Skip to main content

Τό πρώτο Πανεπιστήμιο

τού Νικολάου Αλ. Παπανικολάου, Ομ. Καθηγητού Μαιευτικής-Γυναικολογίας

Εκεί γύρω στή δεκαετία τού 1840 τά σπίτια στήν Αθήνα ήταν υποβαθμισμένα. Έγραψαν γι' αυτά: "οικίας χθαμαλάς, πενιχράς εξωτερικής καί εσωτερικής όψεως, άνευ σχεδίου, συνεσφιγμένας περί στενάς, ανωμάλους δρόμους".

Τά μεγαλοαστικά σπίτια στά πρώτα χρόνια τής εποχής τού βασιλιά Όθωνα, ήταν συγκεντρωμένα στήν περιοχή τής Πλάκας, ιδιαίτερα στίς οδούς Κυδαθηναίων, Αδριανού καί Τριπόδων, στήν περιοχή τών Αέρηδων καί στήν περιοχή τών οδών Θουκυδίδου καί Κέκροπος.

Ένα ακριβό σπίτι τής εποχής εκείνης ήταν τής Τουρκάλας Σαντέ Χανούμ, πού τό 1831 τό πούλησε στόν Σταμάτη Κλεάνθη καί στόν Εδουάρδο Σάουμπερ. Ο Κλεάνθης ήταν αρχιτέκτονας πού σπούδασε στό Βερολίνο καί ήρθε στήν Ελλάδα μέ τόν συμμαθητή του Σάουμπερ καί χρησιμοποιήθηκαν ως δημόσιοι μηχανικοί από τόν Καποδίστρια. Κατοικούσαν στήν Αίγινα, αλλά διαφώνησαν μέ τόν γραμματέα τού Κυβερνήτη, τόν Α. Μουστοξίδη, καί ήρθαν στήν Αθήνα, επιδιόρθωσαν τό σπίτι καί τό χρησιμοποιούσαν ως κατοικία. Οι γείτονες τό ονόμαζαν "Μικρή Ακρόπολη", γιατί ήταν γεμάτο από προπλάσματα αρχαίων μνημείων.

Τόν Απρίλιο τού 1837 τό κτήριο αυτό ενοικιάστηκε γιά νά χρησιμοποιηθή ως Πανεπιστήμιο μέ τήν υποχρέωση τών πωλητών νά προσθέσουν ακόμα τρείς νέες αίθουσες. Σέ μιά από αυτές στεγάστηκε η πρώτη βιβλιοθήκη, πού τήν άφησε κληρονομιά ο Δ. Γαλανός. Ο Γαλανός ήταν Αθηναίος πού έζησε στήν Ινδία καί είχε μεταφράσει βιβλία στά Ελληνικά. Η κληρονομιά έφτανε τίς 36.000 δραχμές.

Στίς 26 Απριλίου τού 1837 διάβασαν οι Αθηναίοι στίς τότε εφημερίδες τους: "Τήν 3/15 Μαΐου Ε.Ε, ημέραν Δευτέραν, θέλει γίνει η πρώτη έναρξις τού Ελληνικού Πανεπιστημίου Όθωνος. Προσκαλούνται επομένως όσοι επιθυμούν νά μαθητεύσωσιν εις μίαν τών Σχολών αυτού, νά εμφανισθώσιν εις τόν ανήκοντα σχολάρχην διά νά εγγραφούν".

Η έναρξη τής λειτουργίας τού Πανεπιστημίου έγινε στίς 11 τό πρωΐ μέ κανονιοβολισμούς καί μέ τόν βασιλιά Όθωνα καβάλα στό άλογό του μέ προπομπό τήν μπάντα τού Ιππικού ν' ανηφορίζη τά δρομάκια τής Πλάκας. Ο χώρος γύρω από τό κτήριο, τά στενά σοκάκια καί τά παρακείμενα χωράφια γέμισε ασφυκτικά από προσκαλεσμένους καί θεατές. Ο Θ. Κολοκοτρώνης δοκίμασε νά μπή μέ όλη του τήν συνοδεία, αλλά πολλά παλληκάρια του έμειναν απ' έξω.

