Γράφτηκε στις .

Κύριο Θέμα: Ἐπίσκεψη τοῦ Μητροπολίτου κ. Ἱεροθέου - Στήν Μέση Ἀνατολή

Κύριο θέμα: Επίσκεψη του Μητροπολίτου κ. Ιεροθέου - Στην Μέση ΑνατολήΜιά πολύ ἐνδιαφέρουσα ἀφήγηση, συγχρόνως καί ἀνάλυση, ἀπό τήν ἐπίσκεψή του στήν Μέση Ἀνατολή καί τήν ἐπαφή του μέ τήν ἐκεῖ ἐναπομείνασα ἀλλά καί ἀκμάζουσα Ἀραβόφωνη Ρωμηοσύνη, μᾶς προσφέρει στό παρόν τεῦχος ὁ Μητροπολίτης μας κ. Ἱερόθεος:

Μιά πρόσκληση ἀπό τόν Κοσμήτορα τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Λιβάνου –ποῦ ἀνήκει στό Πατριαρχεῖο Ἀντιοχείας– Μητροπολίτη Χαλεπίου κ. Παῦλο, νά διδάξω στήν Μπελεμέντειο Θεολογική Σχολή τό μάθημα τῆς Βιοηθικῆς γιά τούς τριτοετεῖς καί τεταρτοετεῖς φοιτητάς καί νά ἐπισκεφθῶ τήν ἕδρα τῆς Μητροπόλεώς του, τήν πόλη τοῦ Χαλεπίου (ALEPPO - ἀρχαία Βέροια) τῆς Συρίας μέ ἔκαναν νά βρεθῶ γιά μιά ἀκόμη φορᾶ στήν Μέση Ἀνατολή. Ἤδη εἶχα ἐπισκεφθῆ, τήν τριετία 1988-1991 κατά διαστήματα τήν Θεολογική Σχολή τοῦ Λιβάνου, κατά τήν διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου στήν περιοχή, καί τήν Συρία (Δαμασκό, Λαττάκεια, Κοιλάδα τῶν Χριστιανῶν κλπ.).

Ἡ πρόσφατη ἐπίσκεψή μου ἔγινε τήν περίοδο πού στήν Ἑλλάδα γινόταν εὐρύτατος διάλογος σχετικά μέ τήν ἔλευση τοῦ Πάπα, καί συνέπεσε τήν ἡμέρα τῆς ἀφίξεως τοῦ Πάπα στήν Ἑλλάδα νά βρίσκομαι στήν Μπελεμέντειο Θεολογική Σχολή τοῦ Λιβάνου, στήν Τρίπολη, καί νά παρακολουθῶ τήν προετοιμασία τοῦ Πατριαρχείου τῆς Ἀντιοχείας καί ὅλων των ἄλλων Χριστιανικῶν Ὁμολογιῶν γιά τήν ἐπίσκεψη τοῦ Πάπα στήν Δαμασκό τῆς Συρίας.

Ἐδῶ θά ἤθελα νά ἐκθέσω μερικές ἐντυπώσεις μου ἀπό τήν περιοδεία μου αὐτή στήν Συρία καί τόν Λίβανο.

1. Στό Χαλέπι τῆς Συρίας

Ἡ πόλη τοῦ Χαλεπίου εἶναι ἡ δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στήν Συρία μετά τήν Δαμασκό καί ἀριθμεῖ περίπου τέσσερα ἑκατομμύρια κατοίκους. Εἶναι μιά ἀρχαία πόλη (ἡ ἀρχαία Βέροια τῆς Συρίας) μέ παραδοσιακό χρῶμα καί βέβαια ἐκεῖνο πού κάνει ἐντύπωση εἶναι ὅτι κάτω ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς γῆς ὑπάρχει καί μιά ἄλλη πόλη τῶν σπηλαίων, τά ὁποῖα σπήλαια τόν παλαιότερο καιρό ἦταν ἀπαραίτητα γιά τήν ἐπικοινωνία τῶν κατοίκων τῆς πόλεως. Τώρα μερικά ἀπό αὐτά ἀνακαινίζονται καί γίνονται ὡραιότατα ἑστιατόρια ἤ καφετέριες μέ ἀνατολίτικο χρῶμα.

