Ποιμαντορικὴ Ἐγκύκλιος Πάσχα 2001

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Μετά ἀπό νηστεία, προσευχή, πνευματικό ἀγώνα σαράντα ἡμερῶν, φθάσαμε στήν ἡμέρα τοῦ Πάσχα, πού εἶναι ἑορτή τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, “ἑορτῶν ἑορτή καί πανήγυρις πανηγύρεων”. Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ κορυφαῖο γεγονός τοῦ μυστηρίου τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Χριστοῦ, κεντρικό γεγονός στόν ἐόρτιο κύκλο τῆς Ἐκκλησίας μας πού καθορίζει ὁλόκληρό το ἐκκλησιαστικό ἔτος.

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι καί λέγεται Ἐκκλησία τῆς Ἀναστάσεως, γιατί ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καθορίζει τήν ζωή μᾶς τόσο στό παρόν ὅσο καί στό μέλλον. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος σαφῶς λέγει: “εἰ δέ Χριστός οὐκ ἐγήγερται, ματαῖα ἡ πίστις ἠμών” (Ἅ’ Κορ. ἴε’, 17). Καί στόν Κατηχητικό λόγο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ποῦ διαβάζουμε στήν ἀναστάσιμη θεία Λειτουργία, μεταξύ ἄλλων λέγεται: “Ποῦ σου, θάνατε, τό κέντρον; Ποῦ σου, ἅδη, τό νίκος; Ἀνέστη Χριστός καί πεπτώκασι δαίμονες. Ἀνέστη Χριστός καί χαίρουσιν ἄγγελοι. Ἀνέστη Χριστός καί ζωή πολιτεύεται. Ἀνέστη Χριστός, καί νεκρός οὐδείς ἐπί μνήματος. Χριστός γάρ ἐγερθεῖς ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχή τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο”.

Στήν ὀρθόδοξη παράδοση συνδέεται στενά ὁ Σταυρός μέ τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Διά τοῦ Σταυροῦ νικήθηκε τό κράτος τοῦ θανάτου καί διά τῆς Ἀναστάσεως ἡ ψυχή τοῦ Χριστοῦ, πού κατέβη στόν Ἅδη, εἰσῆλθε πάλι στό ἀδιάφθορο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τό ὁποῖο καί ἀναστήθηκε, ἀφοῦ ἡ θεότητα δέν εἶχε χωρισθῆ οὔτε ἀπό τό σῶμα οὔτε ἀπό τήν ψυχή τοῦ Χριστοῦ.

Ἐνῶ ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία συνδέει τόν Σταυρό μέ τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καί δίνει μεγάλη σημασία στήν Ἀνάσταση, ὡς τό ἀποκορύφωμα τῆς σταυρικῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ, ἀντίθετα οἱ παπικοί δίδουν μεγάλη σημασία στόν Σταυρό, τόν ὁποῖον ἑρμηνεύουν διαφορετικά ἀπό ὅ,τι οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας.

Στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ζοῦμε τήν ἀλήθεια ὅτι ὁ Χριστός σταυρώθηκε ἀπό ἀγάπη γιά τό ἀνθρώπινο γένος. “Ούτω γάρ ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον, ὥστε τόν Υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆ ἔδωκεν, ἴνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτόν μή ἀποληται, ἀλλ’ ἔχη ζωήν αἰώνιον” (Ἰω. γ’, 16). Ὁ Χριστός ἐπάνω στόν Σταυρό καί μέ τήν Ἀνάστασή Του νίκησε τόν θάνατο καί μέ αὐτόν τόν τρόπο ἔδωσε τό καλύτερο φάρμακο στόν ἄνθρωπο γιά νά ὑπερβῆ καί ἐκεῖνος τόν θάνατο στήν προσωπική του ζωή. Τό κέντρο τῆς ζωῆς μᾶς εἶναι ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, διά τῆς ὁποίας, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης: “ἦλθεν ἥ της ζωῆς βασιλεία, καί κατελύθη τοῦ θανάτου τό κράτος. Καί γέγονεν ἄλλη γέννησις, βίος ἕτερος, ἄλλο εἶδος ζωῆς, αὐτῆς τῆς φύσεως ἠμῶν μεταστοιχείωσις”.

