Μαθητεία, Θεολογία καί Ἀποστολή. Ἱερός Ναός Ἁγίου Ἀνδρέου Πατρῶν (30-11-2013)

Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Κήρυγμα κατά τήν πανηγυρική πολυαρχιερατική θεία Λειτουργία γιά τήν ἑορτή τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Ἀνδρέου Πατρῶν (30-11-2013).

Ἡ ἱστορική καί μεγαλώνυμος πόλη τῶν Πατρῶν τιμᾶ σήμερα καί γεραίρει τόν πολιοῦχο καί προστάτη της ἅγιο, τόν Πρωτόκλητο Ἀπόστολο Ἀνδρέα. Λαμπρά πανήγυρη σήμερα τῶν φιλεόρτων τῆς Τοπικῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά καί πασῶν τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ἰδιαιτέρως δέ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἀφοῦ ὁ ἅγιος Ἀνδρέας εἶναι ἱδρυτής τῆς Ἐκκλησίας αὐτῆς. Ὅμως ἡ Πάτρα ἔχει τήν μεγάλη τιμή νά εἶναι ἡ πόλη τοῦ ἐνδόξου μαρτυρίου του, τήν ὁποία ἐπότισε μέ τό ἁγιασμένο αἷμα του.

Προσκεκλημένοι καί ἐμεῖς σήμερα τοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν κ. Χρυσοστόμου εἴμαστε συνεορταστές καί συμπανηγυριστές καί γευόμαστε τῆς μεγάλης αὐτῆς χαρᾶς, κοινωνοῦντες τοῦ ἁγίου Ἄρτου καί τοῦ ἁγίου Αἵματος τοῦ Χριστοῦ καί σέ μένα δόθηκε ἡ τιμή νά ὁμιλήσω ἐνώπιον αὐτοῦ τοῦ πλήθους τῶν εὐλαβῶν Χριστιανῶν.

Θά ὑπογραμμίσω δύο σημεῖα πού συνδέονται μέ τό πρόσωπο καί τό ἔργο τοῦ Πρωτοκλήτου Ἀποστόλου Ἀνδρέου.

Τό πρῶτον εἶναι ὅτι στήν ζωή τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου συνδέεται στενά ἡ κλήση, ἡ μαθητεία καί ἡ θεολογία. Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ἐκλήθη στό ἀποστολικό ἀξίωμα, μαθήτευσε τρία χρόνια κοντά στόν Χριστό, μετεῖχε τοῦ μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἔλαβε τό Ἅγιον Πνεῦμα τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς καί ἔγινε πραγματικός θεολόγος. Μποροῦσε νά ἐπαναλαμβάνη αὐτό πού ἔγραφε ἕνας ἄλλος Ἀπόστολος, ὁ Εὐαγγελστής Ἰωάννης: «Ὅ ἦν ἀπ᾿ ἀρχῆς, ὃ ἀκηκόαμεν, ὃ ἑωράκαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν, ὃ ἐθεασάμεθα καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν, περὶ τοῦ λόγου τῆς ζωῆς· - καὶ ἡ ζωὴ ἐφανερώθη, καὶ ἑωράκαμεν καὶ μαρτυροῦμεν καὶ ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον» (Α΄ Ἰω. α΄, 1-2). Τήν ἴδια μαρτυρία εἶχε καί ὁ ἀδελφός του Ἀπόστολος Πέτρος πού ἔγραφε: «οὐ γὰρ σεσοφισμένοις μύθοις ἐξακολουθήσαντες ἐγνωρίσαμεν ὑμῖν τὴν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ δύναμιν καὶ παρουσίαν, ἀλλ᾿ ἐπόπται γενηθέντες τῆς ἐκείνου μεγαλειότητος» ( Β’ Πετρ. α΄, 16).

Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ἐφοίτησε καί ἀνήκει στήν «Θεολογική Σχολή τῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας». Εἶναι μιά Θεολογική Σχολή πού διδάσκει καί μεταδίδει τήν ἐμπειρική θεολογία, τῆς ὁποίας καθηγητής εἶναι ὁ Χριστός, ὁ Ὁποῖος στέλλει τό Ἅγιον Πνεῦμα καί τό Ἅγιον Πνεῦμα μορφώνει τόν Χριστόν στίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων καί δοξάζεται ὁ Πατήρ, καί στήν ὁποία σχολή μαθητές εἶναι ὅσοι ἀναζητοῦν τήν μέθεξη τῆς δόξας τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἀναφέρεται σέ αὐτήν τήν θεολογία, ὅταν κάνη λόγο γιά τό ὅτι οἱ ἅγιοι θεολογοῦν «ἁλιευτικῶς, οὐκ ἀριστοτελικῶς». Δηλαδή, οἱ ἅγιοι θεολογοῦν ἀπό τήν ἐμπειρία πού εἶχαν οἱ Ἀπόστολοι πού ἦταν μέν ψαράδες, ἀλλά θεολόγησαν μέ τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ὄχι μέ τήν φαντασία τους, ὅπως τό ἔκαναν οἱ φιλόσοφοι, ὁ Πλάτων καί ὁ Ἀριστοτέλης.

