Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Ὁ Ὑποφήτης τῆς Ἀκριβοῦς Θεολογίας Ἅγιος Ἱερόθεος, 4 Οκτωβρίου

Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα

Στήν χορεία τῶν ἁγίων ὑπάρχουν καί ἐκεῖνοι οἱ ἅγιοι πού ἔχουν τό χάρισμα τῶν ἰαμάτων, θεραπεύουν, δηλαδή, σωματικές ἀσθένειες καί ὁ κόσμος προστρέχει σέ αὐτούς. Στίς Ἐνορίες ἤ στά Μοναστήρια, πού ἔχουν τέτοια φήμη, παρατηρεῖται κοσμοσυρροή. Βέβαια, δέν τό κατηγορεῖ κανείς αὐτό, ἀφοῦ εἶναι φυσικό ὁ ἄρρωστος νά τρέχει στό νοσοκομεῖο καί εἶναι εὐχάριστό το νά καταφεύγουν οἱ ἄνθρωποι στήν Ἐκκλησία, ἡ Ὁποία εἶναι Θεραπευτήριο ψυχῶν καί σωμάτων. Ἤθελα ὅμως νά μοῦ ἐπιτραπῆ νά τονίσω μερικά βασικά σημεῖα πού ἔχουν σχέση μέ τό θέμα αὐτό, ἀλλά καί μέ τήν πνευματική ζωή γενικότερα.

Πρώτον: Πράγματι ὑπάρχουν ἅγιοι πού ἔχουν τό χάρισμα τῆς θεραπείας σωματικῶν ἀσθενειῶν. Καί σήμερα, ὅπως καί παλαιότερα, γίνονται θαύματα, ἀφοῦ ὁ Χριστός εἶναι πάντα ὁ ἴδιος καί θαυματουργεῖ διά τῶν Ἁγίων Του. “Θαυμαστός ὁ Θεός ἐν τοῖς Ἁγίοις Αὐτού”.

Δεύτερον: Οἱ σωματικές θεραπίες δέν εἶναι τό μέγιστο χάρισμα οὔτε τό μέγιστο θαῦμα, ἀλλά οὔτε καί τό ζητούμενο στήν ζωή. Οἱ Ἅγιοι δέν ἐπιδιώκουν νά δοῦν κάποιο θαῦμα στήν ζωή τους, ἀλλά προσπαθοῦν νά ζοῦν “ἐν μετανοία”. Σκοπός τῆς ζωῆς μᾶς εἶναι ἡ θέωση, ἡ κοινωνία δηλαδή μέ τόν Θεό, πού ἀποκτᾶται μέ τήν μετάνοια καί τήν ἐφαρμογή τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ.

Τρίτον: Τά μεγαλύτερα, τά “κρείττονα” χαρίσματα εἶναι τῆς ἀγάπης, τῆς μετανοίας καί τῆς θεολογίας.

“Ζηλούται δέ τά χαρίσματα τά κρείττονα καί ἐτι καθ’ ὑπερβολήν ὁδόν ὑμίν δείκνυμι• ἐάν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καί τῶν ἀγγέλων ἀγάπην δέ μή ἔχω γέγονα χαλκός ἠχῶν ἤ κύμβαλον ἀλαλάζον” (Ἄπ. Παῦλος).

“Εκείνος πού ἀξιώθηκε νά δή τόν ἑαυτό του καί νά ἐννοήση τήν πνευματική του φτώχεια (δηλαδή μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν βαθειά του μετάνοια ἔχει ἀποκτήσει αὐτογνωσία), εἶναι μεγαλύτερος ἀπό ἐκεῖνον πού ἀξιώθηκε νά ἀναστήση νεκρούς ἤ νά δή τούς ἀγγέλους” (Ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος).

Ἡ θεολογία στήν ζωή καί διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ταυτίζεται μέ τήν θεοπτία. Θεολόγος εἶναι αὐτός πού εἶδε τόν Θεό, μπορεῖ νά ὁμιλῆ γι’ Αὐτόν καί ξέρει νά προσεύχεται ἀληθινά. “Αν εἶσαι θεολόγος τότε ξέρεις νά προσεύχεσαι ἀληθινά καί ἐάν ξέρης νά προσεύχεσαι ἀληθινά τότε εἶσαι θεολόγος”. (Ὅσιος Νεῖλος ὁ ἀσκητής). Θεολόγος εἶναι αὐτός πού ἔχει διάκριση, πού εἶναι σέ θέση νά διακρίνη τό κτιστό ἀπό τό ἄκτιστο, τό θεϊκό ἀπό τό δαιμονικό καί μπορεῖ νά θεραπεύη τήν ψυχή. Ἄλλωστε ἡ πνευματική ὑγεία, πού εἶναι καί τό ζητούμενο, ἔχει ἄμεση σχέση μέ τήν σωματική ὑγεία, ἀφοῦ πολλές σωματικές ἀρρώστειες ἔχουν σάν αἰτία τούς ψυχικές ἀνωμαλίες. Π.χ. δέν συμπαθεῖς κάποιον καί σοῦ πονάει τό στομάχι (τίς περισσότερες φορές, ἄλλωστε, πονάει ὄχι ἐξ’ αἰτίας αὐτῶν πού τρῶμε, ἀλλά ἐξ αἰτίας αὐτῶν πού μᾶς τρῶνε), ἤ ἔχεις λογισμούς καί ὑποψίες ἐναντίον κάποιου καί ὑποφέρεις ἀπό πονοκεφάλους.

