π. Γεωργίου Δράγα: Ἐκκλησιασμός

Πρωτοπρεσβύτερου π. Γεωργίου Δράγα

Δημοσιεύουμε κατωτέρω μερικὰ ἐνδιαφέροντα ἀπομαγνητοφωνημένα ἀποσπάσματα ἀπὸ ὁμιλία τοῦ Πρωτοπρεσβύτερου π. Γεωργίου Δράγα, Καθηγητοῦ στὴν Θεολογικὴ Σχολὴ Τιμίου Σταυροῦ Βοστώνης, σὲ Ἐκκλησιαστικὴ Σύναξη στὴν Ναύπακτο (14-11-2011).

Ἑλλάδα καὶ Ὀρθοδοξία

Ἐὰν γνώριζε κανεὶς τί ἀντιπροσωπεύει ὁ Δεσπότης, τί ἀντιπροσωπεύει ἡ πατρίδα μας, ἡ Ἐκκλησία μας, ἡ Ἑλλάδα μας. Δὲν εἶναι αὐτὸ ποὺ ἀκοῦμε στὶς τηλεοράσεις γιὰ τὸν σύγχρονο κόσμο καὶ τὸ πρόβλημα τὸ οἰκονομικὸ κλπ. καὶ ὅτι ἡ Ἑλλάδα εἶναι στὸ στόχαστρο. Αὐτὸ εἶναι τὸ στόχαστρο τῆς σημερινῆς κρίσεως, ἡ Ἑλλάδα εἶναι στὸ στόχαστρο τῆς Ἐκκλησίας. Γιατί ἐδῶ ζῆ πάλι ἡ Ὀρθοδοξία. Ἐδῶ γίνεται, ὅπως λέω στοὺς φοιτητές μου, ἐδῶ γίνεται ἀγῶνας γιὰ νὰ κρατήσης τὴν ὀρθόδοξη πίστη, δηλαδὴ τὴν χριστιανικὴ πίστη, αὐτὴ τὴν πίστη τὴν ἁγία, τὴν ἀληθινή, τὴν ὀρθόδοξη ὅπως τὴν λέμε, γιατί εἶναι ὀρθόδοξη καὶ δὲν εἶναι αἱρετική.

Ἡ αἱρετικὴ πίστις βγαίνει ἀπὸ τὸ αἵρεσις, δηλαδὴ εἶναι ἀνθρωποκεντρική. Τί νομίζει ὁ ἄνθρωπος ὅτι εἶναι ὁ Χριστός, τί νομίζει ὁ ἄνθρωπος ὅτι εἶναι ὁ Θεός, γι' αὐτὸ καὶ ὅλοι οἱ ἐκκομισκευμένοι μὴ Ὀρθόδοξοι πραγματικοὶ Χριστιανοί, λένε: πάτερ, ἐγὼ ἔτσι τὸ βλέπω, ἐγὼ πιστεύω σ' αὐτό, ἐγὼ πιστεύω σ'αυτό, τὸ ἐγὼ προβάλλουν. Εἶναι ἡ αὐταρέσκεια, εἶναι ὁ ἐγωϊσμός, τὸ ἐγώ. Μὰ ἀκριβῶς τὸ ἀντίθετο, πρέπει νὰ ἀπεκδυθοῦμε τὸν παλαιὸ ἄνθρωπο, τὸν ἀπατηλό, γιατί τὸ ἐγὼ τὸ εἶπε πρῶτος ὁ Σατανᾶς. Ὁ πρῶτος ἄγγελος ποὺ ἔφτιαξε ὁ Θεός, τὸ πρῶτο τάγμα ἀπὸ τὰ δέκα τάγματα ξεκίνησε ἀκριβῶς μ' αὐτὸ καὶ τὸ ἀντικατέστησε ὁ ἄνθρωπος μὲς τὴ δημιουργία τὸν Σατανᾶ καὶ πῆρε τὴν θέση τοῦ τὴν πρώτη, γιατί ἕνωσε καὶ τὸν ἀόρατο κόσμο τῶν ἀγγέλων καὶ τὸν ὁρατὸ ὁ ἄνθρωπος, καὶ εἶναι ἡ κορωνίδα ὄχι μόνον τῆς ὁρατῆς, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀοράτου δημιουργίας.

