Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν κ. Ἱερωνύμου: «Νὰ ἀγκαλιάσουν τὸ Σῶμα τοῦ Ἰησοῦ»

Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερωνύμου

Ὁμιλία κατὰ τὴν πανηγυρικὴ θεία Λειτουργία ἐπὶ τὴ ἐλεύσει τοῦ τιμίου Λειψάνου τοῦ ἁγίου Πολυκάρπου στὴν Ναύπακτο.

(ἀπομαγνητοφωνημένη)

Ἐντιμότατοι ἄρχοντες, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί

Εἶπα πιὸ μπροστὰ ὅτι ἤρθαμε σ' αὐτὸν τὸν χῶρο νὰ τιμήσουμε σπουδαῖα πρόσωπα τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀλλὰ καὶ τῆς πατρίδος μας. Ὅλα αὐτὰ τὰ πρόσωπα ποὺ ἤρθαμε νὰ τιμήσουμε σήμερα καὶ νὰ συμπροσευχηθοῦμε ὅλοι μαζὶ μὲ αὐτὴν τὴν εὐκαιρία, ἔχουν ἕναν συνδετικὸ κρίκο. Μία λέξη ποὺ ἀκούσαμε σήμερα στὸ Εὐαγγέλιο εἶναι αὐτὴ ποὺ διήκει, ποὺ διαπερνᾶ μέσα, διαχρονικά, ἀλλὰ καὶ διαπροσωπικά. Γιὰ νὰ βάλουμε τὴν λέξη ποὺ ἀκούσαμε σήμερα στὸ Εὐαγγέλιο.

Ὁ Ἰωσὴφ ὁ ἀπὸ Ἀριμαθαίας, ὁ εὐσχήμων βουλευτής, τολμήσας εἰσῆλθε εἰς τὸν Πιλάτον. Τολμήσας, μιὰ μετοχὴ τοῦ ρήματος τολμῶ. Κατέβαλε προσπάθεια, δύναμη ἐσωτερική, γιὰ νὰ ἀνοίξουν οἱ πόρτες, γιὰ νὰ μπὴ στὸν Πιλάτο καὶ τί νὰ κάνη; Νὰ ζητήση τὸ Σῶμα τοῦ Ἰησοῦ. Ἔτσι διὰ μέσου τῶν αἰώνων αὐτὴ ἡ τόλμη εἶναι ἕνα μεγάλο χάρισμα στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας.

Θὰ μοῦ ἐπιτρέψετε νὰ σᾶς κουράσω λίγο, μὲ λίγες ἁπλὲς εἰκόνες. Ὅλα στὸν Γολγοθᾶ ἔχουν τελειώσει. Τὰ σώματα τοῦ Κυρίου καὶ τῶν δύο ληστῶν κρέμονται στὸν σταυρό. Καὶ ἐκεῖνο ποὺ θὰ ἀκολουθοῦσε ἦταν αὐτὸ ποὺ συνέβαινε πάντοτε. Θὰ κατέβαιναν οἱ γυπαετοί, τὰ ἄγρια πτηνά, νὰ ξεσχίσουν τὶς σάρκες ἀπὸ τὰ νεκρὰ σώματα καὶ ὅ,τι θὰ ὑπολειπόταν θὰ ἔπεφτε στὸ ἔδαφος. Οἱ μαθηταὶ ἔχουν σκορπισθῇ στὰ ἴδια. Εἶναι ἀπογοητευμένοι. Καὶ ὁ Πέτρος, αὐτὸς ποὺ ὑποσχέθηκε ὅτι δὲν θὰ Τὸν ἐγκαταλείψη, ὅταν βρέθηκε μπροστὰ σὲ μιὰ ὑπηρέτρια καὶ σὲ μερικοὺς φύλακες ποὺ εἶπαν "μᾶλλον πιστεύουμε ὅτι κι ἐσὺ εἶσαι μὲ τὸν Ἰησοῦν Χριστόν", ἄρχισε νὰ ὁρκίζεται καὶ νὰ λέη: Δὲν τὸν εἶδα, δὲν τὸν ξέρω τὸν ἄνθρωπο. Μέσα σ' αὐτὴν τὴν ἀτμόσφαιρα ὁ Ἰωσήφ, ὁ βουλευτὴς ὁ εὐσχήμων, καὶ ὁ Νικόδημος, ὁ μυστικός, ὁ ἀθόρυβος, ὁ σιωπηρὸς μαθητὴς τῆς νυκτὸς τοῦ Ἰησοῦ, καὶ τρεὶς γυναῖκες ἔρχονται καὶ παίρνουν τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ ἀπὸ τὸν Σταυρὸ καὶ τὸ ἐνταφίασαν, ὅπως μᾶς περιέγραψε σήμερα ὁ Εὐαγγελιστής.

