Γράφτηκε στις .

Γεγονός καὶ Σχόλιο: Ἡ μετάδοση τῆς παραδόσεως

Ὁ Νομπελίστας Κόνραντ Λόρεντς στό βιβλίο τοῦ «τά 8 θανάσιμα ἁμαρτήματα τοῦ πολιτισμοῦ μας» κατέταξε μεταξύ αὐτῶν τῶν θανασίμων ἁμαρτημάτων καί τό ἁμάρτημα «τῆς ρήξης μέ τήν παράδοση». Στό κεφάλαιο αὐτό κάνει σημαντικές παρατηρήσεις, ὅμως ἐδῶ θά ἤθελα νά σημειώσω μία σημαντική παρατήρησή του.

Ὑπάρχει ἕνας συνδυασμός πού συντελεῖ στήν διατήρηση τοῦ συστήματος τῆς παραδόσεως, ἀφοῦ ἀπομακρύνει τά ἀπηρχηωμένα στοιχεῖα τοῦ παραδοσιακοῦ πολιτισμοῦ, διατηρώντας ὅμως τήν οὐσία του καί προσθέτοντας ἄλλα δημιουργικά. Ἔτσι ἡ παράδοση παραμένει ζωντανή καί βοηθᾶ τόν ἄνθρωπο νά ἀντιμετωπίζη τά διάφορα προβλήματα. Γιατί ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά ζήση χωρίς τόν πολιτισμό τοῦ παρελθόντος οὔτε ὅμως νά περιορισθῆ στό παρελθόν καί νά μή προσλάβη καί νέους τρόπους ζωῆς. Ὁ συνδυασμός αὐτός συνίσταται ἀπό τήν «φυσιολογική νεοφιλία», ὅπως τήν ὀνομάζει ὁ Λόρεντς καί τήν «καθυστερημένη ὑπακοή», ὅπως τήν χαρακτήρισε ὁ ψυχολόγος Ἄλεξ Μίτσερλιχ.

Δηλαδή κάθε νέος, καθώς ἀναπτύσσεται ἔχει μεγάλη ἀνάγκη νά ζήση κάτι καινούριο καί ἐπιδιώκει νά ξεκόψη ἀπό τήν παράδοση. Αὐτό τό γεγονός χαρακτηρίζεται ὡς «φυσιολογική νεοφιλία», ἀφοῦ εἶναι φυσικό ὁ νέος ἄνθρωπος νά ἐπιθυμῆ κάτι νέο, κάτι καινούριο. «Κατά τήν περίοδο αὐτή, κάθετι τό παραδοσιακό φαίνεται ἐνοχλητικό, καθετί καινούργιο, ἑλκυστικό». Αὐτό εἶναι σημαντικό γιά τήν ἀνάπτυξη καί τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ πολιτισμοῦ, γιατί κάνει πιό εὔκαμπτη τήν ὑπερβολικά ἄκαμπτη μεταβίβαση τῶν πολιτιστικῶν κανόνων συμπεριφορᾶς. Καί χρησιμοποιεῖ τό παράδειγμα τοῦ κάβουρα πού πρέπει νά ἀπαλλαγῆ ἀπό τό παλαιό κέλυφος γιά νά μπορέση νά μεγαλώση.

Ὅμως μετά ἀπό τήν περίοδο τῆς «φυσιολογικῆς νεοφιλίας» ἔρχεται ὡς φυσική συνέπεια «ἡ φάση ἀνάκτησης τῆς ἀγάπης πρός τίς παραδοσιακές ἀξίες» πού γίνεται μέ πολύ ἀργό ρυθμό. Αὐτό φαίνεται ἀπό τό ὅτι ὅταν φθάση κανείς στά ἑξῆντα του χρόνια ἐκτιμᾶ περισσότερο τίς ἰδέες τοῦ πατέρα του ἀπό ὅσο ὅταν ἦταν στήν ἡλικία τῶν δεκαοκτῶ ἐτῶν. Καί αὐτό χαρακτηρίζεται ὡς «καθυστερημένη ὑπακοή».

Ἡ μετάβαση ἀπό τήν «φυσιολογική νεοφιλία» πρός τήν «καθυστερημένη ὑπακοή» εἶναι εὐεργετική γιά τόν ἄνθρωπο, γιατί ἄν ὁ νέος παραμείνη στήν παιδικότητά του, κολλημένος στίς παραδόσεις τῆς προηγούμενης γενιᾶς, γίνεται φανατικός καί παράξενος, καί ἐάν παραμείνη μόνον στήν κατάσταση τῆς νεοφιλίας, διακρίνεται γιά μιά μνησικακία ἔναντί των προσώπων τοῦ παρελθόντος, ὁπότε παραμένει ἀνώριμος.

Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ παραδοσιακή κοινωνία ὅταν διατηρεῖ τόν πυρήνα τῆς παραδόσεως τοῦ παρελθόντος καί προσλαμβάνει νέους τρόπους ἔκφρασης καί διοργάνωσης τῆς κοινωνίας εἶναι ὁ κατάλληλος χῶρος γιά τήν ἀνάπτυξη τοῦ ἀνθρώπου καί κυρίως τοῦ νέου ἀνθρώπου. Ἐπίσης ἡ πορεία ἀπό τήν «φυσιολογική νεοφιλία» πρός τήν «καθυστερημένη ὑπακοή» πρέπει νά γίνεται μέ νηφαλιότητα τόσο ἀπό τούς νέους, ὅσο καί ἀπό τούς γονεῖς. Πρέπει ὅλοι νά ἀντιληφθοῦμε τόν τρόπο καί τόν βαθμό τῆς βιολογικῆς, ψυχολογικῆς καί πνευματικῆς ὡρίμανσης τοῦ ἀνθρώπου καί νά στεκόμαστε μέ σεβασμό.

Ν.Ι.

ΓΕΓΟΝΟΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΟