Γράφτηκε στις .

Κύριο θέμα: Θεολογικό Συνέδριο για το μάθημα των Θρησκευτικών - Τὸ Σήμερα καὶ τὸ αὔριο τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ἀγωγῆς

Ἀπό τήν πρώτη μέρα τοῦ Συνεδρίου

Τό “Μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν στά Σχολεῖα σήμερα καί αὔριο” ἦταν τό θέμα διήμερου θεολογικοῦ συνεδρίου, πού ὀργάνωσε ἡ Ἱερά Μητρόπολη Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου στήν Ἱερά Μονή Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος. Ἦταν τό ὄγδοο κατά σειρά θεολογικό συνέδριο πού ὀργανώθηκε στήν ὡς ἄνω Ἱερά Μονή, γιά τό ὁποῖο, ὅπως καί γιά τά προηγούμενα, ἐργάσθηκε ὅλη ἡ Ἀδελφότητα.

Τό θέμα τοῦ συνεδρίου ἦταν ἐπίκαιρο καί ζωτικῆς σημασίας γιά τήν ἐθνική μας παιδεία, λόγω του ὅτι μέσα στή χοάνη τῆς Ἑνωμένης Εὐρώπης, αὐτό πού συνιστᾶ τήν πολιτιστική μας ἰδιαιτερότητα εἶναι ἡ ἑλληνορθόδοξη παράδοσή μας. Ἡ παράδοση αὐτή ἀποτελεῖ τόν πυρήνα τοῦ θεολογικοῦ μαθήματος στήν Ἅ/βάθμια καί Δ/βάθμια ἐκπαίδευση, ὁπότε ἡ ἀποδοτική διδασκαλία τοῦ μαθήματος αὐτοῦ συντελεῖ στή διατήρηση τῆς ἐθνικῆς μας ἰδιομορφίας.

Τό συνέδριο ξεκίνησε μέ θεία Λειτουργία στό Καθολικό της Μονῆς, στήν ὁποία χοροστάτησε ὁ Μητροπολίτης μᾶς κ. Ἰερόθεος, ὁποῖος κατόπιν στήν αἴθουσα τοῦ Συνεδριακοῦ Κέντρου, κατά τόν ἐναρκτήριο χαιρετισμό του, ἀναφέρθηκε στή σημασία τοῦ Συνεδρίου. Ὁ Σεβασμιώτατος μεταξύ ἄλλων εἶπε:

“Πολύς λόγος γίνεται σήμερα γιά τήν Παιδεία...

Εἶναι γεγονός ὅτι ὅταν θέλουν μερικοί νά ἀλλοτριώσουν ἕνα Ἔθνος, τότε κτυποῦν στήν βάση τήν ἑτερότητα τῆς Παιδείας του, δημιουργοῦν ἕνα πολιτιστικό μονισμό καί ἕνα ἀνυπόστατο μαζικό πολιτισμό.

Εἰδικά στόν τόπο μας, ἐπειδή πολλοί ἐχθροί μας γνωρίζουν ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἀποτελεῖ τήν ὑποδομή καί τήν ὑπόσταση τῆς Παιδείας καί τοῦ Ἔθνους, ἐπιδιώκουν νά τήν κτυπήσουν, ὥστε νά μήν ἔχει λόγο στίς ἐξελίξεις, νά μή συνιστᾶ (ἡ Ἐκκλησία) τήν ἰδιαιτερότητά του, ἀλλά καί νά μή συντελέση στήν συνέχεια τοῦ Γένους μας.

...Οἱ καιροί μᾶς εἶναι δύσκολοι καί ἀπαιτητικοί. Γιά νά ἀνταποκριθῆ κανείς πρέπει νά γνωρίζη πολύ καλά τήν Παράδοση τοῦ τόπου του, πού διακρίνεται γιά τήν ἰσορροπία, τήν αὐθεντικότητα, τήν ἀρχοντιά καί τήν ἀξιοπρέπεια. Ἐπίσης, πρέπει νά γνωρίζη καλά τα ρεύματα τά ὁποῖα κατακλύζουν τήν Πατρίδα μας, καθώς ἐπίσης καί τά κέντρα καί τίς ἐπιδιώξεις τῶν ἀνθρώπων πού τά διευθύνουν. Γι’ αὐτό τέτοια Συνέδρια εἶναι ἀπαραίτητα”.

