Γράφτηκε στις .

Ποιμαντορικὴ Ἐγκύκλιος γιὰ τὰ Κατηχητικὰ Σχολεῖα

Πρός

τούς Κληρικούς καί λαϊκούς
τῆς καθ’ ἠμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως


Ἀπό σήμερα, 27 Σεπτεμβρίου, ὕστερα ἀπό ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἀρχίζει ἡ συστηματική Κατήχηση τῶν μαθητῶν καί μαθητριῶν τῆς Στοιχειώδους καί Μέσης Ἐκπαιδεύσεως.

Βέβαια, στήν ἀρχαία Ἐκκλησία κυρίως ἡ Κατήχηση γινόταν πρό τοῦ μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος, ὅταν οἱ Χριστιανοί προσέρχονταν στήν Ἐκκλησία καί ἤθελαν νά βαπτισθοῦν σέ μεγάλη ἡλικία. Μάλιστα, διασώζονται καί πολλές μαρτυρίες στίς ὁποῖες φαίνονται καί ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖον γινόταν ἡ Κατήχηση, ἀλλά καί ὁ χρόνος τελέσεως τοῦ ἱεροῦ Βαπτίσματος. Ἐκτός αὐτῆς τῆς περιπτώσεως, στήν ἀρχαία Ἐκκλησία γινόταν καί ὁ νηπιοβαπτισμός, ὅταν ὁλόκληρη οἰκογένεια προσερχόταν στήν χριστιανική πίστη.

Μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου, ἀκριβῶς ἐπειδή οἱ οἰκογένειες ἦταν χριστιανικές καί τά παιδιά ἀναπτύσσονταν σέ ἕνα χριστιανικό περιβάλλον, ἐπεκράτησε κυρίως ὁ νηπιοβαπτισμός, χωρίς νά ἀποκλείεται καί περίπτωση προσελεύσεως στόν Χριστιανισμό ἑνός ἀνθρώπου μεγάλης ἡλικίας. Ἁπλῶς, ἀντιστράφησαν τά ποσοστά προσελεύσεως. Ὅμως, χρειάζεται μεγάλη προσοχή στήν Κατήχηση καί τῶν μελλόντων νά βαπτισθοῦν, ἀλλά καί τῶν βαπτισθέντων στήν μικρή τους ἡλικία. Πρόκειται γιά μιά σοβαρή, ὑπεύθυνη ἀποστολή, ὥστε πράγματι μέ τήν ὀρθόδοξη Κατήχηση νά μορφωθῆ Χριστός στήν καρδιά τῶν Χριστιανῶν (Γαλ. δ', 19).

Ἡ Κατήχηση τῶν παιδιῶν πού μᾶς ἐνδιαφέρει στήν ἐγκύκλιο αὐτή γιά νά εἶναι ὀρθόδοξη καί νά κινῆται μέσα στά πλαίσια τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως πρέπει νά διακρίνεται γιά δύο ἀπαραίτητες προϋποθέσεις. Πρώτον νά γίνεται μέ τήν εὐλογία τοῦ Ἐπισκόπου της ἐπαρχίας, ὁ ὁποῖος, ἄλλωστε, εἶναι ὑπεύθυνος γιά ὅ,τι γίνεται στήν Ἐπισκοπή καί τήν Μητρόπολή του. Τήν ἐξουσία τῆς κατηχήσεως ὁ Χριστός τήν ἔδωσε στούς Ἀποστόλους καί δί’ αὐτῶν στούς Ἐπισκόπους διά μέσου των αἰώνων. Στόν Ἀπόστολο Πέτρο εἶπε: “βόσκε τά ἀρνία μου,... ποίμαινε τά πρόβατα μού” (Ἰω. κά’, 15,16). Δεύτερον, διά τῆς Κατηχήσεως πρέπει νά προσφέρεται ἐκκλησιαστική ἀγωγή. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ κατηχούμενος νέος πρέπει νά διακατέχεται ἀπό ὀρθόδοξη συνείδηση καί ἐκκλησιαστικό φρόνημα, πράγμα τό ὁποῖο εἶναι ἀπαραίτητο γιά τήν ἐποχή μας. Ὅταν κάνουμε λόγο γιά ἐκκλησιαστικό φρόνημα, ἐννοοῦμε νά σέβεται τούς Ἐπισκόπους καί τούς Κληρικούς, νά ζῆ μέ ταπείνωση καί ἁπλότητα μέσα στήν Ἐκκλησία, νά συνδέεται μέ τούς ἁγίους, νά ἀκολουθῆ τήν θεραπευτική μέθοδο τῆς Ἐκκλησίας, νά ἀντιμετωπίζη τά προβλήματα θεολογικά, ἐκκλησιολογικά κλπ. Ἄλλωστε, κατά τόν ἱερό Νικόλαο Καβάσιλα τρία εἶναι τά κέντρα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, ἤτοι ὁ Ἐπίσκοπος, τό θυσιαστήριο καί οἱ ἅγιοι. Ἡ διάσπαση τοῦ ἑνός κέντρου ἀπό τά ἄλλα συνιστᾶ ἀπώλεια τούς ἐκκλησιαστικοῦ φρονήματος.

