Κύριο ἄρθρο: Πνευματική υἱοθεσία

Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

(Ἀπό τήν Πασχαλινή Ἐγκύκλιο)

Διήλθαμε τήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή μέ νηστεία καί προσευχή, ἄσκηση καί μετάνοια καί φθάσαμε στήν μεγάλη ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Τό βράδυ τῆς Ἀναστάσεως ψάλλεται θριαμβευτικά ὁ παιάνας τῆς νίκης ἐναντίον τοῦ θανάτου, τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ διαβόλου, τό γνωστό: «Χριστός Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ θάνατον πατήσας, καί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασιν ζωήν χαρισάμενος».

Ἐπί πλέον τήν ἁγία αὐτή περίοδο γίνονταν στούς παλαιοτέρους χρόνους οἱ κατηχήσεις τῶν Κατηχουμένων πού προετοιμάζονταν γιά τό ἅγιο Βάπτισμα, τό ὁποῖο γινόταν κατά τό Μέγα Σάββατο. Ἔτσι, ἀπό τό βράδυ τῆς Ἀναστάσεως διαβαζόταν στούς Ἱερούς Ναούς τό Εὐαγγέλιο τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου, ἀφοῦ ἄλλωστε ἀξιώθηκαν καί αὐτοί νά γίνουν μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Τό Εὐαγγέλιο αὐτό λέγεται «πνευματικόν» Εὐαγγέλιο, δηλαδή θεολογικό, ἀφοῦ ἀνάγει τόν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου στό ὕψος τῆς Ὀρθοδόξου θεολογίας.

Ἡ ἀρχή τοῦ Εὐαγγελίου αὐτοῦ πού διαβάζεται κατά τήν ἀναστάσιμη θεία Λειτουργία κάνει λόγο γιά τόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἀληθινός Θεός, εἶναι ἡ ζωή καί τό Φῶς τῶν ἀνθρώπων. Αὐτός ἦταν καί εἶναι τό ἀληθινό φῶς, πού φωτίζει κάθε ἄνθρωπο πού ἔρχεται στόν κόσμο, ἀλλά δυστυχῶς ὁ κόσμος, ὅταν αὐτό τό Φῶς ἐνανθρώπησε, δέν Τό ἀνεγνώρισε, «εἰς τά ἴδια ἦλθε, καί οἱ ἴδιοι αὐτόν οὐ παρέλαβον» (Ἰω. α΄, 1-11).

Ὅμως, ὅσοι Τόν δέχθηκαν καί πίστευσαν σέ Αὐτόν «ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι». Δηλαδή, ὅσοι πίστευσαν στό ὄνομα Αὐτοῦ τούς δόθηκε ἡ ἐξουσία νά γίνουν τέκνα Θεοῦ, νά ἀποκτήσουν τό χάρισμα τῆς υἱοθεσίας. Μέ τήν δημιουργία μας ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἴμαστε δημιουργήματα, κτίσματα τοῦ Θεοῦ, ἀλλά μέ τήν πίστη σέ Αὐτόν, τό Βάπτισμα, τό Χρίσμα καί τήν θεία Εὐχαριστία γίναμε μέλη τῆς Ἐκκλησίας καί τέκνα τοῦ Θεοῦ, ἀποκτήσαμε τό χάρισμα τῆς υἱοθεσίας.

Πρόκειται γιά τήν πνευματική υἱοθεσία, τήν γέννηση κατά Θεόν. Ὅσοι εἶναι μέλη τῆς Ἐκκλησίας, ἔγιναν τέκνα Θεοῦ ὄχι κατά τόν συνηθισμένο βιολογικό τρόπο, δηλαδή «οὐκ ἐξ αἱμάτων, οὐδέ ἐκ θελήματος σαρκός οὐδέ ἐκ θελήματος ἀνδρός, ἀλλ᾿ ἐκ Θεοῦ ἐγεννήθησαν» (Ἰω. α΄, 12-13). Ἡ βιολογική γέννηση προϋποθέτει σαρκικούς γονεῖς, ἀλλά ἡ πνευματική γέννηση προϋποθέτει ἀναγέννηση ἀπό τόν Θεό. Αὐτή ἡ πνευματική ἀναγέννηση εἶναι ἡ κατά Θεόν υἱοθεσία.

Τά τέκνα τοῦ Θεοῦ, «οἱ υἱοί τοῦ φωτός», ἔλαβαν τό χάρισμα τῆς υἱοθεσίας κατά Θεόν, μέ τά Μυστήρια τοῦ Βαπτίσματος, τοῦ Χρίσματος καί τῆς θείας Κοινωνίας, ἀλλά καί μέ τήν κατά Χάρη θέωση, πού εἶναι ὅραση τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης βεβαιώνει θριαμβευτικά: «καί ἐθεασάμεθα τόν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρά πατρός, πλήρης χάριτος καί ἀληθείας» (Ἰω. α΄, 14).

