Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου: Σύγχρονη μαρτυρία ἀπὸ τὴν Ρωσικὴ γῆ

Ἡ ἔκδοση δύο βιβλίων μου στήν Ρωσική γλώσσα, καθώς ἐπίσης καί διάφορα βιβλία μου πού μεταφράστηκαν στήν ἀγγλική γλώσσα καί κυκλοφοροῦν στήν Ρωσία, μοῦ δίδουν τήν δυνατότητα νά ἔρχομαι σέ ἐπικοινωνία καί μέ πολλούς Ρώσους Ὀρθοδόξους ἀδελφούς μας καί νά ἀνταλλάσσω ἀπόψεις πάνω σε φλέγοντα πνευματικά θέματα.

Μεταξύ αὐτῶν συγκαταλέγεται καί ἕνας φοιτητής Ἰατρικῆς ἀπό τήν Μόσχα, ὁ ὁποῖος ἐκφράζει ἐνδιαφέρουσες ἀπόψεις, καί τά γράμματά του εἶναι ἀξιόλογα. Πέρα ἀπό τά προσφιλῆ του ζητήματα, θίγει ἐξέχουσες πλευρές τῆς ὀρθοδόξου πνευματικότητος, ὅπως τίς νοσταλγοῦν, τίς ζοῦν καί τίς ἐκφράζουν οἱ ὁμόδοξοι ἀδελφοί μας. Θά ἤθελα στό κείμενο αὐτό νά παραθέσω τρία ἐκτενῆ ἀποσπάσματα, τῆς τελευταίας του ἐπιστολῆς, τά ὁποῖα νομίζω ὅτι ἔχουν γενικό ἐνδιαφέρον καί μᾶς δίδουν τήν ἀφορμή νά καταλάβουμε λίγο τήν ἀτμόσφαιρα πού ἐπικρατεῖ σήμερα στήν Ρωσία.

Τό πρῶτο ἀπόσπασμα δείχνει τήν ἀναζήτηση τοῦ νέου αὐτοῦ πού εἶναι φοιτητής τῆς Ἰατρικῆς τῆς Μόσχας, καθώς ἐπίσης καί ἄλλων Ρώσων πού ἀγαποῦν τήν ὀρθόδοξη πνευματική ζωή, στήν ἐσωτερική της διάσταση. Γράφει ὁ νέος αὐτός:

“Τέσσερα χρόνια πρίν ἄρχισα νά μαθαίνω τή Νέα Ἑλληνική γλώσσα μόνος μου. Τόν ἴδιο καιρό ἔκανα φιλίες μέ τόν Καθηγητή μου, τοῦ βιολογικοῦ Τμήματος στήν Ἰατρική Ἀκαδημία τῆς Μόσχας, κ. Σέργιο V. Kuznetzov. Ἦταν βαπτισμένος ὀρθόδοξος καί ζοῦσε κατά τήν ζωή τῶν ἁγίων Πατέρων. Μετά τό δεύτερο ἔτος τῶν σπουδῶν μου στήν ἰατρική σχεδιάζαμε ἕνα προσκύνημα στήν Ἑλλάδα, στό Ἅγιον Ὅρος, ἀλλά ξαφνικά ὁ καθηγητής Kuznetzov πέθανε ἀπό καρκίνο τοῦ παγκρέατος. Ἔτσι, ἡ ἐπιθυμία μου νά πάω στό Ἅγιον Ὅρος ἀπέτυχε. Ἡ προσωπική μου ἐπιθυμία ἦταν νά μιλήσω μέ Ἀθωνίτες Ἀσκητές γιά τό μέ ποιό τρόπο ἕνας λαϊκός μπορεῖ νά ζήση πνευματική ζωή καί νά ἐξασκήση τήν προσευχή τοῦ Ἰησοῦ. Τώρα αἰσθάνομαι ὅτι ἕνα μεγάλο μέρος ὑπερηφανείας ἦταν ἀνάμεικτο μέ αὐτήν τήν ἐπιθυμία. Τέλος πάντων ὁ Κύριος ἔδειξε σέ μένα τό μεγάλο του ἔλεος”.