Μέ αὐτό μαθαίνουμε, λοιπόν, ὅτι ἡ ζωή μας μέσα στήν Ἐκκλησία εἶναι μύηση στά μυστήρια τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, δέν παραμένουμε τυπικά καί ἐξωτερικά, δέν ἱκανοποιοῦμε ἁπλῶς τά συναισθήματά μας, δέν ζοῦμε στήν ἐπιφάνεια. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστός εἶπε στόν Ἀπόστολο Πέτρο: «ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος καὶ χαλάσατε τὰ δίκτυα ὑμῶν εἰς ἄγραν» (Λουκ. ε΄, 4).

Τό δεύτερο σημεῖο εἶναι ὅτι ὁ ἅγιος Ἀνδρέας, ὅπως καί οἱ ἄλλοι Μαθητές, ἀφοῦ ἔγιναν ἐμπειρικοί Θεολόγοι, ἀπεστάλησαν σέ ὅλη τήν κτίση γιά νά κηρύξουν αὐτήν τήν θεολογία στούς ἀνθρώπους καί νά ἱδρύσουν Ἐκκλησίες.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μιλώντας γιά τόν Ἀπόστολο Παῦλο τόν ἀποκαλεῖ «σάλπιγγα οὐράνιον», «νυμφαγωγόν τοῦ Χριστοῦ», «φυτουργόν τῆς Ἐκκλησίας», ἰσχυρόν «λέοντα», «θερμόν» καί «μανικόν ἐραστήν τοῦ Χριστοῦ». Αὐτό ἀκριβῶς διακρίνει καί ὅλους τούς Ἀποστόλους καί φυσικά τόν ἅγιο Ἀνδρέα πού κήρυξε σέ πολλά μέρη τόν λόγο τῆς ἀναστάσεως καί ἔφθασε στήν Πάτρα ὅπου καί μαρτύρησε.  Οἱ Ἐκκλησίες πού ἵδρυσε ὁ Ἀπόστολος Ἀνδρέας εἶναι Ἀποστολικές ἀλλά καί ἱστορικές Ἐκκλησίες, ὅπως εἶναι αὐτή ἡ Ἐκκλησία τῶν Πατρῶν. Αὐτό σημαίνει ὅτι δέν ἐξέλιπαν ποτέ, ἔχουν μιά ἱστορική διαδρομή καί ἀδιάκοπη διαδοχή, δέν εἶναι ἐκκλησίες μέ διαλείψεις.

Φαίνεται, λοιπόν, ἀπό τήν ζωή τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέου ὅτι «ἡ ὀρθόδοξη θεολογία εἶναι μιά ἱστορική θεολογία», δέν εἶναι διανοητική, δέν εἶναι ἔννοιες καί ἰδέες, δέν εἶναι φαντασία, ἀλλά ζωή ἀληθινή πού ἀναγεννᾶ τόν ἄνθρωπο καί ἐργάζεται στήν κοινωνία, στήν ἱστορία. Ὁ Θεός μας εἶναι ζωντανός Θεός, Θεός τῶν Πατέρων ἡμῶν, τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Ἁγίων, καί δρᾶ μέσα στήν ἱστορία μέ συγκεκριμένες πράξεις (Φλωρόφσκι). Κατά τήν μαρτυρία τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου «καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν. καὶ ἐθεασάμεθα τόν δόξαν αὐτοῦ» (Ἰω, α΄, 14)
Καί ὅλα ὅσα γίνονται μέσα στήν Ἐκκλησία εἶναι «θεολογία γεγονότων». Ὁ Χριστός σαρκώθηκε μέσα στήν ἱστορία καί σώζει τούς ἀνθρώπους μέσα στήν ἱστορία. Μάλιστα ἐδῶ στόν εὐλογημένο καί μεγαλοπρεπῆ αὐτόν ναό ἔχουμε δύο τέτοια «θεολογικά γεγονότα», δηλαδή τήν κάρα τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου, ἀλλά καί τμῆμα τοῦ σταυροῦ πάνω στόν ὁποῖον μαρτύρησε.

