Πληροφορίες γιὰ τὶς κατασκηνώσεις τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ
ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ

Βασικό πλεονέκτημα της κατασκηνωτικής εμπειρίας, εκτός από το παιχνίδι και την ξεγνοιασιά, είναι η δυνατότητα που δίνεται στα παιδιά να πάρουν πρωτοβουλίες και να ανεξαρτητοποιηθούν. Μέσα σε μία παιδική κοινότητα και την ομαδική ζωή, μαθαίνουν πώς εκτός από δικαιώματα έχουν και υποχρεώσεις. Τα παιδιά γίνονται ανεξάρτητα και δυνατά άτομα και αναπτύσσουν την κοινωνικότητά τους, ενώ έχουν την δυνατότητα να δημιουργήσουν φιλίες που θα κρατήσουν μία ολόκληρη ζωή.

Οι παιδικές κατασκηνώσεις αποτελούν έναν θεσμό που έχει στην Ελλάδα περισσότερο από μισό αιώνα ζωής, ενώ οι Εκκλησιαστικές Κατασκηνώσεις έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη του θεσμού αυτού.

Στην Μητρόπολή μας λειτουργούν παιδικές κατασκηνώσεις από το 1965 σε διάφορα μέρη, ενώ από το 1970 άρχισαν να αναπτύσσωνται οι κατασκηνωτικές εγκαταστάσεις στον Άγιο Παντελεήμονα Αντιρρίου, επί Μητροπολιτών Δαμασκηνού και Αλεξάνδρου.

Η ανακαίνιση και η επαναλειτουργία τους το 1996

Όταν ενθρονίσθηκε ο νύν Μητροπολίτης κ. Ιερόθεος το 1995, οι Κατασκηνώσεις είχαν αναστείλει την λειτουργία τους και έπρεπε να γίνουν πολλές ενέργειες και μία καλή ανακαίνιση για να επαναλειτουργήσουν. Ο χώρος και οι εγκαταστάσεις αναμορφώθηκαν και συμπληρώθηκαν, προκειμένου να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις του νόμου. Σημαντική ήταν η προσωπική εργασία και ποικιλότροπη συμβολή πολλών λαϊκών και Κληρικών, ιδιαιτέρως του κ. Κωνσταντίνου Κοτρώνη. Όλα αυτά έγιναν, διότι το νεανικό έργο βρίσκεται πάντα σε προτεραιότητα, και πριν συμπληρωθή ο χρόνος ήταν έτοιμες να δεχθούν και πάλι κατασκηνωτές. Σήμερα, οι εγκαταστάσεις, από τα υπνοδωμάτια των παιδιών, μέχρι τους χώρους υγιεινής και από τα γήπεδα μέχρι την πυροσβεστική ασφάλεια, πληρούν όλες τις προδιαγραφές ποιότητας και ασφάλειας που προβλέπει ο νόμος για τις «Παιδικές Εξοχές».

Αλλά οι εγκαταστάσεις είναι μόνον μια πλευρά του θέματος. Επίσης σημαντικά είναι: ο σκοπός, το προσωπικό και το πρόγραμμα.

Ο τόπος - Άγιος Παντελήμων Αντιρρίου

Στην περιοχή Αντιρρίου βρίσκεται το αλσύλλιο του Αγίου Παντελεήμονος –Ναός που υπάγεται στην Ενορία του Αγίου Νικολάου Αντιρρίου– κατάφυτο από πεύκα και ευκάλυπτους, υπερυψωμένο, ανάμεσα στους ελαιώνες και τους αγρούς. Εκεί φιλοξενούνται οι Κατασκηνώσεις της Ιεράς Μητροπόλεως, σε μια έκταση δέκα στρεμμάτων.

Από μακρυά φαίνεται σaν μια συστάδα δένδρων. Ο Ναΐσκος μόλις προβάλλει μέσα στην βλάστηση, όπως και οι σκεπές από τους οικίσκους και τις εγκαταστάσεις. Σε όποιον, όμως, εισέρχεται μέσα στο αλσύλλιο, δημιουργείται η αίσθηση ότι βρίσκεται σε κάποιο βουνό, απομακρυσμένο από την πολιτεία.
Διαθέτει ξεχωριστά «διαμερίσματα», με τον δικό του χαρακτήρα το καθένα:
–ο Ναός του αγίου Παντελεήμονος στο πιο ψηλό σημείο με τον διαμορφωμένο εξωτερικό του χώρο και με τα παγκάκια γύρω-γύρω,
–η πλατεία υποδοχής που είναι και ο χώρος συγκεντρώσεως,
–τό πευκόδασος με τις πεζούλες, που έχει ένα μυστήριο για τα παιδιά, ιδιαίτερα όταν δύη ο ήλιος,
–τά γήπεδα καλαθοσφαίρισης και πετοσφαίρισης ευ-καλυμμένα από ευκάλυπτους,
–τό συγκρότημα του αρχηγείου με την τραπεζαρία και τα επιτραπέζια παιχνίδια, πίγκ-πόγκ κ.ά.
–η μικρή πλατειούλα με τα σκαλάκια πίσω από το αρχηγείο, όπου συνήθως γίνεται η βραδινή ψυχαγωγία και η πρωϊνή συζήτηση,
–τά σπιτάκια των κατασκηνωτών, σε δύο δυάδες και ένα πιο απομακρυσμένο,
–τό καταπράσινο γήπεδο του ποδοσφαίρου και της αντισφαίρισης, με θέα την Γέφυρα, που ελκύει ιδιαίτερα τους κατασκηνωτές είτε με την ζέση των αθλημάτων είτε με την ηρεμία του δειλινού.

Έτσι, αν και από μακριά το αλσύλλιο του Αγίου Παντελεήμονος φαίνεται μια «τούφα» δένδρα, πρόκειται για έναν καταπράσινο πολυχώρο, έναν μικρό παράδεισο που αφιερώνεται, κατά κύριο λόγο, στα παιδιά.

Θεσμικό πλαίσιο-Πόροι

Μέ απόφαση του Μητροπολίτου, οι Κατασκηνώσεις έγιναν Ίδρυμα με την επωνυμία «Εκκλησιαστικές Κατασκηνώσεις-Κέντρο Επικοινωνίας», με σκοπό να φιλοξενή, εκτός από τις Κατασκηνώσεις, και άλλες δραστηριότητες της Ιεράς Μητροπόλεως, αλλά και άλλων φορέων της κοινωνίας. Το Ίδρυμα διοικείται από πενταμελή Επιτροπή με Πρόεδρο τον Μητροπολίτη.

Βάσει του σχετικού με τις «Παιδικές Εξοχές» νόμου, οι Κατασκηνώσεις της Ιεράς Μητροπόλεως λαμβάνουν κατ' έτος ειδική άδεια λειτουργίας από την αρμόδια Υπηρεσία της Νομαρχίας, αφού ελεγχθούν για την τήρηση των σχετικών διατάξεων από κλιμάκιο ελε-γκτών.

Πόροι του Ιδρύματος κατά κύριο λόγο είναι τα τροφεία των Κατασκηνωτών, οι εισφορές των Ι. Ναών και οι δωρεές πιστών, που αγαπούν αυτό το έργο.

