Γράφτηκε στις .

Κυριακή, 12 Ἰουλίου: Ὁ Ἀπόστολος

ΓΡΑΠΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ 

Οἱ Μαθητές τοῦ Χριστοῦ λέγονται καί Ἀπόστολοι, διότι ἀπό τόν Χριστό ἀπεστάλησαν, κατ’ ἀρχάς στήν Παλαιστίνη καί μετά τήν Πεντηκοστή σέ ὅλα τά ἔθνη γιά νά κηρύξουν τό μήνυμα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, οἱ Ἀπόστολοι κήρυξαν αὐτά πού ἄκουσαν, αὐτά πού εἶδαν, αὐτά πού ψηλάφησαν, αὐτά πού τό Ἅγιον Πνεῦμα φώτισε τόν νοῦ τους.

Μερικοί ἀπό τούς Ἀποστόλους ἔγραψαν Ἐπιστολές σέ διάφορες κατά τόπους Ἐκκλησίες, μερικοί ἔγραψαν Καθολικές Ἐπιστολές πού ἐστάλησαν σέ ὅλες τίς Ἐκκλησίες καί μερικοί ἄλλοι, ὅπως καί Μαθητές τοῦ Χριστοῦ μέ τήν εὐρύτερη σημασία τοῦ ὅρου, ἔγραψαν τά γεγονότα τῆς διαδόσεως τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος καί αὐτά τά κείμενα ὀνομάσθηκαν «Πράξεις τῶν Ἀποστόλων».

Ἡ Ἐκκλησία μέ τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διά τῶν Πατέρων, ἐπέλεξε ποιά ἀπό τά κείμενα αὐτά εἶναι γνήσια καί ποιά ὄχι, ποιά ἀπό αὐτά εἶναι ὠφέλιμα καί τά συμπεριέλαβε στό βιβλίο τῆς Καινῆς Διαθήκης.

Στήν συνέχεια ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία ἐπέλεξε μερικά ἀποστολικά κείμενα γιά νά διαβάζωνται σέ κάθε θεία Λειτουργία, σέ κάθε Μυστήριο, σέ κάθε ἱερή ἀκολουθία. Τό ἱερό αὐτό βιβλίο πού συμπεριλαμβάνει αὐτές τίς περικοπές λέγεται Ἀπόστολος.

Ἐνῶ τά εὐαγγελικά ἀναγνώσματα στά Μυστήρια καί τίς ἀκολουθίες τά διαβάζουν οἱ Ἱερεῖς καί οἱ Διάκονοι, ἀνάλογα μέ τήν περίσταση, τά ἀποστολικά ἀναγνώσματα τά διαβάζουν οἱ Ἱεροψάλτες ἤ οἱ Ἀναγνῶστες, γι’ αὐτό τό ἱερό αὐτό βιβλίο, πού ὀνομάζεται Ἀπόστολος, συγκαταλέγεται στά βιβλία πού εὑρίσκονται στά ἀναλόγια τῶν Ψαλτῶν. Καί ὅπως γνωρίζουμε, προηγεῖται τό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα, γιατί οἱ Ἀπόστολοι ὁμιλοῦν γιά τόν Χριστό καί τό κήρυγμά τους προετοιμάζει τούς Χριστιανούς γιά νά ἀκούσουν μέ μεγαλύτερη προσοχή τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ.

Ὅπως ὑπάρχει μιά λειτουργική σειρά ἀναγνώσεως τῶν εὐαγγελικῶν περικοπῶν, ἔτσι ὑπάρχει καί μιά σειρά ἀναγνώσεως τῶν ἀποστολικῶν περικοπῶν. Στήν Ἐκκλησία ὑπάρχει μιά τάξη καί δέν μπορεῖ ὁ καθένας νά κάνη ὅ,τι θέλει.

Ἔτσι, ἀπό τήν Κυριακή τοῦ Πάσχα μέχρι τήν Πεντηκοστή διαβάζονται περικοπές ἀπό τίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, τίς ὁποῖες ἔγραψε ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς. Ἔπειτα, διάφορες περικοπές κατανέμονται σέ πέντε περιόδους, ἀπό τίς Ἐπιστολές τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καί τῶν ἄλλων Ἀποστόλων, ἀπό τήν Δευτέρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέχρι τό Σάββατο τοῦ Λαζάρου καί ἀκολουθοῦν οἱ ἀποστολικές περικοπές τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος.

