Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου: Ὑπόμνημα περὶ τοῦ τρόπου Ἐκλογῆς Μητροπολιτῶν (Β)

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

(συνέχεια ἀπὸ τὸ προηγούμενο)

Δημοσιεύουμε τὸ δεύτερο καὶ τελευταῖο τμῆμα τοῦ ὑπομνήματος περὶ τοῦ τρόπου ἐκλογῆς Μητροπολιτῶν, τὸ ὁποῖο ἀπέστειλε πρὸς τὴν Ἱερὰ Σύνοδο ὁ Μητροπολίτης κ. Ἰερόθεος. Μετὰ ἀπὸ τὸ εἰσαγωγικὸ καὶ "θεωρητικὸ" μέρος, τὸ ὁποῖο δημοσιεύθηκε στὸ προηγούμενο τεῦχος, ἀκολουθοῦν οἱ προτάσεις ἀναλυτικά.

***

Πρὸς τὴν Ἱερὰν Σύνοδον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

3. Ἐκλογὴ Ἐπισκόπου στὰ σύγχρονα δεδομένα

Ἂν ἡ Ἱερὰ Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας μας θέλη νὰ κινῆται στὰ πρότυπα τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Πατέρων, θὰ πρέπη νὰ προσέξη ἰδιαιτέρως τὸ θέμα τῆς ἐκλογῆς τῶν Ἐπισκόπων. Θεωρῶ ὅτι αὐτὴ εἶναι ἡ βασικότερη ἐκκλησιαστικὴ πράξη τῆς Ἱεραρχίας μας.

Ἔχοντας κατὰ νοῦ τὶς θεολογικὲς προϋποθέσεις ποὺ ἐκθέσαμε προηγουμένως, θὰ ὑπογραμμίσω μερικὰ πρακτικὰ σημεῖα, τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ προσεχθοῦν ἰδιαιτέρως.

Ὅταν προχωροῦμε στὴν διαδικασία ἐκλογῆς Ἐπισκόπου γιὰ μιὰ χηρεύουσα Ἱερὰ Μητρόπολη, θὰ πρέπη νὰ συνειδητοποιοῦμε τὴν σπουδαιότητα αὐτῆς τῆς πράξεως. Πρόκειται γιὰ μιὰ ἐκκλησιαστικὴ πράξη μεγάλης σημασίας. Ἀσφαλῶς θὰ πρέπη νὰ ἔχουμε ὑπ' ὄψη μας τὰ ὅσα προαναφέραμε καὶ προβλέπονται ἀπὸ τοὺς Κανόνας τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὴν ἐν γένει παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ βεβαίως καὶ τὰ ὅσα συνιστῶνται ἀπὸ τὶς ποιμαντικὲς Ἐπιστολὲς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ὅπως καὶ ἀπὸ τὴν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου, τοῦ ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ, τοῦ ἁγίου Συμεῶν τοῦ Νέου Θεολόγου κλπ. ποὺ εἶναι τὰ οὐσιαστικὰ προσόντα ἑνὸς Κληρικοῦ γιὰ νὰ ἀναδειχθῇ στὸν ὕψιστο βαθμὸ τῆς Ἀρχιερωσύνης.

Πέραν αὐτοῦ χρειάζεται καὶ ἡ μαρτυρία Κληρικῶν καὶ λαϊκῶν, ἰδίως τῆς συγκεκριμένης χηρευούσης Ἱερᾶς Μητροπόλεως, ἡ ὁποία θὰ δίδεται ποικιλοτρόπως ὄχι μόνον κατὰ τὴν χειροτονία, ἀλλὰ καὶ πρὸ τῆς ἐκλογῆς.

Στὴν συνέχεια θὰ ἤθελα νὰ προτείνω μερικοὺς τρόπους ἀφ' ἑνὸς μὲν πῶς θὰ μποροῦσε νὰ θεσπισθῇ ὁ τρόπος ἐκλογῆς τῶν Ἐπισκόπων μέσα στὰ πλαίσια τῆς ἐνδεχόμενης ἀναθεώρησης τῆς νομοθεσίας, διασώζοντας πάντοτε τὴν ἐκκλησιαστικὴ πράξη τῆς "ψήφῳ καὶ δοκιμασία" διαδικασίας ἐκλογῆς καὶ χειροτονίας τοῦ Ἐπισκόπου, ἀφ' ἑτέρου δὲ πῶς θὰ μποροῦσε νὰ γίνη ἡ ἐκλογὴ Ἐπισκόπου μέσα στὰ πλαίσια τῆς ἰσχύουσας νομοθεσίας.