Τόλμη! Χωρὶς αὐτὴν τὴν τόλμη δὲν θὰ μποροῦσε νὰ γινότανε αὐτὸ ποὺ ἔγινε: Νὰ ἁπλώσουν τὰ χέρια, νὰ ἀγκαλιάσουν τὸ Σῶμα τοῦ Ἰησοῦ, νὰ τὸ περιποιηθοῦν καὶ νὰ τὸ ἐνταφιάσουν. Καὶ ἀπὸ τότε διὰ μέσου τῶν αἰώνων θὰ χρειάζεται αὐτὴ ἡ τόλμη. Εἶναι ἀπαραίτητη. Εἴτε, ὅταν θέλουμε νὰ ἁπλώσουμε τὰ χέρια πρὸς τὸν Ἰησοῦν ἢ ὅταν θέλουμε νὰ γίνουμε ἕνα μὲ αὐτὸ τὸ Σῶμα στὴν Θεία Κοινωνία ἢ ἀκόμα περισσότερο, ὅταν θέλουμε, ἐπιδιώκουμε καὶ μποροῦμε νὰ γινόμαστε μέλη αὐτοῦ τοῦ Σώματος. Τόλμησαν λοιπόν!

Ἀλλὰ δὲν τόλμησαν μόνον ἐκεῖνοι. Καὶ ὁ ἅγιος Πολύκαρπος ποὺ προστατεύει αὐτὴν τὴν περιοχὴ καὶ ἔχουμε τὸ ἱερὸ λείψανό του κοντά, περνάει μέσα σὲ ὅλη τὴν ζωή του ἀπὸ αὐτὴν τὴν τόλμη. Καὶ στὸ μαρτύριό του ἡ τόλμη εἶναι ἡ σφραγῖδα του. Ἀλλά, ἂν διαβάσουμε προσεκτικὰ εἴτε τὰ ἀπομνημονεύματα, εἴτε τὰ γεγονότα, τὶς αἰτίες καὶ τὶς ἐξελίξεις αὐτοῦ τοῦ μεγάλου καὶ ἠρωϊκοῦ ἀγῶνα τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως καὶ τῆς ἀνασυστάσεως τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους, θὰ δοῦμε ὅτι αὐτὴ ἡ τόλμη ὑπάρχει ἐσωτερικά. Καὶ εἶναι πράγματι καὶ τότε καὶ σήμερα ἡ τόλμη ποὺ ἔχει δύο μορφές. Εἶναι ἡ ἱερὴ τόλμη. Ἐκείνη ποὺ συνδέεται μὲ τὸν Ἰησοῦν Χριστὸν καὶ εἶναι ἡ ἄλλη τόλμη ποὺ τὴν βλέπουμε σὲ πολλὲς προσπάθειες. Ὅταν δὲν ἔχη τὰ θεμέλια αὐτῆς τῆς ἱερῆς τόλμης, ποὺ συνδέεται μὲ τὸν Χριστό, διαλύεται, χάνεται, ἐξαφανίζεται. Γιατί ἡ διδασκαλία τοῦ Κυρίου μας, ποὺ βοηθάει ὅλους καὶ τὸν καθένα ὅταν ἀγωνίζεται, δὲν εἶναι ἰδεολογία. Ἡ ἰδεολογία εἶναι κάτι ποὺ ἀρχίζει καὶ τελειώνει, δὲν εἶναι φιλοσοφία, ἀλλὰ εἶναι βίωμα ποὺ ἐξαντλεῖται στὴν ἐφαρμογή.

Μοῦ δόθηκε ἡ εὐκαιρία τὴν περασμένη Κυριακὴ ποὺ ἤμουνα στὴν Νάουσα ποὺ κι ἐκεῖ εἶχαν μιὰ τοπικὴ ἐθνικὴ γιορτὴ τέτοιου χαρακτῆρος νὰ πὼ ὅτι, ἂν αὐτοὶ δὲν εἶχαν αὐτὰ τὰ χαρακτηριστικὰ γνωρίσματα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ δὲν πάλευαν ἀπὸ τὴν ἀρχὴ μέχρι τὸ τέλος γιὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη τὴν ἁγία καὶ τῆς πατρίδος τὴν ἐλευθερία, δὲν θὰ εἴχαμε αὐτὰ τὰ ἀποτελέσματα. Ὅταν ὅμως λέμε μερικὲς τέτοιες σκέψεις, φαίνονται ὑπερβολικὲς καὶ φαίνεται ὅτι σπρώχνουμε τὰ γεγονότα πίσω στὸ παρελθόν. Ὄχι. Εἶναι καὶ σύγχρονα αὐτὰ καὶ θὰ εἶναι πάντοτε τὰ ἴδια ὅταν ὑπάρχη αὐτὴ ἡ τόλμη.