Τά παιδιά πρέπει νά μάθουν τήν πνευματική τους οἰκογένεια, τόν Πατέρα τους, τούς ἀδελφούς τους, τά ἄλλα μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Γι’ αὐτό καί εἶναι ἀνάγκη νά συνδέωνται μέ τίς Ἐνορίες τους. Τελευταία ἔχουν γραφή πολλά βιβλία καί ἔχουν διατυπωθῆ ἐνδιαφέρουσες ἀπόψεις σύμφωνα μέ τίς ὁποῖες ἡ Ἐνορία εἶναι τό βασικό κύτταρο τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, εἶναι ἡ μόνη πρόταση στίς σύγχρονες ἀναζητήσεις τῶν νέων καί στά διάφορα προβλήματα πού ἀναφύονται στίς κοινωνίες μας.

Ἀπό τήν ἀρχή τῆς τοποθέτησής μου στήν Ἱερά Μητρόπολη Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου ἐντόπισα τήν ἀνάγκη νά ἐνεργοποιηθοῦν οἱ Ἐνορίες, οἱ ὁποῖες θά λειτουργοῦν ὀρθόδοξα καί ἐκκλησιαστικά. Στήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν, στήν ὁποία εἶχα τήν τιμή νά ἐργασθῶ γιά περίπου ὀκτώ χρόνια ὡς Διευθυντής Νεότητος, ἀπέκτησα γνώση τῆς μεγάλης σημασίας τῆς ἐνεργοποιήσεως τῆς Ἐνορίας καί στόν τομέα τῆς νεότητος.

Ἤδη, μέ σχετική Ἐγκύκλιο πρός τούς Ἐφημερίους, ἔδωσα ὁδηγίες γιά τήν διοργάνωση τῶν Ἐνοριακῶν Νεανικῶν Συνάξεων, ὥστε ἡ Κατήχηση νά ἀνταποκρίνεται στίς σύγχρονες ἀπαιτήσεις, μέσα ὅμως ἀπό τήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας. Καί αὐτό θά ἐπιτευχθῆ ὅταν ἡ Κατήχηση δέν περιορίζεται σέ μιά διδακτική ὥρα, ἀλλά ἐπεκτείνεται καί σέ ἄλλες δραστηριότητες, πού συντελοῦν στήν πνευματική καί κοινωνική ὡρίμανση τοῦ παιδιοῦ.

Τό πέρασμα τῆς Κατήχησης ἀπό ἕναν τύπο σέ ἕναν ἄλλο, πού συντονίζεται περισσότερο στά ἐκκλησιαστικά δεδομένα, μπορεῖ στήν ἀρχή νά ἔχη πενιχρά ἀποτελέσματα, ἀλλά εἶμαι σίγουρος ὅτι γρήγορα θά ἐκτιμηθῆ αὐτή ἡ προσφορά, διότι θά καλλιεργηθοῦν παιδιά τά ὁποῖα θά διακρίνωνται ἀπό ὀρθόδοξη συνείδηση καί ἐκκλησιαστικό φρόνημα. Γιατί, ὅταν τά παιδιά δέν καθοδηγοῦνται σωστά, ἀποκτοῦν προσωπικές τραυματικές ἐμπειρίες καί μιά νοοτροπία ὄχι ἐκκλησιαστική.

Προτρέπω τούς γονεῖς καί τούς ἐκπαιδευτικούς νά ἐνθαρρύνουν τούς νέους νά πλαισιώσουν τίς Ἐνορίες, ὥστε νά ἀναπτυχθοῦν νεανικές συντροφιές, γιά τήν ὠφέλεια τῶν ἴδιων καί τῆς κοινωνίας. Ἰδιαιτέρως ὅμως παρακαλῶ τούς νέους καί τίς νέες νά ἀνταποκριθοῦν στό κάλεσμα αὐτό τῆς Ἐκκλησίας.

Μέ πατρικές εὐχές καί εὐλογίες

† Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