Α) ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΗ ΕΠΙΣΚΟΠΩΝ

Ἔχουν προταθῆ κατὰ καιροὺς πολλοὶ τρόποι ἀλλαγῆς τοῦ συστήματος ἐκλογῆς Ἀρχιερέων, μὲ τὴν συμμετοχὴ τοῦ Κλήρου καὶ τῶν λαϊκῶν τῆς χηρευσάσης Ἱερᾶς Μητροπόλεως.

Κατὰ τὴν γνώμη μου στὸν κατάλληλο χρόνο, ὅταν θὰ τροποποιηθῇ ὁ Καταστατικὸς Χάρτης, μποροῦν νὰ υἱοθετηθοῦν τρόποι, ποὺ δὲν παρακάμπτουν ὅμως τὸν σαφέστατο τέταρτο (δ΄) Κανόνα τῆς Α' Οἰκουμενικῆς Συνόδου, σύμφωνα μὲ τὸν ὁποῖο ἡ ἀνάδειξη τοῦ Μητροπολίτου σὲ μιὰ Ἐπαρχία εἶναι ἁρμοδιότητα τῶν Ἐπισκόπων τῆς Ἐπαρχίας. Οἱ Ἐπίσκοποι ὅμως θὰ πρέπη νὰ λαμβάνουν ὑπ' ὄψη τους τὴν γνώμη τοῦ λαοῦ. Ἄλλωστε αὐτὸ βρίσκεται μέσα στὰ πλαίσια τῆς δοκιμασίας - ἐρεύνης, γιὰ τὴν ὁποία γράψαμε πιὸ πάνω τα δέοντα.

Ἔτσι, λοιπόν, ἡ βάση τοῦ τρόπου ἐκλογῆς μπορεῖ νὰ εἶναι ἡ ἀκόλουθη:

1. Κατάρτιση τριπροσώπου ἀπὸ τὴν Τοπικὴ Ἐκκλησία

Σὲ μιὰ συγκεκριμένη ἡμέρα ψηφίζουν οἱ Πρεσβύτεροι καὶ οἱ Διάκονοι τῆς χηρευούσης Ἱερᾶς Μητροπόλεως, καθὼς ἐπίσης οἱ Ἐκκλησιαστικοὶ Σύμβουλοι, οἱ Ἱεροψάλτες, οἱ Νεωκόροι, οἱ Κυρίες τῶν Φιλοπτώχων ἢ τῶν Συνδέσμων Ἀγάπης, οἱ Κατηχητὲς καὶ οἱ Κατηχήτριες, οἱ ὑπεύθυνοι τῶν Ἁγιογραφικῶν Συνάξεων. Πρόκειται γιὰ πρόσωπα τὰ ὁποῖα ἀποτελοῦν τοὺς ἀμέσους συνεργάτας τῆς Ἐκκλησίας καὶ κατὰ κάποιον τρόπο θεωροῦνται "θεσμικὰ" καὶ ἀντιπροσωπευτικὰ πρόσωπα τοῦ πληρώματος τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας καὶ ζοῦν στὸν στενότερο πυρῆνα τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Τοὐλάχιστον πρέπει νὰ ἀρχίσουμε μὲ αὐτοὺς καὶ στὴν συνέχεια νὰ προχωρήσουμε ἀνάλογα μὲ τὴν πεῖρα ποὺ θὰ ἀποκτηθῇ.

Ἀπὸ τὴν ψηφοφορία ἀναδεικνύονται τρία ὀνόματα, τὰ ὁποῖα ἀποστέλλονται στὴν Ἱερὰ Σύνοδο. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἐκφράζεται ἡ ἄποψη τῶν Χριστιανῶν τῆς συγκεκριμένης Ἱερᾶς Μητροπόλεως, χωρὶς νὰ κομματικοποιῆται ἡ ὑπόθεση καὶ χωρὶς νὰ εἰσερχόμαστε στὸν πειρασμὸ νὰ διακρίνουμε ποιά εἶναι τὰ πραγματικὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας.