Ὁ νέος αὐτός, ὅπως φαίνεται καί σέ ἄλλα σημεῖα τῶν ἐπιστολῶν του, ἔχει ἔντονα ἐνδιαφέροντα. Μοῦ ζητᾶ νά τοῦ γράψω γιά τήν προσευχή καί πῶς μπορεῖ νά τήν ἐφαρμόση κανείς, ζωντας μέσα στόν κόσμο. Θέλει πληροφορίες καί τήν γνώμη μου γιά τό πῶς θά μπορέση νά μεταμορφώση τόν ἐσωτερικό του κόσμο. Γράφει σέ ἕνα σημεῖο: “Πολλοί ἀπό τούς ἱερεῖς στόν κόσμο θεωροῦν τήν προσευχή τοῦ Ἰησοῦ ὡς περιττή, ἐνῶ ἡ ἐξάσκησή της ἔχει δοθῆ σέ ὅλους τους Χριστιανούς, ἀλλά σέ διαφορετικές μορφές”.

Τό δεύτερο ἀπόσπασμα ἀναφέρεται στήν ἔντονη πνευματική ζωή πού ἔζησε ἡ Ρωσία κατά τόν προηγούμενο αἰώνα, ἀλλά καί τίς ἀρχές τοῦ παρόντος αἰῶνος. Καί ἀπό ἄλλα κείμενα διαπιστώνουμε ὅτι ἡ Ρωσία, ἀπό τούς διωγμούς πού ὑπέστη, ἀνανέωσε τό μαρτυρικό πνεῦμα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ὅπως ἔχουμε τούς Νεομάρτυρας κατά τούς χρόνους τῆς Τουρκοκρατίας, ἔτσι καί στήν Ρωσία ἀνεδείχθησαν Νεομάρτυρες, πού ἔδωσαν τήν καλή μαρτυρία τῆς πίστεως, καί ὑπέστησαν τό μαρτύριο, καί βέβαια, δέν μπορεῖ νά δοθῆ τό μαρτύριο, ἄν δέν ὑπάρχει ἔντονη νοερά προσευχή, ἡ ὁποία εἶναι ἔνδειξη ὅτι ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ χαριτώνει τήν καρδιά καί τό σῶμα, ὁπότε ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾶ τήν χάρη τοῦ μαρτυρίου. Σέ μιά ἀποστροφή τῆς ἐκτενοῦς ἐπιστολῆς τοῦ γράφει ὁ εὐλογημένος αὐτός νέος:

“Το ἴδιο καλοκαίρι, μετά τόν θάνατο τοῦ Καθηγητοῦ, συνάντησα τυχαία ἕνα βιβλίο “Μοναστήρι στόν Κόσμο”, τοῦ πατρός Valentin Sventzitzky (πέθανε τό 1931), ἑνός πνευματικοῦ τέκνου τοῦ ἀσκητοῦ καί Γέροντα τῆς Ὄπτινα, τοῦ Ὁσίου Ἀνατολίου. Ὁ τελευταῖος δίδαξε τόν Βαλεντίνο, πού ὑπέφερε ἀπό πνευματικό κενό, νά ἐφαρμόση τήν πνευματική ζωή καί τόν εὐλόγησε νά γίνη Ἱερέας. Κατ’ αὐτόν τόν καιρό, ἐποχή τῆς κομμουνιστικῆς Ἐπαναστάσεως καί τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1918-1920), τό Ἐρημητήριο τῆς Ὄπτινα κατεστράφη, ὁ Ὅσιος Ἀνατόλιος κοιμήθηκε, πολλοί ἀπό τούς Πατέρες καί ὁ Ἡγούμενος, Ἄρχιμ. Ἰσαάκιος, θανατώθηκαν. Ὁ π. Βαλεντίνος πέρασε πολλά χρόνια στήν ἐξορία. Ὁ π. Βαλεντίνος ἦταν πολύ αὐστηρός στόν ἀγώνα τοῦ ἐναντίον τῶν μοντέρων καί σχισματικῶν, ἡ ἐνορία του στήν Μόσχα, ναός τοῦ Ἄγ. Παγκρατίου καί ἀργότερα (1926) ναός τοῦ Ἄγ. Νικολάου, ὁδός Ilyinka, ἦταν πράγματι σάν Μοναστήρι. Δίδαξε, ὅπως ὁ ἄγ. Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης, στόν κόσμο αὐτό τόν μεγάλο θησαυρό, τήν ἀκατάπαυστη προσευχή στόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό. Ὁ π. Βαλεντίνος κοιμήθηκε τό 1930 ἐξόριστος στήν Σιβηρία καί μετά δύο ἑβδομάδες τό σκήνωμά του μεταφέρθηκε στήν Μόσχα καί ἐτάφη. Στήν ἐξόδιο ἀκολουθία τό πρόσωπό του ἦταν σάν νά κοιμόταν καί κανείς δέν αἰσθάνθηκε τήν μυρωδιά ἀπό ἕναν νεκρό.

