Γεγονότα καὶ Σχόλια: Οἱ κινούμενες κοινότητες τῶν λεωφορείων - Ἀσύμβατοι διάλογοι

Οἱ κινούμενες κοινότητες τῶν λεωφορείων

Κίνηση μὲ τὸ λεωφορεῖο τῆς γραμμῆς ἀπὸ Ναύπακτο γιὰ Θεσσαλονίκη. Σχεδὸν γεμᾶτο τὸ λεωφορεῖο κυρίως ἀπὸ φοιτητὲς ποῦ σπουδάζουν στὴν Πάτρα ἢ στὴν Θεσσαλονίκη ἢ καὶ στοὺς «ἐνδιάμεσους σταθμοὺς» τῆς Λαμίας καὶ τῆς Λάρισας. Μιὰ κινούμενη κοινότητα, ἐν πολλοῖς ἀνομοιογενής, μὲ μέλη ποῦ γνωρίζονται καὶ ἐπικοινωνοῦν μεταξύ τους μὲ παράλληλους μονολόγους ἤ, πιὸ πολύ, μὲ ἀσύμβατους διαλόγους.

Κάθε ταξίδι παλαιότερα –πρὶν νὰ μπὴ τὸ κινητὸ τηλέφωνο στὴν ζωή μας– εἶχε διαφορετικὸ χαρακτῆρα. Ἔμπαινες μέσα στὸ ὄχημα καὶ μὲ τοὺς συνταξιδιῶτες σου «ἀποτασσόσουν» τὸν ὑπόλοιπο κόσμο. Δὲν εἶχες καμμιὰ ἐπικοινωνία μαζί του. Ἂν ἤσουν ὁμιλητικὸς τύπος μποροῦσες τότε νὰ ἀνοίξης κουβέντα μὲ τὸν διπλανό σου ἤ, ἂν διακατεχόσουν ἀπὸ ἄλλα ἐνδιαφέροντα καὶ τάσεις, μποροῦσες νὰ διαβάσης, νὰ σκεφτῇς ἢ στὴν καλύτερη περίπτωση νὰ προσευχηθῇς, ἐφόσον βέβαια σοῦ τὸ ἐπέτρεπαν οἱ μουσικὲς ἐπιλογὲς τοῦ ὁδηγοῦ.

Σήμερα ἡ κινούμενη κοινότητα κάθε λεωφορείου τῆς γραμμῆς εἶναι μιὰ ἐξωστρεφὴς κοινότητα. Κάποιοι κουβεντιάζουν μεταξύ τους. Κάποιοι λιγότεροι διαβάζουν. Σχεδὸν ὅλοι ὅμως ἐπικοινωνοῦν μὲ τὸν ἔξω κόσμο μὲ τὰ κινητά τους τηλέφωνα.

Ἀπὸ τὶς τηλεφωνικὲς συζητήσεις ποῦ γίνονται καθοδόν, μὲ φωνὴ φυσικὴ ποῦ ξεπερνᾶ τὸν θόρυβο τῆς μηχανῆς τοῦ λεωφορείου σὲ ἀκτῖνα ἀρκετῶν θέσεων ἀπὸ τὴν θέση τοῦ συνομιλοῦντος, δημιουργεῖται μιὰ περίεργη αἴσθηση κοινότητας. Ἀντιλαμβάνεσαι στοιχεῖα τοῦ χαρακτῆρα πολλῶν συνταξιδιωτῶν σου, πληροφορεῖσαι τὴν αἰτία τοῦ ταξιδιοῦ τους, τὶς ἀγωνίες τους, τὰ ἐνδιαφέροντά τους, τὰ οἰκογενειακά, ἐπαγγελματικὰ ἢ φοιτητικὰ προβλήματά τους. Κι ὅλα αὐτὰ χωρὶς νὰ δώσης γνωριμία μαζί τους, χωρὶς νὰ συνομιλήσης, χωρὶς πιθανῶς νὰ ἀνταλλάξης ἕναν τυπικὸ χαιρετισμό.

Οἱ ἐξωστρεφεῖς κοινότητες τῶν συγχρόνων λεωφορείων εἶναι κοινότητες τῶν «ἀσύμβατων διαλόγων». Διαλόγων μὲ τὸ κινητὸ τηλέφωνο, ποῦ μπορεῖ νὰ εἶναι στὴν οὐσία τοὺς «παράλληλοι μονόλογοι», σὰν αὐτοὺς γιὰ τοὺς ὁποίους κάνει λόγο ὁ Σεφέρης.

Ἀσύμβατοι διάλογοι

Ὁ Γ. Σεφέρης εἶχε διαπιστώση ὅτι εἴμαστε ἡ χώρα τῶν «παράλληλων μονολόγων», ἀφοῦ σ’ ἐμᾶς δὲν γίνονται γενικῶς οὐσιαστικοὶ διάλογοι.

Οἱ «παράλληλοι μόνολογοι» τοῦ Σεφέρη ὅμως προϋποθέτουν κάποιους ποῦ κάθησαν, γιὰ νὰ συζητήσουν μαζὶ ἕνα θέμα. Τὸ καινούργιο στὶς «κινούμενες κοινότητες» τῶν λεωφορείων εἶναι ὅτι πληροφορούμαστε τὶς ἀπόψεις τοῦ ἄλλου γιὰ ποικίλα θέματα, χωρὶς νὰ καθήσουμε νὰ κουβεντιάσουμε μαζί του. Ὁ καθένας μιλάει, συνήθως ἀρκετὰ φωναχτά, στὸ κινητὸ μὲ τοὺς δικούς του. Ὁ χῶρος τοῦ λεωφορείου εἶναι γεμᾶτος ἀπὸ τέτοιους «ἀσύμβατους διαλόγους», οἱ ὁποῖοι οὔτε τέμνονται, οὔτε εἶναι παράλληλοι μεταξύ τους.

Ἴσως αὐτὴ νὰ εἶναι μιὰ εἰκόνα τῆς σύγχρονης ἀτομοκεντρικῆς μεταμοντέρνας κοινωνίας. Μπορεῖ ὅμως νὰ εἶναι καὶ ἔκφραση τῆς ἀνάγκης ποῦ ἔχουμε γιὰ ἐξωστρεφεῖς ἐπικοινωνίες, ἀσφυκτιοῦντες μέσα στὰ ἐνδοκοσμικὰ πλαίσια τῆς κοινωνίας τῶν ἀνθρώπων.

Βλέποντας τὴν εἰκόνα αὐτὴ ὡς σύμβολο, μποροῦμε νὰ θεωρήσουμε ὅτι εἰκονίζει τήν –μὴ συνειδητοποιημένη ἀπὸ πολλούς– ἀνάγκη γιὰ «ἀδιάλειπτες συνομιλίες» μὲ τὴν ἔξω ἀπὸ τὴν συνήθη ἀμεσότητα τῶν αἰσθήσεών μας πραγματικότητα, δηλαδή, μὲ τὸν Χριστό, τὴν Θεοτόκο, τοὺς Ἀγγέλους καὶ τοὺς Ἁγίους.

π.Θ.Α.Β.