Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνός: Ὁσία Ὀλυμπιάδα ἡ Διακόνισσα, 25 Ἰουλίου

Πρωτοπρεσβύτερου π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Ἡ Διακόνισσα Ὀλυμπιάδα γεννήθηκε καὶ ἔζησε στὴν Κωνσταντινούπολη, τὸν 4ο αἰῶνα μ.Χ. Καταγόταν ἀπὸ ἀριστοκρατικὴ οἰκογένεια καὶ ἦταν πολὺ πλούσια. Ἀφιερώθηκε στὴν διακονία τῆς Ἐκκλησίας διαθέτοντας ὅλον τὸν πλοῦτο της γιὰ τὴν ἀνακούφιση τῶν πτωχῶν. Λίγο χρονικὸ διάστημα μετὰ τὸν γάμο της ὁ σύζυγός της ἔφυγε ἀπὸ τὸν μάταιο αὐτὸν κόσμο καὶ αὐτὴ ἀφιερώθηκε στὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία. Στὸν γάμο της ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ἐπειδὴ δὲν μποροῦσε νὰ παρευρεθῇ λόγῳ ἀσθενείας, τῆς ἔστειλε μιὰ θαυμάσια ἐπιστολή, τὴν ὁποία θὰ πρέπει νὰ διαβάζουν ὅλα τὰ ἀνδρόγυνα, ἐπειδὴ μόνον ὠφέλεια ἔχουν νὰ ἀποκομίσουν καὶ δύναμη γιὰ τὶς δύσκολες περιστάσεις τῆς ζωῆς τους.

Ἦταν πνευματικὸ τέκνο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, τὸν ὁποῖο βοήθησε στὸ ἔργο του μὲ μεγάλο ζῆλο. Ὅταν ἐξορίσθηκε ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος ἡ Ὀλυμπιάδα δοκίμασε μεγάλη θλίψη καὶ βαθὺ πόνο. Ὁ ἅγιος γιὰ νὰ τὴν παρηγορήση τῆς ἔστειλε ἀπὸ τὴν ἐξορία ἀρκετὲς ἐπιστολές, ἀπὸ τὶς ὁποῖες σώζονται δεκαεπτά. Οἱ ἐπιστολὲς αὐτὲς εἶναι πνευματικὸς θησαυρὸς καὶ θὰ πρέπει νὰ ἀποτελοῦν ἐντρύφημα ὅλων τῶν πιστῶν καὶ ἰδιαιτέρως τῶν ἐμπεριστάτων καὶ πονεμένων, ἐπειδὴ σταλάζουν μέσα στὴν καρδιὰ πνευματικὴ γλυκύτητα καὶ ἀληθινὴ παρηγοριά. Ἐπίσης, στὶς ἐπιστολὲς αὐτὲς φαίνεται ἡ μεγάλη ἀγάπη τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, ἀλλὰ καὶ ὁ πνευματικὸς πλοῦτος τῆς εὐαίσθητης καὶ γεμάτης ἀγάπη καρδιᾶς τῆς ὁσίας Ὀλυμπιάδας.

Ἡ ὁσία Ὀλυμπιάδα συνέστησε Μοναστήρι μὲ διακόσιες περίπου μοναχές, στὸ ὁποῖο ἐπικρατοῦσε ἡ ἀγάπη καὶ ἡ εἰρήνη, ἀλλὰ καὶ ἡ προσευχὴ εὐωδίαζε, ὅπως τὸ ἁγνὸ θυμίαμα. Πολλοὶ δὲ πονεμένοι εὕρισκαν ἐκεῖ παρηγοριά, ἀλλὰ καὶ διδάσκονταν τὴν γνήσια εὐαγγελικὴ ζωή. Ἡ ἁγία, ἐνῷ ὑπηρετοῦσε συνεχῶς τοὺς ἄλλους, ἡ ἴδια ζοῦσε πολὺ λιτὰ καὶ τὰ ἐνδύματά της ἦταν ἁπλὰ καὶ εὐτελῆ. Οἱ δοῦλες της, τὶς ὁποῖες ἀπελευθέρωσε, ντύνονταν μὲ ὡραιότερα ἐνδύματα καὶ ζοῦσαν μὲ περισσότερη ἄνεση.