Ἐὰν πρόκειται γιὰ ἐκλογὴ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν ἢ Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης θὰ μποροῦσε νὰ καταρτίσουν τριπρόσωπο καὶ οἱ δύο Θεολογικὲς Σχολὲς ἀντίστοιχα.

2. Συζήτηση στὴν Ἱεραρχία καὶ κατάρτιση τριπροσώπου στὴν πρώτη ψηφοφορία

Ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τὴν ἡμέρα τῆς συγκλήσεώς της γιὰ τὴν ἐκλογὴ τοῦ Μητροπολίτου κάνει διεξοδικὴ συζήτηση γιὰ τοὺς ὑποψηφίους γιὰ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη, ὅπως προβλέπουν οἱ ἱεροὶ Κανόνες ποὺ εἴδαμε πιὸ πάνω, δηλαδὴ διακριβώνεται ἐὰν ὁ ὑποψήφιος ἔχη προσωπικὴ γνώση τοῦ Θεοῦ καὶ γνωρίζη ἐπακριβῶς τὶς ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν καὶ Τοπικῶν Συνόδων.

Στὴν συνέχεια στὴν πρώτη ψηφοφορία, μὲ μυστικὴ ψῆφο τῶν Ἱεραρχῶν, καταρτίζει καὶ ἐκείνη τριπρόσωπο γιὰ τὴν συγκεκριμένη Ἱερὰ Μητρόπολη, στὸ ὁποῖο εἶναι δυνατὸν νὰ συμπέσουν καὶ τὰ ὀνόματα τῶν προταθέντων ἀπὸ τὴν Τοπικὴ Ἐκκλησία.

3. Ἐκλογὴ στὴν τελικὴ μονοπρόσωπη ψηφοφορία

Στὴν συνέχεια, σὲ μιὰ δεύτερη ψηφοφορία τῆς Ἱεραρχίας τίθενται τὰ ὀνόματα τῶν ὑποψηφίων, ποὺ ἔχουν προταθῆ ἀπὸ τὴν Τοπικὴ Ἐκκλησία καὶ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο στὴν πρώτη ψηφοφορία. Κατὰ τὴν δεύτερη αὐτὴ ψηφοφορία, ποὺ καταρτίζεται τὸ μονοπρόσωπο, ἀναδεικνύεται ὁ Μητροπολίτης γιὰ τὴν συγκεκριμένη Ἱερὰ Μητρόπολη. Μπορεῖ νὰ γίνη κλήρωση, ἀντὶ γιὰ ψηφοφορία.

Μὲ τὴν βασικὴ δομὴ τῆς προτάσεως αὐτῆς, ἡ ὁποία βέβαια ἔχει πολλοὺς τρόπους διατυπώσεως καὶ ἐκφράσεως, ἱκανοποιεῖται τὸ αἴσθημα τῆς συμμετοχῆς Κληρικῶν καὶ λαϊκῶν στὴν ὅλη διαδικασία ἀναδείξεως κάποιου Κληρικοῦ στὸν βαθμὸ τοῦ Ἐπισκόπου σὲ μιὰ Ἐπαρχία.

Β) ΕΚΛΟΓΗ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Ἕως ὅτου γίνη κάποια ἀλλαγὴ στὴν νομοθεσία καὶ καθορισθῇ ὁ ἁρμοδιότερος τρόπος ἐκλογῆς τοῦ Μητροπολίτου, ὥστε νὰ ἀποφεύγεται ἡ κομματικοποίηση, ἀλλὰ συγχρόνως νὰ ἐξασφαλίζεται κάποια συμμετοχὴ τῶν Κληρικῶν καὶ λαϊκῶν στὴν ἐκλογή, μπορεῖ νὰ βελτιωθῇ ὁ τρόπος ἐκλογῆς μέσα στὰ πλαίσια τῆς ἰσχύουσας νομοθεσίας.

Θὰ προτείνω ἕναν τέτοιο τρόπο, ὁ ὁποῖος μπορεῖ νὰ ἐφαρμοσθῇ καὶ στὴν ἑπόμενη ἐκλογή.

