Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μήνος: Ἅγιος Ἐφραίμ ὁ Κατουνακιώτης, 27 Φεβρουαρίου

Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα

Ὁ ἅγιος Ἐφραίμ ὁ Κατουνακιώτης γεννήθηκε τό 1912 στό Ἀμπελοχώρι Θηβῶν. Ὁ πατέρας του ὀνομαζόταν Ἰωάννης καί ἡ μητέρα του Βικτωρία. Τό βαπτιστικό του ὄνομα ἦταν Εὐάγγελος. Στή Θήβα, ὅπου εἶχε μετακομίσει ἡ οἰκογένειά του, τελείωσε τό Γυμνάσιο, ἀλλά καί γνώρισε τούς μετέπειτα Γεροντάδες του, τόν Ἐφραίμ καί τόν Νικηφόρο, οἱ ὁποῖοι κατάγονταν ἀπό τήν Θήβα καί ἐπήγαιναν ἐκεῖ κάθε χρόνο γιά νά πουλήσουν τό ἐργόχειρό τους.

Ἡ εὐλαβής μητέρα του ἀξιώθηκε νά λάβη πληροφορία ἀπό τόν ὅσιο Ἐφραίμ τόν Σύρο ὅτι ἡ ἐπιθυμία τοῦ υἱοῦ της νά γίνη μοναχός ἦταν καί θέλημα τοῦ Θεοῦ, καί ὅτι θά τιμήση τήν μοναχική ζωή.

Στίς 14 Σεπτεμβρίου 1933 πῆγε στό Ἅγιον Ὄρος καί συγκεκριμένα στά Κατουνάκια, στό Ἡσυχαστήριο τοῦ Ὁσίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου καί ἔβαλε μετάνοια στήν συνοδεία τῶν Γεροντάδων Ἐφραίμ καί Νικηφόρου. Μετά ἀπό σχετική δοκιμασία ἐκάρη ρασοφόρος μοναχός μέ τό ὄνομα Λογγίνος. Τό 1935 ἔγινε μεγαλόσχημος μοναχός ἀπό τόν Γέροντά του Νικηφόρο καί ἔλαβε τό ὄνομα Ἐφραίμ, καί τόν ἑπόμενο χρόνο χειροτονήθηκε Ἱερέας. Εἶχε τήν μεγάλη εὐλογία νά συνδεθῆ πνευματικά μέ τόν ἅγιο Ἰωσήφ τόν Ἡσυχαστή, τόν ὁποῖον, μέ τήν εὐλογία τοῡ Γέροντός του, ἐπισκεπτόταν συχνά, τόν ἐξυπηρετοῦσε ὡς πρός τίς λειτουργικές ἀνάγκες, καί κυρίως μυήθηκε ἀπό αὐτόν στά μυστήρια τῆς ἡσυχαστικῆς ζωῆς. Μετά τήν κοίμηση τοῦ Γέροντά του τήρησε τήν ἐντολή τοῦ ἁγίου Ἰωσήφ τοῦ Ἡσυχαστοῦ νά δεχθῆ κοντά του μοναχούς, στούς ὁποίους μετέδωσε τήν παράδοση καί τήν ζωή πού παρέλαβε. Ὅμως, μέ τήν σοφία του καί τόν ἐμπειρικό λόγο του βοήθησε καί πολλούς ἄλλους ἀνθρώπους πού τόν ἐπισκέπτονταν.

Τό 1996, μετά ἀπό ἐγκεφαλικό ἐπεισόδιο, παρέμεινε σέ ἀκινησία, ἀλλά δέν γόγγυσε καθόλου. Συνεχῶς δοξολογοῦσε τόν Θεό, καί μέ τό παράδειγμά του ἐμπνέει καί διδάσκει τόν τρόπο ἀντιμετωπίσεως τῶν ἀσθενειῶν. Στίς 14/27 Φεβρουαρίου 1998 παρέδωσε τήν ἁγιασμένη ψυχή του στά χέρια τοῦ Δημιουργοῦ του.

Ἡ Ἱερά Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου προέβη στήν Ἁγιοκατάταξή του τήν 9-3-2020.

Στήν συνέχεια θά παρατεθοῦν ἀποσπάσματα ἀπό τήν Θεόπνευστη διδασκαλία του, ὅπως τήν κατέγραψαν οἱ μοναχοί τῆς συνοδείας του.