Ὁ ὀρθόδοξος Μητροπολίτης τοῦ Χαλεπίου κ. Παῦλος, γνωστός μου ἀπό τότε πού σπούδαζε στήν Θεσσαλονίκη, ὅπου ἔλαβε καί τό διδακτορικό του δίπλωμα, εἶναι γνώστης τῶν θεμάτων τῆς περιοχῆς καί ἐπειδή εἶναι νέος καί στήν ἡλικία καί στήν θέση αὐτή ὡς Μητροπολίτης ἀγωνίζεται γιά τήν ἀνασυγκρότηση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς του μέ ζῆλο, ζωντάνια καί γνώση τῶν πραγμάτων.

Εἶναι γνωστόν ὅτι ὅλες οἱ πόλεις τῆς Συρίας καί τοῦ Λιβάνου εἶναι πολυπολιτισμικές κοινωνίες, οἱ ὁποῖες κατά κάποιον τρόπο ἀδιόρατό μου εἶναι περισσότερο οἰκεῖες ὅταν ἐπικρατῆ σεβασμός τῶν θρησκευτικῶν καί πολιτισμικῶν διαφορῶν. Ἡ ἐπιστήμη τῆς ἐθνολογίας κάνει εὔστοχες παρατηρήσεις πάνω στό θέμα αὐτό. Οἱ Μουσουλμάνοι ἀποτελοῦν τήν συντριπτική πλειοψηφία τῆς περιοχῆς, ἐνῶ ὁ Χριστιανικός πληθυσμός ἀνέρχεται στίς ἑκατό περίπου χιλιάδες (100.000), ἀπό τούς ὁποίους οἱ εἴκοσι χιλιάδες (20.000) εἶναι ὀρθόδοξοι.

Τό Χαλέπι θεωρεῖται ὡς τό Βατικανό τῆς Ἀνατολῆς, γιατί ὁ Παπισμός ἀσκεῖ ἐπιρροή στά πράγματα τῆς περιοχῆς καί ἔχει μεγάλη δράση, ὅπως σχολεῖα καί ἄλλα ἱδρύματα. Γενικά στό Χαλέπι ὑπάρχουν πολλοί Ἐπίσκοποι διαφόρων θρησκευτικῶν Χριστιανικῶν ὁμάδων. Οἱ ἀνήκοντες στό Πατριαρχεῖο Ἀντιοχείας ὀνομάζονται Greek Orthodox, οἱ μονοφυσίτες ὀνομάζονται Syrian Orthodox καί οἱ Οὐνίτες ἔχουν τήν ὀνομασία Rum Katholik. Οἱ τελευταῖοι ἀνήκουν στό Βατικανό μαζί μέ τούς Μαρωνίτες καί τούς ἄλλους “καθολικούς”. Ἐπίσης πρέπει νά σημειωθῆ ὅτι οἱ Ἀρμένιοι, πού εἶναι μονοφυσίτες, ἔχουν ἰσχυρή ἐπίδραση στήν περιοχή ἐκείνη.

Κύριο θέμα: Επίσκεψη του Μητροπολίτου κ. Ιεροθέου - Στην Μέση ΑνατολήΜοῦ δόθηκε ἡ εὐκαιρία νά ἔχω τρεῖς συναντήσεις μέ τούς ὀρθοδόξους Χριστιανούς τῆς περιοχῆς. Μία κατά τήν διάρκεια τῆς Κυριακάτικης πρωϊνῆς θείας Λειτουργίας (29 Ἀπριλίου), ὅπου λειτούργησα καί ὁμίλησα στόν Ἱερό Ναό τοῦ Προφήτου Ἡλιοῦ, ἕναν ὡραιότατο καί μεγαλοπρεπῆ Ναό, ὁ ὁποῖος τελευταία ἔχει ἀποπερατωθῆ, μέ τέμπλο ξύλινο κατασκευασμένο στήν Ἑλλάδα. Ἔπειτα παρευρέθηκα στήν ἀπογευματική θεία Λειτουργία, ὅπου συγκεντρώθηκε πολύς κόσμος, ἐπειδή τό πρωϊνό τῆς Κυριακῆς θεωρεῖται ἐργάσιμο, καί λειτούργησε ὁ Μητροπολίτης Χαλεπίου Παῦλος, ὅπου καί ἐκήρυξα τόν θεῖο λόγο. Στήν συνέχεια ὁμίλησα καί συζήτησα μέ ἰατρούς, φαρμακοποιούς καί ἄλλους ἐπιστήμονας, ἑβδομήντα (70) τόν ἀριθμό, γύρω ἀπό τήν ἀντιμετώπιση τῆς σύγχρονης γενετικῆς καί γενικά της ἐπιστήμης.