Ἀλλὰ καὶ ὁ ἄνθρωπος ἔπεσε μὲ τὴν ἴδια, ὅπως λένε οἱ Πατέρες, ἐπισπορὰ τοῦ ἐχθροῦ, ὁ σπόρος τοῦ ἐχθροῦ ποὺ εἶναι: Γιατί νὰ μὴ εἶσαι σὺ Θεός, γιατί νὰ μὴν ἀποφασίσης ἐσὺ γιὰ τὴ ζωή σου, αὐτὴ ἡ ζωὴ ποὺ ἔχεις εἶναι δική σου. Μὰ δὲν τὴν ἔπλασες ἐσὺ τὴ ζωή σου, κανεὶς δὲν ἔπλασε τὴ ζωή μας, ἡ ζωή μας εἶναι δωρεά, ὄχι ἁπλῶς τῶν γονέων μας, τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ.

Ἐκκλησιασμός-Σαραντισμός

Ὁ καλύτερος τρόπος γιὰ νὰ πλησιάσουμε τὴν πίστη μας εἶναι οἱ θεῖες λειτουργίες, εἶναι οἱ ἀκολουθίες, αὐτὲς οἱ ἀκολουθίες ποὺ περιέχουν μέσα τους καὶ τὴν πράξη καὶ τὸν λόγο, ἀλλὰ καὶ τὸ μυστήριο τῆς πίστεως, δηλαδὴ τῆς ἀποκαλύψεως τοῦ Θεοῦ, τῆς εὐλογίας, τῆς μεταδόσεως τῆς Χάριτός Του σὲ μᾶς.

Λέω, λοιπόν, ὅταν βαφτίζεται κανεὶς ἢ ὅταν ἐκκλησιάζεται ἕνα μικρὸ παιδί, δὲν ξέρω τί κάνετε ἐδῶ οἱ ἱερεῖς, πῶς γίνεται ὁ ἐκκλησιασμός, δηλαδὴ σαραντίζει μιὰ γυναῖκα, πῶς τὸ κάνετε, ἐγὼ σαραντίζω μὲ ἕναν τρόπο ποὺ δὲν τὸν κάνουν ἄλλοι ἱερεῖς. Δὲν θυμᾶμαι κιόλας ἐὰν κάπου τὸ εἶδα ἢ ἐὰν ἐγὼ τὸ ἐπενόησα. Πρὶν καταλήξει ἡ θεία Λειτουργία, στὸ τέλος τῆς θείας Λειτουργίας, μετὰ τὴν ὀπισθάμβωνο εὐχή, ζητάω ἀπὸ ὅλους νὰ περιμένουν δυὸ λεπτὰ πρὶν κλείσουμε νὰ φέρουμε ἕνα καινούριο πρόσωπο ποὺ ἦρθε στὴ γῆ καὶ στὴν Ἐκκλησία τὴν μητέρα ἐκείνη νὰ ἐκκλησιαστῆ καὶ μαζί της καὶ τὸ παιδί. Καὶ γίνεται στὸ μέσον ὅλων, πρὶν ἀποχωρήση ὁ κόσμος, πηγαίνω διαβάζω τὶς εὐχὲς στὸν νάρθηκα, στὸ πίσω μέρος τῆς ἐκκλησίας, πίσω στὸν ναό, γιὰ νὰ ἀκούσουν ὅλοι καὶ ἔχοντας τὴν μητέρα μπροστά, καὶ γίνεται ὁ ἐκκλησιασμός.

