Γράφτηκε στις .

Γεγονός καὶ Σχόλιο: Ἑλλάδα καί Ὀρθοδοξία

Ἡ πρόσφατη συζήτηση γιά τό θρήσκευμα στίς ταυτότητες ἀνέδειξε πλῆθος προβλημάτων καί θεμάτων τά ὁποῖα ἀπασχολοῦν ὄχι μόνον τούς Ἕλληνες, ἀλλά καί πολλούς ἀνθρώπους σέ ὅλα τα μέρη τῆς γῆς, οἱ ὁποῖοι μελετοῦν τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, τόν τρόπο συγκροτήσεως τοῦ λεγομένου Βυζαντίου, ἀκόμη καί τήν θέση καί τήν πολιτιστική ταυτότητα τῶν Ἑλλήνων.

Ἕνα ἀπό τά θέματα τά ὁποῖα ἀνεφάνησαν κατά τόν διάλογο πού ἔγινε ἀπό τά Μ.Μ.Ε. εἶναι τό κατά πόσον ἡ Ἑλλάδα ταυτίζεται μέ τήν Ὀρθοδοξία, ἀφοῦ ἀκουγόταν τό σύνθημα “Ἑλλάδα σημαίνει Ὀρθοδοξία”. Πάνω στό θέμα αὐτό θά καταγραφοῦν μερικές σκέψεις πού δέν θά ἐξαντλήσουν τό θέμα, ἀλλά θά τό ἐντοπίσουν καί τό προσδιορίσουν.

Ἀσφαλῶς ὅταν μελετοῦμε ἕνα θέμα πρέπει νά ἀναλύουμε ἐννοιολογικά τίς λέξεις, πρέπει νά τό βλέπουμε ὅπως λέγεται, σημειολογικά. Καί στό προκείμενο θέμα εἶναι τό τί σημαίνει Ἑλλάδα καί τό τί Ὀρθοδοξία.

Μελετώντας τό θέμα αὐτό μποροῦμε κατ’ ἀρχήν νά ἐντοπίσουμε ὅτι ἡ Ἑλλάδα δέν ταυτίζεται ἀπόλυτα μέ τήν Ὀρθοδοξία, ἀφοῦ ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ὑπέρτερη καί εὐρύτερή της Ἑλλάδος πού εἶναι μιά συγκεκριμένη γεωγραφική χώρα. Ὁ Ἑλληνισμός βέβαια συνδέθηκε μέ τήν Ὀρθοδοξία, ἀφοῦ οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας προσέλαβαν τήν ὁρολογία τοῦ Ἑλληνισμοῦ γιά νά ἐκφράσουν τήν ἀποκαλυπτική ἀλήθεια, καθώς ἐπίσης ἀπάντησαν στά προβλήματα πού ἔχουν θέσει Ἕλληνες φιλόσοφοι. Ἔτσι λοιπόν ὁ ἑλληνικός πολιτισμός συνδέθηκε μέ τήν Ὀρθοδοξία, μεγαλούργησε καί σήμερα δέν μπορεῖ νά γίνεται λόγος γιά ἀφελληνισμό τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἄλλωστε, ἕνα κοινό γνώρισμα μεταξύ Ἑλληνισμοῦ καί Ὀρθοδοξίας εἶναι ἡ οἰκουμενικότητα. Ἔτσι, ὁ Ἑλληνισμός συνδέθηκε μέ τήν Ὀρθοδοξία, ἐνῶ ἡ Ἑλλάδα δέν ταυτίζεται μέ τήν Ὀρθοδοξία. Μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι Ἑλλάδα σημαίνει Ὀρθοδοξία ἀπό τήν ἄποψη ὅτι ὁ γεωγραφικός χῶρος τῆς Ἑλλάδας ἔχει ἐπηρεασθῆ πολύ πολιτιστικά ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.

Ἐκτείνοντας τό θέμα μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ἡ Ρωμηοσύνη συνδέεται στενά μέ τήν Ὀρθοδοξία, γιατί ἡ Ρωμηοσύνη ἐκλαμβάνεται ὄχι ὡς γεωγραφικός χῶρος, ἀλλά ὡς πολιτιστικός τρόπος ζωῆς. Ρωμηοσύνη δηλώνει ἑλληνικό πολιτισμό καί ὀρθόδοξη πίστη. Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής τό ἔχει ἐκφράσει αὐτό πολύ καλά τόν ἕβδομο αἰώνα: “Παραγγελίαν ἔχομέν του μή μισῆσαι τινά. Ἀγαπῶ τούς Ρωμαίους ὡς ὁμοπίστους• τούς δέ Γραικούς ὡς ὁμογλώσσους”.

Ὁ λόγος αὐτός τοῦ ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ εἶναι ἐκφραστικός. Οἱ Ρωμηοί δέν μισοῦν κανένα, γιατί ἔχουν ἀποβάλλει τήν φιλαυτία. Ἔπειτα οἱ Γραικοί εἶναι ὁμόγλωσσοι, ἐνῶ οἱ Ρωμαῖοι (δηλαδή οἱ Ὀρθόδοξοι) εἶναι ὁμόπιστοι. Μπορεῖ ἕνας Γραικός νά μή εἶναι ὁμόπιστος καί ἕνας Ρωμηός νά μή εἶναι ὁμόγλωσσος.

Αὐτό τό βλέπουμε σήμερα πολύ καθαρά. Ὑπάρχουν μερικοί Ἕλληνες πού ζοῦν στήν Ἑλλάδα καί δέν εἶναι Ρωμηοί - Ὀρθόδοξοι. Καί ὑπάρχουν ἄλλοι “ἀλλοεθνείς” οἱ ὁποῖοι εἶναι Ρωμηοί, ὡς πρός τήν πίστη. Συνάντησα πολλούς Εὐρωπαίους, Ἀμερικάνους καί Ἄραβας πού εἶναι Ρωμηοί - Ὀρθόδοξοι, ἐνῶ κάτοικοι τῆς Ἑλλάδος νά μή εἶναι Ὀρθόδοξοι.

Ἑπομένως, ἡ Ἑλλάδα ἔχει ἐπηρεασθῆ ἀπό τήν Ρωμηοσύνη - Ὀρθοδοξία, ἐνῶ ἡ Ρωμηοσύνη - Ὀρθοδοξία κινεῖται καί πέρα τῆς Ἑλλάδος, ἀγκαλιάζει ὅλα τα ἔθνη.

Ν.Ι.

ΓΕΓΟΝΟΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΟