Γράφτηκε στις .

Ορθόδοξη Θεολογία καί Ελλάδα - Επιστολή γιά τό Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας

Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

Σέ ένδειξη συμπαράστασης γιά τήν απόφαση τού Υπουργείου Παιδείας νά μή συμπεριλάβη φέτος στό μηγανογραφικό δελτίο τών Πανελληνίων Εξετάσεων τό Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας τού Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, μέ τήν προοπτική τής οριστικής κατάργησής του, ο Σεβασμιώτατος κ. Ιερόθεος απέστειλε τήν κατωτέρω επιστολή πρός τόν Πρόεδρο τού Τμήματος κ. Απόστολο Νικολαΐδη, η οποία δημοσιεύθηκε καί σέ πολλές ιστοσελίδες στό διαδίκτυο.

*

Αγαπητέ κ. Πρόεδρε,

Ανέγνωσα τό ανακοινωθέν τού Τμήματος τού οποίου προεδρεύετε καί τό οποίο αναφέρεται στήν εξαίρεση τού Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας από τό μηχανογραφικό Δελτίον υποψηφίων γιά τήν Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, στό οποίο διαφαίνεται καί η ενδεχόμενη κατάργηση τού Τμήματος, καί αισθάνθηκα έκπληξη καί λύπη, ως Επίσκοπος, θεολόγος, επίτιμος Διδάκτωρ τού Τμήματός σας καί πολίτης αυτής τής χώρας γιά δύο βασικούς λόγους:

Πρώτον, γνωρίζω πολλούς από τούς ακαδημαϊκούς Καθηγητές τών Θεολογικών Σχολών καί τού Τμήματός σας καί εκτιμώ τήν μεγάλη προσφορά τους στήν ανάπτυξη τής θεολογικής επιστήμης, αλλά καί τήν καλλιέργεια τής Παιδείας τού τόπου μας. Εσείς οι Καθηγητές δέν καλλιεργείτε μόνον τά θεολογικά γράμματα στίς Πανεπιστημιακές αίθουσες καί στά ερευνητικά σας σπουδαστήρια, αλλά μέ τίς διαλέξεις, τίς εισηγήσεις καί τόν γραπτό καί προφορικό λόγο σας προσφέρετε ανεκτίμητες υπηρεσίες στούς ανθρώπους τής κοινωνίας καί τούς βοηθάτε νά ζούν καί νά συμπεριφέρωνται μέ ήθος, αξιοπρέπεια, σοβαρότητα καί σεβασμό στούς κοινωνικούς θεσμούς καί νά δείχνουν αγάπη στούς συνανθρώπους. Οι γνώσεις σας γύρω από τά κοινωνικά θέματα καί τά ρεύματα πού επικρατούν στήν σύγχρονη εποχή διοχετεύονται στήν κοινωνία μέ πολλές θετικές συνέπειες. Πολλές φορές άκουσα εσάς προσωπικά νά ομιλήτε καί θαύμασα τόν τρόπο μέ τόν οποίο επεξεργάζεσθε τά θέματα, τίς γνώσεις σας καί τήν ρεαλιστική αντιμετώπιση τών συγχρόνων προβλημάτων. Τό ίδιο συμβαίνει καί μέ άλλους συναδέλφους σας, ανάλογα μέ τήν ειδικότητά τους.

Οι Θεολογικές Σχολές τής Πατρίδος μας, καί τού Τμήματός σας, λειτουργούν, εκτός τών άλλων, οιονεί ως κοινωνικά παρατηρητήρια, καί προσφέρουν λύσεις γιά διέξοδο από τίς ποικιλώνυμες κρίσεις. Δέν ανευρίσκεται εύκολα η διαφθορά καί πολλά άλλα γιά τά οποία γίνεται εσχάτως λόγος στά ΜΜΕ, σέ ανθρώπους πού εμπνέονται από τίς διαχρονικές αξίες τής Παραδόσεώς μας, τίς οποίες εσείς καλλιεργείτε καί διδάσκετε. Η «κοινωνική θεολογία» μόνον ευεργετικό ρόλο παίζει στήν κοινωνία καί εξισορροπεί δημιουργικά όλες τίς αντίρροπες καταστάσεις. Ο Max Weber στό περίφημο βιβλίο του «Η προτεσταντική ηθική καί τό πνεύμα τού Καπιταλισμού» έχει αποδείξει τήν σύνδεση τής προτεσταντικής ηθικής μέ τίς καπιταλιστικές ιδέες, πράγμα τό οποίο δέν παρατηρείται στήν ορθόδοξη θεολογία, όπως καί εσείς τήν καλλιεργείτε.

