Χαράλαμπου Χαραλαμπόπουλου: Ο Κλῆρος τῆς Ναυπακτίας στὸν Ἀγώνα τοῦ '21 (Β)

Ναυπακτιακὰ Σημειώματα

Χαράλαμπου Χαραλαμπόπουλου

Ἀναδημοσίευση ἀπὸ τὰ Ναυπακτιακὰ Μελετήματα Γ΄, Ἱστοριολαογραφικὰ Ναυπακτίας, ἔκδ. Συλλόγου Δορβιτσιωτῶν Ναυπακτίας "Ἡ Ἀναγέννηση", Ἀθήνα 1985

Ἀναδημοσιεύουμε τὸ δεύτερο μέρος τῆς ἐπίκαιρης καὶ χρήσιμης ἀπὸ πολλὲς πλευρὲς ἐργασίας τοῦ δραστήριου ἱστοριοδίφη καὶ Πρόεδρου τῆς Ἑταιρείας Ναυπακτιακῶν Μελετῶν κ. Χαράλαμπου Χαραλαμπόπουλου, μὲ τὰ πολὺ ἐνδιαφέροντα στοιχεῖα γιὰ τὴν συμμετοχὴ τοῦ Κλήρου στὸν ἀγῶνα γιὰ τὴν ἐλευθερία. Γιὰ νὰ μὴ ξεχνοῦμε τὴν ἱστορία μας.

Ἱερεὺς Παπαχρῆστος Γεροπαναγιωτόπουλος, ὁπλαρχηγὸς ἀπὸ τὸ Καταφύγιο (Ἀμόρανη) Ναυπακτίας (Χ.Α.Ε.Β)

α) Πρὸς τὴν ἐπὶ τῶν Στρατιωτικῶν Ἐκδουλεύσεων Ἐπιτροπήν.

Ὅτι ὁ ὑποφαινόμενος ὑπηρέτησα τὴν πατρίδα στρατιωτικῶς κατὰ τὸν αἱματηρὸν αὐτὸν ἀγῶνα, μαρτυροῦσι τὰ συναπτόμενα δύο πιστοποιητικά, αὐτὸ τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου καὶ τὸ διαφόρων ὁπλαρχηγῶν, ἀλλὰ δυστυχῶς παρεγκωνίσθην μέχρι τοῦδε. Εὐελπίσθην δὲ ἤδη μαθῶν ὅτι ἡ πατρικὴ κυβέρνησις ἔλαβε πρόνοια καὶ διὰ τοὺς ἐνδεεῖς ἀγωνιστὲς· συνέστησε ἐπὶ τούτῳ ἐξεταστικὴν ἐπιτροπὴν καὶ διὰ τοῦτο προερχόμενος ἐνώπιον αὐτῆς διὰ τῆς παρούσης μου ἐξαιτοῦμαι, ὅπως ἀμείψη καὶ ἐμὲ ἀρκούντως.

Παρακαλῶ ὅθεν τὸ Σὸν Ἐπαρχεῖον Ναυπακτίας ἵνα διαβιβάση τὴν παροῦσαν μου μὲ τὰ συναπτόμενα εἰς τὴν ἀνωτέρω ἐπιτροπὴν ἁρμοδίως.

