Μιὰ ἐπιστολὴ Μαρτυρία. Ἀφιέρωμα στὴν μνήμη τοῦ Μητροπολίτου Ἐδέσσης Καλλινίκου

Στίς 7 Αὐγούστου 1999 συμπληρώνονται δεκαπέντε χρόνια ἀπό τήν κοίμηση τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ἐδέσσης Καλλινίκου. Ἡ μνήμη του ὅσο περνάει ὁ καιρός γίνεται ἐντονότερη. Ἡ χρονική ἀπόσταση δίνει τήν δυνατότητα σέ ὅσους τόν γνώρισαν νά τόν ἐκτιμήσουν καλύτερα, νά τόν σεβασθοῦν βαθύτερα καί νά τόν ἀγαπήσουν περισσότερο. Γίνεται ἀντιληπτό ὅτι ἦταν μιά ἐκκλησιαστική προσωπικότητα πού ἔκρυβε μέσα στόν ἁπλό καί ταπεινό τρόπο μεγάλα χαρίσματα, κυρίως μεγάλη ἀγάπη γιά τόν Θεό, τήν Ἐκκλησία καί τούς ἀνθρώπους. Στήν ἀναζωπύρωση τῆς μνήμης του συνετέλεσε πολύ τους τελευταίους μῆνες τό βιβλίο τοῦ Μητροπολίτου μας κ. Ἱεροθέου “Κόσμημα τῆς Ἐκκλησίας”.

Ὁ Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας Καλλίνικος στίς 16 Ἰουλίου 1967 ἐνθρονίσθηκε στόν Μητροπολιτικό θρόνο τῆς Ἐδέσσης καί κάθε 29η Ἰουλίου συνεόρταζε μέ τούς κληρικούς καί τό ποίμνιό του τήν ὀνομαστική του ἑορτή. Ὡς ἀφιέρωμα στήν μνήμη του δημοσιεύουμε σ’ αὐτό τό τεῦχος, τοῦ Ἰουλίου, μιά ἐπιστολή πού στάλθηκε στόν Μητροπολίτη μας ἀπό τόν κ. Δημήτριο Μπερτσιά, Θεολόγο καί παλαιό συνεργάτη τοῦ μακαριστοῦ Καλλινίκου, Πρωτοσυγκέλλου τότε στό Μεσολόγγι, μέ ἀφορμή τήν μελέτη τοῦ βιβλίου “Κόσμημα τῆς Ἐκκλησίας”.

“Μέσα στό ἐλάχιστο χρονικό διάστημα, πού κυριολεκτικά ρούφηξα τό βιβλίο σας “ΚΟΣΜΗΜΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ”, ξανάνιωσα. Γύρισα ἀρκετές δεκαετίες πίσω. Δέν σᾶς ἀποκρύπτω ὅτι ὅσες μέρες διάβαζα τό βιβλίο βρέθηκα σ’ ἄλλο κόσμο. Οἱ ἐγγύς μου ἔλεγαν, “τί ἔπαθες;” Βρέθηκα στό Ἀνώτερο Κατηχητικό Σχολεῖο τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος, στήν Ἱεραποστολική ὁμάδα τοῦ Ἁγίου Γέροντος, στό γραφεῖο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Αἰτωλοακαρνανίας, ἀκούγοντάς τον νά μοῦ ὑπαγορεύει ἔγγραφα, νά μοῦ διορθώνη διάφορα ὀρθογραφικά λάθη. Ξαναφόρτωσα τά μεγάφωνα στό αὐτοκίνητο, ξαναγέμισα τίς μπαταρίες, ξαναμίλησα στίς πλατεῖες διαφόρων χωριῶν μέ νεανικό παλμό γιά πολλή ὥρα. Ξαναπερίμενα τό αὐτοκίνητο πού πήγαινε σ’ ἄλλα χωριά τό Γέροντα καί τό Θόδωρο, νά γυρίση νά μέ πάρη... Ξαναέζησα τό “Φροντιστήριο Ὁμιλητικής” κάθε Κυριακή πρωί μέσα στό αὐτοκίνητο ποῦ μᾶς πήγαινε γιά κήρυγμα: “Τί θά πῆς σήμερα Θόδωρε; Τί θά πῆς σήμερα Μῆτσο; Ποιό θά εἶναι τό θέμα; Πῶς τό χωρίζεις;...” Ξαναεῖδα τήν Κυρά Κατερίνη νά ἔρχεται στό Γραφεῖο λίγα λεπτά πρίν κλείσουμε καί νά μᾶς λέη μέ τρόπο: “Ἐλᾶτε παιδιά μου στό σπίτι νά φᾶμε, νά βάλη κι αὐτός ὁ εὐλογημένος καμμιά χαψιά στό στόμα του”. Ξανάκανα τή βόλτα στήν περιμετρική, τήν ἱεραποστολική ὅπως τή λέγαμε... (ἐπιλείψει γάρ μέ διηγούμενον ὁ χρόνος) κάπου ἐδῶ ἐγώ “τόν ἐγκατέλειψα”, ἀγάπησα τόν νῦν αἰῶνα, ὄχι πλήρως ἀλλά κάπως. Γι’ αὐτό αἰσθάνομαι κάποια ἐνοχή καί τόν παρακαλῶ πάντοτε νά μεσιτεύη ἐκεῖ στόν οὐρανό πού βρίσκεται, κοντά στό Θρόνο τοῦ Θεοῦ, ὥστε ὁ Οὐράνιος Κριτής νά μή μοῦ “στήση τήν ἁμαρτία ταύτην”.

