Γεγονὸς καὶ Σχόλιο: Πατερικὴ δίαιτα

Ἡ πλησμονή τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν καί ὁ κορεσμός τῶν τροφῶν δημιούργησε πολλά προβλήματα στούς Νεοέλληνες. Ἴσως ἡ ἀνάμνηση τῆς Κατοχῆς, μέ τήν στέρηση τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν, ἴσως ἡ εὐδαιμονία, πού εἰσῆλθε στήν ζωή μας καί ἔγινε τρόπος ζωῆς, συνετέλεσαν στό νά ἐπιδοθῆ ὁ ἄνθρωπος στήν ἀκόρεστη λήψη τῆς τροφῆς, μέ συνέπεια τήν πάχυνση καί τίς διάφορες ἀσθένειες. Μέσα στήν προοπτική αὐτή ὅλοι ἐνδιαφέρονται γιά τήν δίαιτα. Ἔτσι, καθημερινῶς στά Μέσα Μαζικῆς Ἐνημέρωσης, παρουσιάζονται διάφοροι μέθοδοι γιά τήν ἀντιμετώπιση τῆς παχυσαρκίας.

Στό θέμα αὐτό ὑπάρχει πλούσιο πατερικό ὑλικό, πού βοηθᾶ τόν ἄνθρωπο ὄχι μόνον στήν ἀντιμετώπιση τῆς παχυσαρκίας, καί ὑγιεινῆς του σώματος, ἀλλά καί στήν πνευματική ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήματος αὐτοῦ.

Στό μικρό αὐτό σημείωμα θά ἀναφέρω ἕναν λόγο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου. Γράφει κάπου στήν Κλίμακά του: “περικόψωμεν τέως τα λιπαίνοντα• εἴτα τά ἐκκαίοντα, εἴθ’ οὕτως τά ἠδύνοντα”, δηλαδή “ἅς κόψουμε πρῶτα ἐκεῖνα πού πιαίνουν, πού δημιουργοῦν λίπος, ἔπειτα ἐκεῖνα πού ἐρεθίζουν καί ἔπειτα ἐκεῖνα πού εὐχαριστούν”.

Τά “λιπαίνοντα”, τά “ἐκκαίοντα” καί τά “ἠδύνοντα” εἶναι ἐκεῖνα πού πρέπει νά προσέχη ὁ ἄνθρωπος. Πρῶτα ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά κόψη τίς τροφές ἐκεῖνες πού δημιουργοῦν λίπος, χωρίς νά ὑπάρχη λόγος, γιατί τό λίπος ἐγκυμονεῖ πολλούς κινδύνους. Στήν συνέχεια, μέ ἀνάλογο ἀγώνα, πρέπει νά κόψη τίς τροφές ἐκεῖνες πού δημιουργοῦν πολλές θερμίδες καί ἐρεθίζουν τό ἀνθρώπινο σῶμα, καί στήν συνέχεια νά κόψη κανείς καί ἐκεῖνα πού τόν ἠδονίζουν καί τόν εὐχαριστοῦν. Νομίζω μιά τέτοια “διαιτα” συνιστοῦν καί διάφορες Ἑταιρεῖες, ὥστε τό ἀνθρώπινο σῶμα νά ἔχη τήν κατάλληλη εὐεξία. Καί μάλιστα, αὐτή ἡ “διαιτα” πρέπει νά γίνεται προοδευτικά.

Βέβαια, οἱ ἅγιοι Πατέρες, ὅπως ἐδῶ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης, δέν συνιστοῦν τέτοια δίαιτα χάριν ἁπλῶς τῆς σωματικῆς ὑγιεινῆς καί γιά λόγους αἰσθητικῆς, ἀφοῦ οἱ Πατέρες δέν βλέπουν ἀνεξάρτητά το σῶμα ἀπό τήν ψυχή, οὔτε τήν ψυχή ἀπό τό σῶμα. Γνωρίζουν ὅτι ὑπάρχει ἀλληλοεξάρτηση μεταξύ ψυχῆς καί σώματος, καί ἔτσι οἱ παρά φύσιν ἐπιθυμίες τῆς ψυχῆς ἀντανακλοῦν καί στό σῶμα, καθώς ἐπίσης καί οἱ σωματικές ἐνέργειες ἔχουν συνέπεια καί στόν ψυχικό κόσμο.

Ἡ πατερική ἀσκητική διαφέρει σαφῶς ἀπό κάθε ἄλλη ἀσκητική, βουδιστική, ἀνθρωποκεντρική ἤ καί διαιτολογική. Καί αὐτό λέγεται γιατί οἱ Πατέρες ἐνδιαφέρονται γιά τήν σωτηρία τοῦ ὅλου ἀνθρώπου, τήν θεραπεία τῶν ψυχικῶν καί σωματικῶν παθῶν, τήν ἀποδέσμευση τοῦ νοῦ ἀπό τήν διάχυσή του στό περιβάλλον, καί τήν ἐπιστροφή του στήν καρδιά καί ἀπό ἐκεῖ στόν Θεό. Ἀποβλέπουν στήν παθοκτονία καί ὄχι στήν σωματοκτονία, καί φυσικά ὅταν κάνουμε λόγο γιά παθοκτονία, ἐννοοῦμε τήν μεταμόρφωση ὅλων των ἐνεργειῶν τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος, ὥστε νά πορεύωνται κατά φύσιν καί ὑπέρ φύσιν καί ὄχι παρά φύσιν.

Ἡ πατερική μέθοδος θεραπείας καί ἡ πατερική διαιτολογία εἶναι ἡ ἀρτιότερη καί καλύτερη μέθοδος, γιατί ἐργάζεται σέ ὅλα τα ἐπίπεδα, τό πνευματικό, τό ψυχικό, τό ψυχολογικό, τό σωματικό. Βλέπει τόν ἄνθρωπο ὁλοκληρωτικά καί ὄχι ἀποσπασματικά καί μηχανικά. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι μιά ζωντανή ὁλότητα καί ὄχι ἕνα ἔμψυχο μηχάνημα.

Ν.Ι.