Στήν πρωϊνή θεία Λειτουργία ἔψαλε στά ἀραβικά καί στά ἑλληνικά ὁ Καθηγητής κ. Bramo Muzzer, ὁ ὁποῖος τελείωσε τίς θεολογικές του σπουδές στήν Ἑλλάδα καί κατέχει ἄριστα τήν ἑλληνική γλώσσα. Καί τό ἀπόγευμα σέ ἕναν κατάμεστο Ἱερό Ναό, κυρίως ἀπό νέους φοιτητᾶς, ἔψαλε θαυμάσια ἕνας παιδικός χορός, ἀποτελούμενος ἀπό πενήντα (50) περίπου μικρά παιδιά στά ἀραβικά καί στά ἑλληνικά. Φυσικά δέν τό ἔκαναν αὐτό ἐπειδή παρευρισκόταν Ἕλληνας Ἱεράρχης στήν θεία Λειτουργία, ἀλλά συνηθίζεται αὐτό, γιατί ἔτσι συνδέονται μέ τό δικό τους παρελθόν.

Ἡ ἐπικοινωνία πού εἶχα μέ νέους καί οἰκογενειάρχες, μέ ζηλωτές Χριστιανούς, καθώς ἐπίσης καί ἡ ἐπίσκεψή μου στό μέρος ἐκεῖνο πού ἀσκήθηκε ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Στυλίτης, πού ἀποτελεῖ μεγάλο θρησκευτικό μνημεῖο τῆς περιοχῆς, δείχνει τήν ἑλληνική καί χριστιανική - ὀρθόδοξη παράδοση πού κυριαρχεῖ ἐκεῖ. Ὅμως ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία χρειάζεται ἰσχυρό στήριγμα, γιατί ἔχει νά ἀντιμετωπίση ποικίλους κινδύνους. Χάρηκα ὅμως γιά τούς ὀρθοδόξους Χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι κρατοῦν τήν πίστη τούς μέσα σέ τέτοια δύσκολα περιβάλλοντα.

2. Στήν θεολογική Σχολή τοῦ Λιβάνου

Κύριο θέμα: Επίσκεψη του Μητροπολίτου κ. Ιεροθέου - Στην Μέση ΑνατολήΠλησίον της Τριπόλεως τοῦ Βορείου Λιβάνου, μιά ὥρα περίπου βόρειά της Βηρυττοῦ, ἔχει κτισθῆ ἕνα μεγάλο κτηριακό συγκρότημα παιδείας καί γνώσεως, ἀλλά καί ζωῆς, ἀπό τό Ὀρθόδοξο Πατριαρχεῖο τῆς Ἀντιοχείας. Ὁ σημερινός Πατριάρχης Ἀντιοχείας κ. Ἰγνάτιος ἔχει παίξει σπουδαῖο ρόλο γιά τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ μεγαλύτερου τμήματος τοῦ συγκροτήματος.