Δεύτερον, αισθάνθηκα λύπη επειδή γνωρίζω τήν προσφορά τών Θεολογικών Σχολών, Αθηνών καί Θεσσαλονίκης, καί βεβαίως τού Τμήματός σας, στήν παγκόσμια Ορθόδοξη οικογένεια, αλλά καί τήν Παγκόσμια Πανεπιστημιακή Κοινότητα. Καλούμαι πολλάκις νά συμμετάσχω σέ Διεθνή Συνέδρια καί νά εισηγηθώ ανάλογα θέματα σέ πανεπιστημιακούς καί εκκλησιαστικούς χώρους εκτός Ελλάδος, όπως στήν Συρία, τόν Λίβανο, τήν Ρουμανία, τήν Βουλγαρία, τήν Ρωσία, τήν Γεωργία, τήν Κύπρο, τήν Αμερική κλπ. καί παντού συναντώ αποφοίτους, μεταπτυχιακούς καί διδάκτορες τών Θεολογικών Σχολών τής Ελλάδος καί τού Τμήματός σας, οι οποίοι όχι μόνον γνωρίζουν άριστα τήν ελληνική γλώσσα καί μέ τόν τρόπο αυτό είναι καλοί μεταφραστές βιβλίων καί ομιλητών από τά ελληνικά στήν μητρική τους γλώσσα, πού είναι ένα άριστο εξαγώγιμο πολιτιστικό προϊόν, αλλά διακατέχονται από μεγάλη αγάπη γιά τήν Ελλάδα καί τόν πολιτισμό της. Όταν γιά τρία χρόνια σχεδόν επισκεπτόμουν τήν Μπελεμέντειο Θεολογική Σχολή τού Λιβάνου, διεπίστωνα ότι κατά βάση η Θεολογική αυτή Σχολή λειτουργούσε μέ τήν επιστημονική βοήθεια τών Καθηγητών τών Θεολογικών Σχολών τής Ελλάδος. Πρόκειται γιά ανυπολόγιστη προσφορά στήν Μέση Ανατολή σέ φοιτητές καί μεταπτυχιακούς, αλλά καί στούς θεολόγους καί Κληρικούς τού Πατριαρχείου Αντιοχείας. Τό ίδιο συμβαίνει καί στόν χώρο τών Βαλκανίων. Αυτοί οι άνθρωποι, μέ τόν εξοπλισμό πού έλαβαν από τίς Θεολογικές Σχολές, μέ τήν δική σας αγάπη καί επιστημονική γνώση, γίνονται οι πνευματικοί πρεσβευτές τής Ελλάδος στίς χώρες τους.

Επί τέλους πρέπει νά γίνη αντιληπτό ότι εάν, έχουμε κάτι νά προσφέρουμε ως χώρα στήν σημερινή εποχή σέ παγκόσμιο επίπεδο, είναι ο πολιτισμός μας, τού οποίου κέντρο είναι η ορθόδοξη θεολογία, όπως βιώνεται στήν Εκκλησία καί καλλιεργείται στίς Ορθόδοξες Θεολογικές Σχολές. Όταν μέ μιά ομάδα Κληρικών επισκεφθήκαμε πρό ετών τό Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ακούσαμε από επίσημα θεσμικά πρόσωπα ότι η Ευρώπη γνώρισε πολύ καλά τόν καθολικισμό καί τόν προτεσταντισμό, πού έχουν απογοητεύσει πολλούς, γι' αυτό χρειάζονται σήμερα νά ακούσουν τήν φωνή τής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Γνωρίζω ότι μέσα στίς Θεολογικές Σχολές τής Πατρίδος μας, ως επί τό πλείστον, καλλιεργείται η σωστή ορθόδοξη σκέψη, η οποία αναδεικνύει θεολόγους πού μπορούν νά μεταδώσουν τό μήνυμα τής ορθοδόξου θεολογίας –μήνυμα ανθρωπιάς καί νοήματος ζωής- εντός καί εκτός Ελλάδος καί νά δημιουργήσουν εστίες πολιτισμού καί ανθρωπισμού.

Ο Max Weber έχει υποστηρίξει ότι υπάρχουν τριών ειδών εξουσίες, ήτοι η γραφειοκρατική ή νόμιμη εξουσία, η χαρισματική εξουσία καί η παραδοσιακή εξουσία καί πρέπει νά υπάρχη συνεργασία μεταξύ αυτών τών τριών εξουσιών. Όταν, όμως, σέ μιά κοινωνία αναπτύσσεται υπέρμετρα η γραφειοκρατική ή νόμιμη (καί πολιτική) εξουσία καί παραγνωρίζονται ή υποτιμώνται οι άλλες βασικές (παραδοσιακή καί χαρισματική) εξουσίες, τότε αυτό συνιστά κρίση κοινωνική, μέ απρόβλεπτες συνέπειες καί στόν οικονομικό τομέα.

Θέλω δέ νά ελπίζω ότι η αξιότιμη Υπουργός Παιδείας, διά βίου μάθησης καί Θρησκευμάτων κ. Άννα Διαμαντοπούλου, τήν οποία εκτιμώ γιά τήν ευφυΐα της καί τά ποικίλα χαρίσματά της, δέν θά συνδέση τό όνομά της μέ τήν κατάργηση τού Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας τού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Εύχομαι μέ όλη μου τήν ψυχή τό θέμα νά λυθή πρός τήν θετική κατεύθυνση.

Μέ θερμές ευχές

+ Ο Ναυπάκτου καί Αγίου Βλασίου Ιερόθεος

δημοσιεύθηκε στό διαδίκτιο