Skip to main content

Πατριαρχικοί Λόγοι

Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου

Σύνθεση τών ομιλιών τού Οικουμενικού Πατριάρχου στόν εσπερινό καί στήν θεία Λειτουργία τής εορτής τού Αγίου Βαρθολομαίου, στήν Ιερά Μονή Βαλουκλή καί στόν Πατριαρχικό Ναό τού Αγίου Γεωργίου, αντιστοίχως.

*

«Προσθέτει έλαιον εις τήν κανδήλαν της»

Αδελφοί πεφιλημένοι καί τέκνα ημών εν Κυρίω,

Ιερά Μονή ΒαλουκλήΘεία χάριτι συναντώμεθα εν προσευχή εις ώραν καθ’ ήν βασιλεύει φώς ιλαρόν καί εις τόπον αρχαίον, ιερόν, προσκυνηματικόν, έξω τής πύλης τής Σηλυβρίας τής επί τών χερσαίων τειχών τής περιωνύμου ταύτης Πόλεως. Ευρισκόμεθα εις τήν ιστορικήν Μονήν Ζωοδόχου Πηγής Βαλουκλή, εκ τών πλέον δημοφιλών προσκυνημάτων τών Βυζαντινών καί τών μετέπειτα Ρωμηών τής Κωνσταντινουπόλεως, μέ τούς θρυλικούς ιχθύς, η οποία επί δεκαπέντε αιώνας εκφράζει τήν πατροπαράδοτον ευσέβειάν των καί δέχεται τάς προσευχάς αυτών τε καί τών πολυπληθών προσκυνητών της εξ Ελλάδος καί εξ άλλων ομοδόξων χωρών. Τήν έκτισαν καί τήν επροστάτευσαν ευσεβείς αυτοκράτορες, οι οποίοι καί επισήμως τήν επεσκέπτοντο κατά τήν εορτήν τής Αναλήψεως, ενώ πάνδημοι πανηγύρεις ετελούντο συχνότατα εν αυτή καί δή κατά τάς εορτάς τού Ευαγγελισμού, τής Αγίας Άννης, τού Αγίου Ευστρατίου, τής Συνάξεως τής Θεοτόκου καί ιδιαιτέρως, βεβαίως, κατά τήν Παρασκευήν τής Διακαινησίμου. Κατά μίαν παράδοσιν, η Μονή εκτίσθη από τά οικοδομικά υλικά τά οποία επερίσσευσαν μετά τήν αποπεράτωσιν τού περιλαλήτου Ναού τής τού Θεού Σοφίας. Τήν κατέλαβον οι Λατίνοι, τήν διεξεδίκησαν οι Αρμένιοι, αλλ’ η χάρις τού Θεού καί τής Παναγίας τήν κατεκύρωσαν διά παντός εις τό ημέτερον Γένος. Εις τό τέλος τού 18ου αιώνος η Μητρόπολις Δέρκων παρεχώρησε τήν Ιεράν ταύτην Μονήν εις τό Οικουμενικόν Πατριαρχείον, τό οποίον έκτοτε τήν προστατεύει καί τού οποίου αποτελεί σέμνωμα καί καύχημα εν Κυρίω.

Καί ιδού, η Ζωοδόχος Πηγή συγκεντρώνει απόψε όλους ημάς διά τόν εορτασμόν τών ονομαστηρίων τής ημετέρας Μετριότητος. Χαίρομεν διά τήν συμμετοχήν τόσων εκλεκτών καί λίαν αγαπητών αδελφών Ιεραρχών εξ απάσης τής δεσποτείας Κυρίου, χαίρομεν διά τήν εορτήν ημών, χαίρομεν διότι αύτη συμπίπτει εφέτος μέ τήν συμπλήρωσιν είκοσιν ετών αφ' ότου ο Δεσπότης Χριστός εκάλεσεν ημάς νά γίνωμεν «υπηρέτης τού θαύματος».