Εὐσεβάστως

Παπαχρίστος γεροπαναγηοτόπλος

β) Ἐπὶ τὴ ὁριζομένη ὑπὸ τοῦ ποινικοῦ νόμου ποινὴ καὶ τὴ ὑποχρεώσει πολιτικῆς ἀποζημιώσεως, πιστοποιεῖται παρὰ τῶν ὑποφαινομένων ὁπλαρχηγῶν ὅτι ὁ φέρων τὸ παρόν μας Παπαχρῆστος Γεροπαναγιωτόπουλος κάτοικος τοῦ χωρίου Ἀμόρανης τοῦ Δήμου Ἀποδοτίας ἔνθερμος ζηλωτὴς τῆς πατρίδος λαβῶν τὰ ὅπλα ἀπ' ἀρχῆς τῆς ἐπαναστάσεώς μας, ἤτοι ἀπὸ τοῦ 1821 ἔχων ὑπὸ τὴν ὁδηγίαν αὐτοῦ ἕως πεντήκοντα στρατιώτας, διετέλεσεν ὑπὸ τὰς διαταγὰς τοῦ ὁπλαρχηγοῦ Τριανταφύλλου Ἀποκορίτη μέχρι τοῦ 1824 καὶ ἀπὸ τῆς ἐποχῆς ταύτης μέχρι τοῦ 1828 ὑπὸ τὰς διαταγὰς τοῦ Σιαφάκα· εἰς ὅλο τὸ διάστημα τοῦτο τῆς ἐπαναστάσεώς μας παρευρέθη εἰς πολλὰς μάχας μετὰ τῶν ἀνωτέρω ὁπλαρχηγῶν καὶ ἰδίως εἰς τὰς τοῦ Μεσολογγίου, Ἄμπλιανης, Ἀράχωβας, Ναυπάκτου καὶ ἀλλαχοῦ, εἰς τὰς ὁποίας ἔδειξε ζῆλον καὶ ἀφοσίωσιν πρὸς τὴν πατρίδα καὶ ἀρκετὴν ἀνδρείαν κατὰ τῶν ἐχθρῶν καὶ εὐπείθειαν πρὸς τοὺς ἀνωτέρους του.

Πρὸς βεβαίωσιν ὅθεν τῶν ἀνωτέρω ἐφοδιάζεται μὲ τὸ παρὸν ὁ διαληφθεὶς Παπαχρῆστος Γεροπαναγιωτόπουλος διὰ νὰ τοῦ χρησιμεύση, ὅπου ἀνήκει,

Ἐν Ναυπάκτῳ 20 Ἰουνίου 1846

Οἱ ὁπλαρχηγοί

Ἰωάννης Π. Φαρμάκης, Χρίστος Φωτομάρας, Ἀντώνιος Βοτζαΐτης, Τριαντάφυλλος Ἀποκορίτης

γ) Τὸ Δημοτικὸν Συμβούλιον τοῦ Δήμου Ἀποδοτίας πιστοποιεῖ ὅτι

Ὁ Παπαχρῆστος Γεροπαναγιωτόπουλος αὐτόχθων Ἕλλην, γέννημα καὶ θρέμμα, κάτοικος τοῦ χωρίου Ἀμόρανης τοῦ Δήμου τούτου, ἔνθερμος ἀγωνιστής, ἠχησάσης στεντορείως τῆς ἐπαναστατικῆς σάλπιγγος κατὰ τοῦ στεροῦντος τὴν ἐλευθερίαν τῆς Ἑλλάδος Ὀθωμανοῦ, ἀποθέσας τοὺς κόμπους τῆς δουλείας καὶ ἐνδυθεῖς τὸν ἐνθουσιασμὸν ὑπὲρ ἀπελευθερώσεως τῆς πατρίδος ἄδραξε τὰ ὅπλα τοῦ κατὰ τῶν τυράννων καὶ μὲ βῆμα ἀτρόμητον, μὲ βαθὺν καὶ ἀσάλευτον ζῆλον καὶ μὲ ἀπαράτρεπτον εὐπείθειαν καὶ τοὺς Ἑλληνικοὺς θεσμοὺς ὑπηρέτησεν ἀπὸ τοῦ 1821 μέχρι τοῦ 1829 μὲ τοὺς διαφόρους τοῦ ἔθνους ὁπλαρχηγοὺς πιστὸς τὴν πατρίδα, παρευρεθεῖς εἰς τὰς περιβοήτους μάχας Μεσολογγίου καὶ ὅλας τὰς κατὰ τῶν Τούρκων σημαντικάς, μεγάλας τε καὶ μικρᾶς, φέρων πάντοτε ὑπὸ τὴν ὁδηγίαν τοῦ μισθοδοτουμένους ὑπὸ τῆς ἰδίας τοῦ καταστάσεως πεντήκοντα στρατιώτας, ὡς ἀξιωματικός, ἐθυσίασεν μέχρι ἀνεξαρτησίας τὸ πλεῖστον μέρος τῆς ὑπάρξεώς του πρὸς διατήρησιν τοῦ στρατιωτικοῦ σώματος αὐτοῦ, ἤτοι τῶν στρατιωτῶν του, ὥστε μεταξὺ τοιούτων ἀγώνων διεκρίθη ἡ ἀντοχή του ὑπερβαλλόντως, ἀπερίγραπτη ἡ ἀφοσίωσίς του, τὰ ἀνδραγαθήματά του, ἡ πίστις του καὶ αἱ θυσίαι του ἄχρις ὅτε ἐσυντρίφθησαν οἱ ὀδόντες τοῦ Ὀθωμανοῦ κατὰ κράτος ἀπὸ τὴν φίλην πατρίδα τὴν Ἑλλάδα.