Ἔλεγε γιά τήν ὑπακοή, πού ἦταν καί τό προσφιλές του θέμα: «Βολιδοσκοπήσατε ἀπό ποῦ ξεκινάει ἡ ὑπακοή. Ἀπό τήν Τριαδική Θεότητα. Ὁ Χριστός λέει ὅτι "ἦλθα νά κάνω ὄχι τό θέλημα τό ἐμόν, ἀλλά τό θέλημα τοῦ πέμψαντός με" (Λουκ. 22,42). Ἀπό ἐκεῖ ἀρχίζει ἡ ὑπακοή. Γι’ αὐτό καί ὅποιος κάνει ὑπακοή, γίνεται μιμητής τοῦ Χριστοῦ!». Τόνιζε ὅτι χωρίς ὑπακοή στό θέλημα τοῦ Θεοῦ δέν προοδεύει κανείς στήν ζωή του. Καί ὅτι ἡ ὑπακοή δέν εἶναι μόνο γιά τούς μοναχούς, ἀλλά γιά ὅλους τούς Χριστιανούς, ἀφοῦ καί τό Εὐαγγέλιο εἶναι ἕνα γιά ὅλους. Ὀφείλουμε ὑπακοή στόν πνευματικό πατέρα, ὅταν, βέβαια, καί ἐκεῖνος κάνη ὑπακοή στόν Ἐπίσκοπο καί στόν ἱερό θεσμό τῆς Ἐκκλησίας, διότι ὁ Θεός ἐνεργεῖ διά τῆς Ἐκκλησίας. Ἐπίσης, δίδασκε ὅτι ἡ καθαρή προσευχή γεννιέται ἀπό τήν ὑπακοή.

«Ὅ ἄνθρωπος», ἔλεγε, «ὅταν προσεύχεται εἰς τόν Θεό, ἀπορροφᾶ, τρόπον τινά, τίς ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός, ἄς ποῦμε, εἶναι ἀγαθός, δέν ὀργίζεται, μακροθυμεῖ. Καί ἐσύ μετά τήν προσευχή, σοῦ ἔρχεται ἕνα τέτοιο πρᾶγμα, μακρόθυμος, ὅ,τι νά σοῦ κάνει ὁ ἄλφα, ὁ βῆτα, δέν πειράζει, ἔ, δέν πειράζει αὐτό. Ἐπειδή ἡ Χάρις σέ χαρίτωσε. Θά σέ κάνει κατόπιν, πῶς νά ποῦμε, πάντα προσευχόμενον. Ναί. Ἐπῆρες αὐτήν τήν ἰδιότητα τοῦ Θεοῦ».

Ἐπίσης, ἐπαναλάμβανε καί τόνιζε τόν λόγο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου ὅτι ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἀπό ἀνάγκη δέν πηγαίνει στήν Ἐκκλησία, μπορεῖ μέ τήν προσευχή νά κάνη τόν ἑαυτό του «Θυσιαστήριο». Πολλοί ἄνθρωποι στόν κόσμο, ἔλεγε, οὔτε τό Σάββατο μποροῦν νά πᾶνε στήν Ἐκκλησία οὔτε τήν Κυριακή, ἐπειδή ἔχουν ὑπηρεσία. Μποροῦν, ὅμως, αὐτήν τήν ὥρα νά κάνουν τόν ἑαυτό τους «Θυσιαστήριο», λέγοντας τήν προσευχή.

Ἀσφαλῶς, ἀναφέρεται σέ αὐτούς πού διακαῶς ἐπιθυμοῦν νά ἐκκλησιαστοῦν καί ὅμως κάποιες φορές δέν μποροῦν, ἐπειδή εἶναι ὑποχρεωμένοι νά εὑρίσκονται στήν ἐργασία τους. Αὐτοί, ὅταν ἐργάζονται καί προσεύχονται καρδιακά, μεταβάλλουν τήν καρδιά τους σέ Ναό τοῦ Θεοῦ, σέ ἱερό Θυσιαστήριο.

