Κύριο ἄρθρο: Ὁ Τάφος τοῦ Χριστοῦ

Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

Οι Δεσποτικές εορτές καθωρίσθηκαν από την Εκκλησία να εορτάζωνται μέσα στον χρόνο και για να θυμόμαστε τα μεγάλα γεγονότα που έγιναν με την Ενανθρώπηση, τα Πάθη και την Ανάσταση του Χριστού, αλλά κυρίως και προ παντός για να βιώσουμε το μυστήριο του Χριστού και το μυστήριο της αναγεννήσεώς μας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον του εορτασμού των γεγονότων αυτών προηγείται περίοδος μετανοίας, νηστείας και προσευχής, και όλα αυτά συνδέονται με την θεία Λειτουργία και την κοινωνία του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, που σημαίνει την δική μας υπαρξιακή συμμετοχή στα μεγάλα και θαυμαστά αυτά γεγονότα.

Σχετικά με την εορτή των Παθών και της Αναστάσεως του Χριστού κεντρικά σημεία του εορτασμού είναι ο φρικτός Γολγοθάς και ο ζωηφόρος Τάφος του Χριστού, που βρίσκονται στα Ιεροσόλυμα και αποτελούν το κέντρο της αγάπης και της λατρείας μας προς τον παθόντα και αναστάντα Χριστό. Ο Γολγοθάς συνδέεται με τον Σταυρό του Χριστού και ο Τάφος Του με την αγία Του Ανάσταση.

Με την ευκαιρία της εορτής της Αναστάσεως του Χριστού θα πρέπη σήμερα να στρέψουμε την προσοχή μας στον Τάφο του Χριστού, το μνημείο το κενό, μέσα στο οποίο τέθηκε το ένδοξο Σώμα του Χριστού, μετά τον θάνατό Του επάνω στον Σταυρό και την αποκαθήλωσή του από αυτόν.

1. Ιστορικός χώρος και μυστήριο

Ο Τάφος του Χριστού είναι ένας ιστορικός χώρος, πάνω στον οποίο η ευλάβεια του αγίου Κωνσταντίνου και της αγίας Ελένης ανοικοδόμησε τον Ναό της Αναστάσεως, αλλά υπήρξε και το κέντρο της αγάπης και του σεβασμού των πρώτων και των μετέπειτα Χριστιανών. Δισεκατομμύρια Χριστιανοί δια μέσου των αιώνων εναπέθεσαν σε αυτόν την αγάπη τους και τον σεβασμό τους και βοηθήθηκαν στην πορεία της ζωής τους και ακόμη αναγεννήθηκαν πνευματικώς. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα ιστορικό γεγονός, αλλά ταυτόχρονα και για ένα μυστήριο.

Τα τροπάρια της Εκκλησίας κάνουν λόγο για την αξία του Τάφου του Χριστού, τόσο του ιδιαίτερου τόπου που τέθηκε το Σώμα του Χριστού, μετά την αποκαθήλωση από τον Σταυρό, όσο και του μυστηρίου που συνδέεται με αυτόν.

Σε ένα τροπάριο του Κανόνα του Μεγάλου Σαββάτου γράφεται: «και σινδών και τάφος υπεμφαίνουσι το συνόν σοι, Λόγε, μυστήριον». Δηλαδή, το σινδόνι και ο Τάφος φανερώνουν το μυστήριό Σου, που συνδέεται με το πρόσωπό Σου. Ο Τάφος δέχθηκε το Σώμα του Χριστού μαζί με την θεότητά Του, και δείχνει ότι ο θάνατος δεν μπορεί να κρατήση τον Χριστό. Εμείς οι Χριστιανοί πιστεύουμε στο μυστήριο του Σταυρού και της Αναστάσεως του Χριστού.

Σε ένα άλλο τροπάριο του ιδίου του κανόνος ψάλλεται: «Όλβιος τάφος εν εαυτώ γαρ δεξάμενος ως υπνούντα τον Δημιουργόν, ζωής θησαυρός θείος αναδέδεικται εις σωτηρίαν ημών των μελωδούντων• Λυτρωτά ο Θεός ευλογητός ει». Δηλαδή, ο Τάφος του Χριστού είναι «ευτυχής και μακάριος» γιατί μέσα του δέχθηκε τον Δημιουργό σαν να κοιμόταν. Καίτοι το Σώμα του Χριστού πέθανε στον Σταυρό, εν τούτοις, λόγω της ενώσεώς του με την θεότητα, αυτός ο θάνατος ήταν σαν ένας ύπνος και μάλιστα «ύπνος φυσίζωος», που δίνει ζωή. Έτσι, αυτός ο Τάφος έχει αναδειχθή θείος θησαυρός της ζωής και συντελεί στην σωτηρία ημών που υμνούμε τον αναστάντα Λυτρωτή Χριστό.