1. Ἀποστολὴ ὀνομάτων ἀπὸ Μητροπολίτας

Οἱ Μητροπολῖτες θὰ ἀποστέλλουν διὰ γράμματος στὸν Ἀρχεπίσκοπο τὶς προτάσεις τους γιὰ τὴν συγκεκριμένη ἐκλογή, ἀμέσως μετὰ τὴν χηρεία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως, λαμβάνοντας ὑπ' ὄψη τὶς ἰδιαιτερότητες τῆς χηρευούσης Ἱερᾶς Μητροπόλεως καὶ τοὺς Κληρικοὺς (ἐντὸς ἢ ἐκτὸς αὐτῆς) ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ ἀνταποκριθοῦν στὴν διαποίμανσή της.

2. Πρόταση τριῶν ὀνομάτων ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο

Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος, λαμβάνοντας ὑπ' ὄψη τὶς προτάσεις τῶν Ἀρχιερέων, ἐπιλέγει τρία πρόσωπα ποὺ κυριαρχοῦν στὶς προτιμήσεις τῶν ἐκλεκτόρων Ἀρχιερέων, τὰ ὁποῖα θὰ προτείνη στὴν Ἱεραρχία κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς συγκλήσεώς της γιὰ νὰ συμπεριληφθοῦν στὸ τριπρόσωπο, χωρὶς βεβαίως νὰ ἀποκλείεται ἡ δυνατότητα τῶν Ἀρχιερέων νὰ προτείνουν καὶ ἄλλα πρόσωπα κατὰ τὴν διάρκεια τῆς πρώτης ψηφοφορίας, γιὰ τὸν καταρτισμὸ τοῦ τριπροσώπου.

Οἱ ὑποψήφιοι δὲν πρέπει νὰ τηλεφωνοῦν ἢ νὰ ἐπισκέπτονται τοὺς Ἀρχιερεῖς γιὰ τὴν ἐξασφάλιση τῆς ψήφου τους.

3. Συζήτηση στὴν Ἱεραρχία καὶ κατάρτιση τοῦ τριπροσώπου στὴν πρώτη ψηφοφορία

Οἱ Μητροπολῖτες, κατὰ τὴν Συνεδρίαση τῆς Ἱεραρχίας, θὰ συζητήσουν γιὰ τοὺς ὑποψηφίους, ὄχι μόνο διαβάζοντας τὸ βιογραφικό τους, ἀλλὰ ἐρευνῶντας κατὰ πόσο ἔχουν τὰ οὐσιαστικὰ προσόντα γιὰ τὴν ἀρχιερωσύνη, σύμφωνα μὲ ἐκεῖνα ποὺ διαγράφονται ἀπὸ τοὺς Κανόνας τῆς Ἐκκλησίας, ἰδιαιτέρως τον β΄ τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

Στὴν συνέχεια ἡ Ἱεραρχία θὰ προχωρῆ στὴν κατάρτιση τοῦ τριπροσώπου, χωρὶς νὰ ἐπηρεάζεται ἀπὸ τὶς προτάσεις τοῦ Ἀρχιεπισκόπου. Κατὰ τὴν πρώτη ψηφοφορία οἱ Ἀρχιερεῖς δὲν θὰ καταγράφουν στὸ λευκὸ ψηφοδέλτιο τὰ τρία ὀνόματα τῶν ὑποψηφίων γιὰ τὴν κατάρτιση τοῦ τριπροσώπου, διότι κατ' αὐτὸν τὸν τρόπο ὁ γραφικὸς χαρακτῆρας τοῦ ἐκλέκτορος καταργεῖ τὴν μυστικότητα τῆς ψήφου.

Ἀντίθετα, οἱ Μητροπολῖτες θὰ θέτουν τρεῖς σταυροὺς σὲ ἰσαρίθμους ὑποψηφίους ποὺ συμπεριλαμβάνονται στὸν κατάλογο τῶν ἐκλογίμων ποὺ τοὺς δίδεται ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο.

Ἡ Ἐπιτροπὴ ἐξ Ἀρχιερέων μαζὶ μὲ τοὺς Γραμματεῖς τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καταρτίζουν τὸ τριπρόσωπο, μετρῶντας τοὺς σταυροὺς ποὺ ἐτέθησαν στὸν κατάλογο ἐκλογίμων.

Στὴν συνέχεια θὰ καταγράφωνται τὰ τρία πρόσωπα τῶν ἐπιλεγέντων σὲ ψηφοδέλτιο μὲ τὸν ἠλεκτρονικὸ ὑπολογιστή.

