Γράφτηκε στις .

Γεγονότα καὶ Σχόλια: Ἀπό τόν Ὑπεράνθρωπο στό Μετάνθρωπο - Οἱ ὄροι τῆς φύσεως

Ἀπό τόν Ὑπεράνθρωπο στό Μετανθρωπο

Ἡ αἴσθηση τῆς σμικρότητας τοῦ ἀνθρώπου, ὅταν δέν κινῆ σέ ἀναζήτηση τῆς προσωπικῆς σχέσης μέ τό Θεό, ὅταν, δηλαδή, δέ γίνεται δύναμη προσευχῆς, ζητᾶ ἀποκούμπι καί παρηγοριά σέ μύθους συνδεδεμένους μέ τά ἐπιτεύγματα τῆς ἐπιστήμης καί τῆς τεχνολογίας.

Ὁ Νίτσε μίλησε γιά τόν Ὑπεράνθρωπο, τώρα πολλοί μιλοῦν γιά τόν Μετανθρωπο, ἕνα ὅν πού ἀναπληρώνει τά “ἐλλείποντα” τῆς φύσεως μέ δυνατότητες πού προσφέρει ἡ σύγχρονη τεχνολογία. Σέ ἄρθρο τοῦ περιοδικοῦ Ἄρδην, πού ὑπογράφεται ἀπό τόν Vernor Vinge, τοῦ Πανεπιστημίου του Σάν Ντιέγκο, σημειώνεται: “βρισκόμαστε μπροστά σε μιά ἀλλαγή πού συγκρίνεται μόνο μέ τήν ἐμφάνιση τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς στή γῆ. Τά ἐπακριβῆ αἴτια αὐτῆς τῆς ἀλλαγῆς εἶναι ἡ ἐπικείμενη δημιουργία, μέσω τεχνολογίας, ὀντοτήτων μέ μεγαλύτερη νοημοσύνη ἀπό τόν ἀνθρωπο”. Προδιαγράφοντας τά μέσα μέ τά ὁποῖα ἡ ἐπιστήμη μπορεῖ νά φθάση σέ αὐτό τό ἐπίτευγμα, γράφει: “Μεγάλα δίκτυα κομπιοῦτερ (καί οἱ συνδεδεμένοι χρῆστες τούς) μπορεῖ νά “ξυπνήσουν” σάν ὑπεράνθρωπα εὐφυεῖς ὀντότητες. Ἡ συνεπαφή (interface) κομπιοῦτερ καί ἀνθρώπου μπορεῖ νά γίνει τόσο στενή πού οἱ χρῆστες τους νά θεωροῦνται δικαιολογημένα πώς ἔχουν ὑπεράνθρωπη εὐφυία. Οἱ βιολογικές ἐπιστῆμες μπορεῖ νά προσφέρουν τά μέσα γιά τή βελτίωση τῆς ἀνθρώπινης εὐφυίας”. Ο V. Vinge κάνει μιά ρεαλιστική παρατήρηση, τήν ὁποία, ὅμως, συνδέει μέ τήν αἰσιοδοξία τῆς σύγχρονης “τεχνοβιολογικῆς διανόησης”. Συγκεκριμένα γράφει: “Σήμερα, ὑπάρχει μεγάλη διχογνωμία ὡς πρός τό ἐάν μποροῦμε νά δημιουργήσουμε τό ἀντίστοιχό του ἀνθρώπου σέ μηχανή. Ἀλλά ἐάν ἡ ἀπάντηση εἶναι “ναί, μποροῦμε”, τότε ἐλάχιστη ἀμφιβολία ὑπάρχει ὅτι πολύ σύντομα μετά ἀπ’ αὐτό θά μποροῦμε νά κατασκευάσουμε ὄντα πιό εὐφυή”.

Ἡ ἀγωνία τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου εἶναι νά ἀποκτήση νοῦ πού θά ἐννοῆ καί θά ἐποπτεύη ταυτοχρόνως τά πάντα. Παίρνει, ὅμως, λάθος πορεία, γιατί αὐτό δέν κατορθώνεται μέ τήν καλλιέργεια τῆς ἐπιστημονικῆς φαντασίας, ἀλλά μέ τήν ἀπελευθέρωση τοῦ νοῦ ἀπό κάθε φαντασία, μέ τήν ταπεινή προσευχή, τήν “ἁπλοποίηση” τῆς καρδιᾶς. “Τότε ὁ νούς”, ὅπως γράφει ὁ μακαριστός Ἀρχιμ. Σωφρόνιος, “γίνεται ὅλος ἀκοή καί ὅραση καί βλέπει καί ἀκούει κάθε λογισμό πού πλησιάζει ἀπ’ ἔξω, προτοῦ αὐτός μπῆ μέσα στήν καρδιά”. Καί τό σημαντικότερο, εἶναι ἱκανός νά δεχθῆ τήν ἐπίσκεψη τοῦ Θεοῦ, τῆς ἀρχῆς καί συνεκτικῆς αἰτίας τοῦ παντός.

Οἱ ὄροι τῆς φύσεως

Ἡ Κοίμηση τῆς Θεοτόκου, ὅπως καί κάθε Δεσποτική καί Θεομητορική ἑορτή, μᾶς δείχνει τό δρόμο τῆς ἀπελευθέρωσης ἀπό τά δεσμά τῆς φύσεως. “Νενίκηνται τῆς φύσεως οἱ ὄροι ἐν σοῖ Παρθένε ἄχραντε”, ψάλλουμε στήν ἐνάτη ὠδή τοῦ ἐόρτιου κανόνος. Μέσα στήν πεπερασμένη φύση μᾶς ὑπάρχει ἡ ἐπιθυμία τοῦ ἀπείρου, πού παίρνει διάφορες μορφές μέσα στήν πορεία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ἄλλοι ἀκολουθοῦν τή Θεοτόκο, συνδέοντας τή ζωή τους μέ τό Ναό καί τήν προσευχή, ὑπακούοντας μέ φυσική ἁπλότητα στό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ἄλλοι ἐγκλωβίζονται στήν ἐπιθυμία καί τή γνώση τοῦ κόσμου τούτου. Οἱ πρῶτοι νικοῦν τούς “ὅρους τῆς φύσεως”, οἱ ἄλλοι πανηγυρίζουν ὅταν ἀνακαλύπτουν κάποιες λεπτομέρειες ἀπό τούς “ὄρους” αὐτούς. Ὅταν, μάλιστα, ἐπεμβαίνουν γιά νά διορθώσουν ὁρισμένες, κατά τήν ἄποψή τους, φυσικές ἐλλείψεις, τότε ὅλη ἡ κτίση -πιό πολύ ἀπό ἄλλοτε- “συστενάζει καί συνωδίνει”, ἀναμένοντας “τήν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεού”, τῶν μιμητῶν τῆς Θεοτόκου.

π.Θ.Α.Β.

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