Καὶ ἐκεῖ ἐξηγῶ τὸ μεγάλο μυστήριο τῆς ζωῆς. Μὲ 2-3 λόγια, ὅτι τὸν ἄνθρωπο δὲν τὸν φτιάχνουν, ὅπως λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, οἱ γονεῖς, εἶναι οἱ γονεῖς ὁπωσδήποτε ὁ φορέας τῆς ὕπαρξής μας, ἀλλὰ τῆς βιολογικῆς. Ὅπως καὶ τὰ ζῶα εἶναι ἔμψυχα καὶ παίρνουν καὶ τὸ σῶμα, τὴν βιολογικὴ ψυχὴ ἀπὸ τοὺς γονεῖς, ἔτσι καὶ οἱ ἄνθρωποι, κάθε ζωντανὸ πλάσμα. Ἀλλὰ ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔχει ψυχὴ μόνο ζωτική, ἔχει ψυχὴ λογικὴ καὶ νοερά, δηλαδὴ εἶναι πραγματικός, ἔχει πραγματικὴ ψυχή, ἔχει ἄλλες δυνάμεις, καὶ αὐτὲς τὶς δυνάμεις δὲν τὶς παίρνει ἀπὸ τοὺς γονεῖς, τὶς παίρνει ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Δημιουργό. Καὶ κάθε φορὰ ποὺ λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος γεννιέται ἕνα πρόσωπο, ἐκεῖ εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς μέσα στὴν μητέρα, μέσα ἐκεῖ στὸ μυστήριο τῆς ζωῆς, ποὺ πλάθεται ἡ ζωὴ ἀπὸ ἕνα πάρα πολὺ μικρό, ἀσήμαντο, ὅπως φαίνεται σὲ μᾶς, μόριο καὶ ὅμως ἀπὸ αὐτὸ βγαίνει ἕνας ἄνθρωπος ποὺ ἀποτελεῖ τὴν κορωνίδα τῆς φύσεως, ποὺ κρύβει μέσα του ὅλο τὸ μυστήριο. Μᾶς λένε οἱ Πατέρες, ὅλοι οἱ Πατέρες χρησιμοποιοῦν τὸν ὅρο, τὸ ἔχω βρὴ καὶ τὸ ἔχω διαπιστώσει, ὁ ἅγιος Μάξιμος Ὁμολογητὴς βέβαια εἶναι ἐκεῖνος ποὺ τὸ χρησιμοποιεῖ κατὰ κόρον, ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὁ μικρὸς κόσμος ποὺ κρύβει μέσα του ὅλον τὸν κόσμο.

Ὅταν γίνεται ἐκκλησιασμός, ὅταν μᾶς παίρνη ἡ μητέρα μας, ὁ πατέρας μας καὶ μᾶς πάη στὴν Ἐκκλησία, ἐκεῖ διαλαλεῖται αὐτὸ τὸ μυστήριο ποὺ λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Ἡ μητέρα μᾶς φέρνει, ἀλλὰ μαζί της ὑπάρχει καὶ μιὰ ψυχὴ ποὺ τὴν ἔπλασε ὁ Θεός. Καὶ ἡ ψυχὴ αὐτὴ ἡ νοερὰ καὶ λογικὴ εἶναι καθαρή, ἀνέπαφη. Μᾶς ἔμαθαν νὰ λέμε ὅτι γεννιέται ὁ ἄνθρωπος ἁμαρτωλός, εἶναι ἁμαρτωλός, εἶναι ἡ ἁμαρτία κάτι κληρονομικὸ ποὺ δὲν μποροῦμε νὰ τὴν ἀποφύγουμε; Αὐτὰ λένε οἱ Δυτικοί. Ἡ ἁμαρτία δὲν εἶναι κληρονομική, τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα δὲν εἶναι αὐτὸ ποὺ λένε οἱ Δυτικοὶ καὶ ποὺ τὸ λένε πολλοὶ δικοί μας καὶ δὲν καταλαβαίνουν τί εἶναι τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα. Τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα ἦταν ὅτι ἀπομακρύνθηκαν οἱ Πρωτόπλαστοι, οἱ πρῶτοι ἄνθρωποι, ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ ἐκεῖνο ποὺ κληρονομήσαμε ἦταν ἡ συνέπεια, ὁ θάνατος, ἡ ἀποξένωση. Δὲν χάσαμε ὅμως αὐτὸ ποὺ δίνει ὁ Θεός, συνεχίζει τὴν δημιουργία καὶ δίνει αὐτὴν τὴν ψυχή, ἡ ἐμψύχωση τοῦ ἐμβρύου μὲ τὴ νοερὰ καὶ λογικὴ ψυχὴ εἶναι ἔργο τοῦ Θεοῦ, ὄχι τῶν γονέων μας. Αὐτὸ εἶναι ξεκάθαρο στὴν Πατερικὴ θεολογία.

