Λόγιοι Μητροπολῖτες Ναυπάκτου: Μελέτιος Μήτρου (1691 - 1696)

του Αρχιμ. π. Ειρηναίου Κουτσογιάννη

Ο Μελέτιος γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1661. Υπήρξε από τους πλέον σοφούς και λογίους άνδρες της εποχής του, πολυγραφότατος συγγραφέας και ικανός ρήτορας. Το κοσμικό του όνομα ήταν Μιχαήλ. Τα πρώτα γράμματα διδάχτηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του (Ιωάννινα), πλησίον του σοφού διδασκάλου Βησσαρίωνος Μακρή. Χειροτονήθηκε Ιερεύς από τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων Κλήμεντα και στη συνέχεια πήγε στην Ιταλία (Βενετία και Πατάβιο), όπου σπούδασε μαθηματικά, ρητορική, ιατρική και φιλοσοφία. Επέστρεψε αργότερα στα Ιωάννινα και διορίσθηκε διδάσκαλος του Επιφανείου Διδασκαλίου, ενώ συγχρόνως έγραψε βιβλίο περί αστρονομίας.

Το 1691 σε ηλικία 30 ετών χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Άρτης στην Ανδριανούπολη, όπου βρισκόταν ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Καλλίνικος ο 2ος. Διαδέχτηκε τον Βαρθολομαίο και εποίμανε την Μητρόπολή του μέχρι το 1696, οπότε καθηρέθη από το Πατριαρχείο, κατόπιν εξαναγκασμού της Τουρκικής Κυβερνήσεως. Το έτος αυτό (1696), “...τήν Άρταν λεηλατήσαντος του Λιμπερίου Ιερακάρη, λαβόντος δύναμιν παρά των Ενετών εσυκοφαντήθη (ο Μελέτιος) προς τους Τούρκους ως τάχα έχων είδησιν λεηλασίας”. Έτσι κηρύχθηκε έκπτωτος από τον θρόνο του, αλλά παρέμεινε στη Ναύπακτο, η οποία βρισκόταν υπό Ενετική κατοχή, για τρία περίπου χρόνια και συνέγραψε εκεί την περίφημη Γεωγραφία του, η οποία τυπώθηκε στην Βενετία το 1728.

Το 1700 ανέβηκε στην Κωνσταντινούπολη και το επόμενο έτος (1701) το Πατριαρχείο τον έστειλε ως έξαρχο στην Πελοπόννησο, “ίνα συλλέξη τα εκκλησιαστικά δικαιώματα παρά των εκεί αρχιερέων και των σταυροπηγιακών μονών”. Το 1703 ο Πατριάρχης Γαβριήλ ο 2ος (1702-1707) τον διώρισε Μητροπολίτη Αθηνών. Εκεί άρχισε την συγγραφή της Εκκλησιαστικής ιστορίας. Παρέμεινε στην Αθήνα μέχρι το 1713, οπότε ανεχώρησε για την Κωνσταντινούπολη, για να μετατεθή στην Μητρόπολη Ιωαννίνων, στη θέση του Μητροπολίτη Κλήμεντα (ο οποίος τον είχε χειροτονήσει ιερέα) που απεβίωσε. Καθ’ οδόν όμως ασθένησε και παρέμεινε στην Λάρισα για να αναρρώση. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μη φθάση έγκαιρα στην Πόλη, και το Πατριαρχείο εξέλεξε Μητροπολίτη Ιωαννίνων τον Ιερόθεο. Απεβίωσε στις 12 Δεκεμβρίου 1714 στην Κωνσταντινούπολη, σε ηλικία 53 ετών.

Ο Μελέτιος ήταν κάτοχος της αρχαίας Ελληνικής, της Λατινικής και της Ιταλικής γλώσσης. Συνέγραψε πολλά συγγράματα θεολογικά, ιστορικά, φιλοσοφικά, ιατρικά, ρητορικούς λόγους, μαθηματικά κλπ. Τα σπουδαιότερα είναι τα ακόλουθα, τα περισσότερα των οποίων εξεδόθησαν μετά τον θάνατό του:

1. Περί αστρονομίας, Ιωάννινα.
2. Περί διαφόρων αναγνωσμάτων, Ιωάννινα 1696.
3. Γεωγραφία παλαιά τε και νέα.
4. Εκκλησιαστικοί λόγοι.
5. Εκκλησιαστική ιστορία (3 τόμοι).
6. Ρητορική “περί του πώς δει ομιλίαν συγγράφειν”.

Σώζονται επίσης και επιστολές του ως Μητροπολίτου Αθηνών.