Ἐτελειώθη ἐν εἰρήνῃ, «πλήρης ἀγαθῶν ἔργων καὶ ἐλεημοσυνῶν ὧν ἐποίει». Ὁ βίος καὶ ἡ πολιτεία τῆς μᾶς δίνουν τὴν ἀφορμὴ νὰ τονίσουμε τὰ ἀκόλουθα:

Ἡ χαρὰ καὶ ἡ λύπη ἐναλλάσσονται στὴν ζωὴ κάθε ἀνθρώπου καὶ μάλιστα ἡ λύπη κατέχει ἀναμφίβολα τὴν πρώτη θέση, ἀφοῦ ὅπως εἶναι γνωστὸν τὰ λυπηρὰ γεγονότα εἶναι πολὺ περισσότερα ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ προξενοῦν χαρά. Δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος ποὺ νὰ μὴν γεύθηκε στὴν ζωή του τὸν πόνο καὶ τὴν θλίψη. Μάλιστα, ὁ πόνος γιὰ κάποιους συνανθρώπους μας εἶναι ἀχώριστος σύντροφός τους σὲ ὅλον τὸν ἐπίγειο βίο τους. Τὸ πρόβλημα, ὅμως, δὲν εἶναι τὰ λυπηρὰ γεγονότα, ποὺ οὕτως ἢ ἄλλως θὰ μᾶς συνοδεύουν σὲ ὅλη μας τὴν ζωή, ἀλλὰ ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο ἀντιμετωπίζονται, ἐπειδή, ὅταν δὲν ἀντιμετωπίζονται σωστά, ὁδηγοῦν τὸν ἄνθρωπο στὴν κατάθλιψη, τὴν ἀπόγνωση καὶ τὴν ἀπελπισία. Ὅταν κανεὶς παραμένη στὴν Ἐκκλησία καὶ ἀγωνίζεται νὰ ζὴ σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τότε μαθαίνει τὸ πῶς θὰ ὑπερβαίνη τοὺς πειρασμούς, τὶς δυσκολίες καὶ τὶς θλίψεις καὶ ἔτσι χαίρεται ἀληθινὰ τὴν ζωή του.

Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος δοκιμάστηκε πολὺ στὴν ζωή του, ἀφοῦ ὑπέστη ἐξορίες καὶ διωγμοὺς ἐξ αἰτίας τοῦ φθόνου καὶ τῆς κακίας τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ μὲ τὸν πνευματικό του ἀγῶνα καὶ κυρίως μὲ τὴν ὑπομονὴ καὶ τὴν ἀδιάλειπτη προσευχὴ κατόρθωνε νὰ διώχνη τὴν θλίψη καὶ τὴν ἀθυμία καὶ νὰ ἔχη χαρούμενη διάθεση. Μάλιστα, ἐμψύχωνε καὶ παρηγοροῦσε ὅσους τὸν ἐπισκέπτονταν, ἀντὶ νὰ δέχεται αὐτὸς παρηγορία ἀπὸ ἐκείνους. Συμβούλευε δέ, μέσα ἀπὸ τὶς ἐπιστολές του, καὶ τὴν μαθήτρια καὶ πνευματική του κόρη Ὀλυμπιάδα νὰ κάνη τὸ ἴδιο. Δηλαδή, νὰ διώχνη τὴν ἄμετρη λύπη καὶ ἀθυμία καὶ νὰ ἀγωνίζεται, μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν συνδρομὴ τοῦ «κυβερνήτη λογισμοῦ», νὰ διατηρῇ τὴν εἰρήνη τῆς ψυχῆς της καὶ νὰ ἔχη χαρούμενη διάθεση ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν ἀνθρώπων. Στὴν συνέχεια, θὰ καταγραφοῦν χαρακτηριστικὰ ἀποσπάσματα ἀπὸ τὶς ἐπιστολὲς αὐτές.