Έγινε αγιασμός από τόν Αρχιεπίσκοπο Αττικής, ορκωμοσία τών πρώτων καθηγητών, εκφωνήθηκαν λόγοι καί ρίχτηκαν πυροβολισμοί. Σχολιάστηκε τό ντύσιμο τού καθηγητή Λευκία, πού υπήρξε ένας από τούς κύριους ομιλητές, γιατί εμφανίσθηκε μέ τήν παραδοσικαή ακαδημαϊκή στολή τού περασμένου αιώνα, δηλαδή μέ γόβες, μεταξωτές κάλτσες, ένα σπαθί στό πλευρό του κι ένα τρίκωχο καπέλο κάτω από τό μπράτσο. Σέ κάποια στιγμή πού τέντωσε τό κορμί του έπεσε οκλαδόν στό έδαφος προκαλώντας γέλια.

Ο Κολοκοτρώνης σάν πρωτοείδε τό κτήριο τού Πανεπιστημίου, έκανε μιά προφητεία. Κοιτάζοντας πρός τά βασιλικά ανάκτορα είπε: "Τούτο τό σπίτι θά φάει εκείνο τό σπίτι". Μέ τήν έννοια πώς σπουδαγμένοι άνθρωποι θά κρίνουν μιά μέρα πώς δέν μάς χρειάζονται βασιλιάδες.

Τό εναρκτήριο μάθημα τό έκανε ο Λουδοβίκος Ρός, Γερμανός αρχαιολόγος, πού ήρθε στήν Ελλάδα καί διορίστηκε έφορος αρχαιοτήτων. Αυτός υπήρξε καί ο πρώτος καθηγητής Αρχαιολογίας. Τό μάθημά του ήταν πάνω στόν Αριστοφάνη καί τό παρακολούθησαν τριάντα περίπου ακροατές.

Συνολικά οι καθηγητές ήταν 33, αλλά δέν δίδασκαν όλοι. Οι πρώτοι φοιτητές ήταν 51. Οι 22 γράφτηκαν στήν Δικαστική (Νομική), οι 18 στήν Φιλοσοφική, οι 8 στήν Θεολογική καί οι 4 στήν Ιατρική. Υπήρχαν όμως καί 75 ακροατές, δημόσιοι υπάλληλοι οι περισσότεροι.

Πρώτος πρύτανις υπήρξε ο Κωνσταντίνος Σχινάς από τήν Κωνσταντινούπολη, πού διετέλεσε υπουργός Παιδείας-Δικαιοσύνης καί καθηγητής τής Ιστορίας στό Πανεπιστήμιο τής Αθήνας. Σχολάρχες υπήρξαν οι: Μιχαήλ Αποστολίδης, από τά Χανιά, καθηγητής Θεολογίας καί αργότερα επίσκοπος Πατρών καί Ηλείας καί μετέπειτα Μητροπολίτης Αθηνών. Ο Γεώργιος Ράλλης, από τήν Αθήνα, καθηγητής τού Εμπορικού Δικαίου καί αργότερα υπουργός Δικαιοσύνης καί πρόεδρος τού Αρείου Πάγου. Ο Αναστάσιος Λευκίας ή Γεωργιάδης, από τήν Φιλιππούπολη, καθηγητής Ιατρικής Ιστορίας καί Παθολογίας. Ο Νεόφυτος Βάμβας, από τήν Χίο, καθηγητής τής Ιονίου Ακαδημίας καί στό Πανεπιστήμιο Όθωνα καθηγητής τής Φιλοσοφίας.

Αργότερα, τά γύρω από τό Πανεπιστήμιο χωράφια οικοδομήθηκαν καί ακριβώς απέναντι απ' αυτό ένας παπάς νοίκιαζε δωμάτια τού σπιτιού του μέ τσουχτερές τιμές σέ επαρχιώτες φοιτητές. Κοντά στό σπίτι τού παπά έστησε ζαχαροπλαστείο ο Σμυρναίος Βελισσάριος, πού πουλούσε τούρκικα γλυκίσματα καί γάλα καί μέ τά κέρδη έχτισε τέσσερα πολυτελή σπίτια.

Η λειτουργία τού πρώτου Πανεπιστημίου έπαψε τόν Νοέμβριο τού 1841. Τό 1856 ο Κλεάνθης πούλησε τό σπίτι τής οδού Θόλου σέ ιδιώτη από τήν Κρήτη καί χρησιμοποιήθηκε γιά τήν στέγαση προσφύγων. Τό 1962 απαλλοτριώθηκε από τήν Αρχαιολογική υπηρεσία καί κηρύχτηκε διατηρητέο τό 1963. Από τίς 7 Απριλίου 1967 ανήκει στό Πανεπιστήμιο τής Αθήνας.–

  • Προβολές: 2461