Οι Κατασκηνώσεις της Ιεράς Μητροπόλεως δεν είναι κερδοσκοπικές, αλλά καθαρά παιδαγωγικές. Γι' αυτό και λειτουργούν με ένα κατώτατο ποσόν συμμετοχής (100 ευρώ), ενώ για αδέλφια και απόρους υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση. Για να υπάρξη κάποια σύ-γκριση, να αναφέρουμε ότι το κόστος συμμετοχής σε μια Κατασκήνωση όπως έχει ορισθή εδώ και μία πενταετία (σ.: το άρθρο γράφηκε το 2011) από το υπουργείο Εργασίας με την μορφή πλαφόν, έχει ως εξής: Όσον αφορά τα Ταμεία, 30 ευρώ την ημέρα για κάθε παιδί, δηλαδή σε μία κατασκηνωτική περίοδο 12 ημερών, 360 ευρώ. Όσον αφορά το κόστος για τον ιδιώτη, είναι 280 ευρώ η εβδομάδα δηλαδή στην μιάμιση εβδομάδα αντιστοιχούν 420 ευρώ. Φαίνεται καθαρά το κατώτατο κόστος των τροφείων των Κατασκηνώσεων της Ιεράς Μητροπόλεως, που φθάνει όπως είπαμε τα 100 ευρώ για δώδεκα ημέρες, δηλαδή στο ένα τέταρτο περίπου της καθορισμένης από το Υπουργείο τιμής.

Λειτουργία του χώρου - Προσωπικό

Το κύριο έργο των Κατασκηνώσεων είναι η φιλοξενία παιδιών μεσαίων τάξεων του Δημοτικού μέχρι και Λυκείου, για συνολικά ένα μήνα περίπου, ξεχωριστά για αγόρια και κορίτσια.
Ωστόσο, όπως είπαμε, είναι ένας πολυχώρος, που φιλοξενεί και άλλες εκδηλώσεις της Μητροπόλεως αλλά και άλλων φορέων, εκκλησιαστικών ή εκπαιδευτικών. Για παράδειγμα, έχουν φιλοξενηθή εκδηλώσεις όπως: –Η λήξη των Κατηχητικών Ιεράς Μητροπόλεως, –Ημερήσιες εκδρομές ή εκδρομές λήξεως για Δημόσια ή Ιδιωτικά Σχολεία της Επαρχίας μας, –Φιλοξενία προσκυνητών από το εξωτερικό –η Ημερίδα της Μητροπόλεως για Φοιτητές και Αποφοίτους, –η Ημερίδα Συνδέσμων Αγάπης των Ενοριών της Ιεράς Μητροπόλεως, –εκδρομές καθ' όλη την διάρκεια του έτους για τα παιδιά των κατηχητικών και των Σχολείων κ.ά.

Η Κατασκήνωση, ως μια κυψέλη παιδιών, γίνεται και κέντρο προσφοράς και εργασίας ενός «στρατού» εθελοντών από την τοπική Εκκλησία και κοινωνία, που αγαπούν το έργο αυτό της διαπαιδαγώγησης και φροντίδας των νέων και των παιδιών, με επικεφαλής τον Σεβασμιώτατο και τα μέλη της Διοικούσης Επιτροπής του Ιδρύματος:
–Οι υπεύθυνοι Ιερείς σε κάθε περίοδο,
–τά στελέχη, οι ομαδάρχες κάθε περιόδου, που είναι συνήθως φοιτητές (θεολογίας, ιατρικής, πολυτεχνείου, βιολογίας κ.ά.), απόφοιτοι, αλλά και εργαζόμενοι οικογενειάρχες,
–οι υπεύθυνοι ιατροί,
–οι Κυρίες των Συνδέσμων Αγάπης των Ενοριών που βοηθούν στα μαγειρεία, την τραπεζαρία, την καθαριότητα,
–οι εξωτερικοί συνεργάτες, εκπρόσωποι Αρχών (π.χ. Πυροσβεστικής, Τροχαίας κλπ), επιστήμονες, εκπαιδευτικοί, καλλιτέχνες, εκπρόσωποι φορέων, που προσφέρουν τις γνώσεις τους για μαθήματα κάθε είδους στα παιδιά,
–τά μέλη των πολυμελών συνεργείων που κυρίως πριν την έναρξη της θερινής περιόδου, αλλά και σε άλλες περιπτώσεις, καθαρίζουν τους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους, κάτι ιδιαίτερα κοπιαστικό, αν αναλογισθή κανείς την συνολική έκταση και την αποτελεσματικότητα ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνη στον κ. Γιάννη Σύψα, θεολόγο, τώρα συνταξιούχο, που φροντίζει προσωπικά για τα δεκαπέντε αυτά χρόνια, καθ' όλη την διάρκεια του έτους τις εγκαταστάσεις,
–οι ευεργέτες και δωρητές χάρη στους οποίους γίνονται τα έργα ανακαίνισης και συντήρησης, κ.ά.
Οι μόνοι έμμισθοι είναι οι κατά καιρούς τεχνίτες που θα χρειασθή να κάνουν εξειδικευμένη υπεύθυνη εργασία για να επισκευάσουν και να συντηρήσουν τις εγκαταστάσεις και δύο ή τρεις μαγείρισσες.