«Ὅσο σφοδρότερη εἶναι ἡ τρικυμία, τόσο καὶ τὰ βραβεῖα εἶναι μεγαλύτερα, ἂν τὴν ὑποφέρετε συνεχῶς μὲ εὐχαρίστηση καὶ μὲ τὴν πρέπουσα ἀνδρεία, ὅπως καὶ κάμνετε. Διότι καὶ οἱ κυβερνῆτες τῶν πλοίων σὲ περίπτωση ποὺ πνέει σφοδρὸς ἄνεμος, ἂν ἀνοίξουν τὰ πανιὰ πέρα ἀπὸ τὸ κανονικό, ἀνατρέπουν τὸ σκάφος ἂν τὰ ἀνοίξουν κανονικὰ καὶ ὅπως πρέπει, τὸ ὁδηγοῦν μὲ πολλὴ ἀσφάλεια. Γνωρίζοντας, λοιπόν, αὐτὰ μὴ παραδοθῇς στὴν τυραννία τῆς ἀθυμίας, ἀλλὰ νίκα τὴν τρικυμία μὲ τὸν λογισμὸ διότι δὲν μπορεῖ ὁ κλυδωνισμὸς νὰ εἶναι ἀνώτερος ἀπὸ τὴν ἱκανότητά σου... Νὰ κοπιάζης, νὰ προσπαθὴς καὶ νὰ ἀγωνίζεσαι, ἔχοντας τὴν συμμαχία τῶν λόγων μου, ὥστε νὰ ἐξωθῆς καὶ νὰ ἀποβάλλης μὲ πολλὴ σφοδρότητα τοὺς λογισμοὺς ποὺ σὲ ταράσσουν καὶ σοῦ προκαλοῦν τόσο θόρυβο καὶ ζάλη». Καὶ συνεχίζει: «Δὲν θὰ παύσω νὰ ἐπαναλαμβάνω συνεχῶς ὅτι ἡ εὔθυμη διάθεση δὲν ὀφείλεται τόσο στὴν φύση τῶν πραγμάτων, ὅσο στὴν γνώμη τῶν ἀνθρώπων... Ἡ εὐθυμία δὲν ἐξαρτᾶται ἀπὸ τοὺς ἀκίνητους νόμους τῆς φύσεως, τοὺς ὁποίους εἶναι ἀδύνατον νὰ ἀναμοχλεύσουμε καὶ νὰ μεταθέσουμε, ἀλλὰ ἀπὸ τοὺς ἐλεύθερους λογισμοὺς τῆς προαιρέσεως, τοὺς ὁποίους εὔκολα χειριζόμαστε».

Συνήθως, ἐμεῖς θεωροῦμε τοὺς ἄλλους ὑπεύθυνους γιὰ τὰ στραβὰ καὶ ἀνάποδα ποὺ συμβαίνουν στὴν ζωή μας καὶ ὄχι τὸν ἑαυτό μας μὲ τὶς ἀδυναμίες, τὰ πάθη καὶ τὰ λάθη του καὶ δὲν ἔχουμε τὸ θάρρος νὰ ἀναλάβουμε τὶς εὐθύνες μας. Ἀλλὰ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, στὴν 17η ἐπιστολή του, τονίζει ὅτι «ἐκεῖνον ποὺ δὲν ἀδικεῖ ὁ ἴδιος τὸν ἑαυτό του, κανένας ἄλλος δὲν μπορεῖ νὰ τὸν βλάψη». Ἔστειλε, μάλιστα, σχετικὴ πραγματεία γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ στὴν ὁσία Ὀλυμπιάδα καὶ τὴν προτρέπει νὰ τὴν μελετᾶ, ἐπειδὴ θὰ τῆς εἶναι «ἱκανὸ φάρμακο». Καὶ τῆς εὔχεται νὰ εἶναι πάντα, μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν προσωπικό της ἀγῶνα, δυνατὴ καὶ χαρούμενη.

Ἐὰν ἐμεῖς ἔχουμε τὰ ὅποια προβλήματά μας σίγουρα δὲν φταῖνε σὲ τίποτε οἱ ἄλλοι νὰ μᾶς βλέπουν μὲ κατεβασμένα «μοῦτρα». Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μᾶς μαθαίνει τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο θὰ ὑπερβαίνουμε τὶς ἀντιξοότητες καὶ τὰ λυπηρὰ γεγονότα τῆς ζωῆς, οὕτως ὥστε νὰ μποροῦμε νὰ διατηροῦμε τὴν εἰρήνη τῆς ψυχῆς μας, ἀλλὰ καὶ νὰ ἔχουμε χαρούμενη διάθεση μπροστὰ στὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἀνθρώπους.–