Skip to main content

Κύριο θέμα: Σέ εἰδική ἡμερίδα πού διοργάνωσε ἡ Ἱερά Σύνοδος συζητήθηκε - Ἡ Ποιμαντική ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήματος τῆς ἀποτέφρωσης τῶν νεκρῶν

Ἡ Ἱερά Σύνοδος, διά τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Δογματικῶν καί Νομοκανονικῶν Ζητημάτων, διοργάνωσε τήν Τετάρτη 3 Μαρτίου, στήν Ἀθήνα στό ξενοδοχεῖο Caravel, ἡμερίδα στά πλαίσια τῆς ἀντιμετώπισης τοῦ ποιμαντικοῦ θέματος τῆς ἀποτέφρωσης τῶν νεκρῶν. Ἡ ἡμερίδα τέθηκε ὑπό τήν αἰγίδα τοῦ Μακαριώτατου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Χριστοδούλου.

Στήν ἡμερίδα συμμετεῖχε ὁ Ὑφυπουργός Ἐσωτερικῶν κ. Φλωρίδης, παρευρέθησαν δέ ὁ Ἀντιπρόεδρος τῆς Βουλῆς, Βουλευτές, Καθηγητές Πανεπιστημίου, ἐκπρόσωποι ἐνδιαφερόμενων φορέων, ἐνῶ ἡ αἴθουσα τοῦ ξενοδοχείου ἦταν κατάμεστη.

Τό πρόγραμμα τῆς ἡμερίδος περιελάμβανε: προσφώνηση τοῦ Προέδρου τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Μητροπολίτου Πατρών κ. Νικοδήμου, εἰσαγωγική ὁμιλία τοῦ Μακαριωτάτου, ὁμιλία τοῦ Ὑφυπουργοῦ Ἐσωτερικῶν, ὁμιλίες τῶν εἰσηγητῶν, συζήτηση καί ἐξαγωγή πορισμάτων.

Ὁ Μακαριώτατος στήν εἰσαγωγική του ὁμιλία ἐντόπισε τό πρόβλημα καί τίς ἀφορμές τῆς ἐμφάνισής του καί ἔθεσε ὑπ’ ὄψη τῶν εἰσηγητῶν ὁρισμένα ἐρωτήματα: Ἔχουμε δικαίωμα ἀπό χριστιανικῆς ἀπόψεως νά διαθέτουμε τό σῶμα μᾶς ὅπως θέλουμε; εἶναι κτῆμα μας ἤ εἶναι χρήση μας; Μήπως ἔτσι ἀνοίγεται ὁ δρόμος καί γι’ ἄλλες ὑποχωρήσεις (π.χ. εὐθανασία); Εἶναι ἤ ὄχι δογματικό το θέμα, καί ποιά ἡ σχέση Παράδοσης καί δόγματος; Μήπως ἡ ἐπιθυμία τῆς καύσης τοῦ νεκροῦ σώματος κρύβει μιά ἀπαξία γιά τό σῶμα; Μποροῦμε μέ ἐπιχειρήματα χρηστικά νά ἀντιμετωπίζουμε τόσο σοβαρά θέματα; Μποροῦμε νά ἐξαλείψουμε τόσο εὔκολα τήν Παράδοσή μας; μήπως εἶναι ἀρχή ξηλώματος καί ἄλλων ζωηφόρων παραδόσεων; Μποροῦμε νά νεωτερίζουμε τόσο εὔκολα καί ἀβασάνιστα;

Ἀκολούθως πῆρε τόν λόγο ὁ κ. Ὑφυπουργός καί παρουσίασε τό θέμα ἀπό τήν ὀπτική γωνία τῆς Κυβέρνησης, λέγοντας ὅτι ἀναμένουν τήν θέση τῆς Ἐκκλησίας γιά τήν τελική κατάρτιση καί προώθηση τοῦ σχετικοῦ νομοσχεδίου, ἐπικαλούμενος τόν σεβασμό στήν Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας –θά ἐννοοῦσε μᾶλλον τόν φόβο μήπως ὑπάρξουν ἀντιδράσεις, γιατί σέ ἄλλη ἀποστροφή τοῦ λόγου τοῦ ὑποστήριξε ὅτι ἡ Παράδοση εἶναι κάτι πού ἀλλάζει καί διαμορφώνεται μέ τόν χρόνο, διακρίνοντας τήν ἀπό τό δόγμα, μᾶλλον σέ μιά προσπάθεια ἀποδυνάμωσής της. Τό πρόβλημα τέθηκε, σύμφωνα μέ τόν κ. Ὑφυπουργό, ὄχι μέ τήν εἰλημμένη ἀπόφαση τῆς Κυβέρνησης νά προωθήση τήν καύση γιά τούς ἀλλοθρήσκους καί ἀθέους, ἀλλά ὅταν ζήτησαν ὁρισμένοι νά ἐπεκταθῆ ἡ καύση σ’ ὅλους τους πολίτες ἀνεξαρτήτου θρησκεύματος ὡς ὑποχρεωτικό μέτρο. Γι’ αὐτό καί ὑπογράμμισε τόν μή ὑποχρεωτικό χαρακτήρα τοῦ νομοσχεδίου καί ὁριοθέτησε τήν προσπάθεια τῆς Πολιτείας στήν κατοχύρωση τῆς βούλησης τῶν πολιτῶν ἐν ζωή καί τήν ὀργάνωση τῶν φορέων (Ο.Τ.Ά) πού θά ἀναλάβουν τό ἔργο τῆς ἀποτέφρωσης. Ἔκλεισε τήν ὁμιλία τοῦ ἐπικαλούμενος γιά ἄλλη μιά φορά τόν διάλογο καί τονίζοντας τήν σημασία πού δίνει ἡ Κυβέρνηση σχετικά μέ τό θέμα αὐτό στίς ἀπόψεις τῆς Ι. Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας.