Λοιπόν, τί γίνεται μὲ μᾶς, μὲ αὐτὴν τὴν ψυχὴ ποὺ κληρονομοῦμε; Ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι μέσα στὸν κόσμο ποὺ φτιάξαμε τὸν ἄνθρωπο ποὺ φέρνουμε στὴ ζωὴ πρέπει νὰ τὸν πᾶμε στὴν Ἐκκλησία νὰ τὸν ἐκκλησιάσουμε, γιατί ἐκεῖ θὰ πάρη τὴν θεία Χάρη. Τὸ ἐκκλησιάζουμε τὸ παιδί, ἐκκλησιαζόμαστε ὅλοι, ἀλλὰ μετά; Βαπτιζόμαστε, παίρνουμε τὴν θεία Χάρη καὶ μετά; Τὴν ἀγνοοῦμε. Μετὰ ὁ νούς μας, οἱ δυνάμεις αὐτὲς οἱ μοναδικὲς ποὺ ἔχουμε γιὰ νὰ ἀνδρωθοῦμε μέσα σ' αὐτὴ τὴν Χάρη, δηλαδὴ νὰ περάσουμε ἀπὸ τὴν νηπιακὴ ἡλικία στὴν ἡλικία τοῦ τελείου ἀνθρώπου, νὰ μπορέσουμε καθὼς μεγαλώνουμε νὰ μάθουμε πῶς νὰ ἐνεργοῦμε σωστά, φυσικά, ὅπως ὁ Θεὸς μᾶς ἔπλασε, καὶ γενικὰ νὰ μποῦμε μέσα σ' αὐτὴ τὴν ἐπικοινωνία μὲ τὸν ἴδιο τὸ Θεό, νὰ δοῦμε τὸ φῶς τὸ ἄκτιστο τοῦ Θεοῦ ποὺ ἀνοίγει τὴν ψυχή μας. Καὶ μαζὶ μὲ μᾶς καὶ τὸν κόσμο ὁλόκληρο καὶ τὸ σῶμα μας καὶ ὅλη τὴν ὕπαρξή μας, καὶ ὅλον τὸν κόσμο, ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἡ κορωνίδα τῆς κτίσεως, ὁ μικρὸς κόσμος ποὺ κλείνει μέσα του ὅλον τὸν κόσμο. Τὸ κάνουμε αὐτό; Καὶ περνάει ἡ ζωή μας μὲ τὶς μέριμνες τοῦ κόσμου τούτου, χωρὶς ποτὲ νὰ μποῦμε μέσα σ' αὐτὴ τὴ χαρά, σ' αὐτὴν τὴν πανδαισία ποὺ μᾶς χαρίζει ἡ Ἐκκλησία, ποὺ μᾶς χαρίζει ἡ Παράδοση.

Ἡ χαρὰ τῆς Ἐκκλησίας

Δὲν ὑπάρχει χαρὰ οὔτε γνώση ἔξω ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, οὔτε γιὰ τὸν ἄνθρωπο οὔτε γιὰ τὸν κόσμο οὔτε γιὰ τὴν Ἐκκλησία οὔτε γιὰ ὁτιδήποτε ἄλλο. Τὴν χαρὰ αὐτὴ καὶ τὸν ἐνθουσιασμὸ καὶ τὴν δύναμη τῆς ζωῆς ποὺ κρύβουν ὅλα αὐτὰ μέσα τους μᾶς τὴν δίνει ἡ Ἐκκλησία, μᾶς τὴν δίνουν οἱ Πατέρες, ἡ Ἱερὴ Παράδοση τὴν ὁποία ἔχουμε.