Γράφτηκε στις .

Κύριο θέμα: Τά βαθύτερα αίτια τής οικονομικής κρίσης - «Τόκος καί δόλος»

Μιά «κοσμοϊστορική», όπως τήν ονομάζουν ειδικοί οικονομολόγοι, κρίση ζή ο σύγχρονος κόσμος στίς ημέρες μας τήν κρίση τού «χρηματοπιστωτικού συστήματος», δηλαδή τού τρόπου διακίνισης καί εκμετάλλευσης τών κεφαλαίων-χρημάτων, στό οποίο ανήκουν οι Τράπεζες, τά Χρηματιστήρια, οι Ασφαλιστικές Εταιρείες, τά Αμοιβαία Κεφάλαια κλπ.

Από τήν κρίση αυτή θά δημιουργηθούν, όπως ήδη άρχισε νά διαφαίνεται, πολλά κοινωνικά προβλήματα, όπως φτώχεια, ανεργία κλπ.

Ορισμένοι αναλυτές επισημαίνουν ότι η κρίση οφείλεται στήν απληστία τών επενδυτών, οι οποίοι αφού εκμεταλλεύθηκαν κάθε άλλη προσοδοφόρα πηγή, θέλησαν νά εκμεταλλευθούν καί τά ασθενέστερα εισοδήματα, πείθοντας τούς ανθρώπους –πράγμα καθόλου δύσκολο, άλλωστε– νά αγοράζουν ακριβά προϊόντα, κυρίως πολυτελείς κατοικίες κ.ά., μέ δανεισμό καί στήν συνέχεια εκμεταλλεύονταν οι ίδιοι περαιτέρω μέ διάφορες «έξυπνες» εφευρέσεις τά δάνεια αυτά, αποκτώντας χρήματα από τό «πουθενά».

Μία άλλη παράμετρος τού προβλήματος είναι η υπερβολική αγωνία τών δυτικών νά «εξασφαλίζουν» τό μέλλον από κάθε υποτιθέμενο κίνδυνο, συνάπτοντας συμβόλαια ασφαλειών καί γιά τούς πιό απίθανους κινδύνους, δημιουργώντας μιά ασφαλή «εικονική πραγματικότητα», αντικαθιστώντας ή καί …«βελτιώνοντας» τήν θεία Πρόνοια!

Στά παραπάνω πολλοί προσθέτουν καί ένα πολύπλοκο σύστημα «χρηματιστηριακών στοιχημάτων», στά οποία οφείλεται καί ο χαρακτηρισμός «καζινο-καπιταλισμός».

Η απληστία, η δίψα γιά περισσότερο κέρδος χωρίς κόπο καί αντίκρυσμα, η έλλειψη υπευθυνότητας, η προβολή μιάς «εικονικής πραγματικότητας» χωρίς περιορισμούς, η εκμετάλλευση μέσω τών δανείων καί τών τόκων φαίνεται ότι είναι τά βαθύτερα αίτια τής ανατροπής ενός ακόμη σαθρού οικοδομήματος τής «τετράγωνης», κατά τά άλλα, λογικής τού συγχρόνου ανθρώπου. Μιά ακόμη παράβαση τής εντολής –«εν ιδρώτι τού προσώπου σου φάγη τόν άρτον σου» (Γεν. γ', 19)– φαίνεται νά λαμβάνη ένδικη μισθαποδοσία.

Έτσι οι θιασώτες τής «πίστης», τής εμπιστοσύνης στήν οικονομία καί τούς οικονομικούς παράγοντες έγιναν αναξιόπιστοι, πρώτα μεταξύ τους καί έπειτα έναντι τών άλλων, καί οι ιθύνοντες τίς τύχες τών λαών στήριξαν μέ τά χρήματα τού Κράτους, δηλαδή τού λαού, τίς «πτωχευμένες» εταιρείες ανεύθυνων καί αδηφάγων πλουτοκρατών.

Μιά άλλη τραγική παράμετρος τού όλου ζητήματος είναι τό ότι εμφανίζονται περιπτώσεις μεμονωμένων «εκκλησιαστικών» παραγόντων πού ταυτίζονται μέ τό σύστημα αυτό τής οικονομικής αγοράς καί ανταλλάσσουν τήν πίστη τής Εκκλησίας στά αιώνια καί ασάλευτα αγαθά, τά οποία αποτελούν καί τό μόνο καί ασύλητο «κεφάλαιό» της, μέ τήν «πίστη» στά οικονομικά μεγέθη, καί έτσι συμπαρασύρονται καί αυτοί στήν κατάρρευση καί τήν αναξιοπιστία τού μεταβαλλόμενου κόσμου.

Πάντως, πρίν από εννέα μήνες ο Σεβ. Μητροπολίτης μας κ. Ιερόθεος σέ ομιλία του πρός τούς Εκπαιδευτικούς τής Ναυπάκτου είχε μιλήσει μέ θέμα «Τά δάνεια, οι τόκοι καί οι σύγχρονοι τοκογλύφοι» καί είχε παρουσιάσει τό πνευματικό καί κοινωνικό βάθος τής οικονομικής εκμετάλλευσης μέσω τών δανείων. Τά όσα είχε πή ίσως τότε ακούγονταν «οπισθοδρομικά» γιά τούς θιασώτες τής οικονομικής ανάπτυξης, αλλά σήμερα αποδεικνύονται πολύ επίκαιρα καί πολύ ορθά.

Η ομιλία διαρθρωνόταν σέ τρία μέρη: α) Τά πορίσματα τής πολιτικής οικονομίας, β) Οι Τρείς Ιεράρχες γιά τά δάνεια καί τούς τόκους καί γ) Η επικαιρότητα τών λόγων τών Τριών Ιεραρχών γιά τό δάνειο, τούς τόκους καί τούς τοκογλύφους. Στό παρόν τεύχος δημοσιεύουμε ένα τμήμα τού τρίτου μέρους τής ομιλίας αυτής (σελ. 7, 10-11), καθώς καί άλλα κείμενα πού σχετίζονται μέ τό επίκαιρο αυτό θέμα.

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