Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Ἅγιος Ζωτικός ὁ ὀρφανοτρόφος 31 Δεκεμβρίου

Πρωτοπρεσβυτέρου π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Ὁ ἅγιος Ζωτικὸς καταγόταν ἀπὸ εὐγενῆ οἰκογένεια καὶ ἔζησε τὸν 4ο αἰῶνα μ. Χ. Ἀνατράφηκε στὴν Ρώμη, σὲ περιβάλλον μὲ μεγάλη εὐλάβεια καὶ ἔλαβε θαυμαστὴ παιδεία. Ἀπὸ μικρὸς διακρινόταν γιὰ τὴν μεγάλη του ἀγάπη πρὸς τοὺς συνανθρώπους του, τοὺς ὁποίους ἤθελε νὰ ὑπηρετῇ μὲ τὴν αἴσθηση ὅτι ὑπηρετεῖ τὸν ἴδιο τὸν Χριστό, τοῦ Ὁποίου προσπαθοῦσε νὰ ἐφαρμόζη ὅλες τὶς ἐντολές. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, ἐκτιμῶντας τὰ πολλά του χαρίσματα, τὸν προσκάλεσε στὴν Κωνσταντινούπολη-Νέα Ρώμη, μαζὶ μὲ ἄλλους εὐσεβεῖς ἄνδρες, ὅπου ἐκεῖ ὑπῆρξε πολύτιμος συνεργάτης του.

Ὁ ἅγιος Ζωτικὸς ἔδειχνε μεγάλη ἀγάπη στοὺς πτωχοὺς καὶ ἰδιαιτέρως στὰ ὀρφανὰ καὶ ἐγκαταλελειμμένα παιδιά, τὰ ὁποῖα περιποιόταν σὰν στοργικὸς πατέρας. Ἀλλὰ μεγάλη ἀγάπη καὶ στοργὴ ἔδειξε καὶ στοὺς λεπρούς, οἱ ὁποῖοι, ὅπως εἶναι γνωστόν, ἐξορίζονταν καὶ ζοῦσαν μακριὰ ἀπὸ τὴν κοινωνία ἀπομονωμένοι καὶ περιφρονημένοι. Ὁ ἅγιος τοὺς πλησίαζε χωρὶς φόβο, τοὺς βοηθοῦσε οἰκονομικὰ καὶ κυρίως τοὺς περιποιόταν προσωπικά, τοὺς ἐνίσχυε καὶ τοὺς παρηγοροῦσε. Οἱ λεπροὶ τὸν ἀγαποῦσαν καὶ τὸν θεωροῦσαν κάτι περισσότερο ἀπὸ φύλακα ἄγγελό τους. Ἀλλὰ μετὰ τὴν κοίμηση τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, ὁ γιὸς τοῦ Κωνστάντιος δὲν ἐκτίμησε, ὅπως θὰ ἔπρεπε, τὸ ἔργο τοῦ ἁγίου Ζωτικοῦ, τὸν ὁποῖο, δυστυχῶς, κακομεταχειρίστηκε, μὲ ἀποτέλεσμα ὁ ἅγιος αὐτὸς ἄνδρας, ἀπὸ τὶς κακουχίες καὶ τὶς ταλαιπωρίες, νὰ ἐγκαταλείψη πρόωρα τὸν μάταιο αὐτὸν κόσμο. Μετὰ τὴν κοίμηση, ὅμως, τοῦ ἁγίου, ὁ Κωνστάντιος μετανόησε εἰλικρινὰ καὶ γιὰ νὰ τιμήση τὴν μνήμη του ἔκτισε Λεπροκομεῖο, μέσα στὸ ὁποῖο οἱ λεπροὶ βρῆκαν στοργὴ καὶ ἀγάπη. Μάλιστα προίκισε τὸ Ἵδρυμα αὐτὸ μὲ μεγάλη περιουσία, μὲ πολλὰ κτήματα καὶ εἰσοδήματα, οὕτως ὥστε νὰ μὴ στερηθοῦν οὔτε τὸ ἐλάχιστο οἱ ταλαιπωρημένοι αὐτοὶ ἄνθρωποι.

