Ποιμαντορικὴ Ἐγκύκλιος Πάσχα 2004

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, τὴν ὁποία ἑορτάζουμε αὐτὲς τὶς ἡμέρες, εἶναι ἕνα γεγονὸς ποὺ σηματοδότησε μεγάλες ἀλλαγὲς μέσα στὴν ἱστορία, πρῶτα στὴν ζωὴ τῶν ἀνθρώπων καὶ ἔπειτα στὴν κοινωνία καὶ τὸν πολιτισμό. Μεσα σὲ αὐτὸ τὸ θεολογικὸ κλίμα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ὅπως τὸ διακηρύσσει ἡ Ἐκκλησία, νοηματοδοτήθηκε ἡ ζωη, ἔλαβε ἄλλο νόημα ὁ θάνατος, ἐπαναπροσδιορίσθηκαν οἱ σχέσεις μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων, ἀπέκτησαν σκοπὸ ὅλες οἱ θεωρούμενες λεπτομέρειες τῆς ζωῆς μας, γέμισε ἀπὸ αἰώνια ζωη ἡ ὕπαρξη ὅσων συνδέθηκαν μὲ τὸν Ἀναστάντα Χριστό.

Ἐπικοινωνῶντας σήμερα μαζί σας, μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, θὰ ἤθελα νὰ ἐντοπίσω ἕνα γεγονὸς ποὺ ἔχει ἰδιαίτερη σημασία γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας. Καὶ αὐτὸ εἶναι ὅτι ὁ ἀναστημένος Χριστὸς φανερώθηκε στοὺς Μαθητὰς Τοῦ, ποὺ εἶχαν κοινωνία μεταξύ τους, κυρίως κατὰ τὴν διάρκεια ἑνὸς γεύματος.

Ὁ Εὐαγγελιστὴς Μαρκος γράφει: "ὕστερον ἀνακειμένοις αὐτοῖς τοῖς ἕνδεκα ἐφανερώθη" (Μάρκ. ἰστ', 14). Γράφει "ἀνακειμένοις", διότι τότε οἱ ἄνθρωποι, καὶ βέβαια οἱ Ἀπόστολοι, ἔτρωγαν ἀνακείμενοι. Ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς ἀναφέρεται στοὺς Μαθητὰς ποὺ πορεύονταν πρὸς Ἐμμαούς, οἱ ὁποῖοι δὲν Τὸν ἀνεγνώρισαν ὅσο τοὺς μιλοῦσε, ἀλλὰ Τὸν ἀνεγνώρισαν κατὰ τὴν ὥρα τοῦ φαγητοῦ, γιατί τότε "λαβῶν τὸν ἄρτον εὐλόγησε, καὶ κλάσας ἐπεδίδου αὐτοῖς. αὐτῶν δὲ διηνοίχθησαν οἱ ὀφθαλμοὶ καὶ ἐπέγνωσαν αὐτὸν" (Λούκ. κδ , 30-31). Καὶ πάλι ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς ἀναφέρει ὅτι ὁ Χριστός, σὲ ἄλλη ἐμφάνισή Τοῦ στοὺς Μαθητάς, οἱ ὁποῖοι ἀποροῦσαν, τοὺς ρώτησε: "ἔχετὲ τί βρώσιμον ἐνθάδε;". Ὅταν οἱ Μαθηταί του ἔδωσαν ἕνα μέρος ἀπὸ ψημένο ψάρι καὶ λίγη κηρήθρα, Ἐκεῖνος "λαβῶν ἐνώπιον αὐτῶν ἔφαγεν" (Λούκ. κδ , 41-43). Ἐπίσης, ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰω?ννης περιγράφει τὴν ἐμφάνιση τοῦ Χριστοῦ στὸν αἰγιαλό, τὴν ὥρα ποὺ οἱ Ἀπόστολοι Πετρος καὶ Ἰωάννης βρίσκονταν στὴν θάλασσα καὶ ψάρευαν, καὶ τοὺς ζήτησε "προσφάγιον". Καὶ ὅταν οἱ Μαθητὲς Πετρος καὶ Ἰωάννης, ἀποβιβάσθηκαν στὴν στεριά, "βλέπουσιν ἀνθρακιὰν κειμένην καὶ ὀψάριον ἐπικείμενον καὶ ἄρτον". Στὴν συνέχεια τοὺς προέτρεψε: "δεῦτε ἀριστήσατε". Ὀμως, "οὐδεὶς δὲ ἐτόλμα τῶν μαθητῶν ἐξετᾶσαι αὐτὸν σύ τις εἰ, εἰδότες ὅτι ὁ Κυριος ἐστιν", ἀπέκτησαν, δηλαδή, βεβαιότητα ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ Χριστός. Τοτε ὁ Χριστὸς "λαμβάνει τὸν ἄρτον καὶ δίδωσιν αὐτοῖς καὶ τὸ ὀψάριον ὁμοίως" (Ἰω. κα', 1-14).