Ταῦτα πάντα γιγνῶσκον σαφῶς τὸ Δημοτικὸν Συμβούλιον τοῦτο ἐπαφίη τὸ παρὸν πιστοποιητικὸν ἔγγραφόν του πρὸς τὸν μνημονευόμενον ἠρωϊκῶς ἀγωνισθέντα παλαιὸν στρατιωτικὸν κατ' αἴτησίν του, ἵνα τῷ χρησιμεύση, ὅπου ἀνήκει.

Ἐν Μεγάλῃ Λομποτινὰ τὴν 11 Ἀπριλίου 1844

Ὁ Πρόεδρος / Γεώργιος Θωμόπουλος

Τὰ Μέλη / (10 ὑπογραφαί)

Ὁ Δήμαρχος Ἀποδοτίας / Π. Πολυμερόπουλος

Στρατιωτικὸς Ἱερεὺς Παπακώστας Κυριαζὴς ἀπὸ Βονόρτα (Κάτω Πλάτανος) Ναυπακτίας (Χ.Α.Ε.Β.)

α) Ἀ ν α φ ο ρ ὰ τῶν Ἀναγνώστου καὶ Γεωργίου Παπακωνσταντίνου κατοίκων Βονόρτας τοῦ Δήμου Προσχίου, ὡς κληρονόμων τοῦ πατρός των Παπακωνσταντίνου

Πλάτανος 11 Ἰουνίου 1865

Πρός

Τὴν ἐπὶ τῶν ἐξετάσεων τῶν δικαιωμάτων τῶν παλαιῶν ἀγωνιστῶν Σ. Ἐπιτροπήν.

Ὁ πατὴρ ἡμῶν κατὰ τὸν ὑπὲρ ἀνεξαρτησίας τῆς πατρίδος Ἱερὸν ἀγῶνα συνετέλεσεν ὡς στρατιωτικὸς Ἱερεὺς ἠθικῶς τε καὶ ὑλικῶς τε ἀπ' ἀρχῆς μέχρι τέλους, ὡς καὶ κατὰ τὴν κατανομὴν τῶν ἐλαφρῶν ταγμάτων ἐπὶ κυβερνήτου ἀνεγνωρίσθησαν τὰ δικαιώματα αὐτοῦ καὶ ἀνευρέθη τὸ ὄνομά του ἐν τοῖς Μητρώοις.

Ὑποβάλλοντες ὅθεν διὰ τῆς παρούσης τρία πιστοποιητικά, τῆς 10 Δ/βρίου 1837 ὑπογεγραμμένο παρὰ διαφόρων ὁπλαρχηγῶν ὑπ' ἀριθμ. 20227 τοῦ ὑπουργείου τῶν ἐκκλησιαστικῶν κλπ. καὶ ὑπ' ἀριθμ. 174 τῆς ὑποδιοικήσεως Ναυπακτίας παρακαλοῦμεν τὴν Σ. ταύτην Ἐπιτροπήν, νὰ λάβη ὑπ' ὄψιν τὰ δίκαια καὶ εὐαρέστως ἀποφασίση ὅτι δίκαιον εἰς ἀμοιβὴν τῶν ἐκδουλεύσεων τοῦ ἀειμνήστου πατρός, συνημμένως ὑποβάλλομεν καὶ πιστοποιητικὸν ταυτότητος τῆς ἐνταῦθα Δημοτικῆς ἀρχῆς ὑπ' ἀριθμ. 1235

