Γεγονότα καὶ Σχόλια: Ἀποστολική χρήση τοῦ Μενάνδρου - Ἀγωγή ἀντίδοτο στίς «κακές ὁμιλίες»

Ἀποστολική χρήση τοῦ Μενάνδρου

Μιλώντας στά ἀγόρια τῆς κατασκήνωσης τῆς Μητροπόλεώς μας γιά τόν ἀπ. Παῦλο, ἕναν ἀπό τούς μεγάλους τῆς Ἱστορίας, στούς ὁποίους ἀναφερόταν τό ὄνομα τῆς κατασκήνωσης («Γίγαντες τῆς Ἱστορίας»), ἐπικεντρωθήκαμε σέ ἕναν λόγο του, τόν ὁποῖο πῆρε ὁ ἀπ. Παῦλος ἀπό τόν ἀρχαῖο ποιητή Μένανδρο.

Μιλώντας γιά τό πρακτικό νόημα αὐτοῦ τοῦ λόγου, πού τό χρειάζονται διαχρονικά ὅλοι οἱ νέοι, ταυτόχρονα δείξαμε τό πῶς ἐπιλεκτικά, ὄχι μόνον οἱ μεγάλοι Πατέρες τοῦ 4ουμ.Χ. αἰῶνος, ἀλλά καί ὁ ἀπ. Παῦλος χρησιμοποιοῦσε λόγους τῶν ἀρχαίων ποιητῶν καί σοφῶν, πού βοηθοῦσαν στήν συγκρότηση ἑνός ὑγιοῦς ἤθους.

Ἡ φράση τοῦ Μενάνδρου γιά τήν ὁποία γίνεται λόγος εἶναι τό: «φθείρουσιν ἤθη χρησθ' ὁμιλίαι κακαί» καί προέρχεται ἀπό τό ἔργο του «Γνῶμαι Μονόστιχοι», τό ὁποῖο σχετικά πρόσφατα ἐκδόθηκε σέ κείμενο καί νεοελληνική μετάφραση. Ὁ στίχος τοῦ Μενάνδρου ἀπό τόν ἀπὀστολο Παῦλο γράφεται: «φθείρουσιν ἤθη χρηστά ὁμιλίαι κακαί», καί σημαίνει: «Οἱ κακές συναναστροφές φθείρουν τά χρηστά ἤθη».

Τήν γνώμη αὐτή τοῦ Μενάνδρου ὁ ἀπ. Παῦλος τήν χρησιμοποιεῖ στήν Α΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή (15,33) καί τήν συνδέει μέ τήν ἀπιστία κάποιων, μέ τούς ὁποίους συναναστρέφονταν μέλη τῆς Ἐκκλησίας, στήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν. Ἐπισημαίνει στούς Κορινθίους ὅτι κάθε ἀγώνας πού ἐξαντλεῖται σέ ἀνθρώπινο ἐνδοκοσμικό ἐπίπεδο, χωρίς τήν προοπτική τῆς ἀνάστασης, δέν ἔχει κανένα νόημα. Διότι, ἄν οἱ νεκροί δέν ἀνασταίνονται, ἄν δέν ὑπάρχη ἡ βέβαιη πίστη στήν κρίση πού ἀκολουθεῖ τήν ἀνάσταση, τότε, ὅπως λέγεται ἀπό τούς ὑλόφρονες, «φάγωμεν καὶ πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀποθνήσκομεν». Καί ἐπειδή, ὅπως φαίνεται, ὑπῆρχαν πολλοί στήν Κόρινθο, πού ἐπηρέαζαν τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας μέ λογισμούς ἀπιστίας στήν ἀνάσταση, συμπληρώνει ὁ ἀπ. Παῦλος τόν λόγο του, γράφοντας: «μὴ πλανᾶσθε· φθείρουσιν ἤθη χρηστὰ ὁμιλίαι κακαί». Προσέξτε τήν συναναστροφή σας μέ τούς ἀνθρώπους πού ἔχουν λανθασμένη πίστη. Ἡ συνεχής συναναστροφή, ἄν δέν εἶναι κανείς βεβαιόπιστος, δηλαδή ἐμπειρικά βεβαιωμένος γιά τήν πίστη του, τότε εὔκολα μπορεῖ νά ἐπηρεαστῇ καί νά χάσῃ τήν πίστη καί τήν ψυχή του.

Γι’ αὐτό στήν συνέχεια τούς λέει: Ξυπνῆστε, ἔχετε ἐγρήγορση, ὅπως εἶναι δίκαιο καί συμφέρον γιά ἐσᾶς, πού λάβατε τήν Χάρη τοῦ Βαπτίσματος καί τοῦ Χρίσματος, τήν ὁποία πρέπει νά διατηρεῖτε μέ τό νά ἀποφεύγετε τήν ἁμαρτία μέ τήν ἐγρήγορση. Μήν ἀδικεῖτε τόν ἑαυτό σας μέ ζωή καί πίστη ἀντίθετη μέ τήν Χάρη πού λάβατε. Συνδέει μάλιστα τήν ἁμαρτία μέ τήν ἀγνωσία τοῦ Θεοῦ· «ἀγνωσίαν γὰρ Θεοῦ τινες ἔχουσι· πρὸς ἐντροπὴν ὑμῖν λέγω».

Ἀγωγή ἀντίδοτο στίς «κακές ὁμιλίες»

Ἄν ὁ ἀπόστολος Παῦλος μιλάη γιά ἐπηρεσμούς ἀπό «κακές ὁμιλίες» γιά τούς «νεόφυτους» στήν Ἐκκλησία, πολύ περισσότερο αὐτό ἰσχύει γιά τά παιδιά, τούς νεόφυτους στήν ζωή.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, μιλώντας γιά τήν ἀγωγή τῶν παιδιῶν ἐπισημαίνει: «Ἄν τά παιδιά ἀνατραφοῦν μέ καλές συνήθειες, δύσκολα ἀλλάζουν συμπεριφορά ὅταν μεγαλώσουν. [...] Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρει μιά παροιμία, πού τήν ἔχει δανειστῆ ἀπό τόν ποιητή Μένανδρο: “Φθείρουσιν ἤθη χρηστά ὁμιλίαι κακαί». Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος στήν συνέχεια ἐπισημαίνει ὅτι αὐτό συμβαίνει στά παιδιά, ὅταν ἀπό μικρά στεροῦνται τήν χριστιανική ἀγωγή. Λόγω αὐτῆς τῆς στέρησης, δέν ἔχουν δύναμη νά ἀντισταθοῦν στούς ἐπηρεασμούς τῶν κακῶν συναναστροφῶν.

Ἐπίκαιρη ἀλήθεια γιά τούς πολλαπλῶς δικτυωμένους σημερινούς νέους.

π.Θ.Α.Β.