Οἱ Ἡρωΐδες Δασκάλες τοῦ Γένους

Μόλις διάβασα τό ὡραιότατο κείµενο τοῦ Καθηγητοῦ µου στήν Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης κ. Ἰωάννη Καλογήρου µέ τίτλο: "εἰκόγες καί περιστατικά ἀπό τήν σχολική ζωή στὴν Ἤπειρο κατά τά τελευταῖα Χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας ἐκεῖ᾽'. Εἶναι γραμμένο µέ γλαφυρότητα καί λυρισμό. Μπορῶ νά πῶ ὅτι μέ ἐντυπωσίασε πολύ καί µέ ἔκανε νά αἰσθανθῶ βαθειά συγκίνηση γιά πολλούς λόγους. 

Πρώτα -πρώτα εἶδα, ὅπως καί τό γνώριζα ἀπό τά φοιτητικά µου χρόνια, τήν ἁπλότητα τοῦ Καθηγητοῦ µου, ἀλλά καί τήν µεγάλη του ἀγάπη στήν γενέτειρά του, τά Γιάννενα. Εἶναι πραγματικά ἀθεράπευτος νοσταλγός τῶν Ἰωαννίνων. Πάντοτε θυμόταν τά πρόσωπα τῆς δικῆς του καί δικῆς µου γειτονιᾶς. Ὅταν πήγαινε στά Γιάννενα, ἐπισκεπτόταν τούς γνωστούς καί φίλους, τούς ταπεινούς καί ἐγκαταλελειμμένους ἀνθρώπους τῆς γειτονιᾶς, περιφερόταν στά σοκάκια σάν ἕνας µικρός νεανίας, αὐτός ὁ σοφός Καθηγητής. 

Ἔπειτα, συγκινήθηκα γιά τά ὅσα περιγράφει γιά τήν ἀείμνηστη µητέρα του, τήν νεαρή δασκάλα, πού µόλις τελείωσε τό Α Ἐλλισαβέτειο Παρθεναγωγεῖο, πῆγε νά ὑπηρετήση στά χωριά τῆς ᾿Ηπείρου, µέχρι καί στό Ἀργυρόκαστρο τῆς Βορείου Ἠπείρου, γιά νά µάθη στά Ἑλληνόπουλα γράμματα. Καί αὐτό γινόταν µέ θυσίες καί κόπους πολλούς. Εἶναι πολύ ὡραία ἡ περιγραφή πού κάνει μιᾶς ἀντιστασιακῆς πράξης της κατά τήν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας, καί µάλιστα παρόντος τοῦ Τούρκου Καϊμακάμη, δηλαδή τοῦ Τούρκου Ἔπαρχου, ὅταν προσάρµοσε τό μέτρο καί τήν µουσική τοῦ ἑλληνικοῦ ἐθνικοῦ ὕμνου σέ ἕνα ἄλλο τραγούδι, πού ἀναφερόταν στήν γυμναστική, ὁπότε τά Ἕλληνόπουλα τραγουδοῦσαν γιά τήν γυµναστική, στήν πραγματικότητα ὅμως ἔψαλλαν τόν ἐθνικό ὕμνο "Σέ γνωρίζω ἀπό τήν κόψη...". Αὐτό, βέβαια, εἶχε τίς συνέπειες. 

Οἱ ὡραιότατες καί συγκινητικότατες περιγραφές του κ. Ἰωάννου Καλογήρου ἔφεραν στήν µνήµη µου τίς δύο θεῖες µου, ἀδελφές του πατέρα µου, πού δέν γνώρισα ποτέ, οἱ ὁποῖες µετά τήν ἀποφοίτησή τους ἀπό τό Παρθεναγωγεῖο, νεαρώτατες, ἀνέβηκαν στά ἀπόμακρα χωριά τῆς Ἠπείρου, µέ τίς δύσκολες συνθῆκες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, γιά νά µάθουν στά Ἑλληνόπουλα γράµµατα. Κατέβηκαν ὕστερα ἀπό λίγο βαρειά ἄρρωστες καί πέθαναν διαδοχικά σέ νεαρώτατη ἡλικία, 20 περίπου ἐτῶν. Ἡ µάνα τους, ἡ γιαγιά µου, δέν μπόρεσε ποτέ νά τίς ξεχάση µέχρι τά βαθειά της γεράµατα, ἀφοῦ ἡ ἀπώλειά τους τῆς ἄφησε βαθύ τραῦμα στήν ψυχή. Αὐτή τήν ἀγάπη της τήν μετέφερε σέ μᾶς. Γι' αὐτό πάντοτε μνημονεύω τά ὀνόµατά τους. Παρασκευή καί Ταρσίτσα. 

Ὁ Καλογήρου μεταφέρει στό κείμενό του καί τά λόγια τοῦ Γιώργου Οἰκονόμου γι αὐτές τίς ἡρωικές δασκάλες: "Οἱ δασκάλες μετέφεραν ἑλληνική Παιδεία καί πολιτισμό... ἔφθαναν ὡς τά ἄκρα τῆς Βορείου Ἠπείρου καί πιό πέρα ἀπό τό Δυράχι. Θυμᾶμαι πῶς οἱ χωρικοί στόλιζαν τά ἄλογά των μέ κόκκινες γιάµπολες, µέ χρωματιστές βελέντζες γιά νά καβαλικέψουν οἱ δασκάλες των (...) συνοδευόµενες πολλές φορές ἀπό τίς μητέρες των. Ἀναφέρονται καί µητέρες πού πέθαναν µακριά, ἐκεῖ ὅπου δίδαξαν οἱ κοπέλες των". 

Ποιός θυμᾶται αὐτούς τούς ἀφανεῖς ἥρωες, αὐτές τίς ἡρωΐδες δασκάλες, πού µέ τόσες δυσκολίες σµίλευαν τίς ἑλληνικές ψυχές καί κρατοῦσαν ἀναμμένη τήν Φλόγα τῆς πίστης καί τῆς πατρίδας; Στήν µνήµη τους ἀφήνουμε ἕνα δάκρυ, ἕνα θαυμασμό καί µιά διάπυρη προσευχή γιά τήν ἀνάπαυσή τους. Σ' αὐτές χρωστᾶ πολλά τό Γένος µας. Εἶναι δασκάλες τοῦ Γένους. 

Ν. Ι.