Οργάνωση-Πρόγραμμα

Οι κατασκηνωτές κάθε περιόδου χωρίζονται σε πέντε δεκαμελείς ομάδες, η καθεμία με τον ομαδάρχη της και τον βοηθό ομαδάρχη. Συνήθως ο διαχωρισμός γίνεται κατά ηλικία, αλλά και κατά παρέες. Η κάθε ομάδα έχει την δική της «σκηνή», το δικό της σπιτάκι με μονά ή «διώροφα» κρεββάτια. Οι ομάδες έχουν τον δικό τους χαρακτήρα, αλλά και το κοινό με την όλη Κατασκήνωση πρόγραμμα. Τόν συντονισμό της Κατασκήνωσης αναλαμβάνει το επιτελείο με τον αρχηγό και τους δύο υπαρχηγούς και με βοηθητικά στελέχη-συμβούλους, κάτω από την εποπτεία του υπευθύνου Ιερέως.

Η μικρή αυτή νεανική Κοινότητα λαμβάνει κάθε χρονιά μια ονομασία και ένα γενικό θέμα, το οποίο καθορίζει και τις διάφορες παιδαγωγικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, και ξεκινά ένα ξένοιαστο «ταξίδι» ωρίμανσης. Οι «ταξιδιώτες»-κατασκηνωτές οφείλουν να απομακρυνθούν από τις συνήθειες της αυτόνομης ζωής της «μονοκρατορίας» τους στο σπίτι, από την τηλεόραση, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, τα κινητά κλπ. για να ζήσουν την έκπληξη της κοινοτικής ζωής.

Το γενικό πρόγραμμα καταρτίζεται με βάση τους σκοπούς της Κατασκήνωσης από την ομάδα στελεχών που έχουν αναλάβει την διοργάνωση κάθε περιόδου σε συνεννόηση και με την έγκριση της Επιτροπής της Κατασκηνώσεως. Είναι κατά το δυνατόν πλήρες, δη-μιουργικό με εναλλακτικές λύσεις και σεβασμό τόσο στον κοινό σκοπό όσο και στην ελευθερία των παιδιών, αποφεύγοντας τόσο την προχειρότητα όσο και την στρατοπεδοποίηση.

Το καθημερινό πρόγραμμα έχει μια δομή όπου εναλλάσσονται οι διάφορες δραστηριότητες, με εξαιρέσεις ανάλογα την ημέρα.
Ένα ενδεικτικό καθημερινό πρόγραμμα περιλαμβάνει:

Πρωϊνή έγερση, χαλαρή γυμναστική, ατομική καθαριότητα, πρωϊνή προσευχή, συγκέντρωση κατασκήνωσης και έπαρση σημαίας, πρωϊνό, ομιλία-συζήτηση, υπηρεσίες και εργασίες κατασκήνωσης, δημιουργική απασχόληση, ελεύθερη ώρα (μπάνιο, παιχνίδια κλπ) γεύμα, σιωπητήριο (ύπνο ή διάβασμα ή μη θορυβώδεις ασχολίες), απογευματινό, εγκυκλοπαιδικό θέμα (ιατρικό, ιστορικό, κοινωνικό κλπ.) δημιουργική απασχόληση, ελεύθερη ώρα (αθλοπαιδιές, πρωταθλήματα) υποστολή σημαίας, δείπνο, ψυχαγωγία, απόδειπνο, σιωπητήριο.