Εὐπειθέστατος

Ἀναγνώστης Παπακωνσταντίνου

β) Ἀ π ο δ ε ι κ τ ι κ ό ν

Οἱ ὑποφαινόμενοι πιστοποιοῦμεν ἐν συνειδότι ὁ ὀνομαζόμενος Κώνστας Παπαγιάννη Κυριαζὴς ἐκ τοῦ χωρίου Βονόρτα τῆς Ἐπαρχίας Κραβάρων ὑπηρέτησεν ὡς Ἱερεὺς εἰς διάφορα Στρατιωτικὰ Σώματα καὶ ὅτι κατὰ τὸ 1832 διωρίσθη στρατιωτικὸς Ἱερεὺς τοῦ 19ου ἐλαφροῦ τάγματος, καθ' ὅλον δὲ τὸ διάστημα τῆς ὑπηρεσίας του ἔδειξε καλλίστην διαγωγήν, ἄμετρον ζῆλον καὶ πολλὴν φρόνησιν. Κατ' αἴτησίν του δὲ τὸν ἐφοδιάζομεν μὲ τὴν παροῦσαν μας πιστοποίησιν διὰ νὰ τοῦ χρησιμεύση ὅθεν ἀνήκει.

Μεσολόγγιον τὴν 18/30 10βρ. 1837

(ὑπογραφὲς δυσανάγνωστες)

γ) Π ι σ τ ο π ο ι η τ ι κ ὸ ν Τ α υ τ ό τ η τ ο ς

Ἀριθμ. 1235

Ὁ Δήμαρχος Προσχίου

Ἐπὶ τὴ ὁριζομένη ἀπὸ τὸν Ποινικὸν Νόμον ποινὴ καὶ ἐπὶ τῇ ὑποχρεωσει τῆς ἀνηκούσης πολιτικῆς ἀποζημιώσεως κλπ. πιστοποιῶ ὁ ὑποφαινόμενος ὅτι ὁ Ἀναγνώστης Παπακωνσταντίνου καὶ Γεώργιος Παπακωνσταντίνου κάτοικοι Βονόρτας τοῦ Δήμου τοῦ ὁποίου προΐσταμαι ἡλικίας 47 καὶ 40 ἐγγεγραμμένοι ἐν τῷ δημοτολογίῳ ὑπ' αὔξ. ἀριθμ. 278 καὶ 276/18 8βρίου 1852 τῆς κοινότητας Βονόρτας, ὁ μὲν κατοικῶν ἐνταῦθα ὁ δὲ διαμένων εἰς Βουκουρέστιον, εἶναι αὐτονόητοι καὶ νόμιμοι κληρονόμοι τοῦ ἀποβιώσαντος παλαιοῦ ἀγωνιστοῦ Στρατιωτικοῦ Ἱερέως Παπακωνσταντίνου Κυριαζή.

Κατ' αἴτησίν του ὅθεν ἐπαφίεμεν τὸ παρὸν πιστοποιητικὸν ταυτότητα πρὸς χρῆσιν του.

Πλάτανος 11/Ἰουνίου 1865

Ὁ Δήμαρχος / (ὑπογραφὴ δυσανάγνωστος)

δ) Ἀπονομή   ἀργυροῦ   ἀριστείου

ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Ἡ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

Πρὸς τὸν αἰδεσιμώτατον πρεσβύτερον κύριον Κώνσταν Κυριαζήν.

Ἡ ἐπιτροπὴ ἡ διορισθεῖσα πρὸς ἀναθεώρησιν τῶν πράξεων τῆς πρώτης περὶ τῶν ἀριστείων ἐπιτροπῆς ἀπέρριψε τὴν πρᾶξιν δι' ἧς ἡ εἰρημένη πρώτη ἐπιτροπὴ κατέταξεν ὑμᾶς εἰς τὸν κατάλογον τοῦ ἀργυροῦ ἀριστείου.

Ἀλλ' ἡ Α.Μ.Σ. ἡμῶν Βασιλεὺς λαβῶν ὑπ' ὄψιν τὰς ἰδιαιτέρας ἐκδουλεύσεις τὰς ὁποίας οἱ ἐκ τοῦ Ἱερατικοῦ καταλόγου ἕνεκα τοῦ βαθμοῦ των καὶ τῆς συνδεδεμένης μετ' αὐτοῦ ὑπολήψεως ἔκαμον ἐν τῷ διαστήματι τοῦ ὑπὲρ τῆς ἀνεξαρτησίας ἀγῶνος, ὡς θέλων τιμήση κατ' ἐξαίρεσιν τὴν τάξιν αὐτῶν τῶν ἱερωμένων, ἀπεφάσισε νὰ δοθῇ εἰς ὑμᾶς τὸ ἀργυροῦν νομισματόσημον.