Ἀντίθετα οἱ παπικοί θεολόγοι, ὑποστηρίζουν τήν ἄποψη ὅτι ὁ Χριστός μέ τήν σταυρική Του θυσία ἐξιλέωσε τήν δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ, πού εἶχε προσβληθῆ μέ τήν ἁμαρτία πού διέπραξαν ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὕα στόν Παράδεισο. Μέ αὐτόν τόν τρόπο παρουσιάζουν τόν Θεό νά διακατέχεται ἀπό τά χαρακτηριστικά γνωρίσματα τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου, πού εἶναι ἡ ὀργή, ἡ προσβολή, καί ὅτι εἶναι ἀνάγκη νά ἐξιλεωθῆ ἡ δικαιοσύνη Του καί νά ἀποκατασταθῆ ἡ τιμή πού ἔχασε μέ τήν ἁμαρτία τοῦ ἀνθρώπου. Παρουσιάζουν, δηλαδή, τόν Θεό Πατέρα ὡσάν νά ἔχη τήν ἀνάγκη νά χυθῆ τό Αἷμα τοῦ μονογενοῦς Του Υἱοῦ, πράγμα τό ὁποῖο τοῦ δίδει μεγάλη χαρά. Ὅμως, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος γράφει ὅτι εἶναι παράδοξο νά ὑποστηρίζη κανείς τήν ἄποψη ὅτι ὁ Πατέρας ζήτησε τό Αἷμα τοῦ Υἱοῦ Του ἤ ὅτι τό εἶχε ἀνάγκη. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ χύθηκε στόν Σταυρό γιά νά ἁγιασθῆ ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, γιά νά μᾶς ἐλευθερώση ὁ Θεός ἀπό τόν θάνατο καί νά μᾶς ἐπαναφέρη κοντά του μέ τήν μεσιτεία τοῦ Υἱοῦ. Διότι, ὅπως χαρακτηριστικά λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: “τίς ὁ λόγος, Μονογενοῦς αἷμα τέρπειν Πατέρα;”. Ἀκριβῶς ἐπειδή οἱ Παπικοί ἑρμηνεύουν τήν σταυρική θυσία τοῦ Χριστοῦ, ὡς ἐξιλέωση τῆς δικαιοσύνης τοῦ Πατρός καί ὡς ἀποκατάσταση τῆς τιμῆς τοῦ Θεοῦ πού προσβλήθηκε, γι’ αὐτό καί τονίζουν πολύ τήν σταυρική θυσία τοῦ Χριστοῦ καί παραγνωρίζουν ἤ ὑποτιμοῦν τήν Ἀνάστασή Του. Δέν τούς ἐνδιαφέρει τόσο ἡ νίκη τῆς ζωῆς ἐπί τοῦ θανάτου, ὅσο ἡ ἀποκατάσταση τῆς προσβληθείσης θείας δικαιοσύνης! Δέν τούς ἐνδιαφέρει ἡ θεραπεία τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, ἀλλά στήν πραγματικότητα, ὅσο καί ἄν φαίνεται παράδοξο, ἡ ...θεραπεία τοῦ Θεοῦ!!

Αὐτό, βέβαια, ἔχει καί πολλές συνέπειες στήν ὅλη ἐκκλησιαστική πρακτική. Στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία κάνουμε λόγο γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἡ ἄκτιστη ἐνέργειά Του, διά τῆς ὁποίας σωζόμαστε, καθώς ἐπίσης κάνουμε λόγο γιά τήν θεραπεία τῆς φύσεώς μας. Δηλαδή, ἀγωνιζόμαστε γιά νά θεραπευθοῦμε καί νά αἰσθανθοῦμε τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἀντίθετα στήν παπική θεολογία γίνεται λόγος γιά τήν προσπάθεια πού πρέπει νά καταβληθῆ γιά νά ἱκανοποιηθῆ ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ. Ὁπότε, γίνεται ἀντιληπτό ὅτι ἡ ὅλη ἀσκητική προσπάθεια ἔχει σαφῶς διαφορετικό χαρακτήρα καί προοπτική.

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ πού ἑορτάζουμε αὐτές τίς ἡμέρες μᾶς δίνει τήν εὐκαιρία, νά δοῦμε αὐτό τό μεγάλο ἔργο τοῦ Χριστοῦ διά τοῦ ὁποίου ἐπιτυγχάνεται ἡ θέωση τοῦ ἀνθρώπου καί ἡ ἀνακαίνιση ὅλης της κτίσεως, ἡ νέκρωση τοῦ θανάτου καί ἡ ἀνάσταση τῶν σωμάτων κατά τήν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Γενικά, μᾶς δίνει τήν δυνατότητα νά αἰσθανθοῦμε τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρός ὅλους μας, ἀφοῦ, βέβαια, προηγουμένως ἀποκτήσουμε πνευματικές αἰσθήσεις γιά νά συλλάβουμε τό μέγεθος τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ.

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία διεφύλαξε ὅλη αὐτήν τήν ἀποκαλυπτική ἀλήθεια, πού ἀναπαύει τήν ψυχή μας καί μᾶς γεμίζει μέ χαρά καί πνευματική ἀγαλλίαση καί μᾶς ὁπλίζει μέ ἐλπίδα καί πίστη. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέν ἔχει ἐκκοσμικευθῆ, ἀλλά παραμένει ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἀναστάσεως, πού μᾶς βοηθᾶ νά ἀποκτήσουμε αἴσθηση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, νά νικήσουμε τόν θάνατο καί νά ἀποκτήσουμε τήν βεβαιότητα τῆς Ἀναστάσεως.

Μέ τήν εὐκαιρία τῆς σημερινῆς μεγάλης ἑορτῆς, σᾶς ἀπευθύνω τόν ἀναστάσιμο χαιρετισμό: “Χριστός Ἀνέστη”!

Μέ πατρικές εὐχές καί εὐλογίες

† Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