Ἡ Ὀρθόδοξη θεολογία δέν ἔχει νά κάνη μέ ἐγκεφαλικές διεργασίες καί στοχασμούς, ἀλλά σχετίζεται, πρωτίστως καί κυρίως, μέ τήν καρδιά, τήν πνευματική καρδιά, πού εἶναι ὁ χῶρος στόν ὁποῖον ἀποκαλύπτεται ὁ Θεός. Ἀληθινοί θεολόγοι εἶναι ὅσοι βιώνουν τόν Θεό καί ἔχουν νικήσει, ἔχουν ὑπερβεῖ τόν θάνατο στά ὅρια τῆς προσωπικῆς τους ζωῆς. Ἕνας τέτοιος Ἅγιος, Θεολόγος καί Πατήρ τῆς Ἐκκλησίας μᾶς εἶναι καί ὁ Ἅγιος Ἱερόθεος, Ἐπίσκοπος Ἀθηνῶν, μαθητής τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καί διδάσκαλος τοῦ Ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου. Εἶναι, ὅπως τονίζεται καί στό “Ἀπολυτίκιό” του, ὑποφήτης τῆς ἀκριβοῦς θεολογίας, δηλαδή μέγας θεολόγος καί ἑρμηνευτῆς τῶν θεολόγων, καθώς καί μεγάλος ὑμνολόγος, ἀφοῦ στήν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου ἦταν παρών καί ἀνέπεμπε ὕμνους πρός τήν Παναγία. “Ήτον ἔξαρχος μετά τούς Ἀποστόλους τῶν θείων ὑμνωδιῶν, ὅλος ἐκδημῶν, ὅλος ἐξιστάμενος ἐαυτοῦ, καί τήν πρός τά ὑμνούμενα κοινωνίαν πάσχων• διό καί ἀπό ὅλους ὅσοι τόν ἤκουον καί τόν ἔβλεπον καί τόν ἤξευρον πρότερον καί δέν τόν ἤξευρον, ἐκρίνετο ὅτι εἶναι θεοληπτος καί θεῖος ὑμνολόγος” (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης).

Γνήσιος μαθητής τοῦ Ἀποστόλου τῶν ἐθνῶν ἔπαθε καί ἔμαθε τά θεία. Ἀφοῦ ἀπαρνήθηκε τά εἴδωλα, βίωσε τήν μετάνοια καί τήν ἀληθινή ἀγάπη καί ἔφθασε στήν θεωρία τοῦ Θεοῦ, πού ταυτίζεται μέ τήν θεολογία, γι’ αὐτό καί ὁ λόγος τοῦ ἔχει ζωντάνια καί ἀμεσότητα, εἶναι πραγματική μυσταγωγία. “Ώφθης θεολογίας ἀληθοῦς ὑποφήτης, δί’ ἧς μυσταγωγούμεθα πάτερ τά κρείττονα.

Αὐτό πού ἔχει ἀνάγκη σήμερα ὁ κόσμος, κουρασμένος ἀπό τά κενά λόγια, εἶναι ὄχι οἱ στοχασμοί καί οἱ ἀποστεωμένοι ἐγκεφαλικοί λόγοι, ἀλλά ὁ ζωντανός θεολογικός λόγος, ὁ ὁποῖος προσφέρει ἀληθινή παράκληση, ἐπειδή δέν προκαλεῖ, ἀλλά παρακαλεῖ, δηλαδή παρηγορεῖ τήν καρδιά. Καί αὐτό, διότι δέν εἶναι λόγος κενός, ἀλλά καινός πού καινοποιεῖ, ἀναγεννᾶ καί ζωοποιεῖ. Προσφέρει νόημα ζωῆς, ἀγάπη γιά τήν πραγματική ζωή, ὄχι ἁπλῶς γιά τήν βιολογική ὕπαρξη, ἀφοῦ ἄλλο ζωή καί ἄλλο βιολογική ὕπαρξη, ἄλλο βίος καί ἄλλο πολιτεία καί ἀληθινή βιοτή, δηλαδή, ζωή “ἐν τῷ Θεώ”.

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος προτρέπει νά ἐπιδιώκουμε νά ἀποκτήσουμε τά χαρίσματα τά “κρείττονα”, δηλαδή τήν ἀγάπη, τήν μετάνοια καί τήν θεολογία. Ὁ ὑποφήτης τῆς ἀκριβοῦς θεολογίας, Ἅγιος Ἱερόθεος, μυσταγωγεῖ καί μυεῖ στά κρείττονα. Ἡ συνεχής ἐνασχόληση μόνο μέ τά ἐλάσσονα μήπως φανερώνει πνευματική φτώχεια καί ρηχότητα;