Σχεδόν στό κέντρο τοῦ λόφου εἶναι κτισμένο τό ἱστορικό Μοναστήρι τῆς Παναγίας τῆς Μπελεμέντ, τόν Ναό τῆς ὁποίας ἔκτισαν οἱ Σταυροφόροι. Γύρω ἀπό τό Μοναστήρι εἶναι τρία τεράστια συγκροτήματα. Τό ἕνα εἶναι τό Γυμνάσιο, στό ὁποῖο φοιτοῦν χίλια παιδιά περίπου. Εἶχα τήν εὐκαιρία νά παρακολουθήσω μιά θεία Λειτουργία γιά μαθητᾶς κατά τήν ὁποία ὁ Ναός ἦταν γεμάτος ἀπό μαθητόκοσμο καί ἔψαλε μιά χορωδία ἀπό παιδιά, τόσο στά ἀραβικά, ὅσο καί στά ἑλληνικά. Μοῦ ἔκανε ἐντύπωση ὅτι ἔψαλαν μέ μεγάλη ἁρμονία, χωρίς νά ἔχουν κάποιον δάσκαλο νά τούς διευθύνη. Καί σέ μερικές στιγμές ἔψαλε ὅλο το ἐκκλησίασμα. Τό ἄλλο εἶναι Θεολογική Σχολή πού κτίσθηκε πρίν ἀπό δεκαετίες μέ μεγάλη καί πλούσια προσφορά σέ ὁλόκληρη τήν περιοχή. Ἐδῶ οἱ φοιτητές τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς συνδυάζουν τήν φοιτητική ζωή, τήν λατρευτική ζωή, ἀφοῦ κάθε ἡμέρα τό πρωϊ καί τό ἀπόγευμα τελοῦνται οἱ ἱερές ἀκολουθίες, καί τήν οἰκοτροφική ζωή. Τό ἄλλο συγκρότημα ἀποτελεῖται ἀπό πολλά κτίρια καινούρια στήν κατασκευή καί ἀποτελοῦν τό Πανεπιστήμιο, τό ὁποῖο συγκροτεῖται ἀπό πολλές Σχολές ἀνθρωπιστικῶν σπουδῶν, κοινωνιολογίας, ἰατρικῆς κλπ. Τό Πανεπιστήμιο πού ἀνήκει στό Πατριαρχεῖο Ἀντιοχείας διαθέτει τεράστιες βιβλιοθῆκες, σύγχρονα κτίρια, διακόσιους (200) περίπου Καθηγητᾶς καί φοιτοῦν δυόμισυ χιλιάδες (2.500) περίπου φοιτητές.

Βεβαίως, ἡ Θεολογική Σχολή μου ἔκανε ἐντύπωση, γιατί ἐδῶ γίνεται μιά σοβαρή ἐργασία. Καίτοι δέν φοιτᾶ κανείς Ἕλληνας, ὅμως ὅλοι γνωρίζουν τήν ἑλληνική γλώσσα, ἀφοῦ οἱ ἐπίσημες γλῶσσες διδασκαλίας εἶναι ἡ ἀγγλική καί ἡ ἑλληνική. Στό προπαρασκευαστικό τμῆμα, πρίν εἰσαχθοῦν στό πρῶτο ἔτος, μαθαίνουν τό μέν πρῶτο ἑξάμηνο τήν ἀγγλική γλώσσα, τό δέ δεύτερο ἑξάμηνο τήν ἑλληνική γλώσσα. Τήν τελευταία διδάσκει μέ καταπληκτική γνώση ὁ κ. Χαμπίμπι Λαβάντ. Ἡ διδασκαλία γίνεται τέσσερεις ὧρες κάθε ἡμέρα. Παρακολούθησα μιά τέτοια διδασκαλία καί διεπίστωσα τό ἐπίπεδο στό ὁποῖο ἐκινεῖτο. Ἐφέτος στό προπαρασκευαστικό ἔτος φοιτοῦν εἰκοσιπέντε (25) σπουδαστές.

Γιά μιά ἑβδομάδα παρέδωσα τό μάθημα τῆς Βιοηθικῆς στούς τριετεῖς καί τεταρτοετεῖς φοιτητές τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς. Τά θέματα πού ἀνέπτυξα ἦταν ἡ Βιοηθική ὡς ἐπιστήμη, καί οἱ ἐπιμέρους ἑνότητες πού ἀναφέρονται στήν ἀρχή τῆς ζωῆς (ἀποκωδικοποίηση τοῦ γονιδιώματος, ἀναπαραγωγικές τεχνολογίες, κλωνοποίηση καί ἐκτρώσεις) στήν παράταση τῆς βιολογικῆς ζωῆς (μετάγγιση αἵματος, μεταμοσχεύσεις, πρόληψη καί θεραπεία ἀσθενειῶν) καί στό τέλος τῆς Βιολογικῆς ζωῆς (εὐθανασία). Ἀφοῦ ἐπισημάνθηκαν τά προβλήματα πού δημιουργήθηκαν λόγω τῆς συνάντησης τῆς ἰατρικῆς μέ τήν τεχνολογία, ἐπικεντρώθηκε ἡ προσοχή στήν θέση πού λαμβάνει ἡ Ἐκκλησία πάνω στά προβλήματα αὐτά τῆς ἐποχῆς μας. Καί βέβαια, μετά ἀπό αὐτήν τήν παρουσίαση ἀναφέρθηκαν οἱ γενικές βιοθεολογικές ἀρχές, ὅπως καί ἡ ὀρθόδοξη ἀνθρωπολογία, καθώς ἐπίσης καί τά γενικά προβλήματα πού ἀντιμετωπίζει ἡ Ἐκκλησία στήν ἐποχή μας.