Οἱ εἰσηγήσεις πού ἀκούστηκαν στό Συνέδριο ἀπό εἰδικούς εἰσηγητές ἔθεσαν τίς βάσεις καί τήν προοπτική του μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν, περιέγραψαν κριτικά τήν ὑπάρχουσα κατάσταση καί ἔκαναν προτάσεις γιά τήν οὐσιαστική βελτίωσή του.

Συγκεκριμένα ἔγιναν οἱ ἀκόλουθες εἰσηγήσεις:

1. Τοῦ Μητροπολίτου μας κ. Ἰεροθέου, μέ θέμα: “Θρησκευτική καί Ἐκκλησιαστική ἀγωγή”, στήν ὁποία χαράχθηκε μιά διαχωριστική γραμμή μεταξύ θρησκευτικῆς καί ἐκκλησιαστικῆς ἀγωγῆς, ἀφοῦ πιό μπροστά διευκρινίσθηκε ἡ διαφορά μεταξύ θρησκείας καί Ἐκκλησίας. Ὁ ἄνθρωπος μέ τήν πτώση τοῦ ἔπεσε σέ μιά θρησκειοποίηση τῆς ζωῆς, πού τήν χαρακτηρίζουν ὁ ὀρθολογισμός, τό συναίσθημα, οἱ ἐνοχές, ἡ δικανική σχέση μέ τό Θεό. Ἡ θρησκεία εἶναι κίνηση τοῦ ἀνθρώπου πρός τό Θεό καί συνδέεται μέ τή νοσοῦσα προσωπικότητα τοῦ ἀνθρώπου, ἐνῶ ἡ Ἐκκλησία συνδέεται μέ τήν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ, εἶναι κοινότητα καί οἰκογένεια καί συντελεῖ στή θεραπεία τοῦ ἀνθρώπου. Οἱ δυνατότητες γιά τό θεολογικό μάθημα στά σχολεῖα εἶναι τρεῖς: εἶναι ὁ θρησκειολογικός προσανατολισμός, ὁ θρησκευτικός προσανατολισμός καί ὁ Ἐκκλησιαστικός. Ὁ τρίτος, πού ἀσχολεῖται μέ τή θεραπεία τῆς ψυχῆς καί τά ὑπαρξιακά προβλήματα, εἶναι αὐτός πού πρέπει νά ἀκολουθηθῆ.

2. Τοῦ ἐκπροσώπου τῆς Π.Ε.Θ. κ. Ἠλία Φραγκόπουλου, μέ θέμα: “Προβλήματα στήν διδασκαλία τῶν θρησκευτικῶν στήν ἐκπαίδευση σήμερα”, στήν ὁποία ἐντοπίσθηκαν γενικά τα προβλήματα τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν, τά ὁποῖα χωρίσθηκαν σέ τρεῖς ὁμάδες: σ’ αὐτά πού προέρχονται ἀπό τόν δέκτη τῆς θρησκευτικῆς ἀγωγῆς, σ’ αὐτά πού προκαλεῖ τό κοινωνικό περιβάλλον, καί σ’ αὐτά πού ὀφείλονται σέ στοιχεῖα καί παράγοντες τῆς ἴδιας της ἐκπαιδεύσεως.

3. Τοῦ Καθηγητοῦ κ. Κων/νοῦ Φράγκου, μέ θέμα: “Προτάσεις γιά τήν ἀναμόρφωση τοῦ θρησκευτικοῦ μαθήματος στήν στοιχειώδη ἐκπαίδευση”, στήν ὁποία ἔγινε ὑπεύθυνη κριτική τῶν βιβλίων τοῦ θρησκευτικοῦ μαθήματος πού διδάσκονται στό Δημοτικό καί ἐπισημάνθηκε ἡ ἀνάγκη νά ὑπάρξη ἕνα εἶδος “παιδικῆς θεολογίας”, ἡ ὁποία χωρίς νά ἀφίσταται ἀπό τήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας νά μεταδίδη μέ ἁπλό τρόπο τίς ἀλήθειες τῆς πίστεως στά παιδιά.