Ἐν συνεχεία ἀκολούθησαν ἕξι εἰσηγήσεις ἀπό ἰσάριθμους εἰσηγητές: ὁ Μητροπολίτης μας κ. Ἰερόθεος εἰσηγήθηκε τό θέμα: “Ἡ θεολογική ἄποψη καί οἱ ἐκκλησιολογικές συνέπειες τῆς καύσεως τῶν νεκρών”, ὁ κ. Ἀναστάσιος Μαρίνος, Ἀντιπρόεδρος τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας: “Ἡ καύση τῶν νεκρῶν καί τό Συνταγμα”, ὁ κ. Παναγιώτης Χριστινάκης, Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν: “Ἡ καύση τῶν νεκρῶν• νομοκανονικῆ θεώρηση”, ὁ Πανοσ. Ἀρχιμ. π. Νικόλαος Χατζηνικολάου, Πρόεδρος τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Βιοηθικῆς: “Τό σήμερα, τό χθές καί τό γιά πάντα της ταφῆς καί τῆς καύσεως τῶν νεκρών”, ὁ Αἰδεσ. Πρωτοπ. π. Στυλιανός Καρπαθίου, Θεολόγος - Ψυχίατρος: “Ἡ καύση τῶν νεκρῶν• ἀναφορά στήν ψυχολογία τοῦ φαινομένου”, καί ὁ κ. Γεώργιος Μαντζαρίδης, Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Θεσσαλονίκης: “Ἡ καύση τῶν νεκρῶν ἀπό τήν ἄποψη τῆς χριστιανικῆς ἀνθρωπολογίας καί ἠθικής”.

Ἀπό τήν θεματολογία φανερώνεται ἡ προσπάθεια τῆς Ἱερᾶς Συνόδου νά ἀντιμετωπισθῆ καθολικά το ζήτημα τῆς καύσεως (ἀποτεφρώσεως) τῶν νεκρῶν σωμάτων. Οἱ εἰσηγήσεις ἦταν πολύ ἐνδιαφέρουσες καί οἱ εἰσηγητές, ἐκδηλώνοντας ὁ καθένας τά χαρίσματά του (ἀνάλυση, γνώση, ἀγωνιστικότητα, ρητορία, διεισδυτικότητα, μεθοδικότητα), πού εἶναι χαρίσματα τῆς Ἐκκλησίας, παρουσίασαν μέ ἐπιτυχία τό θέμα τους, γεγονός πού ἐπεσήμανε καί ὁ Σέβ. Μητροπολίτης Πατρών στήν ὁμιλία του. Τήν ὁμιλία τοῦ Μητροπολίτου μας τήν παραθέτουμε ὁλόκληρη σέ ἄλλο σημεῖο τῆς “Παρέμβασης”.

Ὅλοι οἱ εἰσηγητές ἤσαν ἀρνητικοί στήν πρόταση ἀποτέφρωσης τῶν νεκρῶν σωμάτων. Μάλιστα, ὁ Πανοσ. Ἀρχιμ. π. Νικόλαος Χατζηνικολάου ἐξουδένωσε τίς χρηστικές καί ὠφελιμιστικές ἀντιλήψεις τῆς κοινωνίας μας, οἱ ὁποῖες χρησιμοποιοῦνται γιά νά καλύψουμε τήν ἀπιστία μᾶς ἔναντι σωτηριολογικῶν ἀληθειῶν, ἔναντί της ἀλήθειας τοῦ θανάτου καί τῆς αἰώνιας ζωῆς. Συνέδεσε δέ τήν φιλοσοφία καί τήν πράξη τῆς ἔκτρωσης μέ αὐτήν τῆς καύσης τοῦ νεκροῦ σώματος.

Κατά τήν διάρκεια τῆς ἡμερίδος δόθηκε ἡ δυνατότητα νά ἐκφράσουν τήν ἄποψή τους διάφοροι φορεῖς - σύλλογοι πού ἐπιθυμοῦν τήν καύση (Ἐπιτροπή γιά τήν Καύση μή Ὀρθοδόξων, “Ὀδύσσεια”: Σωματεῖο γιά τήν Καύση Ὀρθοδόξων (ἐννοεῖται μετά θάνατον), Σύλλογος Φίλων Ἀποτέφρωσης).

