Γράφτηκε στις .

Γεγονότα καὶ Σχόλια: Ὁ Πλανήτης τῆς θεολογίας

Στὰ τεύχη 65 καὶ 66 τῆς Παρέμβασης εἶχα ἀσχοληθεῖ μὲ "κάποιες κριτικὲς ἀναλύσεις τῆς ὀρθόδοξης ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, πού [ἀπαιτοῦσαν καὶ] ἀπαιτοῦν ἰδιαίτερη προσοχή". Τότε σημείωνα, ὅτι "ἡ ἀνάγνωσή τους φέρνει στὸ νοῦ τὴν παραβολὴ τῶν ζιζανίων. Μοιάζουν μὲ χωράφι στὸ ὁποῖο μαζὶ μὲ τὸ "σιτάρι" διεισδυτικῶν παρατηρήσεων συναυξάνουν "ζιζάνια" ἀκραίων ἀπόψεων, ποὺ ἀποκλίνουν ἀπὸ τὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας". Στοὺς "σχολιασμούς" μου αὐτούς –χωρὶς νὰ παραπέμπω σὲ συγγραφέα καὶ περιοδικό– χρησιμοποίησα ὡς ἀντιπροσωπευτικὸ κείμενο ἕνα ἄρθρο τοῦ ἀρχιμ. Ἀρσενίου Μέσκου, δημοσιευμένο στὸ περιοδικὸ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Περιστερίου "Διάβαση" (τεῦχος 29), μὲ τίτλο: "Περὶ τῆς virtual (εἰκονικῆς) Ἐκκλησιαστικῆς πραγματικότητας". Στὰ σημειώματά μου ἐκεῖνα δὲν ἔκανα κριτικὴ ὁλόκληρου τοῦ ἄρθρου, ἀλλὰ κάποιων ἀπόψεων ποὺ δημιουργοῦσαν ρωγμὲς στὶς βάσεις τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς.

Πρόσφατα ἔπεσε στὰ χέρια μου ἕνα βιβλίο τοῦ π. Ἀρσενίου, ποὺ κυκλοφόρησε τὸ Νοέμβρη τοῦ 2002, μὲ τίτλο: "Ὁ Πλανήτης τῆς Θεολογίας". Στὸ βιβλίο αὐτὸ διεπίστωσα ὅτι οἱ "ρωγμὲς" ποὺ τότε προσήλκυσαν τὴν προσοχή μου ἔχουν πολλαπλασιαστεῖ καὶ διευρυνθεῖ. Μέσα στὶς σελίδες του ἐκδηλώνεται ἕνας θυμὸς τοῦ συγγραφέα γιὰ τὴν θεολογία τῶν ἁγίων Πατέρων καὶ τῶν σύγχρονων ἐκφραστῶν της, ὁ ὁποῖος ἀνατρέπει τὰ πάντα. Παρουσιάζει τὴν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μὲ τόσες ρωγμὲς καὶ τέτοια χάσματα, ὥστε νὰ μοιάζη, στὴν κυριολεξία, μὲ οἰκοδόμημα "ἀκατάλληλο γιὰ κατοίκηση". Μὲ βάση μιὰ παρεξηγημένη πίστη στὶς μεθόδους τῆς ἐπιστημονικῆς ἔρευνας ἀμφισβητεῖ, μεταξὺ πολλῶν ἄλλων, τὴν "ἀδαμιαία καταγωγὴ" τοῦ ἀνθρώπου, τὴν θεολογία τῶν "δερματίνων χιτώνων", τὴν ὕπαρξη "προπτωτικῆς κατάστασης" διαφορετικῆς ἀπὸ τὴν παροῦσα κατάσταση τοῦ κόσμου. Ἕνα ἀπὸ τὰ κεντρικὰ θέματα τοῦ βιβλίου εἶναι ἡ παρουσία τοῦ κακοῦ στὸν κόσμο. Ὁ π. Ἀρσένιος, λοιπόν, παρακάμπτοντας τὴν θεολογία τῶν ἁγίων Πατέρων –βρίσκοντας, ὅπως νομίζει, ἀναπαυτικὸ ἀποκούμπι σὲ μιὰ διαζευτικὴ πρόταση τοῦ ἁγίου Μαξίμου– ἀνάγει τὸ κακὸ στὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας, θεωρῶντας ὅτι ἀποτελεῖ ἐπιλογὴ τοῦ Θεοῦ!

Ἀπὸ αὐτὰ τὰ λίγα γίνεται φανερὸ ὅτι τὸ νέο βιβλίο τοῦ π. Ἀρσενίου θέτει μὲ προκλητικὸ τρόπο θεμελιακὰ ἐρωτήματα, τὰ ὁποῖα θέλουν νηφάλιες καὶ ὑπεύθυνες ἀπαντήσεις. Εἶναι ἐρωτήματα ποὺ προσελκύουν τὴν προσοχὴ κυρίως τῶν νέων ἀναγνωστῶν, τοὺς ὁποίους εὔκολα αἰχμαλωτίζουν στὶς προτεινόμενες ἢ ὑπονοούμενες ἀπαντήσεις.

Ἕνας προσωπικὸς λόγος, ποὺ μὲ ὑποχρεώνει νὰ ἀσχοληθῶ μὲ τὸ βιβλίο αὐτό, εἶναι ὅτι ὁ π. Ἀρσένιος στὸ ἐκτενὲς εἰσαγωγικὸ κεφάλαιό του περιλαμβάνει τὸ ἄρθρο, τοῦ ὁποίου ὁρισμένες ἀπόψεις παλαιότερα σχολίασα, καθὼς καὶ τμῆμα ἀπὸ τὴν ἀπάντησή του στὶς κριτικές μου παρατηρήσεις. Πρέπει νὰ σημειώσω ὅτι οἱ παρατηρήσεις ποὺ τότε διετύπωσα ἀντιμετωπίσθηκαν ἀπὸ τὸν π. Ἀρσένιο, καθὼς καὶ ἀπὸ τὸν ὑπεύθυνο τοῦ περιοδικοῦ Διάβαση, μὲ ὄχι καὶ τόσο κομψὸ τρόπο, ἐν τούτοις ἡ ἐξέλιξη τῶν πραγμάτων τὶς ἐπιβεβαιώνει.

Φυσικὰ τὸ θέμα τοῦ "Πλανήτη τῆς θεολογίας" δὲν μπορεῖ νὰ κλείση μὲ ἕνα σύντομο σχόλιο.

π.Θ.Α.Β.

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