Γράφτηκε στις .

Μια άγνωστη αλληλογραφία: Ἀθηνῶν Χριστόδουλος - Ναυπάκτου Ἱερόθεος

Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

Μετά την Ιεραρχία του Οκτωβρίου του 2006 και τις εκλογές Μητροπολιτών, παρεκάλεσα προφορικά τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αθηνών κυρό Χριστόδουλο να δη με ευρύτητα την προαγωγή και Κληρικών της Ιεράς Μητροπόλεως Θηβών και Λεβαδείας και κατ' αυτόν τον τρόπο να τιμήση και τον τότε Μητροπολίτη Θηβών και Λεβαδείας κ. Ιερώνυμο. Μου απήντησε ότι ενδιαφέρεται για την ενότητα της Ιεραρχίας και την αξιοποίηση των καλών Κληρικών.

Όμως, μετά από λίγες ημέρες, και συγκεκριμένα την 16η Οκτωβρίου 2006, του απέστειλα προσωπική επιστολή, στην οποία προσπαθούσα να καταγράψω τις απόψεις μου σχετικά με την στάση του τότε Μητροπολίτου Θηβών κ. Ιερωνύμου και την αξιοποίηση από την Εκκλησία των Κληρικών της Ιεράς Μητροπόλεώς του. Ο μακαριστός Χριστόδουλος μου απήντησε με ιδιόχειρη επιστολή και εξέφρασε τις απόψεις του πάνω στα θιγέντα θέματα.

Αυτό δείχνει τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούσα με τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο. Τόσο προσωπικώς όσο και γραπτώς του εξέφραζα τις απόψεις μου, με ευγένεια και ευπρεπή τρόπο. Ήθελα να είμαι ειλικρινής απέναντί του. Αυτό το έκανα και άλλες φορές και, βεβαίως, υπάρχουν τεκμήρια γι' αυτό το θέμα. Και εκείνος άκουγε με προσοχή και εξέφραζε τον δικό του λόγο με ευγένεια. Δηλαδή ανταλλάσσαμε απόψεις, χωρίς να κρυβόμαστε και χωρίς να διαπληκτιζόμαστε. Νομίζω αυτό συνιστά μια πραγματική σχέση αδελφών. Δεν πρέπει να σιωπούμε υποκριτικά, ούτε και να ομιλούμε με αγένεια και θρασύτητα.

Χάριν της ιστορίας δημοσιεύω τις δύο αυτές επιστολές, την δική μου και του μακαριστού Χριστοδούλου, για να φανή το πως επικοινωνούσα μαζί του, αλλά και το πως εκείνος δεχόταν κάθε καλόπιστη πρόταση και ανταποκρινόταν με ευγένεια. Μέσα από τις δύο αυτές επιστολές μεταδίδονται διάφορα μηνύματα που πρέπει να ακουσθούν.

*

Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος προς τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο

Ναύπακτος, 16 Οκτωβρίου 2006

Μακαριώτατε,

Επιτρέψτε μου να Σας θέσω ένα θέμα, ελπίζοντας ότι θα το λάβετε υπ' όψη Σας, διότι διατυπώνεται με ειλικρίνεια και χωρίς να συνεννοηθώ με κανέναν.

1. Όπως γνωρίζετε, μετά την κοίμηση του αειμνήστου Μητροπολίτου Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κυρού Καλλινίκου εξαναγκάσθηκα να μετακινηθώ από την Ιερά Μητρόπολη, όπου υπηρετούσα ως Ιεροκήρυξ. Η μετακίνησή μου αυτή ήταν αρκετά δύσκολη. Έπρεπε μετά από τόσα χρόνια ειρηνικής ποιμαντικής διακονίας σε γνωστούς ανθρώπους να μετακινηθώ σε άγνωστα περιβάλλοντα. Προηγήθηκε επιστολή του αειμνήστου Μητροπολίτου Εδέσσης κυρού Χρυσοστόμου, στην οποία μου έγραφε ότι είμαι «ανεπιθύμητος» και «επιζήμιος για τον τόπο»! Απεχώρησα μετά δακρύων από την Ιερά Μητρόπολη Εδέσσης, και διότι είχα αφιερώσει τα νειάτα μου και τις περαιτέρω σπουδές μου και διότι έφευγα με τέτοιους χαρακτηρισμούς.

Εισήλθα στον Ιερό Κλήρο με πολλούς οραματισμούς, εγκαταλείποντας ακαδημαϊκή εξέλιξη. Δόθηκα ψυχή και τε και σώματι στην διακονία της Εκκλησίας και τελικά ήμουν «ανεπιθύμητος» και «επιζήμιος για τον τόπο»!! Βεβαίως, αντιμετώπισα εκείνη την κατάσταση με εκκλησιαστικό φρόνημα, δεν προκάλεσα τον Μητροπολίτη, δεν υπεκίνησα τον λαό σε βάρος του, και αυτό, συν τοις άλλοις, τον έκανε να καταλάβη το λάθος του και αργότερα όταν ετέθη θέμα εκλογής μου στην Ιερά Μητρόπολη Ναυπάκτου με εψήφισε και εξεδήλωσε ποικιλοτρόπως την αγάπη του.

Όμως την περίοδο εκείνη που έφευγα από την Ιερά Μητρόπολη Εδέσσης είχαν καταρρεύσει μέσα μου τα πάντα. Είχα πληγωθή βαθειά βλέποντας την αδικία που γινόταν στο πρόσωπό μου. Διάφορες σκέψεις έρχονταν στο μυαλό μου, όπως: Αυτή είναι η Εκκλησία; Έτσι συμπεριφέρεται στα παιδιά της; Γιατί να αφιερώνεται κανείς ψυχή τε και σώματι στην Εκκλησία και να γίνεται Κληρικός έχοντας οράματα και επιθυμίες και στην συνέχεια να διώκεται; Αυτή ήταν μια τρομακτική εμπειρία για έναν νέο Κληρικό.

Την εποχή εκείνη λίγοι Αρχιερείς μου συμπαραστάθηκαν και οι περισσότεροι με λόγια και κηρυγματικά ευχολόγια. Εσείς δείξατε την συμπαράστασή σας και την αγάπη σας και μου προτείνατε να έλθω στον Βόλο, αλλά ήδη είχα άλλο προγραμματισμό. Είμαι υποχρεωμένος όμως να τονίσω και δεν θα το λησμονήσω ποτέ ότι την κρίσιμη εκείνη περίοδο της ζωής μου ο Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας κ. Ιερώνυμος μου έδειξε μεγάλη αγάπη, καίτοι προηγουμένως δεν τον εγνώριζα.

Επειδή τη Μεγάλη Δευτέρα εξαναγκάσθηκα να αποχωρήσω από την Ιερά Μητρόπολη, ο Σεβ. Μητροπολίτης Θηβών άνοιξε διάπλατα την καρδιά του, με δέχθηκε στην Μητρόπολή του, μου παρεχώρησε δωμάτιο μέσα στο Μητροπολιτικό οίκημα και πέρασα μαζί του την Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα. Πληγωμένος καθώς ήμουν και από την κοίμηση του Γέροντός μου και από την εκδίωξή μου, αισθάνθηκα την στάση του αυτή ως φάρμακο που επούλωσε τις πληγές. Βλέποντας την αγάπη του και τον τρόπο με τον οποίον συμπεριφερόταν έφυγε από μέσα μου η εικόνα της δεσποτικής συμπεριφοράς του πρώην Επισκόπου μου. Έτσι μπόρεσα να επουλώσω τις πληγές. Σκεπτόμουν: Επίσκοπος μου συμπεριφέρθηκε άσχημα και Επίσκοπος μου συμπεριφέρθηκε άριστα. Έτσι, η ίδια η Εκκλησία διορθώνει λάθη που γίνονται από τα μέλη της και μάλιστα τους Επισκόπους. Ίσως εάν δεν γνώριζα την αγάπη του Σεβ. Μητροπολίτου Θηβών κ. Ιερωνύμου και την προστασία του θα παρέμενε στο υποσυνείδητό μου η άδικη συμπεριφορά ενός Επισκόπου.

Μένοντας, λοιπόν, στην Μητρόπολη Θηβών και Λεβαδείας, είδα το πως διακονεί το πλήρωμα της Εκκλησίας, την ευαισθησία του, την ποιμαντική του αγωνία και τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται στους συνεργάτες του. Γι' αυτό βεβαιώνω ότι τα όσα κατά καιρούς διατυπώνει για το πολίτευμα της Εκκλησίας δεν το κάνει από λόγους αντιπολιτεύσεως προς το πρόσωπό Σας, αλλά εκφράζει τον τρόπο με τον οποίο εκείνος εργάζεται και τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται προς τους συνεργάτες του και το ποίμνιό του.