Ὁ Μακαριώτατος στόν ἐπίλογο τῆς ἑσπερίδας ἐξέφρασε τήν χαρά καί ἱκανοποίησή του καί ἐπεσήμανε τήν δυνατότητα τῆς Ἐκκλησίας νά ἀκούη καί τήν ἀντίθετη πλευρά καί νά συνδιαλέγεται μαζί της μέ “εἰρήνη, συνέπεια, σεμνότητα, εὐπρέπεια”. Τέλος ἐπιχείρησε μιά σύνοψη τῶν ἀπόψεων πού ἀκούστηκαν. Διέκρινε πέντε κατηγορίες πορισμάτων:

  1. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὑπέρ τῆς ταφῆς τῶν νεκρῶν καί ἀντίθετη μέ τήν καύση τούς (ἀποτέφρωση). Αὐτό ἐπισημάνθηκε σέ σχέση μέ τό δόγμα τῆς ἀναστάσεως τῶν σωμάτων, σέ σχέση μέ τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία γιά τά λείψανα τῶν ἁγίων, τόν σεβασμό στό σῶμα, τήν σχέση του μέ τήν ψυχή –ὡς στοιχεῖο τῆς ὑποστάσεως τοῦ ἀνθρώπου–, καί γενικά σέ σχέση μέ τήν ὅλη παράδοσή μας.
  2. Ἡ δεύτερη κατηγορία ἔχει σχέση μέ τό Σύνταγμα καί τά ἀνθρώπινα δικαιώματα. Στό σημεῖο αὐτό, μνημονεύοντας τόν κ. Μαρίνο, εἶπε ὅτι δέν ὑφίσταται πρόβλημα ὅσον ἀφορᾶ τόν πολίτη, ἐφ’ ὅσον δέν ὑπάρχει περίπτωση ὑποχρεωτικῆς ἐφαρμογῆς τοῦ μέτρου. Τό πρόβλημα ὑπάρχει ὅταν ὑπεισέρχεται ἡ παράμετρος τοῦ θρησκεύματος, καί μάλιστα τοῦ ὀρθοδόξου χριστιανοῦ. Τό θέμα αὐτό ἐπαφίεται στήν κρίση τῆς Ἱεραρχίας, ἡ ὁποία θά τό ἀντιμετωπίση μέ μητρική στοργή καί ὑπευθυνότητα. Πάντως, ὁ Μακαριώτατος κατέστησε σαφές ὅτι εἶναι ἀνορθόδοξη καί ἀπαράδεκτη ἡ τακτική ὁρισμένων νά εἶναι καί νά δηλώνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας, καί ἀπό τήν ἄλλη νά μήν ἀκολουθοῦν τήν διδασκαλία της καί τήν παράδοσή της.
  3. Πορίσματα πού ἔχουν νά κάνουν μέ τήν ἀνθρωπιά, μέ τό ἀνθρώπινο πρόσωπο. Εἶναι ἀνάγκη νά γίνουν σεβαστές καί νά διαφυλαχθοῦν οἱ ἀνθρώπινες ἀξίες, ἔναντί των χρησιμοθηρικῶν καί ὠφελιμιστικῶν ἐπιχειρημάτων τῆς ἀπάνθρωπης ἐποχῆς μας.
  4. Πορίσματα πού ἀπαντοῦν σέ πρακτικά ζητήματα καί ἐπιχειρήματα. Σέ ἐπιχειρήματα τῶν θιασωτῶν τῆς καύσεως πού σχετίζονται μέ τό οἰκολογικό καί χωροταξικό πρόβλημα, δόθηκε ἡ ἀπάντηση ὅτι ἡ ταφή εἶναι οἰκολογική καί φυσιολογική λύση, ἀρκεῖ νά γίνη μιά σωστή πρόβλεψη. Τό πρόβλημα τοῦ χώρου λύεται, στόν βαθμό πού θά γίνη κατανοητή ἡ ἀναγκαιότητα καί ἡ σημασία τῆς ταφῆς. Δέν μποροῦμε νά καταλήγουμε σέ λύσεις “εὐτελισμοῦ διαδικασίας τῶν ἐσχάτων”, ἐπειδή εἴμαστε ἀπρόθυμοι νά βροῦμε λύσεις.
  5. Τέλος, ὁ Μακαριώτατος, ἀναφέρθηκε καί στούς Ὀρθοδόξους πού εἶναι ὑπέρ τῆς ἀποτέφρωσης, γιά νά τούς πῆ ὅτι κανένα ἀπό τά ἐπιχειρήματά τους δέν εἶναι ἰσχυρό. Ἀντίθετα, εἶναι ἀκατανόητη ἡ προσπάθειά τους νά πᾶνε ἀντίθετα ὄχι μόνον στίς παραδόσεις τῆς Ἐκκλησίας μᾶς ἀλλά καί στήν φύση.

Προειδοποίησε δέ τίς “δημοτικές ἐπιχειρήσεις κρεματορίων” ὅτι θά πέσουν ἔξω, ὅπως ἀπέτυχε καί ὁ πολιτικός γάμος.

Ν.Γ.

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

  • Προβολές: 3196