Τοῦτο διευθύνοντες πρὸς ὑμᾶς διὰ τῆς παρούσης σᾶς γνωστοποιοῦμεν συγχρόνως ὅτι τὸ περὶ αὐτοῦ δίπλωμα θέλει σᾶς ἀποσταλῇ ὁσονούπω.

Ὁ Γραμματεὺς / Γ. Γλαράκης

ε) Διορισμός ὡς στρατιωτικός Ἱερεύς

Ἐν Ναυπάκτῳ τὴ 3 Μαΐου 1838

Βασίλειον τῆς Ἑλλάδος

Ὁ Ὑποδιοικητὴς Ναυπακτίας

Πρὸς τὸν Ἱερέα κ. Παπακώνσταν Κυριαζήν

ἐκ Βονόρτας τοῦ Δήμου Προσχίου

Κατὰ τὴν ἀπὸ 28 Ἀπριλίου Τ.Σ. ὑπ' ἀριθμ. 6, 286 πρόσκλησιν τῆς Γραμματείας τῶν Ἐσωτερικῶν σπεύδομεν νὰ σᾶς κοινοποιήσωμεν ὅτι κατὰ τὴν πρὸς αὐτὴν εἰδοποίησιν, ἡ ἐπὶ τῶν Στρατιωτικῶν Γραμματεία ἔλαβεν ὑπ' ὄψιν τὴν πρὸς αὐτὴν αἴτησίν σας καὶ σκοπεῖ νὰ σᾶς διορίση ἱερέα εἰς τὸν στρατὸν κατὰ τὸν προσεγγίζοντα νέον διοργανισμὸν αὐτοῦ καὶ ὅτι ἐντὸς ὀλίγου θέλει σᾶς ἀποσταλῇ εἰς τὸ παρὰ τῆς ἐξεταστικῆς ἐπιτροπῆς προσδιορισθὲν δι' ὑμᾶς ἀργυροῦν ἐθνόσημον

Ὁ ὑποδιοικητὴς / Πανάγος Λογοθέτης

Παπαδημήτρης, Ναυπάκτιος (Γ.Α.Κ., Μ.Σ.)

Σὲ μητρῶο συντάξεων μὲ ἄ.α 260 καὶ α.μ. 426 καταχωρεῖται: "Ζωΐτσα Παπαδημήτραινα Ναύπακτος. Τοῦ ἀνδρὸς τῆς φονευθέντος μετὰ τῶν δύο υἱῶν της εἰς Ναύπακτον πολιορκουμένην ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων".

Παπαδημήτρης Τζερεμές-Κραβαρίτης.

Στὴν Ἐφημερίδα τῆς Κυβερνήσεως δημοσιεύεται "Διάταγμα προικίσεως τινῶν ὀρφανῶν τῶν ὑπὲρ πατρίδος πεσόντων" μὲ τὸ ὁποῖο προικοδοτεῖται καὶ ἡ θυγατέρα τοῦ ἐκ Κραββάρων Παπαδημητρίου Τζερεμὲ (Φ.Ε.Κ 11/20 Μαΐου 1842, σ. 63)

Ἱερεὺς Κανέλος Οἰκονόμου ἀπὸ Κλεπὰ Ναυπακτίας (Ι.Ε.Ε.Ε.)

α) Πιστοποιητικὸ Δημοτικοῦ Συμβουλίου.

Τὸ Δημοτικὸν Συμβούλιον τοῦ Δήμου Προσχίου

Πιστοποιεῖ

Τὴν 19 Ἰουνίου 1842 ἐν Πλατάνῳ τοῦ Δήμου Προσχίου.