Καί σέ μένα ὑπῆρξε Μέγας εὐεργέτης. Μοῦ ἔδειξε τό σωστό δρόμο “ἐν ἡμέραις νεοτητος”. Μοῦ βρῆκε ἐργασία γιά νά σπουδάσω, γιατί οἱ πατρικές δυνατότητες δέν ἄντεχαν... Μέ διόρισε Ἱεροκήρυκα σέ ἐποχή ἀνεργίας τῶν Θεολόγων. Δημιούργησε δεύτερη θέση Γραμματέως στήν Ἱερά Μητρόπολη γιά μένα. Ἤθελε νά μένω ἐκεῖ. Πιό πολύ ὅμως ἤθελε νά γίνω κληρικός. Αὐτό τό ζητοῦσε μέ μεγάλη διακριτικότητα. Ἡ μορφή του, οἱ συμβουλές του, οἱ ἐνέργειές του κλπ μέ συνόδευσαν σέ ὅλη τήν ἐκπαιδευτική μου ζωή καί, ἄν πέτυχα κάτι ἐκεῖ, τό ὀφείλω σέ κεῖνα πού αὐτός μέ δίδαξε.

Ἄν βέβαια γινόμουν κληρικός, θά παρέμεινα στήν Μητρόπολη. Δέν ἔβλεπα ὅμως μέσα μου κάτι νά μέ τραβάη πρός τά ἐκεῖ. Δέν εἶχα τήν κλίση. Κλήσεις ὑπῆρχαν ἀρκετές. Ἐκτός τῆς ἀνωτέρω διακριτικῆς τοῦ Γέροντα καί ἀπό τόν Μακαριστό Ἄρτης Ἰγνάτιο, πού μοῦ χάρισε ἀρκετά βιβλία (εὐχολόγιο...). Δέν ἔβλεπα ὅμως “νά θέλγωμαι, νά καίωμαι ἀπό τό πόθο πρός τήν Ἱερωσύνη” (ἐπιστολή, σελίς 257 τοῦ βιβλίου σας). Ἔτσι, ὅταν ἦλθε ὁ διορισμός μου στήν Μέση Ἐκπαίδευση, ἀποφάσισα νά πάω ἐκεῖ. Σκέφτηκα καί βασανίστηκα πρίν πάρω τήν τελική ἀπόφαση. Εἶπα στόν ἑαυτό μου ὅτι δέν σοῦ ἐπιτρέπεται ἐσένα, λαϊκό, νά παρατηρῆς καί νά ἐλέγχης ἱερεῖς. Ὁ κάθε κληρικός ἔκανε θυσία. Φόρεσε τό ράσο. Σύ ἔμεινες ἀπ’ ἔξω. Ὁ κάθε κληρικός ἱερουργεῖ τά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας. Ἔχει τήν χάρη τοῦ Θεοῦ. Μέ ποιά “πνευματική” ἐξουσία σύ θά τοῦ κάνης παρατήρηση; Ἄν γινόσουν κληρικός θά εἶχες καί ἁρμοδιότητα καί ὑπευθυνότητα. Μέ τό παντελόνι ὅμως δέν ἔχεις κανένα δικαίωμα νά διορθώνης τά “κακῶς κείμενα”. Καί εἶναι πάρα πολλά. Μέ αὐτή περίπου τήν “προεργασία” τόν πλησίασα καί μέ σεβασμό τοῦ ἀνακοίνωσα τήν ἀπόφασή μου:

– Ἀποφάσισα νά φύγω, τοῦ λέω.
– Γιατί, παιδί μου, δέν εἶναι καλά ἐδῶ; μοῦ λέει.
– Ἐάν γινόμουν κληρικός, τοῦ λέω, εἶναι πολύ καλά καί ὑπάρχει τεράστιο ἔργο. Σά λαϊκός ὅμως βλέπω ὅτι μπορῶ νά προσφέρω πιό πολλά στό σχολεῖο.
– Γιατί, ἐδῶ δέν μπορεῖς νά προσφέρης; ἀπαντᾶ.
– Ὅταν διορίστηκα ἐδῶ, ἔκοβα ἀποδείξεις τοῦ ΤΑΚΕ. Θά φτάσω στήν συνταξιοδότηση, κόβοντας πάλι ἀποδείξεις; λέω.
– Καί εἶναι ὑποτιμητικό αὐτό; μοῦ ἀπαντᾶ.
– Ὑποτιμητικό δέν εἶναι, συνεχίζω, ἀλλά σάν θεολόγος στό σχολεῖο νομίζω ὅτι θά προσφέρω πιό πολλά.
– Κᾶνε ὅ,τι σέ φωτίσει ὁ Θεός, ἡ ἀπάντηση.