4. Τοῦ ἐκπροσώπου τῆς Ἑνώσεως Θεολόγων Βορείου Ἑλλάδος κ. Χριστοφόρου Κοντάκη, μέ θέμα: “Προτάσεις γιά τήν ἀναμόρφωση τοῦ Θρησκευτικοῦ μαθήματος στήν Μέση Ἐκπαίδευση”, στήν ὁποία παρουσιάσθηκε συγκεκριμένη πρόταση νέου ἀναλυτικοῦ προγράμματος γιά τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν στό Γυμνάσιο καί τό Λύκειο. Ἐπισημάνθηκε ἡ ἀνάγκη νά ἔχη καθοριστικό λόγο στήν κατάρτιση τῶν ἀναλυτικῶν προγραμμάτων καί στήν διδασκαλία τοῦ μαθήματος ἡ διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας.

5. Τοῦ Ἀρχιμ. Ἰωάννου Σακελαρίου, Ἡγουμένου τῆς Ι. Μονῆς Πεντέλης, μέ θέμα: “Ἡ λειτουργία καί ὁ σκοπός τῶν ἐκκλησιαστικῶν Σχολών”, στήν ὁποία ἀφοῦ ἔγινε μιά ἀναδρομή στήν ἱστορία τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐκπαιδεύσεως, ἐπισημάνθηκαν συγκεκριμένα προβλήματα, ὅπως ἡ ἀνάγκη διορισμοῦ Κληρικῶν Καθηγητῶν στίς ἐκκλησιαστικές Σχολές γιά μαθήματα ὅπως ἡ τελετουργική.

6. Τοῦ Μητροπολίτου Περγάμου κ. Ἰωάννου Ζηζιούλα, Ἀκαδημαϊκοῦ, μέ θέμα: “Ἡ ἐκκλησιαστική παιδεία στό Σχολεῖο στήν προοπτική της τρίτης χιλιετίας”, στήν ὁποία ἀφοῦ περιγράφηκε ἡ σφράγιση τῆς θεολογίας μας ἀπό τό διαφωτισμό καί ἐπισημάνθηκαν τά προβλήματα καί οἱ προκλήσεις τῆς μεταμοντέρνας ἐποχῆς πού διανύουμε (μέ τό θρησκευτικό πλουραλισμό καί τίς τάσεις ἐνοποιήσεως γιά οἰκονομικούς κυρίως λόγους) ἐκφράσθηκε ἡ θέση ὅτι δέν πρέπει νά κλεισθοῦμε στόν ἑαυτό μᾶς ἀφήνοντας τήν Εὐρώπη στό χέρια τοῦ Πάπα, ἀλλά νά τήν θεωρήσουμε καί ὡς δικό μας χῶρο. Πρέπει νά ἀρχίσουμε νά συνηθίζουμε, εἶπε ὁ Σεβασμιώτατος, στήν ἰδέα μιᾶς Ὀρθοδοξίας πού δέν θά ἀποτελῆ συνεκτική δύναμη ἑνός λαοῦ, ἀλλά μιά μεταξύ πολλῶν. Γιά νά ἔχουμε δημιουργικό παρόν στή διαμόρφωση τοῦ πολιτισμοῦ, στό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν πρέπει νά γίνουν δύο πράγματα: πρώτον, τά σχολικά βιβλία νά ἀντλοῦν τή θεματολογία τους ἀπό τόν τρόπο ὑπάρξεως πού βιώνεται στήν Ἐκκλησία καί δεύτερον, σέ καθημερινή βάση νά γίνεται πρακτική ἐξοικείωση τῶν παιδιῶν καί τῶν νέων μέ τήν τρέχουσα ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Γιά νά ἀρθρώσουμε δημιουργικό καί ὄχι ἀμυντικό λόγο πρέπει ἡ θρησκευτική παιδεία μας νά γίνη πιό ὑπαρξιακή στή θεμετολογία της καί πιό ἐκκλησιαστική στούς στόχους της.

Στό τέλος διαβάσθηκε κείμενο μέ τά πορίσματα τοῦ Συνεδρίου πού συνέταξε ἐπιτροπή ἀπό Κληρικούς καί λαϊκούς θεολόγους. Καί τό Συνέδριο ἔληξε μέ κοινό γεῦμα στήν τράπεζα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς.

π.Θ.Α.Β.

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