Τιμήθηκε ὁ Ναυπάκτιος ἐπιστήμονας Βασίλειος Ρήγας

Τὴν Τετάρτη 26 Ἰουνίου τὸ Πανεπιστήμιο Πατρῶν σὲ μιὰ σεμνή, κατ’ ἀντιστοιχία μὲ τὸ ἦθος τοῦ τιμωμένου, τελετὴ ἀναγόρευσε σὲ Ἐπίτιμο Διδάκτορα τῆς Σχολῆς Ἐπιστημῶν Ὑγείας ἕναν μεγάλο ἐπιστήμονα, τὸν διακεκριμένο ἰατρό, καθηγητὴ Παθολογίας καὶ Φαρμακολογίας στὸ Πανεπιστήμιο Stony Brook τῆς Νέας Ὑόρκης, τὸν Ναυπάκτιο κ. Βασίλειο Ρήγα. Ἡ παρακάτω σύντομη βιογραφία του δικαιολογεῖ ἀπόλυτα τὴν ἐπιλογὴ τοῦ Πανεπιστημίου Πατρῶν γιὰ τὴν βράβευσή του.

Ὁ κ. Ρήγας τελείωσε τὸ 1972 μὲ ἄριστα τὴν Ἰατρικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν καὶ τὸ 1974 τελείωσε καὶ τὴν διδακτορική του διατριβή. Ἀκολούθως γιὰ 2,5 χρόνια ὑπηρέτησε τὴν στρατιωτική του θητεία, τὸν ἕνα χρόνο μάλιστα ὡς ἀλεξιπτωτιστής, καὶ ἀκολούθως συνέχισε τὶς σπουδὲς τοῦ στὸ τμῆμα Βιοχημείας στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Brandeis κοντὰ στὸν διακεκριμένο καθηγητὴ William Jencks, ὅπου καὶ διδάχθηκε τὴν σημασία τῆς ἑνότητας τῶν βασικῶν ἐπιστημῶν μὲ τὴν κλινικὴ ἰατρική. Στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Brandeis ξεκίνησε τὴν εἰδικότητα τῆς γαστρεντερολογίας, δίπλα στὸν ἐπίσης φημισμένο καθηγητὴ Laurence Levine. Συνέχισε τὴν ἐξειδίκευσή του στὴν Γαστρεντερολογία στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Yale, ἐνῷ εἶχε ἐρευνητικὴ δραστηριότητα καὶ στὸ ἐργαστήριο γενετικῆς Sherman Weissman, ὅπου ἀνέπτυξε πρωτοπόρους μεθόδους καὶ πατέντες στὴν ἀνάλυση τοῦ DNA ποῦ πλέον χρησιμοποιοῦνται εὐρέως σήμερα, ἀλλὰ καὶ ἀποτέλεσαν τὴν βάση γιὰ ἀνάπτυξη πολλῶν νέων ἐφαρμογῶν.

Τὸ 1986 μετακινήθηκε στὴν Ἰατρικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Cornell στὴν πρώτη Πανεπιστημιακή του θέση, ὅπου συνδυάζοντας τὶς προηγούμενες γνώσεις του (στὴν βασικὴ ἔρευνα, γενετική, κλινικὴ γαστρεντερολογία) ἀπέδειξε, αὐτὸς καὶ ἡ ὁμάδα του, γιὰ πρώτη φορὰ ὅτι τὰ μὴ στεροειδῆ ἀντιφλεγμονώδη (εὐρέως χρησιμοποιούμενα φάρμακα) ἀναστέλλουν τὸν πολλαπλασιασμὸ καρκινικῶν κυττάρων. Αὐτὸ ἀποτέλεσε σημαντικὴ καινοτομία, ἀπ' ὅπου ξεκίνησαν καὶ ἤδη πραγματοποιοῦνται σημαντικὲς ἔρευνες γιὰ ἐξέλιξη νέων ἀντικαρκινικῶν φαρμάκων, στὴν βάση τῶν μὴ στεροειδῶν ἀντιφλεγμονωδῶν φαρμάκων, ποῦ μπορεῖ στὸ μέλλον νὰ ἀλλάξουν τελείως τὴν ἀντιμετώπιση ὁρισμένων τοὐλάχιστον κακοηθειῶν.