Ἀργότερα κατάλαβα ὅτι δέν ἔπρεπε νά τοῦ πῶ τό “περί ἀποδείξεων” ἐπιχείρημα. Λεπτή ψυχή πού ἦταν, ἀσφαλῶς θά πικράθηκε. Δέν εἶπε ὅμως καμμιά λέξη. Στά πολλά πού κατάπινε, ἴσως κατάπιε καί τήν δική μου ἀπρέπεια, πού “ἦταν τῆς ἠλικίας” (σέλ. 370 τοῦ βιβλίου σας). Ἀλήθεια, ὥριμος καί ἅγια συμπεριφορά πρός μιά ἐπιπόλαια ἐνέργεια ἀνώριμου νέου! Νομίζω ὅτι ἦταν ἡ μόνη φορά πού ἴσως τόν πίκρανα. Τελείως δικό μου συμπέρασμα, χωρίς νά ἔχω ἀπολύτως καμμία δική του ἔνδειξη. Αὐτό μέ στενοχωρεῖ. Μέ ἀκολουθεῖ σάν σκόλοπας.

Μετά τή μεγάλη αὐτή παρένθεση καί λίγα λόγια γιά τό βιβλίο. Βλέπετε, χωρίς νά τό καταλαβαίνετε, βγαίνουμε πολλές φορές ἐκτός θέματος.

Ὄντως πρόκειται γιά πραγματικό ἄθλο. Σᾶς συγχαίρω ἐγκαρδίως καί Σᾶς εὐχαριστῶ καί ἐγώ καί ὅσοι γνώρισαν τό Γέροντα. Διερωτῶμαι: Πῶς θυμηθήκατε τόσα πράγματα; Ποῦ βρήκατε τόσα στοιχεῖα; Πῶς τά συγκεφαλαιώσατε; Πῶς τά ταξινομήσατε κατάλληλα; Ἀδυνατῶ νά βρῶ λέξεις νά ἐπαινέσω τήν τεράστια προσπάθειά σας πού κατέληξε σέ μεγάλη ἐπιτυχία.

Ἕνα μόνο σας πληροφορῶ, καί ἐδῶ βρίσκεται ἡ οὐσία. Τό βιβλίο ὠφελεῖ. Διδάσκει. Ὁδηγεῖ ψυχές στόν Παράδεισο. Εἶναι ὁδηγός σέ ὅσους βαδίζουν τό δύσκολο δρόμο τῆς ζωῆς. Παίρνουν δύναμη, κουράγιο, ἐνίσχυση, προχωροῦν παρά τά ἐμπόδια. Τό βιβλίο φωτίζει. Ἰδιαίτερα ὅλους ἐμᾶς πού λέμε ὅτι “ἐργαζόμαστε γιά τή δόξα τοῦ Χριστού”. Μόνο ἄν ἀκολουθήσουμε τή ζωή τοῦ Γέροντα, θά βγοῦμε στό λιμάνι. Κάθε παρέκκλιση, ὅσο φανταχτερή καί ἄν φαίνεται, θά ὁδηγήση σέ ἀποκρυμνα βράχια. Καί ἐκεῖ συντριβή.

Διαβάζοντάς το κανείς ζεῖ σέ ἐποχή τῶν Πατέρων. Γιατί μιλάει ἡ ζωή. Ἀλλά καί ἡ γραφίδα πού τόσο πολύ πέτυχε νά περιγράψη μιά ἅγια ζωή.

Διαβάζεται εὐχάριστα, ἄν καί ἡ μεγάλη του ἔκταση “φοβίζει”. Ἡ ἀλήθεια πάντως λέει ὅτι καί οἱ 800 σελίδες εἶναι λίγες μπροστά στό τεράστιο ἔργο τοῦ Γέροντα.

Γιά ὅσους τόν γνώρισαν δέν ὑπάρχει κανένα πρόβλημα. Ἡ ἀνάμνησή του ὄχι μόνο δέν τούς κουράζει, ἀλλά τούς ξεκουράζει. Εἶναι μιά πορεία πρός Ἐμμαούς. Θέλουν νά διαβάσουν καί ἄλλα. Ἀλλά καί γιά ὅσους δέν τόν γνώρισαν προσωπικά, εἶναι μιά εὐκαιρία νά δοῦν μέ τά ἴδια τούς τά μάτια, διαβάζοντας, ὅτι καί σήμερα ὑπάρχουν “καλοί ποιμένες” ἀθόρυβοι καί δημιουργικοί καί ὄχι μόνο “μισθωτοί”.

Ἀρκετές σελίδες τοῦ βιβλίου ἱστοροῦν ὅσα ἔπραξε στήν Αἰτωλοακαρνανία. Ἡ Αἰτωλοακαρνανία καί τόν ἀγάπησε καί τόν τίμησε. Ἄν κάποτε γίνει πρόταση ἁγιοποιήσεώς του (ὁ Θεός ξέρει), στήν Αἰτωλοακαρνανία ὅλες οἱ γλῶσσες θά φωνάξουν: ΑΓΙΟΣ. Καί οἱ λίθοι ἀκόμη κεκράξονται...”