Ἔτσι, ἀφοῦ διάβασα τό βιβλίο τοῦ π. Βαλεντίνου, βρῆκα τίς “ἀσκητικές Ἐμπειρίες” τοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου, Ἐπισκόπου Σταυρουπόλεως καί Νοτίου Καυκάσου (κοιμήθηκε τό 1857). Αὐτός ὁ ἅγιος εἶναι πολύ κοντά στήν δική μας ἐποχή. Τά προβλήματα καί τά ἀνθρώπινα πάθη στήν Ρωσική κοινωνία αὐτῆς τῆς ἐποχῆς εἶναι πολύ κοντά στά σύγχρονα. Ἡ γλώσσα εἶναι εὔκολη, ἀλλά ἡ δική του μεγάλη ἀσκητική ἐμπειρία εἶναι μεγάλη. Ὁπωσδήποτε τό κρύβει, γιατί παραθέτει συνήθως τούς ἄγ. Πατέρες. Οἱ παραθέσεις τοῦ εἶναι τόσο ἐλεύθερες ποῦ, ἐάν διαβάσουμε αὐτόν τό Ἐπίσκοπο προσεκτικά, θά δοῦμε ὅτι οἱ ἐμπειρίες τοῦ εἶναι οἱ ἴδιες. Σχετικά μέ τήν “εὐχή τοῦ Ἰησού” ἔχει δυό ὁμιλίες “εἰς τήν προσευχήν τοῦ Ἰησού”, ὅπου δίδει μεγάλη προσοχή στήν ἀποτροπή τῶν δαιμονικῶν φαντασιώσεων ἐξ αἰτίας τῆς θερμάνσεως τοῦ αἵματος. Μιλάει πολύ ἐναντίον τῆς φανατικῆς ψευτο - πνευματικότητας τῶν Δυτικῶν αἱρετικῶν. Πράγματι, ὁ ὅσιος Ἐπίσκοπος Ἰγνάτιος εἶναι ἕνα μεγάλο φῶς, ἕνας φωτεινός λύχνος γιά τίς ἐποχές μας, ὅταν, σύμφωνα μέ τά λόγια τοῦ ἁγίου, ἔχουμε τεράστια ἔλλειψη ἀπό ζωντανά δοχεῖα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ μόνος δρόμος εἶναι νά ἀκολουθήσουμε τά γραπτά των Πατέρων, πού εἶναι πολύ δύσκολο, σέ ἀντίθεση μέ τήν ζωντανή καθοδήγηση.