4. Τελικὴ ἐκλογὴ στὴν μονοπρόσωπη ψηφοφορία

Οἱ Μητροπολῖτες θὰ προχωροῦν στὴν δεύτερη μονοπρόσωπη ψηφοφορία. Καὶ ὅπως εἶναι ἑπόμενο δὲν θὰ ἐγγράφουν τὸ ὄνομα τοῦ ἐπιλεγέντος ἀπὸ αὐτοὺς ὑποψηφίου σὲ λευκὸ ψηφοδέλτιο, ἀλλὰ θὰ τοποθετοῦν σταυρὸ σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ τρία ὀνόματα, τὰ ὁποῖα ἐξελέγησαν ἀπὸ τὴν πρώτη ψηφοφορία καὶ τὰ ὁποῖα τοῦ δίδονται ἀπὸ τὴν Γραμματεία σὲ ψηφοδέλτιο ποὺ γράφηκε σὲ ὑπολογιστή. Ἔτσι διασφαλίζεται ἡ μυστικότητα τῆς ψήφου.

Προκειμένου νὰ ἀρχίση νὰ δοκιμάζεται καὶ τὸ σύστημα τὸ ὁποῖο προτείναμε προηγουμένως γιὰ τὴν ἀλλαγὴ τοῦ νόμου περὶ τοῦ τρόπου ἐκλογῆς Ἐπισκόπων, καλὸ θὰ ἦταν, διὰ σχετικῆς ἐγκυκλίου τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, νὰ ἀποστέλλωνται ἀπὸ τώρα στὴν Ἱερὰ Σύνοδο οἱ προτάσεις τῶν δύο ἄλλων ἐκλεκτορικῶν Σωμάτων (τῶν Κληρικῶν καὶ λαϊκῶν τῆς συγκεκριμένης Ἱερᾶς Μητροπόλεως καὶ τῶν Καθηγητῶν τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν ἢ καὶ Ἱερατικῶν Σχολῶν), προκειμένου τὰ ὀνόματα τῶν προτεινομένων ἀπὸ αὐτοὺς νὰ τεθοῦν ὑπ' ὄψη τῶν ἐκλεκτόρων Ἀρχιερέων γιὰ τὸν σχηματισμὸ τοῦ τριπροσώπου.

Ὁ τρόπος αὐτὸς ἐκλογῆς ἔχει πολλαπλὲς ὠφέλειες, ἤτοι:

Θὰ ἀποφεύγωνται αὐτὰ ποὺ συμβαίνουν σήμερα:

ἡ ἐπιβολὴ ἄνωθεν ἑνὸς "χρισθέντος" ὑποψηφίου,
τὰ παράπονα τῶν ὑποψηφίων Κληρικῶν, ποὺ συμπεριλαμβάνονται στὸν κατάλογο ἐκλογίμων, περὶ παραθεωρήσεώς τους,
οἱ μεμψιμοιρίες τοῦ πληρώματος τῆς Τοπικῆς Ἐκκλησίας ὅτι δὲν λαμβάνονται ὑπ' ὄψη τῆς Ἱεραρχίας οἱ προτιμήσεις τους,
ὁ αἰφνιδιασμὸς τῶν Ἀρχιερέων ὡς πρὸς τὸν χρόνο συγκλήσεως τῆς Ἱεραρχίας γιὰ τὴν ἐκλογή,
τὰ παράπονα τῶν ἐκλεκτόρων Ἀρχιερέων, ὅτι δὲν λαμβάνονται ὑπ' ὄψη οἱ προτάσεις τους γιὰ ὑποψηφιότητες ἢ ὅτι καλοῦνται νὰ ἐπιβεβαιώσουν μὲ τὴν ψῆφο τους εἰλημμένες ἀποφάσεις.

Θὰ διασφαλίζεται ἡ μυστικότητα τῆς ψήφου τῶν Ἀρχιερέων.

