Κατάλογος Ἐπισκόπων καὶ Μητροπολιτῶν Ναυπάκτου

Ἀρχιμανδρίτου π. Ειρηναίου Κουτσογιάννη

Α. Ἐπισκοπὴ Ναυπάκτου

• Μαρτύριος 343 μ.Χ. Συμμετεῖχε στήν Σύνοδο τῆς Σαρδικῆς - Σόφιας.
• Καλλικράτης 431 μ.Χ. Συμμετεῖχε στήν Γ’ Οἰκουμενική Σύνοδο τῆς Ἐφέσου.
• Εἰρηναῖος 451 μ.Χ. Συμμετεῖχε στήν Δ’ Οἰκουμενική Σύνοδο τῆς Χαλκηδόνος
• Ἀντώνιος 869/70, 879/80 μ.Χ. Ἔλαβε μέρος στίς Συνόδους Κωνσταντινουπόλεως γιά τήν καταδίκη καί ἀποκατάσταση τοῦ Μεγάλου Φωτίου.

Β. Μητρόπολη Ναυπάκτου

• Ἀνώνυμος 1026. Τό ἔτος αὐτό ἀναφέρεται ἀνώνυμος ἀρχιερεύς Ναυπάκτου ὁ ὁποῖος ἔλαβε μέρος σέ τοπική ἐπανάσταση κατά τοῦ διοικητῆ καί στρατηγοῦ τῆς πόλεως Γεωργίου, πού ἦταν γνωστός μέ τό παρώνυμο Μαυρογεώργιος. Ἡ στάση κατεστάλη βιαίως ἀπό αὐτοκρατορικό στρατό καί ὁ μητροπολίτης τιμωρήθηκε μέ τήν ποινή τῆς τυφλώσεως.
• Χρυσοβέργης, τέλη ΙΑ’ καί ἀρχές ΙΒ’ αἰῶνος. Πρός τόν Μητροπολίτη αὐτόν ἀπευθύνει ἐπιστολή ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀχρίδος Θεοφύλακτος (1078-1118).
• Βασίλειος 1156. Ἔλαβε μέρος στήν Σύνοδο τῆς Κωνσταντινουπόλεως τό 1156 ἐπί Αὐτοκράτορος Μανουήλ Ἅ’ Κομνηνοῦ (1143-1180).
• Λέων 1172. Τό ἔτος αὐτό συνυπέγραψε Συνοδικό ἔγγραφο πρός τόν Μανουήλ Ἅ’ Κομνηνό.
• Κωνσταντῖνος Μανασσής 1175-1187. Ἱστοριογράφος καί ποιητής συγγραφέας τῆς γνωστῆς χρονογραφίας “Χρονική Συνοψις”.
• Ἀνδρέας ὁ Τζίρος 1187-1199. Σπουδαία ἐκκλησιαστική προσωπικότητα τοῦ 12ου αἰῶνος. Σύμφωνα μέ μεταγενέστερη πληροφορία, συνελήφθη ἀπό πειρατές στόν Κορινθιακό (πιθανῶς Φράγκους), ἀλλά κατώρθωσε νά ἐξαγοράση τήν ἐλευθερία του, ἀντί 500 χρυσῶν νομισμάτων.
• Ἰωάννης ὁ Ἀποκαυκος 1199;-1229. Πολυγραφώτατος συγγραφέας καί ἀναμφιβόλως ἡ μεγαλύτερη ἐκκλησιαστική φυσιογνωμία τοῦ 13ου αἰῶνος.
• Νικήτας Ἅ’ ὁ Χωνιάτης 1232-1236. Ἀνηψιός τοῦ Μητροπολίτου Ἀθηνῶν Μιχαήλ Χωνιάτη, διαδέχθηκε τόν Ἰωάννη Ἀποκαυκο καί κινδύνεψε σοβαρά ἀπό πειρατές, ἐρχόμενος τό 1230-31 ἀπό τήν Νίκαια πρός τήν Ναύπακτο, γιά νά ἀναλάβη τά ἀρχιερατικά του καθήκοντα.
• Ἰωάννης Β’ ὁ Ξηρός 1236; ἤ 1252-1272.
• Εὐστράτιος. Εἶναι ἄγνωστο πότε διετέλεσε μητροπολίτης Ναυπάκτου.
• Γαβριήλ Ἅ’ 1275. Διετέλεσε μητροπολίτης Ναυπάκτου ἐπί αὐτοκράτορος Μιχαήλ Παλαιολόγου καί ἐπί Πατριάρχου Ἰωάννου ΙΑ’ Βέκκου.
• Ἀνώνυμος ὁ ἀπό Κεφαλληνίας, 1362. Μέχρι τό 1362 ὁ μητροπολιτικός θρόνος τῆς Ναυπάκτου ἦταν κενός καί τήν διοίκηση ἐξασκοῦσε ὁ τιτουλάριος ἐπίσκοπος Κεφαλληνίας, ὁ ὁποῖος τελικά μετατέθηκε μέ Συνοδική πράξη τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1362 στήν Μητρόπολη Ναυπάκτου.
• Σεβαστιανός ὁ Ἰωαννίνων 1365-1367. Μέ Συνοδική Πράξη εἶχε τό δικαίωμα νά “ἐπέχη τόν τόπον τῆς Ναυπάκτου”, διότι ἡ Ναύπακτος εἶχε καταληφθῆ ἀπό τούς Λατίνους.