Θὰ ἤθελα νὰ ἀπευθυνθῶ πρὸς τοὺς νεωτέρους καὶ ἰδιαίτερα στὰ παιδιά. Ἀξίζει ὁ κόπος νὰ πάρουνε καὶ νὰ διαβάσουνε τὰ στοιχεῖα, τὶς σελίδες, τὴν ἀλληλογραφία αὐτῶν τῶν παλληκαριῶν, ποὺ κρεμάσθηκαν στὸν ἀγῶνα τῆς Κύπρου. Νὰ διαβάσουν τὰ κείμενα τοῦ Εὐαγόρα Παλληκαρίδη. Θὰ πάρω μιὰ ἀνηφοριὰ γιὰ νὰ ἀνεβῶ... Ποῦ; Νὰ βρῶ αὐτὴν τὴν ἐλευθερία ποὺ ἐμπνέεται ἀπ' τοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη τὴν ἁγία. Νὰ διαβάσουν τὶς ἐπιστολὲς αὐτῶν ὅλων ὅσοι ἀπαγχονίσθηκαν, νὰ δοὺν ἀπὸ ποὺ ξεκινοῦν καὶ τί εἶναι αὐτὸ ποὺ τοὺς δίνει τὴν τόλμη καὶ τὴν δύναμη νὰ ἀγωνισθοῦν καὶ νὰ παλέψουν καὶ νὰ κρεμασθοῦν στὸ σχοινὶ γιὰ τῆς πατρίδος τὴν ἐλευθερία, γιὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη τὴν ἁγία.

Αὐτὴ ἡ τόλμη, λοιπόν, τότε πέρασε μέσα στὴ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων καὶ γίνεται συνέχεια. Καὶ ὑπάρχει καὶ σήμερα. Ἁπλῶς πρέπει νὰ κάνουμε μιὰ διάκριση μεταξὺ τόλμης καὶ χρόνου. Τότε ἦταν λίγοι ἐκεῖνοι ποὺ τολμοῦσαν καὶ ἦταν πολλοὶ ἐκεῖνοι ποὺ δὲν τολμοῦσαν. Σήμερα εἶναι αὐτοὶ λίγοι οἱ ὁποῖοι ἀγωνίζονται, ἀλλὰ πολλοὶ ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι φοβερίζουν. Καὶ αὐτὸς ὁ φόβος πολλὲς φορὲς μᾶς κάνει νὰ δειλιάζουμε. Καὶ τὸ χαρακτηριστικό; Ἐνῷ ὅλοι μας ἔχουμε αὐτὰ τὰ πιστεύματα καὶ θέλουμε νὰ μὴν ἀμαυρωθοῦν, νὰ μὴ χαθοῦν, νὰ μὴ χαλάσουν, γιὰ νὰ ἀγωνισθοῦμε, κι ὅμως ὑπάρχουν αὐτοὶ οἱ λίγοι, ποὺ εἶναι θρασεῖς, ποὺ ξέρουν ὅτι φοβόμαστε πολλὲς φορὲς ἢ δὲν τολμοῦμε, καὶ ἐπιχειροῦν τέτοια πράγματα ποὺ θέλουν νὰ μᾶς ἀλλοιώσουν.