Στὶς ἐμφανίσεις αὐτὲς τοῦ ἀναστάντος Χριστοῦ φαίνονται δύο γεγονότα· το ἕνα ὅτι βρίσκονται μαζὶ οἱ Μαθητές, ἄλλοτε ὅλοι καὶ ἄλλοτε μερικοὶ ἀπὸ αὐτούς, καὶ τὸ δεύτερο ὅτι βρίσκονται ἡ προσκαλοῦνται σὲ φαγητό. Καὶ κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ φαγητοῦ ὁ Χριστὸς φανερώνεται σὲ αὐτούς, καὶ οἱ Μαθητὲς Τοῦ τὸν ἀναγνωρίζουν. Οἱ κινήσεις τοῦ Χριστοῦ, καθὼς ἐπίσης καὶ ἡ ἐνέργεια ποὺ ἐκπέμπεται ἀπὸ τὶς κινήσεις αὐτές, τοὺς ὑπενθύμισαν τὸν Μυστικὸ Δεῖπνο, τὸ μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, ἀφοῦ πράγματι οἱ κινήσεις αὐτὲς ἔχουν ἕνα εὐχαριστιακὸ ὑπόβαθρο, συνιστοῦν μιὰ λειτουργικὴ πράξη. Ἰδιαιτέρως ἡ φράση "λαβῶν τὸν ἄρτον εὐλόγησε, καὶ κλάσας ἐπεδίδου αὐτοῖς", ὑπενθύμισε στοὺς Μαθητὰς τὸν Μυστικὸ Δεῖπνο.

Αὐτό μας διδάσκει ὅτι ἡ δύναμη τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ ἀποκαλύπτεται μέσα στὴν Ἐκκλησία, στὸν ὅμιλο τῶν Μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ, στὴν θεία Εὐχαριστία, καὶ Τὸν γνωρίζουμε προσωπικά, ὅταν κατόπιν καταλλήλου προετοιμασίας, μετέχουμε τοῦ Σωματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, κοινωνοῦμε, δηλαδή, τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων.

Τὸ πραγματικὸ Πασχα γιὰ μᾶς τοὺς Ὀρθοδόξους εἶναι τὸ μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, ἡ κοινωνία τοῦ Σωματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Γι αὔτὸ προετοιμαζόμαστε ὅλη τὴν Μεγάλη Τεσσαρακοστή, καὶ τὴν νύκτα τῆς Ἀναστάσεως, κατὰ τὴν θεία Λειτουργία, δὲν ἀποχωροῦμε ἀπὸ τοὺς Ναούς, ἀλλὰ παραμένουμε στὴν ἀναστάσιμη θεία Λειτουργία, ποὺ εἶναι τὸ πραγματικὸ Πασχα. Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, μὲ τὴν ἄσκηση, εἶναι στάδιον προετοιμασίας γιὰ τὴν μέθεξη τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα.

