Κύριο ἄρθρο: Ὁ Τάφος τοῦ Χριστοῦ

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Οἱ Δεσποτικὲς ἑορτὲς καθωρίσθηκαν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία νὰ ἑορτάζωνται μέσα στὸν χρόνο καὶ γιὰ νὰ θυμόμαστε τὰ μεγάλα γεγονότα ποὺ ἔγιναν μὲ τὴν Ἐνανθρώπηση, τὰ Πάθη καὶ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ κυρίως καὶ πρὸ παντὸς γιὰ νὰ βιώσουμε τὸ μυστήριο τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ μυστήριο τῆς ἀναγεννήσεώς μας. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖον τοῦ ἑορτασμοῦ τῶν γεγονότων αὐτῶν προηγεῖται περίοδος μετανοίας, νηστείας καὶ προσευχῆς, καὶ ὅλα αὐτὰ συνδέονται μὲ τὴν θεία Λειτουργία καὶ τὴν κοινωνία τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, ποὺ σημαίνει τὴν δική μας ὑπαρξιακὴ συμμετοχὴ στὰ μεγάλα καὶ θαυμαστὰ αὐτὰ γεγονότα.

Σχετικὰ μὲ τὴν ἑορτὴ τῶν Παθῶν καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ κεντρικὰ σημεῖα τοῦ ἑορτασμοῦ εἶναι ὁ φρικτὸς Γολγοθᾶς καὶ ὁ ζωηφόρος Τάφος τοῦ Χριστοῦ, ποὺ βρίσκονται στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ ἀποτελοῦν τὸ κέντρο τῆς ἀγάπης καὶ τῆς λατρείας μας πρὸς τὸν παθόντα καὶ ἀναστάντα Χριστό. Ὁ Γολγοθᾶς συνδέεται μὲ τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ καὶ ὁ Τάφος Του μὲ τὴν ἁγία Του Ἀνάσταση. Μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ θὰ πρέπη σήμερα νὰ στρέψουμε τὴν προσοχή μας στὸν Τάφο τοῦ Χριστοῦ, τὸ μνημεῖο τὸ κενό, μέσα στὸ ὁποῖο τέθηκε τὸ ἔνδοξο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, μετὰ τὸν θάνατό Του ἐπάνω στὸν Σταυρὸ καὶ τὴν ἀποκαθήλωσή του ἀπὸ αὐτόν.

1. Ἱστορικὸς χῶρος καὶ μυστήριο

Ὁ Τάφος τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἕνας ἱστορικὸς χῶρος, πάνω στὸν ὁποῖο ἡ εὐλάβεια τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου καὶ τῆς ἁγίας Ἑλένης ἀνοικοδόμησε τὸν Ναὸ τῆς Ἀναστάσεως, ἀλλὰ ὑπῆρξε καὶ τὸ κέντρο τῆς ἀγάπης καὶ τοῦ σεβασμοῦ τῶν πρώτων καὶ τῶν μετέπειτα Χριστιανῶν. Δισεκατομμύρια Χριστιανοὶ διὰ μέσου τῶν αἰώνων ἐναπέθεσαν σὲ αὐτὸν τὴν ἀγάπη τους καὶ τὸν σεβασμό τους καὶ βοηθήθηκαν στὴν πορεία τῆς ζωῆς τους καὶ ἀκόμη ἀναγεννήθηκαν πνευματικῶς. Πρόκειται, λοιπόν, γιὰ ἕνα ἱστορικὸ γεγονός, ἀλλὰ ταυτόχρονα καὶ γιὰ ἕνα μυστήριο.