Δὲν θέλω νὰ σᾶς κουράσω περισσότερο. Πῆρα αὐτὴν τὴν ἀφορμὴ γιὰ αὐτὲς τὶς ἁπλὲς σκέψεις νὰ πὼ ὅτι σήμερα, ὅπως ὅλοι σας, ἔτσι κι ἐγὼ βλέπουμε τὴν κρισιμότητα, τὴν κρίση τῆς ἐποχῆς. Ὅλοι μιλᾶνε γιὰ κρίση. Τὸ βλέπουμε στὶς ἐφημερίδες, στὶς συζητήσεις καὶ τὰ μέτρα ποὺ λαμβάνονται γιὰ νὰ ἀντιμετωπισθῇ αὐτὴ ἡ κρίση. Εἶναι ὅμως πρὸς λάθος κατεύθυνση. Μᾶς λένε οἱ γιατροὶ ὅτι, ὅταν ἔχουμε καλὴ διάγνωση καὶ δὲν πάρουμε τὸ κατάλληλο φάρμακο, δὲν ἔχουμε ὑγεία, ἡ ἀσθένεια δὲν γιατρεύεται. Πρέπει νὰ ἔχουμε καὶ διάγνωση καλή, ἀλλὰ καὶ τὸ κατάλληλο φάρμακο. Ἡ κρίσις, λοιπόν, ἡ σημερινὴ δὲν εἶναι ὑλική. Πρέπει νὰ τὸ καταλάβουμε. Ἡ κρίσις εἶναι πνευματική. Ἔχουμε σαπίσει πνευματικά, γι αὐτὸ ἔχουμε αὐτὰ τὰ ἀποτελέσματα. Καὶ ἂν δοθῇ ἡ δυνατότητα στὴν Πολιτεία ποὺ ἀγωνίζεται νὰ ἀντιμετωπίση αὐτὴν τὴν λαίλαπα τὴν οἰκονομική, εἶναι σίγουρο ὅτι, ἂν δὲν διαγνώσουμε ποιά εἶναι ἡ ἀρρώστια καὶ νὰ τὴν θεραπεύσουμε, τὴν πνευματικὴ (ἐννοῶ), σὲ λίγον καιρὸ καὶ τὴν ἴδια ἀρρώστια θὰ ἔχουμε καὶ ἄλλη καὶ ἀπανωτὴ κρίση.

Ἔτσι, λοιπόν, αὐτὸ ποὺ πρέπει νὰ ἀναζητήσουμε, τὸ φάρμακο, εἶναι αὐτὸ ποὺ μᾶς εἶπε ὁ Χριστός: Ἐὰν δὲν εἶστε μὲ ἐμένα μὴν ἔχετε καμιὰ ἐλπίδα. Τὸ θέμα εἶναι ὅτι τὰ φαινόμενα ποὺ παρατηροῦνται καθημερινῶς δὲν εἶναι φαινόμενα ποὺ λένε ὅτι δὲν εἴμαστε μὲ τὸν Χριστό, ἀλλὰ φαινόμενα ποὺ λένε (ὅτι εἴμαστε) ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ. Ἄν, λοιπόν, αὐτὸ δὲν τὸ προσέξουμε σὰν σύνολο, ὅτι, δηλαδή, ὁ Χριστὸς εἶναι τὸ θεμέλιο, ὁ Χριστὸς εἶναι Αὐτὸς ποὺ δίνει τόλμη, ὁ Χριστὸς εἶναι Αὐτὸς ποὺ ἔχει ἰσχὺ καὶ μᾶς μαθαίνει νὰ ζοῦμε μὲ τρόπο ποὺ ἀντιμετωπίζει καὶ τὶς δυσκολίες καὶ τὰ οἰκονομικὰ ἀδιέξοδα καὶ τὸν θάνατο. Γιατί μᾶς μαθαίνει ὅτι ὁ θάνατος δὲν εἶναι πιὸ ψηλὰ ἀπὸ τὴν ζωή. Ἂν αὐτὸ δὲν τὸ καταλάβουμε, δὲν ὑπάρχει ἐλπίδα. Κάνουμε ἀγῶνα ἀπελπισίας.

Ὅλος αὐτὸς ὁ κόσμος ποὺ εἴδαμε καὶ πλησιάσαμε, εἴτε εἶναι ὁ ἅγιος Ἰωσήφ, ὁ Νικόδημος, οἱ γυναῖκες οἱ ἁπλές, οἱ ἀδύνατες, οἱ μυροφόρες, ὁ ἅγιος Πολύκαρπος μὲ τὸ ἱερό του λείψανο καὶ ὅσους πλησιάζουμε μέσα στὸν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας ποὺ ἔχουνε αὐτὸ τὸ ὅραμα ποὺ ἔχουν αὐτοὶ ποὺ παρακολουθοῦν στὰ ἴχνη τὸν Ἰησοῦν, αὐτοὶ εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι μποροῦν νὰ μᾶς διδάξουν, νὰ μᾶς δώσουν τὴν διάγνωση καὶ νὰ μᾶς δώσουν καὶ τὸ φάρμακο. Εὐχαριστοῦμε πάρα πολὺ Σεβασμιώτατε, ἅγιε Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου καὶ ἀδελφὲ κ. Ἰερόθεε, ποὺ δώσατε σήμερα στοὺς ἁγίους ἀδελφοὺς καὶ στοὺς πατέρες, ἀλλὰ καὶ σὲ ὅλο τὸ ποίμνιό σας τὴν εὐκαιρία νὰ βρεθοῦμε σὲ αὐτὴν τὴν σύναξη.

Χρόνια πολλά! Νὰ εἶστε καλά!