Οἱ φοιτητές ἔδειξαν ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον, γιατί παρουσιάσθηκαν εὐσύνοπτα καί ἀπό ὀρθοδόξου προοπτικῆς τα σύγχρονα αὐτά προβλήματα. Ἔκαναν πολλές ἐρωτήσεις, καί γενικά ὑπῆρχε ζωντανή ἐπικοινωνία. Ἡ γνώση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας βρισκόταν σέ τέτοιο ἐπίπεδο, ὥστε γνώριζαν ἀκόμη καί τήν σύγχρονη ἰατρική ὁρολογία, μερικά δέ ἄγνωστα σημεῖα ἀναλύονταν καί στήν ἀγγλική καί στήν ἀραβική γλώσσα.

Πέρα ἀπό τίς παραδόσεις εἴχαμε τήν δυνατότητα ἐπικοινωνίας μέ τούς φοιτητᾶς ἄλλων ἐτῶν καί Σχολῶν, μέ τούς Καθηγητᾶς πού συνέπεσαν στό διάστημα ἐκεῖνο νά ἔλθουν ἀπό τήν Γαλλία καί τήν Ἀμερική γιά νά διδάξουν στήν Θεολογική Σχολή, μέ Χριστιανούς τῆς περιοχῆς ἐκείνης, γιατί στήν περιοχή πού εἶναι κτισμένο τό Πανεπιστήμιο ὑπάρχουν ὀρθόδοξα χωριά, καί ὅλες αὐτές οἱ συναντήσεις μου ἔδωσαν τήν αἴσθηση τῆς ὀρθόδοξης ζωῆς πού βιώνεται μέσα σέ ἐκεῖνες τίς δύσκολες συνθῆκες.

Κύριο θέμα: Επίσκεψη του Μητροπολίτου κ. Ιεροθέου - Στην Μέση ΑνατολήΜέ ἱκανοποίησε ἀφάνταστά το ὅτι ἦλθαν νά μέ συναντήσουν παλαιοί φοιτητές μου, καί χάρηκα γιά τήν πρόοδό τους, γιατί ἕνας ἀπό αὐτούς, πού πρίν ἀπό δέκα χρόνια ἦταν διάκονος καί ἀπό τούς καλούς καί ἀγαπητούς μου φοιτητᾶς, ἐξελέγη Μητροπολίτης στό Πατριαρχεῖο Ἀντιοχείας καί ἦλθε νά μέ συναντήση διανύοντας μέ τό αὐτοκίνητό του δρόμο δέκα περίπου ὡρῶν. Τρεῖς ἄλλοι φοιτητές πῆραν διδακτορικά διπλώματα, ὁ ἕνας στήν Ἑλλάδα καί οἱ ἄλλοι στήν Γερμανία καί σήμερα εἶναι Καθηγητές σέ Πανεπιστήμια, καθώς ἐπίσης ἄλλοι εἶναι Κληρικοί στήν Συρία καί τήν Ἀμερική.

Γιά τήν καλή λειτουργία τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς βοήθησαν στό παρελθόν καί βοηθοῦν ἀκόμη καί τώρα μέ τίς γνώσεις τους καί τήν διδασκαλία τούς διάφοροι Καθηγητές ἀπό τήν Θεολογική Σχολή τῆς Ἑλλάδος, ὅπως ὁ Μητροπολίτης Τυρρολόης κ. Παντελεήμων, ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης, ὁ κ. Βλάσιος Φειδᾶς, ὁ κ. Κωνσταντῖνος Σκουτέρης, ὁ κ. Χρῆστος Βούλγαρης, ὁ κ. Μάρκος Ὀρφανός, ὁ κ. Βασίλειος Γιούλτσης καί ἄλλοι Καθηγητές. Ἐπίσης, ἀποτελεσματική εἶναι ἡ συμπαράσταση καί βοήθεια τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας, καθώς ἐπίσης καί τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

3. Μερικές διαπιστώσεις

Ὁ χῶρος ἐδῶ δέν εἶναι κατάλληλος γιά νά ἐκτεθοῦν ὅλες οἱ διαπιστώσεις μου ἀπό τήν περιοδεία στήν Συρία καί τόν Λίβανο. Ὡστόσο θά περιορισθῶ στήν ἐπισήμανση μερικῶν ἀπό αὐτές.