Ἔτσι, οἱ “ἀσκητικές Ἐμπειρίές” μου ἔδωσαν τήν δυνατότητα νά διαβάζω ἁγίους Πατέρες. Ἄρχισα νά προσπαθῶ νά καταλαβαίνω τήν Καινή Διαθήκη κατά τόν δικό τους τρόπο. Φοβᾶμαι, γιατί δέν ἀκολουθῶ τίς ἐντολές τοῦ Εὐαγγελίου, γεμάτος ἀπό πάθη, καί πράγματι εἶμαι ἄξιος κατακρίσεως κατά τήν Δευτέρα Παρουσία. Οἱ Γραφές εἶναι σάν τόν ἥλιο, πού εἶναι ἀδύνατο νά κοιτάξη κανείς μέ ἄρρωστους ὀφθαλμούς. Ἐδῶ στήν Ρωσία μερικά Μοναστήρια (Ἄγ. Τριάδα τῆς Λαύρας τοῦ Ὁσίου Στεργίου, Psvov Κοιμήσεως, Ἐρημητήριο τῆς Θεοτόκου στήν Ὄπτινα, Μεταμόρφωση Valaam στήν Βόρεια Νῆσο in Karelia) δημοσιεύουν τά βιβλία τῶν Ἄγ. Πατέρων, ἐκ τῶν ὁποίων μερικά ἀναφέρονται στήν προσευχή τοῦ Ἰησοῦ, ἀλλά δέν κατάφερα νά πάω νά ἐξομολογηθῶ σέ γέροντες - ἐξομολόγους στά Μοναστήρια”.

Φαίνεται ἔντονα ἐδῶ τόσο ἡ πνευματική κατάσταση πού ἐπικρατοῦσε πρίν λίγα χρόνια στήν Ρωσία, ἡ πνευματική ἄνθηση, ὅσο καί ἡ σύγχρονη ἀτμόσφαιρα. Εἶναι μιά χώρα μέ ἔντονη πνευματική παρουσία, μέ πλούσια πνευματική ὑποδομή. Δέν μποροῦμε βέβαια νά μιλοῦμε γιά ρωσική εὐσέβεια, ὅπως τό ἔκαναν μερικοί ἰmigrι πού τήν τοποθετοῦσαν σέ ρατσιστικά, πανσλαυικά πλαίσια, ἀλλά γιά ὀρθόδοξη εὐσέβεια, πού βιώθηκε ἀπό τόν ρωσικό λαό, γιατί, ὅπως ἔχει ὑπογραμμίσει ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης, δέν ὑπάρχει ἑλληνική, σερβική, ρωσική κλπ. εὐσέβεια, ἀλλά μιά εὐσέβεια, ἡ εὐσέβεια τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως. Ἡ Ρωσία, ἑπομένως, εἶναι μιά χώρα μέ φλογερή ὀρθόδοξη παράδοση μέ βιώματα ἁγίων ἀσκητῶν, πράγμα πού δέν συναντᾶ κανείς σέ ἄλλες Εὐρωπαϊκές χῶρες.

Τό τρίτο ἀπόσπασμα τῆς ἐπιστολῆς τοῦ νέου αὐτοῦ ἀναφέρεται σέ σύγχρονα προβλήματα πού ὑπάρχουν στήν Ρωσική Ἐκκλησία καί συνδέονται μέ αὐτό πού ὀνομάζουμε ἐκκοσμίκευση. Ὅπως καί στήν χώρα μας ἔτσι καί ἐκεῖ ὑφίσταται μιά ἐκκοσμίκευση, τόσο στήν Θεολογία, ὅσο καί στήν ποιμαντική καί τήν λατρεία. Αὐτό φαίνεται ἀκόμη καί στίς ἐκκλησιαστικές τέχνες. Εἶναι χαρακτηριστικό αὐτό πού λέγει ὁ διάσημος Ρῶσος θεολόγος καί ἱστορικός της τέχνης Leonid Ouspensky: “ἀκριβῶς ἕνας ἀπό τούς δρόμους πού εἰσδύει ἡ ἐκκοσμίκευση στήν Ἐκκλησία εἶναι ἡ ὁδός τῆς τέχνης”. Μοῦ γράφει ὁ νέος αὐτός:

