Βυζαντινὴ καὶ Μεταβυζαντινὴ Ναυπακτία

Στίς 22 καί 23 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε στή Ναύπακτο ἡ διημερίδα τῆς Ἑταιρείας Ναυπακτιακῶν Μελετῶν, μέ θέμα τή «Βυζαντινή καί Μεταβυζαντινή Ναυπακτία».

Ἡ διημερίδα συνδιοργανώθηκε ἀπό τόν Δῆμο Ναυπακτίας καί τήν Ἱερά Μητρόπολη Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου στήν αἴθουσα τῆς ὁποίας φιλοξενήθηκαν οἱ ἐργασίες τῆς ἐπιστημονικῆς συνάντησης, ἐνῶ χορηγός της ἦταν τά Ἐκπαιδευτήρια Πάνου.

Ἡ ἐργασίες τῆς πρώτης ἡμέρας χωρίσθηκαν σέ δυό συνεδρίες στίς ὁποῖες προήδρευσαν οἱ κκ. Ἰωάννης Χουλιαρᾶς (Προϊστάμενος 22ας ΕΒΑ) καί Ἰωάννης Μπουλές (Δήμαρχος Ναυπακτίων) καί οἱ κκ. Κωνσταντῖνος Σταυρόπουλος (Ἀντιδήμαρχος) καί Ἀπόστολος Ζορμπᾶς (Πρόεδρος ΕΝΑΜ) ἀντίστοιχα.

Καθώς ὁ πρῶτος, βάσει τοῦ προγράμματος, ὁμιλητής τῆς ἡμερίδας, ἀναπληρωτής καθηγητής καί πρόεδρος τοῦ Τμήματος Ἱστορίας – Ἀρχαιολογίας τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἰωαννίνων κ. Χρῆστος Σταυράκος δέν κατάφερε νά παρευρεθεῖ λόγω ἀνειλημμένων ὑποχρεώσεων, τόν κύκλο τῶν ὁμιλιῶν τῆς πρώτης συνεδρίας ἄνοιξε ὁ ἐπίκουρος καθηγητής τοῦ Τμήματος Ἀρχιτεκτόνων τοῦ Πανεπιστημίου Πατρῶν κ. Σταῦρος Μαμαλοῦκος, ὁ ὁποῖος παρουσίασε τίς ὀχυρώσεις τῆς Ναυπάκτου. Στή συνέχεια τόν λόγο ἔλαβε ὁ δικηγόρος κ. Χρῆστος Σιαμαντᾶς πού παρουσίασε μέ ἰδιαίτερα γλαφυρό τρόπο τήν ἀνάκτηση τῆς Ναυπάκτου ἀπό τούς Βενετούς τό 1407 καί τό παρασκήνιο τῆς παράδοσής της. Τέλος ὁ καθηγητής Βυζαντινῆς Φιλολογίας τοῦ ΑΠΘ κ. Βασίλειος Κατσαρός, γνωστός ἀπό ἐτῶν στό κοινό τῶν Ναυπακτίων, ἔκλεισε τήν πρώτη συνεδρία μέ τήν πολύ ἐνδιαφέρουσα παρουσίαση ἑνός κατάστιχου τῆς σπουδαίας Μονῆς Βαρνάκοβας.