Παρατίθεται στὴν συνέχεια τὸ Συνοπτικὸ Διάγραμμα τῶν δύο ἀνωτέρω προτάσεων:

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Α' ΑΛΛΑΓΗ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΩΝ

Κατάρτιση τριπροσώπου ἀπὸ τὴν Τοπικὴ Ἐκκλησία (Κληρικοί, Ἐπίτροποι, Ἱεροψάλτες, Νεωκόροι, Κυρίες Φιλοπτώχων, Κατηχητές,κατά περίπτωση Καθηγητὲς Θεολογικῶν Σχολῶν)
Συζήτηση στὴν Ἱεραρχία γιὰ τοὺς ὑποψηφίους καὶ κατάρτιση τριπροσώπου στὴν πρώτη ψηφοφορία
Ἐκλογὴ στὴν τελικὴ μονοπρόσωπη ψηφοφορία ἀπὸ ὅλα τὰ τεθέντα ὀνόματα (1η καὶ 2η περίπτωση) μὲ ψῆφο ἢ κλῆρο

Β΄ ΕΚΛΟΓΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Ἀποστολὴ ὀνομάτων ἀπὸ Μητροπολῖτες γιὰ τὴν χηρεύουσα Μητρόπολη
Πρόταση τριῶν ὀνομάτων ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο, ποῦ ἔχουν τὶς προτιμήσεις τῶν Ἱεραρχῶν, χωρὶς νὰ εἶναι δεσμευτικὴ γιὰ τὴν Ἱεραρχία
Συζήτηση στὴν Ἱεραρχία γιὰ τοὺς ὑποψηφίους καὶ κατάρτιση τοῦ τριπροσώπου στὴν πρώτη ψηφοφορία, χωρὶς νὰ δεσμεύωνται οἱ Ἱεράρχες ἀπὸ τὴν προηγούμενη πρόταση (σταυρὸς στὸν ὑπάρχοντα κατάλογο ἐκλογίμων γιὰ νὰ εἶναι μυστικὴ ἡ ψηφοφορία)
Τελικὴ ἐκλογὴ ἀπὸ Ἱεραρχία στὴν μονοπρόσωπη ψηφοφορία (σταυρὸς σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ τρία ἐπικρατήσαντα ὀνόματα ποῦ θὰ εἶναι γραμμένα σὲ ὑπολογιστὴ γιὰ νὰ εἶναι μυστικὴ ἡ ψηφοφορία)

4. Ἡ διαδικασία τῆς ψηφοφορίας

Νομίζω ὅτι πρέπει νὰ γίνη ἀλλαγὴ καὶ στὸν τρόπο καὶ τὴν διαδικασία τῆς ψηφοφορίας, ὁ ὁποῖος πρέπει νὰ δείχνη τὸν σεβασμὸ τῶν ἐκλεκτόρων στὸ σημαντικὸ αὐτὸ γεγονός. Ὁ τρόπος ποὺ γίνεται σήμερα ἡ ψηφοφορία, ἐν μέσῳ συζητήσεων, φωνασκιῶν, συνεχῶν ἐξόδων-εἰσόδων ἀπό-στὴν αἴθουσα Συνεδριάσεων κλπ., δὲν εἶναι ὅ,τι καλύτερο γιὰ τὴν Ἱεραρχία μας.

Βρέθηκα στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ εἶδα τὸν τρόπο ἐκλογῆς. Κατὰ τὴν Συνεδρίαση τῆς Συνόδου καταρτίζεται τὸ τριπρόσωπο. Στὴν συνέχεια οἱ Ἀρχιερεῖς (χωρὶς τὸν Πατριάρχη) κατέρχονται στὸν Πατριαρχικὸ Ναὸ καὶ λαμβάνουν θέσεις στὰ δεσποτικὰ στασίδια. Γίνεται μιὰ μικρὴ ἀκολουθία καὶ στὴν συνέχεια περιφέρεται ὁ ἐπιτετραμμένος στὰ δεσποτικὰ στασίδια καὶ οἱ Ἀρχιερεῖς ρίπτουν τὴν "ψῆφο" τους στὴν ψηφοδόχο. Ἀναγινώσκονται τὰ ἀποτελέσματα, ἐκφωνεῖται τὸ "ἄξιος", ὑπογράφεται τὸ πρακτικὸ ἐκλογῆς, περατώνεται ἡ ἀκολουθία καὶ ἀμέσως ἀναγγέλλεται τὸ ὄνομα τοῦ ἐκλεγέντος στὸν Πατριάρχη.