Συμβούλευε κάποιον Ἱερέα: «Ὅταν λειτουργᾶς, νά ’χεις ὑπ’ ὄψη σου ὅτι εἶσαι μεσίτης. Παραλαμβάνεις ἀπό τόν κόσμο πόνο, δάκρυα, ἀσθένειες, παρακλήσεις καί τ’ ἀναφέρεις πάνω στόν θρόνο τῆς θεότητος. Καί μεταφέρεις κατόπιν στόν κόσμο παρηγοριά, θεραπεία, ὅ,τι ἔχει ἀνάγκη ὁ καθένας. Μεγάλο ἀξίωμα σ’ ἔχει ἀξιώσει, παιδί μου, ὁ Θεός. Νά τό καλλιεργήσεις. Τό αὐτί τοῦ Θεοῦ εἶναι στό στόμα τοῦ ἱερέως».

Ὁ ἴδιος ἀγαποῦσε πολύ τήν θεία Λειτουργία. «Ἡ θεία Λειτουργία ἦταν γι’ αὐτόν συγκλονιστικό καί βιωματικό γεγονός. Εἶχε ἐκμυστηρευθεῖ σέ Ἱερομόναχο, πνευματικό του φίλο, ὅτι ἀπό τήν πρώτη θεία Λειτουργία πού τέλεσε, ἔβλεπε αἰσθητά τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ νά μεταβάλλει τά Τίμια Δῶρα! Μάλιστα, μετά τόν καθαγιασμό τῶν Τιμίων Δώρων, ἔβλεπε τόν ἴδιο τόν Χριστό μέσα στό Δισκάριο καί ἦταν ἀδύνατον νά συγκρατήσει τά δάκρυά του, ὅταν ἔφθανε στόν τεμαχισμό τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ. Ἔβρεχε μέ τά δάκρυά του τό Ἀντιμήνσιο κατά τήν θεία Λειτουργία καί ἔβλεπε δεξιά καί ἀριστερά τούς ἀγγέλους νά συλλειτουργοῦν!».

Πολλές φορές ὁμιλοῦσε μέ παραδείγματα, γιά νά τονίση τήν μεγάλη ἀξία τῆς κάθε ἀρετῆς. Σχετικά μέ τήν ἀξία τῆς ὑπομονῆς καί τίς ὠφέλειές της, διηγήθηκε: «Εἶχα μιά ξαδέρφη, ἡ ὁποία ἔπαθε τό μυαλό της καί ὑπέφερε νά ποῦμε. Περίπου μετά ἀπό εἴκοσι χρόνια πέθανε. Πιστεύσατέ με, τήν εἶδα μέσα στά τάγματα τῶν ἀγγέλων• μαζί μέ τούς ἀγγέλους ὑμνολογοῦσε τήν Ἁγία Τριάδα! Ἀκοῦτε; Λίγη ὑπομονή πού ἔκανε στήν λύπη, στή θλίψη. Δέν μποροῦσε, εἶχε ἔτσι σάν μιά παραλυσία καί δέν μποροῦσε οὔτε τόν ἑαυτό της νά περιποιηθεῖ. Καί ἐν τούτοις ὅμως τήν ὑπομονή πού ἔκανε σ’ αὐτόν τόν πειρασμό, πού τόν ἔδωσε ὁ Θεός βέβαια, καί ποῦ τήν ἀξίωσε ὁ Θεός! Μέσα στά ἀγγελικά τάγματα, μέσα κι αὐτή. Βρέ, ἡ Βασιλική, λέω, τέτοια δόξα ἠξιώθη! Ὑμνολογοῦσε μαζί μέ τούς ἀγγέλους τήν Ἁγία Τριάδα».

Γιά τήν ταπείνωση συμβούλευε: «Αἱ θλίψεις γεννοῦν τήν ταπείνωση καί ἡ ταπείνωση ἔχει κατόπιν!!». «Συντρίβεται ὁ ἄνθρωπος, συντρίβεται ὁ ἄνθρωπος μέσα του». «Ἄφησε αὐτόν τόν δρόμον καί πάρε τόν δρόμον τῆς ταπεινώσεως καί τόν δρόμον τῆς ὑπακοῆς, καί ἄφησε τά ὑψηλά ἐπίπεδα».

Ὑπακοή, ταπείνωση, ὑπομονή, ἀγάπη, καί φυγαδεύεται εὐθύς τοῦ πλάνου ἡ ἀπάτη. Μετάνοια καί προσευχή, καί θεία Λειτουργία, καί ἡ καρδιά Παράδεισος, ἄκτιστη Ἐκκλησία. Εὐχαῖς σου, ἅγιε Ἐφραίμ, εἴθε ν’ ἀξιωθοῦμε, Χάριτος τήν γλυκύτητα, λιγάκι νά γευθοῦμε.