α) Ὑπάρχει μιά διαφορά μεταξύ της Δύσεως καί τῆς Ἀνατολῆς. Στήν Δύση οἱ κοινωνίες ἐπηρεασμένες ἀπό τήν σχολαστική θεολογία καί τήν μεταφυσική δημιούργησαν ἀτομοκρατικές κοινότητες, ἀφοῦ ἐκεῖ κυριαρχεῖ τό ἄτομο, πολλές φορές χωρίς Θεό. Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι οἱ δυτικοί Χριστιανοί ἀπό ἀντίδραση στήν ἀπολυταρχία τοῦ Πάπα ἔφθασαν στήν μεταρρύθμιση καί μέ τό σύνθημα τῶν ἡγεμόνων cujus regio, ejus religio ἐπιβλήθηκε σέ κάθε περιοχή μιά ὁμολογία καί ἀργότερα βέβαια κατέληξαν στήν ἀθεΐα καί τόν ἀγνωστικισμό. Καί ἔτσι ἐπικράτησε τό ἀνθρώπινο στοιχεῖο. Ἀντίθετα στήν Μέση Ἀνατολή οἱ κοινωνίες εἶναι θεοκεντρικές. Βέβαια, δέν ζοῦν ὅλοι σύμφωνα μέ τόν νόμο τοῦ Θεοῦ τους, ἀλλά εἶναι φυσικό ὅτι ἡ Θρησκεία ἐπηρεάζει ἐμμέσως ἤ ἀμέσως τήν ζωή τους. Στήν ἀραβική γλώσσα ὑπάρχουν πολλές καθημερινές ἐκφράσεις πού περιέχουν τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ.

β) Οἱ δυτικοί καί ἀνατολικοί διαφέρουν καί στόν τρόπο σκέψεως καί ζωῆς. Ὅταν συναντᾶς δυτικούς καί ἀνατολικούς ἀνθρώπους, καί τούς βλέπεις στό πρόσωπο, διαπιστώνεις ὅτι τά μάτια τῶν δυτικῶν εἶναι ἐντελῶς ἐπίπεδα, ἐνῶ τῶν ἀνατολικῶν ἔχουν ἕνα βάθος, ἀναζητοῦν κάτι ἄλλο, τό ὑπαρξιακό. Ὁπότε αὐτό δείχνει τήν δυνατότητα πού ἔχει ἡ Ὀρθοδοξία στήν περιοχή ἐκείνη νά ἀπαντήση στά ὑπαρξιακά ἐρωτήματα πού στήν χώρα μᾶς θεωροῦνται περιττά ἤ καί ἀνόητα.

γ) Οἱ ἀνατολικοί ἔχουν νά παλέψουν μέ πολλά προβλήματα, νά ἀντιμετωπίσουν ποικίλα ἰδεολογικά, θεολογικά καί ὑπαρξιακά ρεύματα. Καί αὐτό τούς κάνει πιό ὥριμους, ἀλλά καί σταθερούς στόν πολιτισμικό τρόπο ζωῆς τους. Στά σπίτια τούς ἔχουν ἐμφανῆ δείγματα τῆς θρησκευτικότητας, εἰκόνες καί καντήλια, τά παιδιά τούς μεγαλώνουν μέ χριστιανικές παραδόσεις, ἄν καί τό Κράτος ἐπισήμως δέν ἔχει θεσπίσει στά σχολεῖα μάθημα θρησκευτικῶν. Σημαντικό ρόλο παίζει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μέ τίς Ἐνορίες ἀλλά καί τά Μοναστήρια. Στήν περιοχή ἐκείνη ὑπάρχουν μερικά καλά ὀργανωμένα Μοναστήρια, πού ἀκολουθοῦν τό ἁγιορείτικο τυπικό καί ἐπηρεάζουν σημαντικά τήν περιοχή. Κτίσθηκε τώρα τελευταία ἕνα ὡραιότατο μοναστήρι πρός τιμήν τῆς Παναγίας, πού ἀκολουθεῖ τό ἁγιορείτικο τυπικό.