Ἴσως δὲν μπορεῖ νὰ ἐφαρμοσθῇ πλήρως στὰ δικά μας δεδομένα αὐτὴ ἡ ἐκκλησιαστικὴ πράξη, ἀλλὰ πρέπει νὰ εὑρεθῇ ἕνας τρόπος, ὥστε κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ψηφοφορίας νὰ ἐπικρατῆ ἀτμόσφαιρα προσευχῆς καὶ ὄχι ἕνα "πνεῦμα" κοσμικῆς ψηφοφορίας, ποὺ ὑπενθυμίζει κομματικὲς καὶ ἀνθρωποκεντρικὲς διαδικασίες. Ὅλα, ἀκόμη καὶ ἡ διαδικασία τῆς ψηφοφορίας, πρέπει νὰ δηλώνουν τὴν διαφορὰ τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ φρονήματος, ἀπὸ κάθε ἄλλο φρόνημα. Αὐτό, ἄλλωστε, δηλώνει τὸ "ψήφῳ καὶ δοκιμασία" καὶ αὐτὸ προϋποθέτει ἡ ἱερότητα τῆς ψηφοφορίας, ποὺ γίνεται μὲ τὴν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Συμπερασματικά, πρέπει νὰ δοθῇ ἰδιαίτερη σημασία στὸν τρόπο ἐκλογῆς ἑνὸς Ἐπισκόπου γιὰ μιὰ χηρεύουσα Ἱερὰ Μητρόπολη. Σύμφωνα μὲ τὰ ἀνωτέρω θὰ πρέπη νὰ γίνουν πέντε σημαντικὰ πράγματα:

• Νὰ λαμβάνεται ὑπ' ὄψη ἡ γνώμη τῆς χηρευούσης Ἱερᾶς Μητροπόλεως καὶ τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν γιὰ τὴν Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀθηνῶν καὶ τὴν Μητρόπολη Θεσσαλονίκης.
  
• Νὰ προτείνωνται πρόσωπα ἀπὸ τοὺς Ἀρχιερεῖς καὶ νὰ μὴ χρίωνται ἀπὸ τὸν ἑκάστοτε Ἀρχιεπίσκοπο.
  
• Νὰ γίνεται συζήτηση στὴν Ἱεραρχία περὶ τῶν ὑποψηφίων.
  
• Νὰ διασφαλίζεται ἡ μυστικότητα τῆς ψήφου.
  
• Νὰ γίνεται ψηφοφορία μὲ ἐκκλησιαστικὴ εὐπρέπεια.
  

Μακαριώτατε Πρόεδρε,

Σεβασμιώτατοι Συνοδικοί,

Πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ μελετήσουμε τὶς προτάσεις αὐτές, ἰδίως, κατὰ τὴν γνώμη μου, πρέπει νὰ ἀρχίση νὰ ἐφαρμόζεται ἀπὸ τὴν προσεχῆ ἐκλογὴ ἡ δεύτερη πρότασή μου, δηλαδὴ ἡ ἐκλογὴ Ἐπισκόπου νὰ γίνεται στὰ πλαίσια τῆς ἰσχύουσας νομοθεσίας, κατὰ τρόπο μυστικὸ καὶ ἐλεύθερο, πάντοτε ὅμως μέσα στὰ πλαίσια τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως.

Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο διασφαλίζουμε τὴν καλύτερη δυνατὴ ἐκλογὴ τοῦ Μητροπολίτου γιὰ μιὰ χηρεύουσα Ἱερὰ Μητρόπολη, ἀλλὰ νομίζω συγχρόνως διασφαλίζουμε καὶ τὴν καλύτερη λειτουργία τῶν Συνοδικῶν Ὀργάνων. Διότι ἕνας Μητροπολίτης ποὺ ἐκλέγεται μὲ τὸν τρόπο ποὺ περιγράψαμε προηγουμένως ἔχει μεγάλες δυνατότητες καὶ ἀσφαλεῖς προϋποθέσεις νὰ ἐκφράζη, κατὰ τὶς Συνεδριάσεις τῶν Συνοδικῶν Ὀργάνων, τὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, ἐλεύθερος ἀπὸ διάφορες συναισθηματικὲς ἐξαρτήσεις καὶ ἐμπνεόμενος ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ νὰ ἰσχύη ἡ λειτουργικὴ ἐκφώνηση "καὶ ὀρθοτομούντα τὸν λόγον τῆς σῆς ἀληθείας".–