Ὅτι ὁ ἐκ τοῦ χωρίου Κλεπὰς τοῦ Δήμου τούτου Ἱερεὺς Κανέλος Οἰκονόμου ὑπάρχων ἀγωνισθεῖς κατὰ τὸν ὑπὲρ ἀνεξαρτησίας τῆς πατρίδος μας ἀγῶνα, ὁ ὁποῖος ὄχι μόνον ἐξ ἀρχῆς τοῦ ἱεροῦ τούτου ἀγῶνος διαφόρων ὁπλαρχηγῶν παραβρισκόμενος, ἀλλὰ μετ' αὐτοῦ τούτου καὶ εἰς τινὰς ἐπισήμους μάχας ὡς δεικνύεται καὶ ἐκ τῶν σωζομένων εἰς χεῖρας τοῦ ἐνδεικτικῶν τῶν τότε ὁπλαρχηγῶν του· πρὸς τούτοις ὑπέφερεν καὶ ὄχι ὀλίγην ζημίαν εἰς τὸ διάστημα τοῦτο, ὑπῆρχεν ὡς μίαν τῶν καλῶν οἰκογενειῶν εἰς τροφὰς καὶ εἰς πολεμοφόδια τῶν κατὰ καιροὺς τότε Ἑλληνικῶν στρατευμάτων καὶ ἐκ τῶν Ὀθωμανῶν οἵτινες ἁρπάσασαι ὅλην ἐν γένει τὴν γενικὴν τοῦ περιουσίαν ἔκαυσαν ἐπί τέλους καὶ τὴν πολυτίμητον οἰκίαν τοῦ κατὰ τὸ παρελθὸν ἔτος 1827 εἰς τρόπον δὲ ὅπου ἐκατήντησεν ἤδη ἕνεκα τῶν ἀνωτέρων περιστάσεων εἰς ἄκραν ἔνδειαν ἀρχηγέτης ὧν μιᾶς πολυαρίθμου οἰκογενείας πάσχει νῦν τὸν ἐπιούσιον ἄρτον ὡς ἥν πασίγνωστος. Ὁ Ἱερεὺς οὗτος ὡς ἐκ τῶν ἀνωτέρων δικαιωμάτων του κατετάχθη εἰς τὴν ἔλευσιν τοῦ ἀειμνήστου Ἰωάννου Ἀντωνίου Καποδίστρια ὡς Ἱερεὺς τοῦ πέμπτου τάγματος τοῦ κ. Κώνστ. Βέρη καὶ διατελῶν οὗτος μέχρι τῆς ἀφίξεώς του εἰς τὴν Ἑλλάδα τῆς Α.Μ. καθ' ἥν ἐδιαλύθησαν τὰ στρατεύματα διὰ Υ.Β. Διατάγματος καὶ ἔκτοτε μένει ἄχρι τοῦδε ὑστερημένος τοὺς καρποὺς τῆς ἀγωνίσεώς του καὶ αὐτῶν ἀκόμη τῶν θυσιῶν του.

Ὅθεν γνωρίζοντες ἀκριβῶς καὶ εὔθυνοδότώς το Δημοτικὸν τοῦτο Συμβούλιον ταῦτα πάντα τοῦ κ. Παπακανέλου εἰς τὸν ὁποῖον ἐπαφίεται τὸ παρὸν πιστοποιητικὸν διὰ νὰ τῷ χρησιμεύση ὅπου δεῖ.

Ὁ Πρόεδρος / Ἰωάν. Πάνου

Τὰ Μέλη αὐτοῦ, / Γεώργιος Παναγιώτου / Νίκ. Σισμάνης / Γ. Κωνσταντίνου / Α. Μπουραζέρης / Θ. Δημητράκης / Δήμ. Παπαζησίμου / Γιάννης Γιαβρούτας / Κώτζης Χατζημιχάλης / Γ. Πολίτης / Τάσιος (;)

Ἀριθ. 639

Ὁ Δήμαρχος Προσχίου

Ἐπικυροῖ τὴν γνησιότητα τῶν ὑπογραφῶν τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου, καθὼς καὶ τὰ ἐμπεριεχόμενα.

Ἐν Πλατάνῳ τὴν 21 Ἰουλίου 1842

Ὁ Δήμαρχος / Μ. Ἰω. Μιχαλόπουλος

(Βλ. καὶ "ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΚΑ", ὄπ. σ. 306).

Γεώργιος Πρωτοπαπᾶς, ἀπὸ Πλάτανο Ναυπακτίας

Α) Δημοσίευμα Ἐφημερίδας ("Θρίαμβος" 22 Ἰανουαρίου 1846).

