρέπει νά λαμβάνουν σοβαρώς υπ' όψη τίς θέσεις τής κοινωνίας στό σύνολό της καί τής ορθοδόξου θεολογίας, ώστε νά είναι ωφέλιμα καί όχι βλαπτικά.

Μετά τούς χαιρετισμούς έγιναν τρείς ομιλίες. Η πρώτη από τόν καθηγητή τής Θεολογικής Σχολής Τιμίου Σταυρού Βοστώνης π. Γεώργιο Δράγα, μέ θέμα: «Η Ανθρωπότητα τού Χριστού: τό κλειδί τής κατανοήσεως τού Σύμπαντος», η δεύτερη από τόν δρ. Jean-Claude Larchet μέ θέμα: «Πατερικές απόψεις σχετικά μέ τήν φύση καί τήν θέση τής επιστημιακής γνώσης» καί η τρίτη από τόν γράφοντα μέ θέμα: «Θεολογία καί επιστήμη».

Παρόντες στήν επίσημη έναρξη τού Συνεδρίου ήταν καθηγητές καί διδακτικό προσωπικό τού Πανεπιστημίου, διανοούμενοι τής Βουλγαρίας καί βεβαίως προσκεκλημένοι από πολλές χώρες, όπως τήν Ρωσία, τήν Αγγλία, τήν Δανία, τήν Γαλλία, τόν Καναδά, τήν Αμερική κλπ. Αυτός ήταν ο λόγος γιά τόν οποίο η γλώσσα εργασίας τού Συνεδρίου ήταν η αγγλική.

Τό πρωϊνό τής επόμενης ημέρας οι Σύνεδροι θά μετέβαιναν στήν περιοχή Stara Zagora, γιά νά συνεχίσουν τίς εργασίες τού Συνεδρίου, αλλά δέν τούς ακολούθησα, γιατί είχα άλλες υποχρεώσεις. Πρίν τήν αναχώρησή τους πραγματοποιήθηκε σέ αίθουσα τού ξενοδοχείου Grand Hotel τής Σόφιας η δεύτερη εισήγησή μου μέ θέμα «Οι βάσεις τής Ορθοδόξου Ψυχοθεραπείας». Τό θέμα, όπως καί τά προηγούμενα, τά καθόρισαν οι διοργανωτές τού Συνεδρίου καί βεβαίως τούς ενδιέφερε πολύ νά ακούσουν τίς θέσεις μου γιά τήν Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία σέ σχέση μέ τίς σύγχρονες επιστήμες καί τίς ανάγκες τού σημερινού ανθρώπου. Στήν εισήγηση αυτή παρευρέθηκαν εκτός από τούς Καθηγητές καί νέοι, φοιτητές καί σπουδαστές, επειδή ήθελαν νά ακούσουν γιά τό θέμα αυτό. Άλλωστε, τό σχετικό βιβλίο μου «Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία» είχε μεταφρασθή στήν βουλγαρική γλώσσα καί έδειχναν ενδιαφέρον γιά επί πλέον ενημέρωση πάνω στά θέματα αυτά.

Διεθνές Συνέδριο στήν Βουλγαρία  «Ορθόδοξη Θεολογία καί Επιστήμες», π. Γεώργιος Δράγας, Ναυπάκτου ἹερόθεοςΜετά τήν πρωϊνή συνεδρίαση, μέ τόν π. Γεώργιο Δράγα καί τόν π. Καλλίνικο Γεωργάτο πού μέ συνόδευε, επισκεφθήκαμε τήν Ιερά Σύνοδο τής Βουλγαρίας γιά νά υποβάλουμε τά σέβη μας στόν Πατριάρχη. Μάς υποδέχθηκε στό γραφείο του ο Αρχιγραμματεύς τής Ιεράς Συνόδου Επίσκοπος Ναούμ, μέ τόν οποίον είχαμε ενδιαφέρουσα συζήτηση γιά θεολογικά καί εκκλησιαστικά ζητήματα. Βεβαίως, προκειμένου νά παρευρεθώ στό διεθνές αυτό Συνέδριο είχα λάβει άδεια καί από τήν Ιερά Σύνοδο τού Πατριαρχείου Βουλγαρίας καί από τήν Ιερά Σύνοδο τής Εκκλησίας τής Ελλάδος.