Τὰ τροπάρια τῆς Ἐκκλησίας κάνουν λόγο γιὰ τὴν ἀξία τοῦ Τάφου τοῦ Χριστοῦ, τόσο τοῦ ἰδιαίτερου τόπου ποὺ τέθηκε τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, μετὰ τὴν ἀποκαθήλωση ἀπὸ τὸν Σταυρό, ὅσο καὶ τοῦ μυστηρίου ποὺ συνδέεται μὲ αὐτόν. Σὲ ἕνα τροπάριο τοῦ Κανόνα τοῦ Μεγάλου Σαββάτου γράφεται: «καὶ σινδὼν καὶ τάφος ὑπεμφαίνουσι τὸ συνόν σοι, Λόγε, μυστήριον». Δηλαδή, τὸ σινδόνι καὶ ὁ Τάφος φανερώνουν τὸ μυστήριό Σου, ποὺ συνδέεται μὲ τὸ πρόσωπό Σου. Ὁ Τάφος δέχθηκε τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ μαζὶ μὲ τὴν θεότητά Του, καὶ δείχνει ὅτι ὁ θάνατος δὲν μπορεῖ νὰ κρατήση τὸν Χριστό. Ἐμεῖς οἱ Χριστιανοὶ πιστεύουμε στὸ μυστήριο τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.

Σὲ ἕνα ἄλλο τροπάριο τοῦ ἰδίου τοῦ κανόνος ψάλλεται: «Ὄλβιος τάφος ἐν ἑαυτῷ γὰρ δεξάμενος ὡς ὑπνοῦντα τὸν Δημιουργόν, ζωῆς θησαυρὸς θεῖος ἀναδέδεικται εἰς σωτηρίαν ἡμῶν τῶν μελωδούντων• Λυτρωτὰ ὁ Θεὸς εὐλογητὸς εἰ». Δηλαδή, ὁ Τάφος τοῦ Χριστοῦ εἶναι «εὐτυχὴς καὶ μακάριος» γιατί μέσα του δέχθηκε τὸν Δημιουργὸ σὰν νὰ κοιμόταν. Καίτοι τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ πέθανε στὸν Σταυρό, ἐν τούτοις, λόγῳ τῆς ἑνώσεώς του μὲ τὴν θεότητα, αὐτὸς ὁ θάνατος ἦταν σὰν ἕνας ὕπνος καὶ μάλιστα «ὕπνος φυσίζωος», ποὺ δίνει ζωή. Ἔτσι, αὐτὸς ὁ Τάφος ἔχει ἀναδειχθῇ θεῖος θησαυρὸς τῆς ζωῆς καὶ συντελεῖ στὴν σωτηρία ἡμῶν ποὺ ὑμνοῦμε τὸν ἀναστάντα Λυτρωτὴ Χριστό.

Ὁ Τάφος τοῦ Χριστοῦ σὲ ἄλλο τροπάριο ὑμνεῖται ὡς ζωηφόρος καὶ ὡραιότερος τοῦ Παραδείσου. Γράφεται: «Ὡς ζωηφόρος, ὡς Παραδείσου ὡραιότερος ὄντως καὶ παστάδος πάσης βασιλικῆς ἀναδέδεικται λαμπρότερος, Χριστέ, ὁ τάφος σου ἡ πηγὴ τῆς ἡμῶν ἀναστάσεως». Ὅπου εἶναι ὁ Χριστὸς ἐκεῖ εἶναι καὶ ὁ Παράδεισος καὶ γιὰ ἐκείνους ποὺ τὸν πλησιάζουν, μὲ εὐλάβεια καὶ σεβασμό, γίνεται πηγὴ τῆς δικῆς τους ἀναστάσεως.

2. Ἡ Ἁγία Τράπεζα καὶ ἡ καρδιά

Ὁ αἰσθητὸς Τάφος τοῦ Χριστοῦ βρίσκεται στὰ Ἱεροσόλυμα ἐκεῖ ποὺ τὸν ὑπέδειξε καὶ τὸν καθόρισε ἡ ἱστορικὴ Ἐκκλησία καὶ ἡ ἀγάπη τῶν Χριστιανῶν. Ὅμως, συγχρόνως ὁ εὐχαριστιακὸς τάφος εἶναι ἡ Ἁγία Τράπεζα, πάνω στὴν ὁποία τελεσιουργεῖται ἡ ἀναίμακτος μυσταγωγία, καὶ διαλαλεῖται σὲ ὅλον τὸν κόσμο τὸ μυστήριο τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ἀναγεννᾶ ὅλους ἐκείνους ποὺ τὸν πλησιάζουν, μὲ τὶς ὀρθόδοξες προϋποθέσεις καὶ γεύονται τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Τὸ μυστήριο τοῦ Τάφου καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ τὸ βιώνουν ἐκεῖνοι ποὺ ἀναγεννῶνται ἀπὸ τὰ ἅγια Μυστήρια, κυρίως ἀπὸ τὸ κέντρο τῶν μυστηρίων ποὺ εἶναι ἡ θεία Εὐχαριστία.

Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς δίνει καὶ μιὰ ἄλλη προέκταση τοῦ μυστηρίου τοῦ Τάφου ποὺ δείχνει τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Γράφει: «Μνημεῖον ἐστιν ἴσως δεσποτικὸν ἡ ὁ κόσμος οὗτος ἡ ἡ ἑκάστου τῶν πιστῶν καρδία». Ὁ κόσμος εἶναι δεσποτικὸ μνημεῖο, γιατί μέσα σὲ αὐτὸν ὑπάρχουν οἱ λόγοι τῶν ὄντων, οἱ ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ ἡ καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι μνημεῖο δεσποτικό, ἐπειδὴ ἐκεῖ ἀναπαύεται ὁ Χριστὸς καὶ ἀνασταίνει τὴν ἀνθρώπινη ὕπαρξη. Γι αὐτό, ὅπως λέγει στὴν συνέχεια, ἐκεῖνοι ποὺ θάπτουν μέσα στὴν καρδιὰ τοὺς ἐντίμως τὸν Χριστό, θὰ τὸν δοῦν καὶ «ἐνδόξως ἀναστάντα», ἐνῷ γιὰ τοὺς ὑπολοίπους ποὺ δὲν τὸν ἐνταφιάζουν μέσα τους ὁ Χριστὸς εἶναι «ἀθέατος».

Αὐτὲς τὶς ἡμέρες πάντοτε τιμοῦμε καὶ σεβόμαστε τὸν Τάφο τοῦ Χριστοῦ στὰ Ἱεροσόλυμα, ποὺ δείχνει τὸ μυστήριο τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ συγχρόνως συνδεόμαστε μὲ τὴν Ἁγία Τράπεζα, τὸ καινὸν μνημεῖον καὶ ἀγωνιζόμαστε νὰ προσφέρουμε τὴν καρδιά μας στὸν Χριστὸ γιὰ νὰ τὴν καταστήση μνημεῖο δεσποτικό. Ἔτσι ζοῦσαν οἱ ἅγιοι διὰ μέσου τῶν αἰώνων καὶ αὐτό τους ἀνέδειξε Ἀποστόλους, Μάρτυρας, Ὁμολογητάς, Πατέρας, Ὁσίους καὶ Ἀσκητὰς καὶ θυσίασαν ὁλόκληρη τὴν ζωή τους γιὰ τὸν ἀναστάντα Χριστό. Δὲν τὸ ἔκαναν αὐτὸ λόγῳ μιᾶς μελέτης τῶν ἱστορικῶν γεγονότων, ἀλλὰ ἐμπνεόμενοι ἀπὸ τὴν βίωση τοῦ μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.

Ἂς εὐχηθοῦμε ὁ Ἀναστὰς Χριστὸς νὰ μᾶς ἀποκαλύπτη διαρκῶς τὸ μυστήριο τῆς ζωῆς ποὺ συνιστᾶ τὴν σωτηρία καὶ νὰ τὸν ἀκοῦμε νὰ μᾶς ἀναγγέλλη τὸ μυστήριο τῆς Ἀναστάσεώς Του ποὺ θὰ χαροποιῇ τὴν ὕπαρξή μας. Νὰ συνδεόμαστε πάντοτε μὲ τὸ μνημεῖο τοῦ Χριστοῦ ποὺ εἶναι ἡ Ἁγία Τράπεζα. Ἡ ζωὴ καὶ ἡ φωνὴ τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ μπορεῖ νὰ καλύψη καὶ νὰ ἐξουδετερώση ὅλες τὶς ἀνθρώπινες φωνὲς τῶν νεκρῶν πνευματικὰ ἀνθρώπων ποὺ ἀμφισβητοῦν τὸ μεγαλύτερο γεγονὸς στὴν ἱστορία, τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ.–