Ἀλλὰ αὐτὸ τὸ Πάσχα τὸ ἑορτάζουμε καὶ τὸ πανηγυρίζουμε κάθε φορὰ ποὺ τελεῖται ἡ θεία Εὐχαριστία, ἰδιαιτέρως κατὰ τὴν θεία Λειτουργία κάθε Κυριακῆς, ποὺ εἶναι τὸ ἑβδομαδιαῖο Πασχα.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος σὲ μιὰ ὁμιλία του γράφει ὅτι τὸ Πασχα καὶ ἡ Τεσσαρακοστὴ δὲν εἶναι τὸ ἴδιο πρᾶγμα, "ἀλλ ἕτερον πάσχα, καὶ ἕτερον τεσσαρακοστή". Καὶ ἐξηγεῖ ὅτι ἡ Τεσσαρακοστὴ ἔρχεται μιὰ φορὰ τὸν χρόνο, ἐνῷ Πασχα ἑορτάζουμε τρεῖς ἡ τέσσερες φορὲς τὴν ἑβδομάδα καὶ κάθε φορὰ ποὺ τελεῖται ἡ θεία Εὐχαριστία, γιατί "πάσχα οὐ νηστεία ἐστιν, ἀλλ ἡ προσφορὰ καὶ ἡ θυσία, ἡ καθ ἐκάστην γινομένη σύναξις". Καθε φορᾶ ποὺ προσέρχεσαι, λέγει, στὴν θεία Εὐχαριστία μὲ καθαρὴ συνείδηση "πάσχα ἐπιτελεῖς", καὶ ἑορτάζεις τὸ Πάσχα ὄχι ὅταν νηστεύης, "ἀλλ ὅταν τῆς θυσίας ἐκείνης μετέχης". Καθε θεία Λειτουργία δὲν διαφέρει σὲ τίποτε ἀπὸ τὴν θεία Λειτουργία τῆς ἡμέρας τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τὸ Πασχα δὲν εἶναι αἰτία νηστείας καὶ πένθους, "ἀλλ εὐφροσύνης καὶ χαρᾶς ὑπόθεσις". Τὸ ὅτι τὸ Πάσχα εἶναι ἡ θεία Εὐχαριστία φαίνεται ἀπὸ τὸ ὅτι ὁ κατηχούμενος, καίτοι νηστεύει "οὐδέποτε πάσχα ἐπιτελεῖ, ἐπειδὴ προσφορᾶς οὐ κοινωνεῖ". Καί, βέβαια, δὲν συνιστᾶται ἐδῶ κάθε προσέλευση στὴν θεία Κοινωνία, ἀλλὰ ἐκείνη ποὺ γίνεται "ἐν συνειδότι καθαρῶ".

Εἶναι ἀνάγκη ὡς Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ νὰ λάβουμε πεῖρα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ γιὰ νὰ νικήσουμε τὸν βιολογικὸ καὶ τὸν πνευματικὸ θάνατο καὶ νὰ δώσουμε στοὺς γύρω μας τὴν ἐλπίδα τῆς Ἀναστάσεως καὶ τῆς ζωῆς. Αὐτὸ θὰ γίνη ἂν συμμετέχουμε ὀργανικὰ καὶ οὐσιαστικὰ στὸν ὅμιλο τῶν Μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ, στὸ Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ἐὰν κάθε Κυριακὴ ἐκκλησιαζόμαστε, καὶ ἐὰν κατόπιν προετοιμασίας, κοινωνοῦμε τοῦ Σωματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ ἀναστάντος Χριστοῦ. Γιατί ὁ Χριστὸς ἀποκαλύπτεται κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ εὐχαριστιακοῦ Δείπνου σὲ αὐτοὺς ποὺ εἶναι ἕτοιμοι νὰ δεχθοῦν τὴν ἀποκάλυψη αὐτή. Οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ συμμετέχουν κάθε Κυριακὴ στὴν ἀναστάσιμη θεία Λειτουργία, γιατί ἔτσι ἔχουν τὴν δυνατότητα νὰ ἀποκτήσουν γνώση τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος θὰ δώση ἄλλη προοπτικὴ στὴν ζωή τους, θὰ φυγαδεύση τὴν ἀπόγνωση, τὴν στέρηση καὶ τὴν μοναξιά.

Μὲ τὴν εὐχὴ νὰ ἑορτάζουμε τὸ Πασχα κάθε Κυριακή, ζῶντας μέσα στὴν Ἐκκλησία καὶ συμμετέχοντας στὴν Κυριακάτικη θεία Λειτουργία καὶ μετέχοντας τοῦ Σωματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, ἀπευθύνω σὲ ὅλους σας τὸν ἀναστάσιμο χαιρετισμὸ "Χριστὸς Ἀνέστη".

Μὲ πατρικὲς εὐχές

Ὁ Μητροπολίτης

Ὁ Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