“Μιλώντας γιά τίς παραδόσεις (ἀρχίζετε ἀπ’ αὐτό τό σημεῖο) θά σημειώσω ἕνα μοντέρνο ἐκκλησιαστικό πρόβλημα στήν Ρωσία. Εἶναι τό ψάλσιμο τήν Ἐκκλησία. Ἀπό τά μέσα του  17αι. ἡ ἐκκοσμίκευση, ἡ κοσμική εὐρωπαϊκή ζωγραφική, μουσική χρησμοποιήθηκαν στήν Ρωσική Ἐκκλησιαστική τέχνη. Ὅπως ἔχω καταλάβει ἀπό τήν πολύ μικρή μου πείρα, οἱ παλαιοί Ρωσικοί ὕμνοι κατά τήν Λατρεία βοηθοῦσαν νά κρατοῦν τόν νοῦ, ὅπως ὁ Ἄγ. Ἰωάννης τῆς Κλίμακος λέει, στίς λέξεις τῆς εὐχῆς. Ἡ κοσμική μελωδία κολακεύει μόνο τίς αἰσθήσεις. Ἡ παλιά ψαλμωδία προέρχεται ἀπό τό πνεῦμα, ἐνῶ ἡ σύγχρονη ἀπό τήν πεθαμένη σάρκα. Στήν Ρωσία μόνο μερικά Μοναστήρια μέ αὐστηρές πνευματικές παραδόσεις, συμπεριλαμβανομένης τῆς Μονῆς τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Valaam, χρησιμοποιοῦν τήν βυζαντινή μουσική. Στήν Μόσχα ὑπάρχει ἕνα καθολικό του Σωτῆρος τῆς Μονῆς τοῦ Ἄγ. Andornok, ὅπου ὁ ἄγ. Ἀνδρέας Ρουμπλιώφ, ὁ ἁγιογράφος, ἔζησε. Σ’ αὐτό τό Καθολικό ὑπάρχει ὁ πρωτοψάλτης τοῦ χοροῦ πού δαπανᾶ πολύ χρόνο στίς βιβλιοθῆκες μέ τά χειρόγραφά του 16-17αι. καί χρησιμοποιεῖ μόνο παλαιούς ὕμνους στήν Λατρεία. Γράφω πολλά σχετικά μέ τούς ὕμνους, γιατί τό ἐξωτερικό εἶναι ὁ φάκελλος τοῦ ἐσωτερικοῦ. Ὅταν ἡ καθημερινή ζωή, συμπεριλαμβανομένης καί τῆς οἰκογενειακῆς ζωῆς, τῶν ἀνθρώπων ἦταν σαπισμένη ἀπό τήν ἐκκοσμίκευση, ἡ πεθαμένη ψυχή σταμάτησε τήν βυζαντινή ψαλμωδία γιά νά βρῆ τήν χαρά τῶν αἰσθήσεων σέ κοσμικές μελωδίες. Τέτοια ἐκκοσμικευμένη τέχνη εἶναι μιά ψώρα, a chancre, ὅπως ἔλεγε ὁ ἄγ. Ἰγνάτιος, στό σῶμα τῆς Ρωσικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Ὁπωσδήποτε τό ἐξωτερικό μόνο του, αὐτό καθ’ ἑαυτό, δέν σημαίνει τίποτε καί προκαλεῖ δαιμονική φαντασίωση”.

Εἶναι πολύ ἐνδιαφέρον ὁλόκληρό το γράμμα τοῦ ὀρθοδόξου αὐτοῦ νέου. Ἀγαπᾶ τήν Ὀρθοδοξία, τήν ὀρθόδοξη ζωή καί τήν Ἑλλάδα. Ρωτᾶ γιά θέματα πνευματικῆς ζωῆς καί διαβάζει πνευματικά βιβλία πού ἀναλύουν τήν ἐσωτερική ζωή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Γράφει σέ ἕνα σημεῖο:

“Η ἀπάντησή σας καί τό βιβλίο ἦταν μεγάλη χαρά γιά μένα. Σᾶς εὐχαριστῶ πολύ καί ζητῶ τίς προσευχές Σας γιά μένα τόν ἁμαρτωλό. Συγγνώμη, ἴσως νά σᾶς κούρασα μέ τίς σκέψεις μου, ἀλλά μου δημιουργήθηκαν διαβάζοντας τούς Πατέρες, ὅπως καί τό βιβλίο σᾶς “Μιά βραδυά”. Τό τελευταῖο μάλιστά μου δημιούργησε ἐνδιαφέρον γιά τούς ἁγίους Πατέρες.  Ἐλπίζω νά ἔρθω στήν Ἑλλάδα κάποτε, ἐάν ὁ Θεός εὐλογήση... Πάντως τώρα εἶναι ἀδύνατον. Πραγματικά ἀγαπῶ πολύ τήν θαυμάσια χώρα σας, τήν γῆ μέ τήν ἀρχαία ἱστορία”.