Αὐτήν τήν διαβεβαίωση καί τήν ὁμολογία δίνουν οἱ κατά Χάριν υἱοί τοῦ Θεοῦ, πού ἀξιώθηκαν νά λάβουν τό μεγάλο χάρισμα τῆς υἱοθεσίας. Ἔτσι, ἔπαυσαν νά εἶναι δοῦλοι τῆς ἁμαρτίας καί ἔγιναν υἱοί τοῦ Θεοῦ καί φίλοι Του. Αὐτό βεβαιώνουν στά κείμενά τους ὅλοι ἐκεῖνοι, πού ἀπέκτησαν τό χάρισμα τῆς υἱοθεσίας καί δοξολογοῦν τόν Θεό.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης γράφει γιά τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ: «Ἦλθεν ἡ τῆς ζωῆς βασιλεία καί κατελύθη τοῦ θανάτου τό κράτος καί γέγονεν ἄλλη γέννησις, βίος ἕτερος, ἄλλο ζωῆς εἶδος, αὐτῆς τῆς φύσεως ἡμῶν μεταστοιχείωσις».

Στό χωρίο αὐτό τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης γίνεται λόγος γιά τήν κατά Χάριν γέννηση, καί τήν πνευματική υἱοθεσία τῶν Χριστιανῶν πού ἑνώθηκαν μέ τόν Ἀναστάντα Χριστό. Γιά κάθε ἄνθρωπο ὑπάρχει τόκος, γέννηση, τροφή, τελείωση ἡλικίας, γάμος, τέκνα, οἶκος, κλῆρος καί πλοῦτος, θάνατος. Στήν πνευματική γέννηση καί πνευματική υἱοθεσία λειτουργοῦν διαφορετικά τά πράγματα, ἀφοῦ τόκος, κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο Νύσσης, εἶναι ἡ κυοφορία διά τῆς πίστεως, γέννηση ἡ Χάρη τοῦ βαπτίσματος, πού ὁδηγεῖται ὁ ἄνθρωπος στό φῶς, τροφός ἡ Ἐκκλησία, μαστός τά διδάγματα, τροφή ὁ οὐράνιος ἄρτος, τελειοποίηση τῆς ἡλικίας ἡ ὑψηλή πολιτεία, γάμος ἡ συμβίωση μέ τήν σοφία, τέκνα οἱ ἐλπίδες, οἶκος ἡ βασιλεία, κληρονομία καί πλούτη ἡ τρυφή τοῦ Παραδείσου καί, τέλος, ἀντί τοῦ θανάτου ἡ αἰώνια ζωή στήν μακαριότητα πού περιμένει τούς ἀξίους.

Ἑπομένως, ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἐγκαίνισε μιά ἄλλη γέννηση, ἕναν ἄλλον βίο, ἕνα ἄλλο εἶδος ζωῆς, εἶναι ἡ ἀλλαγή, ἡ μεταστοιχείωση τῆς φύσεως.
Δέν εἶναι μικρή ἑορτή ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ οὔτε κάτι τό ἐξωτερικό, μιά ἀνάπαυση καί ἀνάπαυλα ἀπό τήν καθημερινότητα, ἀλλά εἶναι ἡ ἑορτή τῆς πνευματικῆς καί κατά Θεόν υἱοθεσίας μας.

Εἴμαστε τέκνα βιολογικῶν γονέων, ἀλλά συγχρόνως μέ τά ἅγια Μυστήρια εἴμαστε τέκνα τοῦ Θεοῦ, λάβαμε τό χάρισμα τῆς υἱοθεσίας. Χαιρόμαστε γι’ αὐτήν τήν δωρεά, ἀλλά ἀγωνιζόμαστε νά μή φανοῦμε ἀνάξια τέκνα τοῦ οὐρανίου Πατρός. Ὡς τέκνα τῆς Ἐκκλησίας εἴμαστε καί τέκνα Θεοῦ. Δέν φθάνει νά εἴμαστε δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ, πρέπει νά ἀπολαμβάνουμε τό Χάρισμα τῆς κατά Θεόν υἱοθεσίας καί νά κραυγάζη τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ μέσα στήν καρδιά μας, ὅπως γράφει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «ἐλάβετε Πνεῦμα υἱοθεσίας, ἐν ᾧ κράζομεν· ἀββᾶ ὁ πατήρ. αὐτό τό Πνεῦμα συμμαρτυρεῖ τῷ πνεύματι ἡμῶν ὅτι ἐσμὲν τέκνα Θεοῦ» (Ρωμ. η΄, 15-16).