Στήν συνέχεια μού ζητήθηκε νά δώσω συνέντευξη στήν κρατική τηλεόραση τής Βουλγαρίας, η οποία κράτησε περίπου μία ώρα γιά νά μεταδοθή σέ εκπομπή μέ υψηλή ακροαματικότητα. Τά θέματα τά οποία ετέθησαν ήταν θεολογικά, εκκλησιαστικά, κοινωνικά, νεανικά, όπως π.χ. γιά τήν σημασία τού Αγίου Όρους, γιά τήν αποστασία από τόν Θεό, γιά τήν σχέση θεολογίας καί επιστήμης, γιά τίς ψυχικές ασθένειες, γιά τήν γλώσσα επικοινωνίας τών νέων κλπ.

Χάριν ενημερώσεως νομίζω ότι είναι καλό νά παρατεθούν οι εισηγητές τού Συνεδρίου καί τά θέματα πού εισηγήθηκαν, διότι έτσι μπορεί κανείς νά δή τήν θεματολογία του καί τήν σημασία του όχι μόνον γιά τήν Βουλγαρία, αλλά καί γιά τόν σύγχρονο κόσμο.

–π. Νικόλαος Λουδοβίκος: «Σύγχρονη ψυχολογία στόν προορισμό τής θεολογίας: Μπορεί νά υπάρχει μιά θεολογική γνωσιολογία τής ψυχολογίας;», –Dr. Stoyan Tanev: «Η γλώσσα τής ορθοδόξης θεολογίας καί η κβαντομηχανική: ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς καί ο Niels Bohr», – Dr. Dmitry Biryukov: «Πατερικές διοράσεις στήν φύση τής γλώσσας καί η πραγματικότητα», –Vladimir Cvetkovic: «Οι γεωμετρικές αναλογίες τού αγίου Μαξίμου τού Ομολογητή εφαρμοσμένες στήν σχέση μεταξύ τού Χριστού καί τήν κτίση», –Fr. Dr. Dmitry Leskin : «Η φιλοσοφία τού ονόματος στήν ορθόδοξη σκέψη τού 20ού αιώνα», –Dr. Plamen Fiziev: «Οι μεγάλες ανοιχτές ερωτήσεις στήν φυσική», –Fr. Stephane Bigham: «Η θεολογία τής εικόνας ως ερμηνευτικό όργανο στό διάλογο μεταξύ τής ‘επιστήμης’ καί τής θρησκείας», –Emil Traychev: «Η αρχική αιτία τής ζωής καί ο σκοπός της παίρνοντας υπ’ όψη τήν σύγχρονη επιστήμη», –Dr. Ivan Christov: «Θεολογικές καί επιστημονικές προσεγγίσεις στόν στοχασμό τής φύσεως», –Goran Sekulovski: «Η ορθόδοξη αντίληψη τού κακού: πατερικές επιγνώσεις γιά τήν σύγχρονη κοινωνία», –Dr. Svetoslav Ribolov: «Τά οικονομικά τής χριστιανικής ασκήσεως – μιά μεταμοντερνική άποψη από τίς κοινωνικές προκλήσεις τής Εκκλησίας», –Fr. Dr. Christopher Knight : «Η επιστήμη καί η θεολογία τής θείας ενεργείας (action)», –Dr. Georgi Kapriev: «Οι αξιωματικές βάσεις καί η αποδοχή τής Βυζαντινής φιλοσοφίας», –Dr. Tinko Eftimov: «Τά γνωσιολογικά μαθήματα από τίς εξελίξεις τής φυσικής», –Dr. Marian Stoyadinov: «Οι επιστημονικές προϋποθέσεις τής ορθόδοξης θεολογικής έρευνας», –Καθηγ. π. Γ. Δράγας: «Η επιστημονική θεολογική κληρονομιά τού π. Γ. Φλωρόφσκι,T. Torrance καί S. Jaki», –Dr. Pavel Pavlov: «Οι θεολογικές διοράσεις τού π. Γ. Φλωρόφσκι», –Matthew Banker: «Κοσμολογικό ενδεχόμενο καί λογική αναγκαιότητα: Γ. Φλωρόφσκι καί T. Torrance», –Dr. Dimo Penkov: «Πίστη καί Γνώση», –Dr. Stefan Stefanov: «Πίστη καί Λογική».