Ενθυμείσθε, ασφαλώς, ότι ο Σεβ. Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας κ. Ιερώνυμος όταν ετέθη στην Ιεραρχία θέμα εμπιστοσύνης προς το πρόσωπό Σας, εψήφισε, παρά πάσαν προσδοκίαν άλλων Αρχιερέων, θετικά. Επίσης γνωρίζω από προσωπική πείρα ότι ανέλαβε την προεδρία της Επιτροπής Διαλόγου Εκκλησίας με τον Λαό κάνοντας υπέρβαση του εαυτού του και δεχόμενος κριτική από άλλους. Επίσης, όπως θα έχετε καταλάβει, ανέγνωσε στην πρόσφατη Ιεραρχία την εισήγησή του κάνοντας υπέρβαση του εαυτού του.

Την επιστολή αυτή την γράφω σε Σας χωρίς εκείνος να γνωρίζη τίποτε γι' αυτό, αλλά το αισθάνθηκα ως μια ανάγκη για να δώσω την μαρτυρία μου ότι τα όσα είπε στην εισήγησή του είναι έκφραση των δικών του προσωπικών αισθημάτων και του τρόπου με τον οποίον εργάζεται και όχι αποτέλεσμα μιας στείρας κριτικής.

2. Εργαζόμενος για ένα διάστημα στην Μητρόπολη Θηβών και Λεβαδείας και συνεργαζόμενος μαζί του για διάφορα ζητήματα, εγνώρισα και τους Κληρικούς του. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι είναι καλοί Κληρικοί και θα έπρεπε να αξιοποιηθούν από την Εκκλησία σε υψηλότερες θέσεις. Έχουν εκκλησιαστικό φρόνημα, ιεραποστολικό ζήλο, ποιμαντική ευαισθησία, ευγένεια και καλωσύνη, που είναι απαραίτητα γνωρίσματα ενός Κληρικού των ημερών μας. Λυπάμαι διότι παραμένουν στο περιθώριο, από πλευράς Αρχιερωσύνης, επειδή ο Μητροπολίτης τους δεν έγινε Αρχιεπίσκοπος.

Ο αείμνηστος π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος απαντώντας σε ερωτήσεις διαφόρων γιατί ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κυρός Σεραφείμ, μετά την άνοδο του στον Αρχεπισκοπικό θρόνο, προώθησε μερικούς δικούς του σε επισκοπικές θέσεις, με την διακρίνουσα αυτόν ευστροφία και ρεαλιστικότητά του είπε ότι αυτό είναι φυσικό, γιατί κάθε Αρχιεπίσκοπος γνωρίζει περισσότερο μερικούς ανθρώπους στους οποίους έχει εμπιστοσύνη και τους προωθεί. Αυτό μου έλεγε και ο αείμνηστος Γέροντάς μου Μητροπολίτης Εδέσσης κυρός Καλλίνικος: «Είναι φυσικό εάν έχω να επιλέξω μεταξύ σου και ενός άλλου, θα προτιμήσω εσένα που σε γνωρίζω καλύτερα, έστω και αν ο άλλος διαφημίζεται ότι έχει περισσότερα εξωτερικά προσόντα».

Σκέπτομαι και με πολλή ειλικρίνεια επιτρέψτε μου να το διατυπώσω: Εάν γινόταν Αρχεπίσκοπος ο Θηβών Ιερώνυμος σχεδόν όλοι οι Κληρικοί του θα ήταν Επίσκοποι και οι δικοί Σας θα παρέμεναν στο περιθώριο της Ιεραρχίας. Τώρα έγινε το αντίθετο. Φυσικά δεν συμφωνώ πλήρως με αυτήν την νοοτροπία.

Νομίζω ότι πρέπει να γίνη μια υπέρβαση στο θέμα αυτό. Επί της Αρχιεπισκοπείας Σας έγιναν δεκάδες Μητροπολίτες και Επίσκοποι. Δεν νομίζω ότι στους Κληρικούς του Μητροπολίτου Θηβών, τους οποίους Σας ανέφερα προφορικά, πρέπει να παραμένη η εντύπωση ότι αδικούνται από την Εκκλησία, λόγω των εκκλησιαστικών εξελίξεων.