Στή δεύτερη συνεδρία ἡ Ἀρχαιολόγος Ἰωάννα Κωστῆ παρουσίασε δείγματα βυζαντινῆς κεραμικῆς, προϊόντα ἀνασκαφικῶν ἐρευνῶν πού ἔχουν τά τελευταῖα χρόνια διεξαχθεῖ στήν κάτω πόλη τῆς Ναυπάκτου, παραθέτοντας στοιχεῖα τά ὁποῖα ἀποτελοῦν ἰσχυρές ἐνδείξεις τοπικῆς παραγωγῆς κατά τήν μέση καί ὕστερη βυζαντινή περίοδο. Ἀκολούθησε ἡ κοινή ἐργασία τοῦ κ. Πασχάλη Ἀνδρούδη, λέκτορος Βυζαντινῆς Ἀρχαιολογίας τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καί τῆς κ. Μελπομένης Περδικοπούλου, μεταπτυχιακῆς φοιτήτριας Βυζαντινῆς Ἀρχαιολογίας τοῦ Α. Π. Θ., ἡ ὁποία ἐκφωνήθηκε ἀπό τήν τελευταία καί ἀφοροῦσε τήν παρουσίαση μιᾶς ἄγνωστης ὀθωμανικῆς ἀπεικόνισης τῆς πόλης τῆς Ναυπάκτου τῶν μέσων τοῦ 16ου αἰώνα σέ μικρογραφία τοῦ χειρογράφου τῆς Ἱστορίας (Tevarih-i Al-i Osman τοῦ Kemal Pasa-Zade ἀπό τή Δρέσδη (Mscr. Dresd.Eb. 391)». Οἱ ἐργασίες τῆς πρώτης ἡμέρας ἔκλεισαν μέ τήν ἀνακοίνωση τοῦ ἀρχιτέκτονα κ. Μιχαήλ Παπαβαρνάβα, ὁ ὁποῖος ἐπιχείρησε μιά ἀναπαράσταση τῆς πρώτης οἰκοδομικῆς φάσης τοῦ κάστρου τοῦ Ἀντιρρίου βάσει ἑνός ἀδημοσίευτου σχεδίου πού ἐντοπίστηκε στήν συλλογῆ Γκάλικα τῆς Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης τῆς Γαλλίας.

Ἡ δεύτερη ἡμέρα περιελάμβανε μιά συνεδρία μέ τούς βυζαντινολόγους κκ. Βασίλειο Κατσαρό καί Σταῦρο Μαμαλοῦκο στό προεδρεῖο. Τόν λόγο ἔλαβε πρώτη ἡ κ. Ἕλενα Κατσούλη, Πολιτικός Μηχ/κός τῆς 22ας ΕΒΑ, ἡ ὁποία παρουσίασε τίς ὀθωμανικές κρῆνες τῆς Ναυπάκτου καί τίς ἐργασίες πού ἔγιναν ἀπό τήν ἀρχαιολογική ὑπηρεσία σέ ὁρισμένες ἀπό αὐτές. Στή συνέχεια ἡ κ. Βασιλική Ζορμπά, ὑποψήφια διδάκτωρ τῆς Βυζαντινῆς Ἀρχαιολογίας στό Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν, μελέτησε καί παρουσίασε ἕνα σύνολο φορητῶν εἰκόνων τῆς εὐρύτερης περιοχῆς καί προέβη σέ ἰδιαίτερα ἐνδιαφέρουσες παρατηρήσεις καί συγκρίσεις. Ἡ πτυχιοῦχος τῆς Ἀνωτάτης Ἐκκλησιαστικῆς Ἀκαδημίας Θεσσαλονίκης κ. Οὐρανία Κυριαζῆ σέ μιά ἄρτια παρουσίαση προέβη στήν ἀποκατάσταση μιᾶς ἐπιστημονικῆς "παρεξήγησης", πού ἀφορᾶ τούς ζωγράφους τοῦ καθολικοῦ τῆς Μονῆς Βομβοκοῦς, ἡ ὁποία εἶχε ξεκινήσει ἀπό τόν ἀείμνηστο ἀκαδημαϊκό Μανώλη Χατζηδάκη καί ἐπαναλήφθηκε πολλές φορές στή μετέπειτα βιβλιογραφία. Τέλος ὁ δραστήριος διευθυντής τῆς 22ης Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων προχώρησε στήν ἀνάλυση τῶν τοιχογραφιῶν τῆς Μονῆς Μεταμόρφωσης τοῦ Σωτῆρος στό Χρύσοβο Ναυπακτίας
Μετά τό πέρας τῶν παραπάνω συνεδριῶν τῆς διημερίδας ἀκολούθησε ἰδιαίτερα γόνιμος καί ζωηρός διάλογος, ὁ ὁποῖος, ὅπως ἐπεσήμανε ὁ καθηγητής κ. Βασίλειος Κατσαρός, ἀποτελεῖ ἐχέγγυο ποιότητας καί δεῖγμα ἐπιτυχίας τέτοιου εἴδους ἐκδηλώσεων.
Μ.Γ.Π.