Καί δέν είναι μήπως ένα θαύμα αυτό τούτο τό Οικουμενικόν μας Πατριαρχείον; Δέν είναι θαύμα η επί τόσους αιώνας επιβίωσις ενταύθα τής Μεγάλης Εκκλησίας; Η αντοχή της καί η υπέρβασις τόσων καί τόσων περιπετειών τής ιστορίας; Η θαυμαστή καρτερία καί υπομονή της, η διά μέσου τών αιώνων πορεία της «διά δόξης καί ατιμίας, διά δυσφημίας καί ευφημίας» (Β' Κορ, 6, 8); Τό ότι τό Φανάρι ήταν καί παραμένει άσβεστο; Ημπορεί νά μή υπάρχη πλέον η Μονή τών Ακοιμήτων, όμως ακοίμητος παραμένει εδώ η συνείδησις τού Γένους, ακοίμητος καί γρηγορούσα. Καί τά ιερά θέσμια πάντοτε ζωντανά. Δέν είναι όλα αυτά ένα θαύμα;

Αυτού τού θαύματος υπηρέτης καί διάκονος η ημετέρα Μετριότης μετά τών περί ημάς συγκυρηναίων αδελφών, αυτού τού θαύματος θαυμασταί καί προσκυνηταί καί σείς όλοι καί σήμερα εκ τού εγγύς καί πάντοτε εκ τού μακρόθεν.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κατά τήν κατ’ έτος επίσημον επίσκεψίν του εις τήν Μονήν αυτήν τήν Κυριακήν τών Μυροφόρων προσθέτει έλαιον εις τήν κανδήλαν της καί αυτό τό έλαιον, μαζί μέ τήν πίστιν τών Χριστιανών μας καί τάς προσευχάς τών εδώ αναπαυομένων αοιδίμων Πατριαρχών καί Αρχιερέων καί λογάδων τού Γένους, καί η αγάπη καί ευλαβής αφοσίωσις τών ανά τήν οικουμένην τέκνων τής Μητρός Εκκλησίας συντηρούν καί διαιωνίζουν τό θαύμα, τό οποίον ημείς βιώνομεν καί άλλοι ορώντες εκπλήττονται.

Αλλά, αδελφοί καί τέκνα, τήν χαράν τών ονομαστηρίων ημών επισκιάζει εφέτος τό άγχος καί η αγωνία χιλιάδων εμπεριστάτων ομογενών καί ομοδόξων αδελφών μας εις τήν Ελλάδα λόγω τής σοβούσης κρίσεως. Η Μητέρα Εκκλησία δέν ημπορεί νά μή συμπάσχη μαζί των καί νά μήν προσεύχεται διά τήν αντοχήν καί τήν απαντοχήν των έως ότου παρέλθη η κρίσις. Προσευχόμεθα νά μή κλονισθή η πίστις των, νά μή ψυγή η αγάπη των, νά μή επηρεασθή η οικογενειακή καί η κοινωνική συνοχή τού ευλογημένου αυτού λαού. Καί τά πρόσωπα εις τήν ζωήν των καί τά έθνη εις τήν ιστορίαν των αντιμετωπίζουν ενίοτε κρίσεις, προβλήματα, δυσκολίας, στενοχωρίας, θλίψεις. Ο Απόστολος Παύλος, όταν ομιλή διά τήν θλίψιν τήν γενομένην αυτώ εν τή Ασία, λέγει: «καθ’ υπερβολήν εβαρήθημεν υπέρ δύναμιν, ώστε εξαπορηθήναι ημάς καί τού ζήν» (Β' Κορ. 1, 8). Αλλά ο ίδιος γράφων πρός τόν μαθητήν του Τιμόθεον τού λέγει: «ουκ έδωκεν ημίν ο Θεός Πνεύμα δειλίας, αλλά δυνάμεως καί αγάπης καί σωφρονισμού» (Β' Τιμ. 1, 7). Καί ο Κύριος μάς προτρέπει ενθαρρυντικά: «Εν τώ κόσμω θλίψιν έξετε? αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τόν κόσμον» (Ιωάν. 16,33). Καί αυτός, ο εν ημίν, είναι μείζων ή ο εν τώ κόσμω (Α’ Ιωάν. 4,4).