Αὐτό σημαίνει ὅτι τό βιβλίο πού λέγεται Ἀπόστολος περιλαμβάνει περικοπές ἀποστολικές γιά τίς ἑορτές ὅλου τοῦ ἔτους, ἀπό τήν ἀρχή τοῦ Σεπτεμβρίου μέχρι τό τέλος τοῦ Αὐγούστου, καθώς ἐπίσης περιλαμβάνει καί ἄλλες ἀποστολικές περικοπές πού διαβάζονται σέ διάφορα Μυστήρια καί τελετές, ὅπως στά ἐγκαίνια τῶν Ναῶν, τό ἅγιο Βάπτισμα, τόν Γάμο, στούς κοιμηθέντες.

Τό τυπικό τῆς Ἐκκλησίας καθορίζει πῶς γίνεται ἡ ἐπιλογή τῶν ἀποστολικῶν ἀναγνωσμάτων κατά τίς Κυριακές, ὅταν συμπέσουν ἑορτές ἁγίων.

Πρέπει νά σημειωθῆ ὅτι τό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα τό διαβάζει ὁ Ἀναγνώστης, ὁ ὁποῖος ἔχει χειροθετηθῆ ἀπό τόν Ἀρχιερέα ἤ καί ὁ Ἱεροψάλτης, ὁ ὁποῖος ἔχει καί ἐκεῖνος χειροθετηθῆ. Ἔτσι, στήν Ἐκκλησία ὑπῆρχε, ὅπως καί σήμερα ὑπάρχει, ἡ τάξη τῶν Ἀναγνωστῶν, πού εἶναι κατώτεροι Κληρικοί, χωρίς, βέβαια, νά ἔχουν χειροτονία ἀλλά χειροθεσία, καί σέ αὐτό ὀφείλεται τό ὅτι ὑπάρχουν καί σήμερα πολλοί ἄνθρωποι μέ τό ἐπίθετο Ἀναγνώστου.

Θά πρέπει νά σημειωθῆ ὅτι ὁ ἑβδομηκοστός πέμπτος (75ος) Κανόνας τῆς Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου διαλαμβάνει, σέ μετάφραση: «Θέλουμε ὅσοι ἀσχολοῦνται μέ ψαλμωδία στίς Ἐκκλησίες οὔτε νά χρησιμοποιοῦν ἄτακτες φωνές καί νά πιέζουν τόν ἑαυτό τους γιά νά βγάλουν δυνατή φωνή οὔτε νά λένε ἐπί πλέον κάτι ἀπ᾿αὐτά πού εἶναι ἄπρεπα καί ἀνάρμοστα στήν ἐκκλησία, ἀλλά μέ μεγάλη προσοχή καί κατάνυξη νά ἀπευθύνουν τίς ψαλμωδίες στόν Θεό τόν ἐπόπτη τῶν κρυπτῶν. Γιατί τό ἱερό ρητό δίδαξε νά εἶναι εὐσεβεῖς οἱ υἱοί τοῦ Ἰσραήλ».

Ἄν αὐτό ἀφορᾶ τήν ψαλμωδία, πολύ περισσότερο ἀφορᾶ τά ἀναγνώσματα, εἴτε τό Εὐαγγελικό εἴτε τό Ἀποστολικό. Εἶναι ἀναγνώσματα καί ἀπαγγέλλονται μέ ἕνα ἰδιαίτερο ὕφος, ὄχι ψαλτικά, ἀλλά μέ ἐμμελῆ ἀνάγνωση. Εἶναι, δηλαδή, ἀνάγνωση μέ ἕνα ἐλαφρό ὕφος, τό λεγόμενο λογαϊδικό ἤ κλιτόν, καί ὄχι σέ διαφόρους ἤχους.

Τά ἀποστολικά ἀναγνώσματα πού προέρχονται ἀπό τίς Ἐπιστολές τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καί τῶν ἄλλων Ἀποστόλων, ἀλλά καί ἀπό τίς «Πράξεις τῶν Ἀποστόλων», εἶναι θεολογικά κείμενα μεγάλης σημασίας καί ὅταν, ἀντί νά διαβάζωνται ἐμμελῶς, ψάλλωνται ἐπιτηδευμένα, δημιουργοῦν ἀκόμη μεγαλύτερη δυσκολία στήν κατανόησή τους.

Εἶναι εὐλογημένη στιγμή στήν θεία Λειτουργία, ὅταν ἀκοῦμε ἀπό τούς Ἀναγνῶστες ἤ τούς Ἱεροψάλτες τούς λόγους τῶν Ἀποστόλων καί ἀπό τόν Ἱερέα τούς λόγους τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι, προετοιμαζόμαστε γιά τήν σωστή συμμετοχή μας στήν θεία Λειτουργία.


Ο Μητροπολιτης
† Ο Ναυπακτου και Αγιου Βλασιου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

ΓΡΑΠΤΑ ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