Στήν πραγματικότητα κάθε Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ἡ Πεντηκοστή μέσα στήν ἱστορία. Ὁ Ἐπίσκοπος εἶναι ἐκεῖνος πού ἑνώνει τήν Ἀποστολική Ἐκκλησία μέ τήν κάθε τοπική Ἐκκλησία. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς λέγει ὅτι τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς τό Ἅγιον Πνεῦμα περιέλαμψε καί ἐφώτισε τούς Μαθητές τοῦ Χριστοῦ καί τούς ἄναψε μέ θεϊκό τρόπο ὡς λαμπάδες καί τούς ἀνέδειξε «φωστῆρες ὑπερκοσμίους καί παγκοσμίους, αἰωνίου ζωῆς ἐπέχοντας λόγον, δι’ αὐτῶν τήν οἰκουμένην πᾶσαν ἐφώτισε». Καί ὅπως τό φῶς μεταδίδεται διαδοχικά μέ τίς λαμπάδες καί ἡ μία λαμπάδα ἀνάβει τήν ἄλλη, ἔτσι γίνεται μέ τό Ἅγιον Πνεῦμα διά τῆς χειροτονίας τῶν Ἐπισκόπων. Ὁπότε, κάθε Ἀρχιερεύς πού ἔρχεται στήν πόλη γιά τήν ὁποία ἐξελέγη, εἶναι διάδοχος τῶν Ἀποστόλων, φέρει «ταύτην τήν χάριν καί τήν δωρεάν τοῦ Θεοῦ καί τόν διά τοῦ εὐαγγελίου φωτισμόν τοῦ θείου Πνεύματος». Ὁ Ἐπίσκοπος πού ἔρχεται σέ κάθε Μητρόπολη γιά νά τήν ποιμάνη εἶναι μιά λαμπάδα τῆς Πεντηκοστῆς πού μεταδίδει τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καί ὅσοι ἀντιστέκονται καί ἀπωθοῦν τόν Ἀρχιερέα, κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, «διακόπτουσι τοῦ Θεοῦ τήν χάριν καί διασπῶσι τήν διαδοχήν», μέ ἀποτέλεσμα νά παραδίδωνται σέ βδελυκτές στάσεις καί διάφορες συμφορές.

Ἡ ἑορτή σήμερα τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου μᾶς δείχνει ὅτι μέσα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία πρέπει νά ἀναζητοῦμε τήν ἐμπειρική Θεολογική Σχολή τῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, τήν ἐσωτερική ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί τήν θεολογία τῶν γεγονότων, τῶν ὁποίων ἐγγυητής εἶναι ὁ Ἐπίσκοπος.

Σεβασμιώτατε ἅγιε Πατρῶν, εἶσθε μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ μιά ἀναμμένη λαμπάδα τῆς Πεντηκοστῆς στήν Ἀποστολική Ἐκκλησία τῶν Πατρῶν, τήν ὁποία ἵδρυσε μέ τήν διδασκαλία καί τό αἷμα του ὁ ἅγιος Ἀνδρέας καί μεταδίδετε τά πνευματικά χαρίσματα. Εὐφραίνεσθε κατά τήν σημερινή ἑορτή, χαρεῖτε γιά τά πνευματικά σας τέκνα πού ἀγαποῦν τόν Χριστό καί τόν Πρωτόκλητο Ἀπόστολο Ἀνδρέα, χαρεῖτε γι' αὐτήν τήν Ἐκκλησία πού εἶναι γεμάτη ἀπό τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Καί σεῖς, εὐλογημένοι Χριστιανοί, εὐφραίνεσθε γιά τούς πνευματικούς θησαυρούς πού ἔχετε τήν πόλη σας, ἀλλά κυρίως γιά τήν δυνατότητα νά εἶσθε μέλη τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, πού ἔχει ἀδιάκοπη διαδρομή εἴκοσι αἰώνων καί ἀναδεικνύει ἁγίους καί σᾶς δίνεται ἡ δυνατότητα νά ὑπερβῆτε καί αὐτόν τόν θάνατο.  Εἶθε ὅλοι μας νά ἔχουμε τίς πρεσβεῖες τοῦ προστάτου αὐτῆς τῆς πόλεως, ἁγίου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου.–