Συγχρόνως ἔχει καί ἀγάπη γιά τήν χώρα του, τήν ὁποία βλέπει ὅμως μέσα ἀπό τήν πνευματική προοπτική:

“Ελπίζω ἐπίσης κάποτε νά κάνετε ἕνα προσκύνημα στήν Ρωσία. Εἶναι μιά θαυμάσια Ὀρθόδοξη γῆ, παρά τούς πρώην κουμμουνιστές της καί τούς συγχρόνους λύκους καπιταλιστές. Ἡ Ρωσία φωτίστηκε ἀπό ἄπειρους ἁγίους - ὁσίους Πατέρες τοῦ Μεσαίωνα καί ἑκατοντάδες χιλιάδες μάρτυρες καί ὁμολογητές τοῦ 20ου αἱ., ἐποχῆς τοῦ κομμουνισμοῦ καί ἀθεϊσμού”.

Τέτοιες ἐπιστολές λαμβάνω πολλές ἀπό ὅλο τόν κόσμο, ἀκριβῶς ἐπειδή τά βιβλία μου κυκλοφοροῦν σέ πάνω ἀπό δέκα (10) γλῶσσες. Κάποτε θά δημοσιευθοῦν ὅλα τα κείμενα αὐτά γιά νά φανῆ ἡ ἀρχοντιά τῆς παραδόσεώς μας, ἀλλά καί οἱ πνευματικές ἀναζητήσεις τῶν συγχρόνων ἀνθρώπων. Ὁ σχολιασμός, ὅμως, αὐτῆς τῆς ἐπιστολῆς ἔγινε γιατί θίγει διάφορα πνευματικά θέματα καί δίδει πολλά πνευματικά ἐρεθίσματα.

Δυστυχῶς, ἐδῶ στήν Ἑλλάδα δημιουργεῖται μιά παραπλάνηση σέ πολλά ζητήματα. Γιά παράδειγμα, ἔχουμε ἕναν μεγάλο θησαυρό πνευματικῆς ζωῆς, τόν ὁποῖο δέν ἐκτιμοῦμε. Ἔχουμε τήν εὐλογία νά διαβάζουμε ὑπέροχα καί πλούσια πατερικά κείμενα στήν δική μας γλώσσα καί ὅμως τά παραθεωροῦμε γιά χάρη μερικῶν ἄλλων ἠθικιστικῶν, συναισθηματικῶν καί κουλτουριάρικων κειμένων δυτικῆς προελεύσεως. Ἔχουμε τό μεγάλο προνόμιο νά ἐρχόμαστε σέ ἐπαφή μέ ὑπέροχες ἐκκλησιαστικές τέχνες (μουσική, ἁγιογραφία, ὑμνογραφία, ναοδομία) καί ὅμως δέν ἐκτιμοῦμε αὐτόν τόν θησαυρό.