Τὸ παράδειγμα τοῦ Κωνστάντιου μιμήθηκαν ἀργότερα καὶ ἄλλοι αὐτοκράτορες, ὅπως ὁ Κωνσταντῖνος ὁ Ζ' ὁ Πορφυρογέννητος (945), ὁ Ἰωάννης ὁ Τσιμισκὴς (963-976), ὁ Ρωμανὸς ὁ Γ' (1028-1034), οἱ ὁποῖοι φρόντισαν γιὰ τὴν ὕπαρξη καὶ τὴν καλὴ λειτουργία Λεπροκομείου, τὸ ὁποῖο, χάρις στὴν ἀρχικὴ προσπάθεια τοῦ ἁγίου Ζωτικοῦ, ἐξυπηρέτησε πλῆθος λεπρῶν καὶ ἔκανε τὴν ζωή τους ὅσο γινόταν πιὸ ἀνθρώπινη.

Ὁ βίος καὶ ἡ πολιτεία του μᾶς δίνουν τὴν ἀφορμὴ νὰ τονίσουμε τὰ ἀκόλουθα:

Ἡ λέπρα εἶναι μολυσματικὴ ἀσθένεια καὶ ἦταν μέχρι τὰ μέσα τοῦ περασμένου αἰῶνα ἀνίατη. Δυστυχῶς, ἐδῶ καὶ πολλοὺς αἰῶνες δημιουργήθηκε μιὰ ρατσιστικὴ νοοτροπία μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων, ποὺ δημιούργησε πάρα πολλὰ προβλήματα στὶς οἰκογένειες τῶν ἀσθενῶν καὶ γενικότερα στὴν κοινωνία. Ἡ ἀπέχθεια πρὸς τοὺς ἀσθενεῖς ἀπὸ τὴν νόσο τῆς λέπρας εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τὴν ἀπομόνωση τῶν λεπρῶν, μὲ ὅσα αὐτὴ συνεπάγεται. Δηλαδή, χωρίζονταν ἀντρόγυνα ἀλλὰ καὶ γονεῖς ἀπὸ τὰ παιδιὰ τοὺς καὶ παιδιὰ ἀπὸ τοὺς γονεῖς τοὺς γιὰ πάντα, ἀφοῦ συνήθως δὲν ξανάβλεπαν οἱ μὲν τοὺς δέ. Ἐπρόκειτο, δηλαδή, γιὰ ἕναν ἰδιότυπο θάνατο, ἀφοῦ οἱ λεπροὶ ἐκεῖ στὴν ἀπομόνωσή τους ἦσαν στὴν πραγματικότητα ζωντανοὶ νεκροί. Ὅταν ἔφευγαν ἀπὸ τὸ σπίτι τους ἀποχαιρετοῦσαν τοὺς δικούς τους γνωρίζοντας ὅτι δὲν πρόκειται νὰ ξαναγυρίσουν. Δηλαδή, δὲν ὑπῆρχε περίπτωση νὰ ξαναβγοῦν ἀπὸ τὴν ἀπομόνωση ἐκτὸς καὶ ἂν γινόταν κάποιο θαῦμα ἢ ἐὰν ἐν τὼ μεταξὺ βρισκόταν τὸ φάρμακο ποὺ θὰ θεράπευε τὴν λέπρα. Ἀμυδρὴ ἐλπίδα πάντοτε ὑπῆρχε, ἀφοῦ ἡ ἐλπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία, ὡστόσο ὅμως ἡ πραγματικότητα ἦταν σκληρή, ἀφοῦ ἡ καθημερινή τους ζωὴ ἦταν ἀφόρητη καὶ ἀπάνθρωπη. Γι’ αὐτὸ καὶ δέχονταν τὶς ἐκδηλώσεις ἀγάπης ἐκ μέρους τῶν ὑγιῶν ἀνθρώπων, ὅποτε αὐτὲς συνέβαιναν, ὡς μάννα ἐξ ουρανοῦ.

Ὁ ἅγιος Ζωτικός, πλημμυρισμένος ἀπὸ τὴν ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη, ποὺ δὲν εἶναι ἁπλὸ συναίσθημα, ἀλλὰ καρπὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τὸ ὁποῖο ἐνοικοῦσε στὴν καθαρὴ καρδιά του, ὑπερέβη τὴν νοοτροπία τῶν πολλῶν ποὺ ἀπεχθάνονταν τοὺς λεπροὺς καὶ ἔμεναν μακριά τους, καὶ ὄχι μόνον τοὺς πλησίαζε καὶ τοὺς συναναστρεφόταν, ἀλλὰ τοὺς περιποιόταν ὁ ἴδιος προσωπικά, ὅπως τὸ ἔκανε καὶ ὁ Μέγας Βασίλειος. Τὸ γεγονὸς αὐτό, σὺν τοὶς ἄλλοις, φανερώνει ὅτι ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ δὲν φοβοῦνται τὸν θάνατο, ἐπειδὴ τὸν ἔχουν ὑπερβῇ στὰ ὅρια τῆς προσωπικῆς τους ζωῆς, ἀλλὰ καὶ ἐπειδὴ ἡ «τέλεια ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβον», καὶ γι’ αὐτὸ καταργοῦν μὲ τὸν τρόπο τῆς ζωῆς τοὺς κάθε εἶδος ρατσισμοῦ, ποὺ χωρίζει τοὺς ἀνθρώπους καὶ τοὺς στερεῖ τὴν ἀγάπη. Ἀκόμη δείχνει ὅτι ἡ πίστη στὸν Τριαδικὸ Θεό, ὁ ὁποῖος «ἀγάπη ἐστί», δημιουργεῖ ἀληθινοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἀποτελοῦν ἀληθινὴ εὐλογία γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα.

