Γεγονότα καὶ Σχόλια: Ο Μέγας Αλέξανδρος και οι Σκοπιανοί - Αλήθεια και θεολογία

Ο Μέγας Αλέξανδρος και οι Σκοπιανοί

Ένα σύντομο ρεπορτάζ σε κάποιο τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων, με αφορμή την προβολή μιας ταινίας, μου απέδειξε το κακό που μπορεί να κάνη η εκπαίδευση που παρέχει ένα κράτος, όταν είναι υποταγμένη σε “εθνικά” ιδεολογήματα, τα οποία απέχουν πολύ από την ιστορική πραγματικότητα.

Η πολυσυζητημένη τελευταία ταινία για τον Μ. Αλέξανδρο προβλήθηκε στα Σκόπια, αλλά, όπως μετέδωσαν τα Μ.Μ.Ε., απογοήτευσε τους Σκοπιανούς. Η ταινία δεν ικανοποίησε το “εθνικό” τους φιλότιμο, δεν τους έδωσε αυτό που περίμεναν· έναν ύμνο, δηλαδή, στην δανεική ιστορία τους, μια διθυραμβική αναφορά στον μεγάλο –από “μετεγγραφή”– πρόγονό τους. Γαλουχημένοι με τον μύθο της Μακεδονικής τους καταγωγής, πεπεισμένοι ότι ο Μ. Αλέξανδρος είναι ο ένδοξος μακρυνός πρόγονός τους και ότι το απέραντο κράτος του συνιστά το ένδοξο εθνικό παρελθόν του πρόσφατου ετερόκλητου κρατικού μορφώματός τους, σκανδαλίστηκαν από το περιεχόμενο της ταινίας. Κυρίως δεν άντεξαν το να παρουσιάζεται ο Αλέξανδρος στην ταινία ως Έλληνας, και το πιο προκλητικό γι’ αυτούς, να ξεκινά την μεγάλη εκστρατεία του στην ανατολή “γιά την δόξα της Ελλάδος”.

Βγαίνοντας νεαροί σκοπιανοί από τον κινηματογράφο εμφανίστηκαν μπροστά στις κάμερες προβληματισμένοι. Μετά την επίσημη αναγνώρισή τους από τον πρόεδρο Μπούς με το συνταγματικό τους όνομα δέχθηκαν κινηματογραφικά την επίθεση της ιστορικής αλήθειας. Ορισμένοι από αυτούς αισθάνθηκαν την ανάγκη, μπροστά στις κάμερες, να αντιδράσουν. Έτσι, άλλοι απέρριψαν τα ιστορικά ερείσματα της ταινίας, θεωρώντας λάθος την παρουσίαση του Μ. Αλεξάνδρου ως Έλληνα και άλλοι –πιό ρεαλιστές– δέχθηκαν τα γεγονότα όπως τα είδαν στην οθόνη, αλλά προσπάθησαν να τα ερμηνεύσουν “μακεδονικά”. Κάποιος συγκεκριμένα είπε, ότι ο πατέρας του Αλεξάνδρου ήταν Μακεδόνας, αλλά η μητέρα του Ελληνίδα. Η ελληνική καταγωγή της μητέρας του τον επηρέασε. Έτσι εξηγούνται όλα όσα η ταινία παρουσιάζει για την ελληνικότητα του Αλεξάνδρου. Φυσικά, ο νεαρός σκοπιανός δεν μπορούσε να χωρέση στο μυαλό του τα αυτονόητα της ιστορίας μας, λόγω του ότι η ιστορική παιδεία που δέχθηκε, μέσα από την εκπαίδευση του κράτους του του έχει δημιουργήσει διαφορετικά από εμάς ιστορικά αυτονόητα.

Πάντως, κρισιμότερο από τις αλυτρωτικές θεωρίες, που αποδείχθηκε ότι καλλιεργούνται στα Σκόπια, είναι το γενικότερο πρόβλημα της εκπαίδευσης. Στην κυριολεξία η εκπαίδευση (κρατική ή ιδιωτική) –μαζί με άλλους, βέβαια, παράγοντες– διαμορφώνει (μεταμορφώνει ή και παραμορφώνει) συνειδήσεις.

Αλήθεια και θεολογία

Πολλοί μιλούν για την αναγκαιότητα υπάρξεως κάποιων εθνικών μύθων. Άλλοι, πάλι, μιλούν για πλήρη απομυθοποίηση της ιστορίας και την κατάρρευση όλων των ιστορικών ειδώλων. Τελευταία, μάλιστα, υπάρχει μια “νεοταξική” τάση για πλήρη αναθεώρηση της ιστορίας, μέσα σε ένα πνεύμα διαλλαγής και κατανόησης όλων των ιστορικών προσώπων και των γεγονότων.

Με απλά λόγια ένας λαός για να πολιτευθή δημιουργικά μέσα στο σήμερα δεν χρειάζεται ούτε μύθους, ούτε απομυθοποίησεις, που και αυτές προδίδουν, όταν υπερβάλλουν, την αλήθεια. Χρειάζεται ιστορικές αλήθειες και εμπειρική θεολογία. Γιατί το νόημα στα γεγονότα –σέ όλα τα γεγονότα– το δίνει η ορθή θεολογική αναφορά.

π.Θ.Α.Β.