Οἱ ἔρευνές του πάνω στὸν τομέα αὐτὸ συνεχίστηκαν καὶ δὲν ἦταν χωρὶς προβλήματα. Ἀρχικὰ τὰ ἀποτελέσματά του ἀμφισβητήθηκαν, ὅμως ἡ πίστη του στὴν ὀρθότητα τῆς δουλειᾶς του, ἀλλὰ καὶ ἡ στερεότητα καὶ εὐρύτητα τῶν γνώσεών του τὸν ἔκαναν νὰ συνεχίση, ἔτσι ὥστε σύντομα καὶ ἄλλοι ἐρευνητὲς ἐπιβεβαίωσαν τὴν ἔρευνά του καὶ σήμερα θεωρεῖται παγκοσμίως πρωτοπόρος στὸν τομέα αὐτό, ποῦ μπορεῖ πραγματικὰ στὸ μέλλον νὰ ἀλλάξη ριζικὰ τὴν μοῖρα πολλῶν ἀσθενῶν μὲ καρκίνο.

Ὅλα αὐτὰ τὰ χρόνια ὁ κ. Ρήγας δὲν παύει νὰ εἶναι καὶ ἕνας ἄξιος κλινικὸς γιατρός, ἐνῷ ταυτόχρονα ἔχει ἀξιόλογο διδακτικὸ καὶ συγγραφικὸ ἔργο. Τὸ 1995 μαζὶ μὲ τὸν δάσκαλό του στὸ Yale, διάσημο γαστρεντερολόγο, Howard Spiro ἐξέδωσαν ἕνα ἐγχειρίδιο γαστρεντερολογίας, τὸ ὁποῖο ἔτυχε πολλῶν ἐπανεκδόσεων, μεταφράστηκε σὲ πολλὲς γλῶσσες καὶ ἀπετέλεσε σημεῖο ἀναφορᾶς στοὺς ἐξασκούμενους στὴν γαστρεντερολογία. Παράλληλα συνέχισε τὴν ἐρευνητική του δραστηριότητα καὶ σὲ ἄλλους τομεῖς ἔρευνας ὅπως στὴν μελέτη τῆς ὑπέρυθρης φασματοσκοπίας στὴν μελέτη τῶν ἱστῶν καὶ τὴν ἀναγνώριση τῶν καρκινικῶν κυττάρων. Τὸ 1991 οἱ New York Times εἶχαν ἐκτενὴ ἀναφορὰ στὴν ἀξία τῆς νέας μεθόδου. Ἔχοντας πλέον μετακινηθῆ στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Rockefeller δημοσίευσε τὸ 1998 μία ἀκόμη πρωτοποριακὴ μελέτη γιὰ τὴν δυνατότητα τῆς μεθόδου νὰ ἀνιχνεύη προ-καρκινικὰ κύτταρα. Ἡ μελέτη ἦταν πολὺ μπροστὰ ἀπὸ τὴν ἐποχή της καὶ ἡ ἀξία τῆς μεθόδου καὶ ἡ ἐφαρμογή της μὲ τὶς νέες δυνατότητες τῶν ὑπολογιστῶν, ἔχει ἀποκτήσει πρόσφατα ἰδιαίτερο κλινικὸ ἐνδιαφέρον.

Συνολικὰ ὁ κ. Ρήγας κατέχει 38 ἰατρικὲς πατέντες, ἀνάμεσα στὶς ὁποῖες καὶ μεθόδους ἀνίχνευσης τοῦ H. Pylori γιὰ τὸ γαστρικὸ ἕλκος, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὶς προαναφερθεῖσες καινοτόμες ἔρευνές του, καθὼς καὶ πάνω ἀπὸ 200 δημοσιευμένες ἐρευνητικὲς ἐργασίες. Ἀπὸ τὸ 2004 ἐγκαταστάθηκε στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Stony Brook ὡς διευθυντὴς τοῦ Γαστρεντερολογικοῦ Τμήματος ἀλλὰ καὶ τοῦ Τμήματος Πρόληψης τοῦ Καρκίνου, ὅπου καὶ συνέχισε τὴν πρωτοποριακὴ ἔρευνα πάνω στὴν δράση τῶν μὴ στεροειδῶν ἀντιφλεγμονωδῶν φαρμάκων στὴν θεραπεία τοῦ καρκίνου. Ἤδη ὅπως ἀνακοίνωσε στὴν ὁμιλία του κατὰ τὴν βράβευσή του στὸ Πανεπιστήμιο τῶν Πατρῶν, τὰ φάρμακα ποῦ ἔχει ἀναπτύξει, ἀφοῦ ἀπέδειξε τὴν ἀντικαρκινική τους δράση σὲ πειραματόζωα, βρίσκονται πλέον στὸ στάδιο τῶν κλινικῶν δοκιμῶν. Στὴν προαναφερθεῖσα ὁμιλία του τόνισε τὴν ἀξία αὐτοῦ ποῦ ὁ ἴδιος διδάχθηκε ἀπὸ τοὺς δασκάλους του ἀλλὰ καὶ ἐφάρμοσε πιστὰ στὴ προσωπική του ἐπιστημονικὴ πορεία, δηλαδὴ τὴν ἑνότητα τῆς Ἰατρικῆς καὶ τὸ πῶς ἡ βασικὴ ἔρευνα καὶ τὸ ἐργαστήριο πρέπει νὰ συνδέεται μὲ τὴν κλινικὴ πράξη, καὶ πῶς ὁ τελικὸς στόχος τόσο τῆς ἔρευνας ὅσο τῆς κλινικῆς ἐφαρμογῆς πρέπει νὰ εἶναι τὸ ὄφελος τοῦ ἀσθενή.