"Ὁ Γ. Πρωτοπαπᾶς ἱερεὺς σεβάσμιος ταράττει, ὡς λέγεις, τὴν ἡσυχίαν τῆς ἐπαρχίας τῶν Κραβάρων δὲν βεβαιώνεται ἄλλο τί ἐκ τούτου εἰμὴ ὅτι εἰσακούεται δὲν ἐσκέφθης δὲ ὅτι τὸ νὰ εἰσακούεταί τις ἐντὸς τινος ἐπαρχίας δὲν εἶναι τυχαῖον. Εἶναι ἀποτέλεσμα εὐαρέστου διαγωγῆς ἀφιλοκερδίας, πατριωτισμοῦ καὶ συνέσεως· προσόντα τὰ ὁποῖα συγκεντρούμενα ἅπαντα εἰς τὸ πρόσωπον τοῦ Γ. Πρωτοπαπᾶ ἐφείλκυσαν ἐξ ἀρχῆς τὴν ἀγάπην τῶν πατριωτῶν του..όποτέ δὲν κατεχράσθη τὴν ἀγάπην τῶν πατριωτῶν του· ἱερεὺς καθ' ὅλην τὴν ἔννοιαν τῆς λέξεως....

Ἀναφέρεις ὅτι δὲν ἔχει ἐκδουλεύσεις στὸν ἀγῶνα.....

Τὸν ἀπάντησαν ὅμως ἄνδρες Μεγάλοι, γενναῖοι, ὅσοι ἔλαβον δραστήριον καὶ ἀποτελεσματικὸν μέρος κατὰ τὴν ἐπανάστασιν, τὸν ἀπήντησεν ὁ Σκαλτσάς, ὁ Σιαφάκας, ὁ Καραϊσκάκης κλπ.......

Ὁ Γ. Πρωτοπαπᾶς εἶναι ἱερεὺς τοῦ ΙΙΙ καὶ ΙV τάγματος τῆς Ὀροφυλακῆς διατελῶν ἐν ἀδείᾳ· ὅστις εἶναι περιεργότερος θέλει μάθει εὐκόλως ὅτι τὸ σέβας καὶ ἀγάπη τῶν ἀξιωματικῶν καὶ στρατιωτῶν τῶν εἰρημένων ταγμάτων τὸν παρακολουθεῖ παντοῦ....."

(Ἀπὸ ἐπιστολὴ μὲ τὴν ὑπογραφὴ "ἕτερος ἐκ τῶν Κραβάρων" σὲ ἀπάντηση ἐπιστολῆς μὲ τὴν ὑπογραφὴ "εἷς ἐκ τῶν Κραβάρων").

β) Δημοσιεύματα Ἐφημερίδας Κυβερνήσεως

-Τὸν ἀργυροῦν σταυρὸν τῶν Ἱπποτῶν τοῦ Σωτῆρος ἀπονέμομεν εἰς τὸν στρατιωτικὸν Ἱερέα Γεώργιον Πρωτόπαπα τοῦ Ἀρχηγείου τοῦ σώματος Ὀροφυλακὴς Εὐρυτανίας (Ἔκτακτο Παράρτ. Τῆς Ἐφ. Κύβ. ἀρ. 2 τοῦ ἔτους 1845 Ἀριθ. Υ Διαταγὴ τῆς Ἡμέρας διά τον Βασ. Ἑλληνικὸν Στρατόν, Ἀθήνα 3/Φεβρουαρίου/1845)

-Ὁ Στρατιωτικὸς Ἱερεὺς τῶν ἐπιτελῶν τοῦ σώματος Γεώργιος Πρωτοπαπᾶς ἀναλαμβάνει τὴν θρησκευτικὴν ὑπηρεσίαν παρὰ τοῖς 3 καὶ 4 ἐλαφροῖς Τάγμασι τῆς Ὀροφυλακῆς. (ΦΕΚ 18/9 Ἰουλίου 1845)

-Διάταγμα τῆς 25 Φεβρουαρίου 1852 περὶ διορισμοῦ τοῦ κ. Γεωργίου Πρωτόπαπα ὡς ἱερέως ἐπὶ τῆς κοβέρτας Ἀμαλίας (ΦΕΚ 4 Μαρτίου 1852).

Παπατριαντάφυλλος Γεωργίου ἀπὸ Βονόρτα (Κατάσταση 9 Νοεμβρίου 1829 ΙΗ τάγματος Γιάννη Π. Φαρμάκη, Γ.Α.Κ. Π.Τ.Κ. Φ 12)