Είμαι βέβαιος ότι θα βρήτε τρόπο να κάνετε μια υπέρβαση, πράγμα το οποίο θα Σας ανυψώση ακόμη περισσότερο στα μάτια του λαού. Ούτε ο Μητροπολίτης Θηβών είναι όπως τον παρουσιάζουν τα ΜΜΕ, δηλαδή αντιπολιτευόμενος, ούτε και οι Κληρικοί του πρέπει να υποστούν την οποιαδήποτε αρνητική έκφραση της Ιεραρχίας, επειδή ο Μητροπολίτης τους δεν έγινε Αρχιεπίσκοπος και παρουσιάζεται από τα ΜΜΕ ως αντιπολίτευση στην Εκκλησία.

Δεν έχετε, Μακαριώτατε, ανάγκη από πλειοψηφίες στην Ιεραρχία –όπως άλλωστε έχετε ομολογήσει στην πρόσφατη Ιεραρχία ότι δεν Σας ενδιαφέρει αυτό– διότι γνωρίζετε ασφαλώς από την πρόσφατη πολιτική, αλλά και την εκκλησιαστική ιστορία ότι, όταν κατορθώνη κανείς να έχη μεγάλες πλειοψηφίες και στηρίζεται σε αυτές έρχεται η ώρα που απογοητεύεται. Θυμηθείτε το έτος 1965 στα πολιτικά πράγματα και το 1998 στα εκκλησιαστικά πράγματα που επιβεβαιώνουν αυτό, ότι δηλαδή η πλειοψηφία δεν είναι σταθερή. Εκείνο που διατηρεί κάποιον σε υψηλή θέση είναι το εκκλησιαστικό φρόνημα που διαθέτει, η ανιδιοτέλειά του και η εκκλησιαστική συνείδηση που τον διακρίνει.

Ζητώ συγγνώμη για όσα Σας έγραψα, αλλά όπως γνωρίζετε και από τις προφορικές συζητήσεις και από γραπτά μου κείμενα, και σέβομαι την θέση Σας μέσα στην Εκκλησία και εκθέτω τις απόψεις μου σε Σας με ειλικρίνεια, ελπίζοντας ότι θα τις εκλάβετε με αγαθή καρδία. Παρακαλώ, λοιπόν, δήτε με ευρύτητα το θέμα της προωθήσεως Κληρικών της Ιεράς Μητροπόλεως Θηβών, διότι αξίζουν. Άλλωστε και Σεις μου είπατε ότι τους εκτιμάτε. Και η πρωτοβουλία είναι καλό να προέλθη από Σας.

Μετά βαθυτάτου σεβασμού

+ Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος

*

Η απάντηση του Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου

προς τον Μητροπολίτη Ναυπάκτου Ιερόθεο

20.10.'06

Σεβασμιώτατε,

Λαβών την από 16-10-06 αγαπητήν επιστολήν σας, μετά και το προφορικόν διάβημά σας υπέρ των αξίων κληρικών της Ι. Μητροπόλεως Θηβών και Λεβαδείας, σπεύδω να σας επαναλάβω τα όσα σας είπον, το παρελθόν Σάββατον εις το ξενοδοχείον «Ηλέκτρα», ότι δηλ. αγαπώ και τιμώ πάντα άξιον κληρικόν, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγω και εκείνους υπέρ των οποίων ενδιαφέρεσθε. Ο Αρχιεπίσκοπος οφείλει, ως συνισταμένη της ενότητος της Ιεραρχίας, να δρα ενωτικώς και απροσωπολήπτως, παραβλέπων, εν μεγαθυμία τας κατ' αυτού επιβουλάς τινων και άλλων τινών απρεπείς μικρότητας. Τούτο και πράττω, Σεβασμιώτατε, ως γνωρίζετε, εφ' όσον εκ των υπέρ 30 Ιεραρχών, οίτινες επί των ημερών της αρχιεπισκοπείας μου εξελέγησαν, μόνον 5-6 ανήκον εις το στενόν μου περιβάλλον. Και τούτο διότι πρυτανεύει εις την σκέψιν μου η ανάγκη της αξιοκρατίας. Άλλωστε εκ της Ι. Μητροπόλεως Θηβών προέρχονται τόσον ο Θεοφιλ. Φαναρίου, όσον και οι αρχιμ. Κλήμης και Φιλόθεος, μετακληθέντες εις Γραφεία της Ι. Συνόδου. Σας ευχαριστώ πάντως δια το διάβημά σας. Σας ασπάζομαι δ' εν αγάπη.

+ Ο Αθηνών Χριστόδουλος