Αυτό τό μήνυμα από τήν ακρώρειαν τής επάλξεως τής Μητρός Εκκλησίας παρακαλούμεν νά μεταφέρετε επιστρέφοντες εις τά ίδια οι εξ Ελλάδος καί σάς ευχαριστούμεν από καρδίας διά τήν ευγενή προσέλευσίν σας εις συνεορτασμόν καί κοινήν πνευματικήν ευωχίαν. Είμεθα αλληλέγγυοι καί στηρίζομεν αλλήλους εις τούς δυσκόλους τούτους καιρούς.

*

Τό νόημα τής εορτής

«Χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε, πάλιν ερώ χαίρετε» (Φιλιπ. 4, 4). Μέ τά υπέροχα αυτά λόγια τού Αποστόλου τών Εθνών υποδεχόμεθα καί χαιρετίζομεν όλους υμάς εν Φαναρίω, εν τώ Πανσέπτω Πατριαρχικώ Ναώ τού Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου. Ως εύ παρέστητε, επί τή εορτή τών Αγίων Αποστόλων Βαρθολομαίου καί Βαρνάβα καί επί τοίς ονομαστηρίοις τής ημετέρας Μετριότητος.

Τό αληθινόν νόημα τής εορτής δέν είναι η ανάγκη τού ανθρώπου διά ανάπαυσιν, αλλά διά νόημα ζωής, διά τήν αιωνιότητα, διά «πεπληρωμένην χαράν». Η εορτή είναι κάτι διαφορετικόν από τόν «ελεύθερον χρόνον», περισσότερον από διασκέδασις καί από τό «νά επιστρέψωμεν εις τόν εαυτόν μας».

...

Αυτό πού συνιστά τήν εορτήν είναι η ευλογία καί η παρουσία τού ιδίου τού Θεού. Δι’ αυτό καί δέν υπάρχει εορτή, η οποία νά μήν τρέφεται από τήν λατρείαν τού Θεού, εορτή χωρίς Θείαν λειτουργίαν. Ορθότατα, η χριστιανική εορτή χαρακτηρίζεται ως «σχολή». Είναι η «σχολή» τών Αρχαίων, ποιοτικός χρόνος απηλλαγμένος από τήν δουλείαν τών αναγκών, υπέρβασις τής λογικής τής καθημερινότητος, χρόνος ευχαριστίας. Κατά τάς εορτάς αλλάζει ουσιαστικώς η σχέσις ημών μέ τόν εαυτόν μας, μέ τόν συνάνθρωπον, μέ τόν κόσμον. Βιώνομεν τήν ζωήν ως δώρον, τόν άλλον ως αδελφόν, τόν κόσμον ως «καλόν λίαν». Ο γογγυσμός, η αθυμία, η απαισιοδοξία δέν συμβιβάζονται μέ τό πνεύμα τής χριστιανικής εορτής. Η εορτή είναι έξοδος από τόν εαυτόν μας καί τάς μερίμνας του, αίσθησις κοινότητος καί κοινωνίας. Ό,τι κλείνει τόν άνθρωπον εις τήν ειρκτήν τού ατομισμού καί τού δικαιωματισμού, ό,τι ενισχύει τήν ενασχόλησιν μέ τόν εαυτόν μας, είναι ξένον πρός τήν χριστιανικήν πνευματικότητα, η οποία είναι θεοκεντρική καί αυταπαρνησιακή. «Εί τις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν καί αράτω τόν σταυρόν αυτού καί ακολουθείτω μοι» (Ματθ. 16, 24).