Ἐπίσης, ἔχουμε ἀλλοιωμένη εἰκόνα γιά τήν Ρωσία. Μερικοί ἄνθρωποι τήν ἔχουν ταυτίσει μέ τίς διάφορες Ρωσίδες πού ἔρχονται στήν Ἑλλάδα καί γίνονται θύματα διαφόρων ἐκμεταλλευτῶν, καί ἀγνοοῦμε ὅτι ἡ Ρωσία εἶναι μιά χώρα μέ ἔντονη πνευματική παράδοση καί ἔντονη πνευματική ἀναζήτηση, μέ Μοναστήρια καί πατερικές ἐκδόσεις, μέ μυστηριακή ζωή καί ἀναζήτηση τῆς προσωπικῆς κοινωνίας μέ τόν Θεό. Μάλιστα, ἐκεῖνο πού παρατηρεῖται στήν σύγχρονη Ρωσία εἶναι ὅτι ἔχουν στραφῆ στό νά μεταφράζουν στήν ρωσική γλώσσα ἑλληνικά - ὀρθόδοξα βιβλία, τά ὁποῖα προτιμοῦν ἀπό ἄλλα βιβλία ὁμοεθνῶν τους πού ἐγράφησαν σέ ἄλλες γλῶσσες (ἀγγλική- γαλλική), γιατί ἀντιλαμβάνονται ὅτι τά κείμενα Ἑλλήνων Πατέρων καί θεολόγων ἐκφράζουν αὐθεντικότερα τό πνεῦμα τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως.

Δοξάζω τόν Θεό, γιατί χρησιμοποιεῖ καί δικά μου κείμενα γιά νά ἱκανοποιηθῆ ἡ πείνα καί ἡ δίψα αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων. Καί τό λέγω αὐτό γιατί μετά ἀπό τήν μετάφραση στά ρωσικά του βιβλίου “Μιά βραδυᾶ στήν ἔρημό του Ἁγίου Ὄρους” ἤδη ἔχει μεταφραστῆ καί τό βιβλίο “Μικρά Εἴσοδος στήν Ὀρθόδοξη Πνευματικότητα” καί ἑτοιμάζεται τό βιβλίο “Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία”. Θά ἤθελα νά μοῦ ἐπιτραπῆ νά παραθέσω τήν ἐπιστολή τοῦ Ἀρχιμ. π. Ἀλυπίου, ὑπευθύνου ἐκδόσεως βιβλίων στήν Ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Τριάδος καί Ἁγίου Σεργίου πλησίον της Μόσχας:

“Συγχαρητήριά μᾶς μέ τήν εὐκαιρία τῆς ἔκδοσης στήν Ρωσική γλώσσα τοῦ βιβλίου Σας “Μικρά Εἴσοδος στήν Ὀρθόδοξη Πνευματικότητα”, τό ὁποῖο, σύμφωνα μέ τήν ἀγγλική ὀνομασία, ὀνομάσαμε “Ὀρθόδοξη Πνευματικότητα”. Αὐτό τό μικρό ἀλλά θαυμάσιο βιβλίο ἤδη ἀπέκτησε ἄξια ἀναγνώριση ἀπό τό κοινό. Καταφέρατε πολύ φανερά νά πεῖτε γιά δύσκολα πράγματα: γιά τά ἐπίπεδά της πνευματικῆς πορείας τοῦ χριστιανοῦ, γιά τό πῶς δρᾶ ἡ προσευχή τοῦ Ἰησοῦ στόν νοῦ καί στήν καρδιά, γιά τήν ἀνάγκη νά προσεύχωνται διαρκῶς ὄχι μόνο οἱ μοναχοί ἀλλά καί οἱ λαϊκοί κ.α.
Σᾶς ἐκφράζουμε τήν βαθειά μας εὐγνωμοσύνη γιά τά δικαιώματα πού δώσατε στόν ἐκδοτικό Οἶκο μας νά ἐκδίδουμε τά βιβλία σας στήν Ρωσία.
Τό ἄλλο στήν σειρά βιβλίο Σᾶς εἶναι “Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία” πού τώρα μεταφράζουμε ἀπό τά ἀγγλικά στά ρωσικά.
Εὐχόμεθα ὁ Θεός νά Σᾶς δίνει δύναμη καί πνευματικούς καρπούς στόν τομέα πνευματικοῦ διαφωτισμού”.

Ἅς εἶναι δοξασμένος ὁ ἅγιος Θεός.

Σέ Αὐτόν ἀνήκει ἡ δόξα καί ἡ προσκύνηση, σέ Αὐτόν ἀνήκει ἡ τιμή καί εὐχαριστία, πού ἀνέχεται καί ἐμᾶς στήν διακονία τοῦ λαοῦ Του.