Στὶς μέρες μας, βέβαια, ἡ λέπρα θεραπεύεται, πλὴν ὅμως ἡ ρατσιστικὴ νοοτροπία δὲν ἔχει ἐξαλειφθῇ καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ ὑπάρχη μὲ ἄλλη μορφή. Δηλαδή, οἱ ἄνθρωποι μπορεῖ νὰ μὴ ξεχωρίζονται σήμερα σὲ ὑγιεῖς καὶ ἀσθενεῖς ἀπὸ τὴν λέπρα, διακρίνονται ὅμως σὲ ὑγιεῖς καὶ ἀσθενεῖς ἀπὸ τὸν ἰὸ τοῦ AIDS, σὲ «ντόπιους» καὶ «ξένους», στοὺς «δικούς» μας καὶ στοὺς «ἄλλους», σὲ πλούσιους καὶ φτωχοὺς κ.λ.π. Αὐτὴ ἡ νοοτροπία δὲν πρόκειται νὰ ἐξαλειφθῇ ὅσο ὁ ἄνθρωπος δὲν ἀναγεννᾶται πνευματικά, μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν προσωπικό του ἀγῶνα, καὶ παραμένει ἄτομο μὲ ὅσα αὐτὸ συνεπάγεται, ἀφοῦ τὸ ἄτομο κλείνεται ἑρμητικὰ στὸν ἑαυτό του καὶ δὲν ἐνδιαφέρεται γιὰ τοὺς ἄλλους. Ὅπου, ὅμως, συναντᾶ κανεὶς πρόσωπα, δηλαδὴ ἀληθινοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἐμφοροῦνται ἀπὸ πνεῦμα θυσίας καὶ διάθεση ἀνιδιοτελοῦς προσφορᾶς πρὸς τοὺς συνανθρώπους τους, διαπιστώνει ὅτι ἐκεῖ καταργεῖται ὁποιαδήποτε διάκριση καὶ ρατσιστικὴ νοοτροπία, ἀφοῦ ὁ συνάνθρωπος θεωρεῖται ὡς εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ καὶ ὡς γνήσιος ἀδελφός.

Ἀληθινὸς ἄνθρωπος εἶναι αὐτὸς ποὺ μὲ τὴν Χάρη τοῦ θεοῦ καὶ τὸν προσωπικό του ἀγῶνα μεταμόρφωσε τὴν φιλαυτία σὲ ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη. Φιλαυτία δὲ κατὰ τὸν ἅγιο Μάξιμο τὸν ὁμολογητή, εἶναι ἡ ἄλογη ἀγάπη πρὸς τὸ σῶμα καὶ αὐτὴ εἶναι ποὺ ἐμποδίζει τὸν ἄνθρωπο νὰ συναντήση ἀγαπητικὰ τὸν Θεό, ἀλλὰ καὶ τοὺς συνανθρώπους τους. Οἱ ὑπαρξιστὲς φιλόσοφοι ἔλεγαν, «σκέπτομαι, ἄρα ὑπάρχω», ἐνῷ οἱ Ἅγιοι, ποὺ εἶναι ἀληθινοὶ ἄνθρωποι, λένε, «ἀγαπῶ ἄρα ὑπάρχω».

Τὸ μεγαλεῖο τῆς Ἐκκλησίας φανερώνεται σὺν τοὶς ἄλλοις καὶ στὸ ὅτι «κατασκευάζει» ἀληθινοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι μὲ τὸν βίο καὶ τὴν πολιτεία τους καταργοῦν κάθε ἔννοια ρατσιστικῆς διάκρισης καὶ ἀποτελοῦν πηγὴ εὐλογίας γιὰ τὴν κοινωνία, γιὰ ὁλόκληρη τὴν οἰκουμένη.–