Ο Τάφος του Χριστού σε άλλο τροπάριο υμνείται ως ζωηφόρος και ωραιότερος του Παραδείσου. Γράφεται: «Ως ζωηφόρος, ως Παραδείσου ωραιότερος όντως και παστάδος πάσης βασιλικής αναδέδεικται λαμπρότερος, Χριστέ, ο τάφος σου η πηγή της ημών αναστάσεως». Όπου είναι ο Χριστός εκεί είναι και ο Παράδεισος και για εκείνους που τον πλησιάζουν, με ευλάβεια και σεβασμό, γίνεται πηγή της δικής τους αναστάσεως.

2. Η Αγία Τράπεζα και η καρδιά

Ο αισθητός Τάφος του Χριστού βρίσκεται στα Ιεροσόλυμα εκεί που τον υπέδειξε και τον καθόρισε η ιστορική Εκκλησία και η αγάπη των Χριστιανών. Όμως, συγχρόνως ο ευχαριστιακός τάφος είναι η Αγία Τράπεζα, πάνω στην οποία τελεσιουργείται η αναίμακτος μυσταγωγία, και διαλαλείται σε όλον τον κόσμο το μυστήριο του Σταυρού και της Αναστάσεως του Χριστού, που αναγεννά όλους εκείνους που τον πλησιάζουν, με τις ορθόδοξες προϋποθέσεις και γεύονται του Σώματος και του Αίματος του Χριστού. Το μυστήριο του Τάφου και της Αναστάσεως του Χριστού το βιώνουν εκείνοι που αναγεννώνται από τα άγια Μυστήρια, κυρίως από το κέντρο των μυστηρίων που είναι η θεία Ευχαριστία.

Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής δίνει και μια άλλη προέκταση του μυστηρίου του Τάφου που δείχνει την Ανάσταση του Χριστού. Γράφει: «Μνημείον εστιν ίσως δεσποτικόν η ο κόσμος ούτος η η εκάστου των πιστών καρδία». Ο κόσμος είναι δεσποτικό μνημείο, γιατί μέσα σε αυτόν υπάρχουν οι λόγοι των όντων, οι άκτιστες ενέργειες του Θεού, αλλά και η καρδιά του ανθρώπου είναι μνημείο δεσποτικό, επειδή εκεί αναπαύεται ο Χριστός και ανασταίνει την ανθρώπινη ύπαρξη. Γι αυτό, όπως λέγει στην συνέχεια, εκείνοι που θάπτουν μέσα στην καρδιά τους εντίμως τον Χριστό, θα τον δουν και «ενδόξως αναστάντα», ενώ για τους υπολοίπους που δεν τον ενταφιάζουν μέσα τους ο Χριστός είναι «αθέατος».

Αυτές τις ημέρες πάντοτε τιμούμε και σεβόμαστε τον Τάφο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, που δείχνει το μυστήριο του Σταυρού και της Αναστάσεως του Χριστού, αλλά συγχρόνως συνδεόμαστε με την Αγία Τράπεζα, το καινόν μνημείον και αγωνιζόμαστε να προσφέρουμε την καρδιά μας στον Χριστό για να την καταστήση μνημείο δεσποτικό. Έτσι ζούσαν οι άγιοι δια μέσου των αιώνων και αυτό τους ανέδειξε Αποστόλους, Μάρτυρας, Ομολογητάς, Πατέρας, Οσίους και Ασκητάς και θυσίασαν ολόκληρη την ζωή τους για τον αναστάντα Χριστό. Δεν το έκαναν αυτό λόγω μιας μελέτης των ιστορικών γεγονότων, αλλά εμπνεόμενοι από την βίωση του μυστηρίου του Σταυρού και της Αναστάσεως του Χριστού.

Ας ευχηθούμε ο Αναστάς Χριστός να μας αποκαλύπτη διαρκώς το μυστήριο της ζωής που συνιστά την σωτηρία και να τον ακούμε να μας αναγγέλλη το μυστήριο της Αναστάσεώς Του που θα χαροποιή την ύπαρξή μας. Να συνδεόμαστε πάντοτε με το μνημείο του Χριστού που είναι η Αγία Τράπεζα. Η ζωή και η φωνή του Αναστάντος Χριστού μπορεί να καλύψη και να εξουδετερώση όλες τις ανθρώπινες φωνές των νεκρών πνευματικά ανθρώπων που αμφισβητούν το μεγαλύτερο γεγονός στην ιστορία, την Ανάσταση του Χριστού.–