δ) Ἡ Μπελεμέντειος Θεολογική Σχολή παίζει ἕναν σπουδαῖο ρόλο στήν ἀνάπτυξη τῆς ὀρθοδόξου χριστιανικῆς ζωῆς, διότι ἀπό αὐτήν ἐξέρχονται θεολόγοι, Ἱερεῖς καί Ἐπίσκοποί της Ἐκκλησίας. Ἤδη μέχρι τώρα οἱ περισσότεροι Μητροπολίτες καί Ἐπίσκοποι εἶναι ἀπόφοιτοι αὐτῆς τῆς Σχολῆς. Τό ὅτι μαθαίνουν τήν ἑλληνική γλώσσα εἶναι πολύ σημαντικό. Δέν τό βλέπουμε αὐτό ἑλλαδικά, ἀλλά ἐκκλησιαστικά. Τούς δίνεται ἡ δυνατότητα νά διαβάζουν κείμενα γραμμένα στήν ἑλληνική γλώσσα τά ὁποῖα δέν ἔχουν μεταφρασθῆ στήν ἀραβική καί σέ ἄλλες γλῶσσες, καθώς ἐπίσης τούς δίδεται ἡ δυνατότητα νά ἐπισκέπτονται τήν Ἑλλάδα καί ἰδίως τό Ἅγιον Ὅρος, καί νά συναντοῦνται μέ τήν ὀρθόδοξη ἑλληνική πνευματικότητα. Ἤδη οἱ σπουδαστές πού διδάσκονται τήν ἑλληνική γλώσσα, τό Καλοκαίρι ἔρχονται στήν Ἑλλάδα, ὅπου μένοντας στήν Ἱερά Μονή Πεντέλης παρακολουθοῦν μαθήματα ἐντατικά της ἑλληνικῆς γλώσσας καί κυρίως ἔρχονται σέ ἐπαφή μέ τήν ὅλη ἑλληνική παράδοσή μας.

Ἡ συνάντηση αὐτή τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, Ἀντιοχείας καί Ἑλλάδος, θά ἀποδώση καλούς καρπούς, διότι ἔχουμε τήν εὐκαιρία νά ἀνταλλάξουμε τίς ἐμπειρίες μας. Ἐμεῖς θά μάθουμέ το πῶς ἀντιμετωπίζουν τίς πολλές πολιτισμικές παραδόσεις καί τά σύγχρονα ρεύματα, ἀλλά καί ἐκεῖνοι θά δοῦν τήν ρωμαίϊκη ζωή. Πρέπει καί ἐμεῖς νά πλησιάσουμε τούς Χριστιανούς αὐτούς ὄχι μέσα ἀπό τήν Ἑλλαδίτικη νοοτροπία, ἀλλά τήν ρωμαίϊκη παράδοσή μας.

Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ὀφείλει νά ἀνοιχθῆ ἀκόμη περισσότερο στίς περιοχές αὐτές, μέ ἀγάπη, σεβασμό, νηφαλιότητα καί σύνεση, κυρίως μέσα στά ἐκκλησιολογικά πλαίσια γιά νά ἀναπτυχθῆ περισσότερο ἡ ἑνότητα τῶν Ἐκκλησιῶν.

Τό ταξείδι μου στήν Συρία καί τόν Λίβανο, ὁ ὁποῖος τώρα ἔχει εἰρηνεύσει καί δέν βρίσκεται στό σημεῖο πού τόν γνώρισα τό 1988-91, κατά τήν διάρκεια τοῦ πολέμου, μέ ὁδήγησε στό συμπέρασμα ὅτι ἡ ὀρθόδοξη θεολογία, σέ συνδυασμό μέ τήν πολιτισμική παράδοση κάθε τόπου, πρόκειται νά παίξη μεγάλο ρόλο στούς ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς μας, ὅπου γῆς, διότι ἔχει μιά δυνατότητα καί ζωντάνια πολύ μεγάλη. Καί βέβαια, αὐτό πρέπει νά γίνεται μέσα ἀπό τήν προοπτική ὅτι τό κάθε ἔθνος δέν μπορεῖ νά χρησιμοποιῆ τήν Ἐκκλησία, ἀλλά ἡ Ἐκκλησία νά ὑπηρετῆ τό κάθε ἔθνος.

 

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