Στό τέλος κάθε συνεδρίασης προβλεπόταν από τό πρόγραμμα ανοικτή συζήτηση μέ διάφορα ερωτήματα, π.χ. στό τέλος τής πρώτης συνεδρίασης προβλεπόταν θέμα συζήτησης: Ανοιχτές ερωτήσεις στόν διαλόγο μεταξύ τής θεολογίας καί τής επιστήμης: Ποιά ερώτηση αξίζει νά τεθή; Πώς νά κτίσουμε ένα διεθνές Κέντρο τής Θεολογίας καί τής Επιστήμης πού θά περιλαμβάνη διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους. Στό τέλος τής τρίτης συνεδρίασης προβλεπόταν συζήτηση μέ θέμα: «Η θεία ενέργεια [action] καί οι θείες ενέργειες», ενώ στό τέλος τής επομένης συνεδρίασης προβλεπόταν ανοικτή συζήτηση μεταξύ τών Καθηγητών: Dr. Dimo Penkov, Dr. Stefan Stefanov καί Dr. Todor Veltchev.

Στούς παρελθόντες αιώνες, ιδίως τόν 18ο αιώνα, παρατηρήθηκε σύγκρουση μεταξύ θεολογίας καί επιστήμης, αλλά αυτή η σύγκρουση έγινε από τήν δυτική θεολογία καί όχι από τήν ορθόδοξη θεολογία, γιά ειδικούς λόγους, τούς οποίους εξήγησα στήν πρώτη εισήγησή μου. Οι Πατέρες τής Εκκλησίας, όπως ο Μ. Βασίλειος στήν Εξαήμερό του, ο άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης, στό έργο του Απολογητικός στήν Εξαήμερο καί Περί κατασκευής τού ανθρώπου, έκαναν έναν ουσιαστικό δημιουργικό διάλογο μεταξύ τής ορθοδόξου θεολογίας καί τής επιστήμης τής εποχής τους. Κατά παρόμοιο τρόπο η σύγχρονη θεολογία πού είναι ο λόγος περί τού Θεού θά πρέπει νά απαντά στά σύγχρονα ερωτήματα καί νά βοηθήση τήν επιστήμη στό έργο της, μέ τίς βασικές θέσεις τίς οποίες διαθέτει.

Σέ άλλη σελίδα τού παρόντος θά δημοσιευθή η πρώτη εισήγηση-παρουσίασή μου, πού έγινε κατά τήν επίσημη έναρξη τού Διεθνούς Συνεδρίου, μέ θέμα:«Θεολογία καί επιστήμη» καί σέ επόμενο τεύχος θά δημοσιευθή η δεύτερη εισήγησή μου μέ θέμα «Οι βάσεις τής Ορθοδόξου Ψυχοθεραπείας».

Τά Συνέδρια αυτού τού είδους είναι ωφέλιμα τόσο γιά τούς εισηγητές, οι οποίοι έχουν τήν δυνατότητα νά ανταλλάσσουν απόψεις καί νά ωφελούνται, νά επικοινωνούν μέ τούς εισηγητές από διάφορες χώρες κατά τά διαλείμματα καί νά συζητούν διάφορα ζητήματα, όσο καί γιά τούς συνέδρους, οι οποίοι έχουν τήν δυνατότητα νά ακούσουν τά πορίσματα ερεύνης κάθε εισηγητού καί βεβαίως νά κάνουν τίς ανάλογες επιλογές. Επίσης, τά Συνέδρια αυτά ωφελούν γενικά τούς ανθρώπους στό ότι δημοσιεύονται τά Πρακτικά καί μέ αυτόν τόν τρόπο γονιμοποιούνται οι σκέψεις τών ανθρώπων καί δημιουργείται ποικιλότροπη ωφέλεια.–

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