Γεγονὸς καὶ Σχόλιο: Ὁ ἀρχαιότερος θεσμός

Πρίν λίγες ἡμέρες ξέσπασε μιά κρίση στίς σχέσεις μεταξύ τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς Πολιτείας μέ ἀφορμή τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν. Αὐτή ἡ κρίση σιγόκαιε ἐδῶ καί πολύ καιρό καί κάποτε φούντωσε καί παρά λίγο νά γίνη πυρκαϊά.

Θεωρῶ ὅτι ἦταν ἀψυχολόγητες, ἄν καί βαθύτατα πολιτικές, οἱ ἐνέργειες τοῦ Ὑπουργοῦ. Ἀγνόησε παντελῶς τήν Ἐκκλησία στήν διδασκαλία τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν, τήν προκάλεσε μέ τήν δημοσίευση τοῦ νέου Προγράμματος Σπουδῶν, χωρίς οὐσιαστικό διάλογο μαζί της, καί μετά ζήτησε συνεργασία.

Γράφηκαν πολλά στόν Τύπο γιά τό θέμα αὐτό. Μοῦ ἔκανε ἐντύπωση μιά παρατήρηση τοῦ Στέφανου Κασιμάτη, ὁ ὁποῖος δέν διάκειται εὐμενῶς πρός τήν Ἐκκλησία. Ἔγραψε:

«Οἱ θέσεις μου γιά τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος –στήν ὁποία, νά τό ξαναπῶ, δέν ἀνήκω– εἶναι γνωστές καί δέν ὑπάρχει λόγος νά τίς ἐπαναλάβω. Πρέπει, ὅμως, νά εἶναι κάποιος τελείως ἀνιστόρητος ἤ τυφλωμένος ἀπό ἰδεολογικό μίσος γιά νά μήν ἀντιλαμβάνεται ὅτι αὐτή ἡ Ἐκκλησία, μέ ὅλα τά ἀρνητικά της, εἶναι ὁ ἀρχαιότερος θεσμός, μέ ἱστορική συνέχεια, τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους καί τοῦ κράτους. Δέν συζητῶ ἄν μοῦ ἀρέσει αὐτό ἤ ὄχι∙ λέω, ἁπλῶς, αὐτό πού ἔχω καταλάβει ζώντας ἐδῶ καί μελετώντας τήν ἱστορία τοῦ τόπου στόν ὁποῖο ἀνήκω. Αὐτή ἡ Ἐκκλησία ἔχει ρίζες σέ τούτη τή χώρα καί τήν κοινωνία της –καί τό λέω ὡς ἐπικριτής της. Ἑπομένως, ὁποιαδήποτε θεμιτή ἀπόπειρα μεταρρύθμισης τῶν σχέσεων Πολιτείας-Ἐκκλησίας πρέπει νά ἐπιχειρεῖται μέ σοβαρότητα» (Καθημερινή, 9-10-2016).

Πράγματι, ἡ Ἐκκλησία εἶναι θεσμός στήν κοινωνία, καί μάλιστα ὁ ἀρχαιότερος. Λέω στήν κοινωνία, γιατί ἀπό πλευρᾶς πνευματικῆς ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι κοσμικός θεσμός, ἀλλά Θεανθρώπινος Ὀργανισμός, κοινωνία μεταξύ Θεοῦ καί ἀνθρώπου, ἀφοῦ, ὅπως λέγεται στό τροπάριο, τό Ἅγιον Πνεῦμα «ὅλον συγκροτεῖ τόν θεσμόν τῆς Ἐκκλησίας».

Ὅμως, ἡ κοινωνία τήν ἐκλαμβάνει ὡς θεσμό, γιατί ἔχει βαθιές ρίζες στήν κοινωνία ἐδῶ καί δύο χιλιάδες χρόνια. Τό Κράτος καί τά Κόμματα δημιουργοῦνται καί ἀναπροσαρμόζονται. Ἀκόμη καί ὁλόκληρα ἔθνη ἐξαφανίζονται στήν πάροδο τοῦ χρόνου. Ὁλόκληρες Αὐτοκρατορίες διαλύθηκαν, ὅπως ἦταν ἡ ἀρχαία Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία, ἡ Χριστιανική Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία, τό Φραγκικό Κράτος κλπ. Διάφορα Κράτη, ὅπως τό Ἑλληνικό ἔχουν σχετικά μικρή ἡλικία.

Ὅμως, ἡ Ἐκκλησία ὡς θεσμός εἶναι ἀρχαιότερος ἀπό τό Ἑλληνικό Κράτος, ἀπό τά ἄλλα σύγχρονα Κράτη, ἀλλά καί ἀπό νεώτερες Αὐτοκρατορίες. Καί μάλιστα, εἶναι ἕνας θεσμός πού προσέλαβε, τοὐλάχιστον ὡς ἔκφραση, τό ἀρχαῖο ἑλληνικό σύστημα τῶν πόλεων καί τό δίκαιο τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας. Ἔτσι, διασώζει στήν ὀργάνωσή της ἀρχαῖα διοικητικά συστήματα πού ἀλλοῦ ἔχουν χαθῆ.

Πέρα ἀπό αὐτά, ἡ Ἐκκλησία ἔχει δημιουργήσει ἕναν λαμπρότατο πολιτισμό πού τόν διατηρεῖ μέχρι σήμερα, στήν ἀρχιτεκτονική, τήν ποίηση, τήν μουσική, τήν ἁγιογραφία κλπ., πού ἀποτελεῖ τήν οὐσία τῆς παραδόσεως αὐτοῦ τοῦ τόπου, τό κέντρο καί τήν βάση τῆς πολιτιστικῆς μας κληρονομιᾶς.

Αὐτός ὁ θεσμός ἀπαιτεῖ σοβαρή ἀντιμετώπιση καί σεβασμό. Ἀπέναντί του στεκόμαστε μέ εὐλάβεια καί σοβαρότητα. Δέν εἶναι δυνατόν ὑπερφίαλα, ἑωσφορικά μειράκια νά μιλοῦν προσβλητικά, ἀνάγωγα καί ὑποτιμητικά, ἐπειδή ἔτυχε γιά ἕνα μικρό χρονικό διάστημα νά κατέχουν μιά μικρή θέση. Πρέπει νά καταλάβουν ὅτι ἔχουν ἀπέναντί τους τόν ἀρχαιότερο θεσμό τῆς κοινωνίας μας καί πέρα ἀπό αὐτό ἕνα τεράστιο Θεραπευτήριο πού ὑπερβαίνει καί τήν βιολογική ζωή καί τόν θάνατο.

Ἀπαιτεῖται, λοιπόν, σεβασμός!

Ν.Ι.