Στην δομή του καθημερινού προγράμματος πλέκονται οι δραστηριότητες που είναι:
Αφιερώματα (μιά ημέρα αφιερώνεται ολόκληρη σε ένα συγκεκριμένο θέμα με κοινωνική, ιστορική, οικολογική κλπ. αξία, π.χ. ημέρα πατρίδας, δημοκρατίας, αυτοεξυπηρέτησης, συναντίληψης, φυσικής ζωής, ζωής χωρίς ηλεκτρικό, οδικής συμπεριφοράς, οικολογίας, κλπ.), δημιουργικές δραστηριότητες (κατασκευές με πηλό, ξυλογλυπτική, ζωγραφική, κηπουρική, μαγειρική) ψυχαγωγία (θεατρικά δρώμενα, ψυχαγωγικά παιχνίδια), τραγούδι, χορός, διαγωνισμοί, αθλοπαιδιές, μπάνιο, πρωταθλήματα (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, πίγκ-πόγκ, σκάκι, δρόμου κλπ.) ομιλίες-συζητήσεις και ενδιαφέροντα μαθήματα (ιστορίας, κοινωνικής συμπεριφοράς, πρώτων βοηθειών, υγιεινής, οδικής συμπεριφοράς, φυσικής, μελισσοκομίας, κηπουρικής, νοηματικής γλώσσας, κ.ά.), κατασκηνωτικά παιχνίδια (δάσους, κρυμμένου θησαυρού, τσουβαλοδρομίες κ.π.ά.), εξορμήσεις στην φύση (πεζοπορίες, ψάρεμα), βραδινά στην φύση (βραδινή πεζοπορία, ακολουθία σε εξωκκλήσια του βουνού, δείπνο στην ύπαιθρο, ανάγνωση του έναστρου ουρανού) και ό,τι άλλο δημιουρ-γικό και ψυχαγωγικό σκεφθούν τα νεαρά στελέχη και εγκριθή από τους υπευθύνους.

Οι Κατασκηνωτές

Γίνονται δεκτά όλα τα παιδιά της Επαρχίας μας, από τις μεσαίες τάξεις του Δημοτικού μέχρι το Λύκειο. Οι φοιτητές βοηθούν ως ομαδάρχες ή βοηθοί ομαδάρχες ή στελέχη, ενώ προβλέπεται ιδιαίτερη Ημερίδα για αυτούς, μέσα στο καλοκαίρι. Μόνος περιορισμός εί-ναι ο σεβασμός του προγράμματος και των κανόνων κοινωνικής συμβίωσης, για την προστασία όλων των προσώπων που φιλοξενούνται εκεί κατά την κατασκηνωτική περίοδο.

Πρόσκληση

Οι Κατασκηνώσεις της Ιεράς Μητροπόλεως λειτουργούν πολλά χρόνια, μέσα στα πλαίσια της ολοκληρωμένης αγάπης για τα παιδιά, της ελευθερίας και του αλληλοσεβασμού.

Είναι εκκλησιαστικές Κατασκηνώσεις, δηλαδή διέπονται από τις αρχές της Εκκλησίας, με γνώση της πραγματικότητας που αντιμετωπίζουν οι νέοι και τα παιδιά στην καθημερινότητά τους, με σεβασμό στην ελευθερία του προσώπου, με σεβασμό στον άνθρωπο ως αιωνίου όντος, και όχι απλώς ως μιας βιολογικής ύπαρξης συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Διαθέτουν –οι υπεύθυνοι και τα στελέχη– πείρα, γνώση, μεράκι, εθελοντισμό, ενθουσιασμό, υπευθυνότητα και έχουν το κύρος της τοπικής Εκκλησίας, που είναι ανιδιοτελής, ανοικτή, λειτουργεί με διαφάνεια στις ενέργειές της και τους σκοπούς της, και έχει μια ευρύτητα στην αντιμετώπιση των θεμάτων και της αποδοχής των ανθρώπων.–