Τὰ ἐνδιαφέροντα τῆς πολυσχιδοῦς του προσωπικότητας δὲν περιορίζονται στὶς ἰατρικές του ἔρευνες, ἀλλὰ ἐπεκτείνονται καὶ στὴν τέχνη, τὴν ἱστορία, ἐνῷ ποτὲ δὲν σταμάτησε νὰ ἀγαπᾶ τὸν τόπο καταγωγῆς του. Ἐνδεικτικὰ ἀναφέρεται ὅτι ἀποκατάστησε μαζὶ μὲ δυὸ μοναχὲς (μία ζωγράφο καὶ μία χημικὸ) μὲ τὴν ὑπέρυρθη φασματοσκοπία μιὰ νωπογραφία τοῦ Πανσέληνου (τοῦ 1290), ἐνῷ ἀνέδειξε τὴν προσωπικότητα ἑνὸς ἄλλου πρωτοπόρου ἰατροῦ, τοῦ Μεσολογγίτη Ἰωάννη Λυκούδη, ὁ ὁποῖος ἀπὸ τὸ 1960 θεράπευε χιλιάδες ἀσθενεῖς μὲ πεπτικὸ ἕλκος μὲ ἀντιβίωση, κόντρα στὰ δεδομένα τῆς ἐποχῆς του, ὁ ὁποῖος καὶ ἀντιμετώπισε καὶ τὴν χλεύη τῶν συναδέλφων του καὶ τῶν ἐπίσημων Ἰατρικῶν ὀργάνων. Ἐνδεικτικὰ ἀναφέρεται ὅτι τὸ 2005 τὸ βραβεῖο Nobel γιὰ τὴν Ἰατρικὴ δόθηκε στοὺς John Robin καὶ Barry Marshall γιὰ τὴν ἀνακάλυψη ὅτι τὸ πεπτικὸ ἕλκος ὀφείλεται στὸ H Pylori, καὶ ὅτι ἡ θεραπεία του εἶναι ἡ χορήγηση ἀντιβίωσης, δικαιώνοντας τὸν Ἰωάννη Λυκούδη. Ἴσως ὁ κ. Ρήγας στὴν προσωπικότητα καὶ τὴν ζωὴ τοῦ Ἰωάννη Λυκούδη νὰ ἀναγνώρισε στοιχεῖα ἀπὸ τὴν δική του πορεία, ἀφοῦ καὶ αὐτὸς ἐπιστημονικὰ ἀπὸ ὅ,τι ἔχει φανεῖ, εἶναι πρωτοπόρος καὶ μπροστὰ ἀπὸ τὴν ἐποχή του. Εὐτυχῶς ἡ παγκόσμια ἰατρικὴ κοινότητα ἔχει πλέον ἀναγνωρίσει τὴν σημαντικὴ συμβολὴ τοῦ κ. Ρήγα στὴν Ἰατρικὴ Ἐπιστήμη.

Υ.Γ Πολλὰ στοιχεῖα γιὰ τὸ βιογραφικὸ τοῦ κ. Ρήγα ἀντλήθηκαv ἀπὸ τιμητικὸ ἄρθρο γιὰ αὐτὸν ποῦ δημοσιεύτηκε στὸ International Journal of Oncology 2007; 30: 535-536, μὲ τίτλο: Cover Legend: Basil Rigas; a member of The Editorial Academy of The International Journal of Oncology.

Τ.Σ.