Δυστυχώς, αυταί αι αλήθειαι φαίνεται ότι λησμονούνται σήμερον. Ο κυρίαρχος εκδιονυσιασμός τών εορτών αποτελεί όχι μόνον πνευματικήν, αλλά ανθρωπολογικήν καί πολιτιστικήν ανατροπήν. Ο σύγχρονος άνθρωπος εορτάζει τόν εαυτόν του, τάς θεοποιημένας ατομικάς ανάγκας καί επιθυμίας του. Τελικώς, ο εορτασμός τόν υποτάσσει βαθύτερα εις τό έχειν καί εις τόν εαυτόν του. Πουθενά δέν αποκαλύπτονται τόσον έντονα αι αντιφάσεις τής ζωής τού συγχρόνου ανθρώπου καί η μοναξιά του όσον εις τάς εορτάς του.

Δι’ ημάς η εορτή είναι πάντοτε αποκάλυψις τής ζωής ως κοινωνίας καί σχέσεων. Εορτάζοντες, συνεορτάζομεν. Η εορτή είναι ημέρα ενθυμήσεως αληθειών ζωτικών. Τά σημερινά ονομαστήρια ημών είναι καιρός δοξολογίας τού πανοικτίρμονος Θεού δι όσα επεδαψίλευσεν εις ημάς.

Η αγάπη τού Θεού μάς ηξίωσεν νά συμπληρώνωμεν εφέτος πεντήκοντα έτη ιερωσύνης. Ήταν η 13η Αυγούστου 1961 όταν εις τόν Μητροπολιτικόν Ναόν τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου τής γενετείρας ημών Ίμβρου, ελάβομεν διά τών σεπτών χειρών τού γέροντος ημών Μητροπολίτου Ίμβρου καί Τενέδου Μελίτωνος τήν χάριν τής ιερωσύνης καί τό όνομα Βαρθολομαίος, εις μνήμην τού λογιωτάτου συμπολίτου ημών Βαρθολομαίου τού Κουτλουμουσιανού.

Πρίν από πεντήκοντα έτη, τόν Ιούνιον τού 1961, απεφοιτήσαμεν από τήν Ιεράν Θεολογικήν Σχολήν τής Χάλκης, όπου εμαθητεύσαμεν επί επταετίαν καί αργότερον διηκονήσαμεν επί τετραετίαν. Ευχαριστούμεν τόν Θεόν ο Οποίος εχάρισεν εις ημάς τήν εμπειρίαν τής μαθητείας, τής κοινωνίας τής αγάπης καί τής ασκήσεως καί προσευχόμεθα όπως ευδοκήση νά ανοίξουν καί πάλιν αι πύλαι τής τροφού Σχολής, αι οποίαι τά τελευταία τεσσαράκοντα έτη παραμένουν κλεισταί, καί νά γίνη τό ποθούμενον.

Εκ βάθους καρδίας δοξάζομεν τόν φιλάνθρωπον Θεόν επί τή συμπληρώσει κατά τό τρέχον έτος εικοσαετούς Πατριαρχίας, ήτοι διακονίας τής Μεγάλης τού Χριστού Εκκλησίας, τού εν τή Πόλει ημών καί ανά τόν κόσμον λαού τού Θεού, τής καταλλαγής καί τής ειρήνης τού ανθρώπου καί τού κόσμου του.

Εύχεσθε, αδελφοί καί τέκνα εν Κυρίω, νά στηρίζη ο Θεός τήν Εκκλησίαν καί τό Γένος. Ευχαριστούμεν πάντας υμάς διά τήν παρουσίαν σας εις τήν Βασιλίδα τών Πόλεων, διά νά τιμήσωμεν τήν ιεράν μνήμην τών Αποστόλων Βαρθολομαίου καί Βαρνάβα καί νά συνεορτάσωμεν τά ονομαστήρια τής ημετέρας Μετριότητος...

  • Προβολές: 2563